10 Mayıs 1940 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 4

* RADYO Ai NO GASANNA- — Hİ ae AREAMESD İ D — Yazüm #SaİBe'Ors | ea Te | n Ai : ı İN PT — üüaiş Körüeünek veEi'MaK T Bugün İtalyanların elinde bulunan £:- n mARARDZ | y : GD aha b l | ti Haa İnmetim bu adaların askeri kiymeti. —— >5z —a Eamamlk “Ana vatandan bugün kemali ta | mas memlekct - ve | Mademki Polonyanın mevcudi - Hanelirle seyrettiğimiz yurdumuzun HD0 Dtel Tni Tei VS Ga N dlasmile el vebtlk tarihi müdafaa kapıları bulunan ve Hayri Tümer, Zühtü Bardakoğlu, Getsi | Parçalamak kabahat olmu; garf askeri bir emel ve gaye ile 1912 Tok. ustafa. Cağle Polonyayı parçalıyan; Almanya, | Benesinde İtalyanlar - tarafından iş- | 020 Konuşar l kah Rusya ve Avusturya idi. ll Hü üeü TE siki adamım, Adaler Bi b L di eli eei aei ST DAĞ ge he aö s -| Mi lll Tkmslr Bae lalir Acıklı bir ölüm — , — Xe ve vr Bu adalardan her - birinin tarihi Ü den mezun, Tp — Mutlaka bu çocuğu bir h e | yemile aakeri deniz ve hava üsleri. 2 Gemlikti Ali.Cemil | — — O kolayı dedi, burada bizim pek | “"NM.HM ŞA z Çipa, — çarşamba | iyi bir hekimimiz var. Ne vakit is : edilmektedir. Hattâ bu adalardaki müştür. — Bugün | gösterdikten sonra Kolonyada — bir Yazan İ ea g öğenamanı kılm | Tim. Dü derece sapıfliktan çi bi | Tet ettirilmişli. Ve birkaç seneden - | . Carpathos,, adası da “Searpantö,, | ” dıktan sonra ar- | şey çıkmak ihtimali vardır. Bana bir KE L SÜ © K —— eee e a harb malzemesi irac ettti me || Bahri Özdeniz | 3- Sendie acasmöndır. Bu ada da | ÂH Cenil — kadasları tarata | "'İ;..,.,,..mu:î—ğ.u HeL MAi “yakla görülmüştü. NHer vütandağ, dedelerimizin hatı Fahirile, eserlerile dolu bu aziz par- çaları fikirlerinden ve kalblerinden Çikarmamalıdır. Bügün bu kayalıklara yerleştiri! - miş çelik namluların ağızları Anado- İumuzün yalçın kıyılarına çevrilmiş. tir' Bunları göremiylenler hiç olmaz. a bilmelidirler. Ve bt adalar vâd edildiği zaman gözlerittirin önünde tanlanmakıdırlar. 1923 de Lozan müahedesi mucibin- Ge Türkiyemiz / tarafından - resmen İtâlyaya terkedildiği bu tarihi her sene ayni günde büyük hararetle ha- turlamalıdır. Bühların en başında “Rodor.. l Yahlarca Rodi adası gelmektedir. Ve Rödöğtan başlıyarak yukarı doğru 12 adamızı askeri, coğrafi vaziyetle- Tile saymağa ve tarife başlıyalım 1 — Rodos adası - Rhodes, 2 — Karpathos - Kasos, 3 — Harki, 4 — Tilos, 5 — Sombeki - Simi, 6 — Nisiros, 7 — Kos - İstanköy, $ — Kalimnos, 9 — Seros, 10 — Lipsos, Ti — Patmoz, 12 — Astipalca KLpzah muahedesinden sonra Kas- felorizo Yunan adası da bu adalara ilhak edilmiştir. Bu adalardan yeçân hemmiyete şayan Evvelce Cezair Bahriselid vilâyeti - mizin merkezi, bugün — İtalyanların müstahkem / mevkilerinden ölan ve arkta birinci derecede “Base - na: Vale,, vazifesini güren “Rodos,, ada sındaki Rodos şehri idi. Şehir, cezi. tavsife ve e- ZLMINNANIMANARMNĞINANNNRDANAAN NNLNY MA Filhakika biraz ötede bir köylü dolaşıyordu. Adamın yanına giderek bu mezarlarla kimin meşgul olduğu- u sordular. Köylü Selim Beyi tanı. dığını gösteren bir gülüşle cevab — Beyefendi, benim evim, tarlam çivardadır. Merhum Fikri beyi de Ayi tanırım.. / Çok iyiliğini de gür. Tmüştüm. İhtiyar İkbal hanımın ölü. münden sonra Perihan hanım bura- ya geldi. Beni biliyordu. Geldi, buna bir mikdar para verdi. Buna mukabil de bu mezarlara bakacak ve arasıra çiçek koyacaktım. İşte bunun için bahçemin bir köşesinde çiçek de ye- tiştiriyorum. “Her sene bana bu iş | İcini bir mikdar para gönderiyor. E- Timiden geldiği kadar da uğraşıyorum dedi. Selim Bey: — Evet görüyorum, iyi calışmış- sih, diye cevab verdi.. Fakat Peri. hân hatım o zamandanberi bir da; iburalara geldi mi? 'Rodos,, adasıdır. | renin şimali şarki sahilinde yamaç- ta kurulmuştu. Bade İtalyanlarca i- | gösterilerek bir seyyah şehri ve say- fiye mahalli haline getirilmiştir. Seyyahlar buraya gül adası “L'le- Ges-roses,, dahi derler. Çünkü mart- tan teşrinisaniğe kadar bir bahar hayatı yaşanır ve muattar bir hava teneffüs editir. | Akdenirin — çok eski medeniyetile | alâkadar olan “Rodos,, adasının mev. Fimtinde ikliminin letafetinden birçok Avrupalılar Ve Misirllar ilh. hafta. Jaren ikamet'ederler. Rahtım boyun- €a Hörf binalar, yeni “büyük oteller “Le grand Hötet des Rosek,, ve “Ca- #ino delle Röle,, Ve sinema ve tiyat- rolar, üh.. binaların ve şehrin etrafı parklarla, bağ ve bahçelerle müzey- yendir. “Galitda,, kaplıcaları, su is- tasyonları, plâjları; dağları ve dağ ctelleri ve” panoraması son derece Cazibdir. Ve dağ yoluna merkeblerle seyahat pek hoştu | — Tennis » courts; Golf - link& oyun ve spor mahalleri ve endaht poligonu muntazamdır. Sokakları asfalt ve elektrikle tenvir edilmiştir. 'Rodos, adası 50 kilometre tül ve 15 kilometre arza maliktir. Diğer a- dalar, kayalık ve yüksek rakımlı te Pelerden ibarettir. Nisbeten büyük olan Istanköy-Kos 'adası; bu adanın da 40 kilemetre töl ve vasati 8 kilometre arzı var. dır. Burada arazi mahsuldardır. Me- raları çoktur. Karpuz, kuru üzüm, Jimon, portakal mebzuldur Bir deniz feneri vardır. Adanın cenub kısmında bir kalesi - vardır. Istanköy,, de kilim, halı tezgâh- — Hayır, getmedi. nelik olmak üzere gönderiyor. Ben de Bursaya indikçe bu parayı alıyorum, — Doğrusu pratik bir - şey.. İyi Fakat, Fikri. Beyin kın, seninle görüştükten sonra bir iki gün kalmadı mı buralarda? — Zannetmiyorum... Bir otomobi | ile geldi ve bir saat sonra da hare- ket etti.., Hattâ burada yemek bile “yemedi.. Acele işi varmış gibi bir ta. vır gösteriyordu. Selim Bey sakin bir soele: — Evet, kendisini bekliyordum, de di. Şimdi hatırlıyorum. Beni beklet mek istemediğini söylemişti © za - manlar | — Köylüyü daha fazla malümat ala- madan birakıp ayrıldılar. Selim Bey Veysiye dönerek: — Haydi şimdi. Bursaya- gidip bankaya soralım, Müdür iyi bir ter aıdığımdır.. dedi. Paramı bir se- banka vasıtasile | sükütu ö kasabadan ibaretür. Ahalsi b Ü SOT YD aytteki hekime, istediğini söyletti. çercilikle iştigal eder. a Kederli ailesine ve / arkadaşlarına | Tebilirdi, ve sonradan İştiğimez gene Kalimnos - Calyınna adası da "le- | '*9iyelerimizi sunarız. de Burşayt halkı rektörden çok kor- kuyormuş. Fakat tanımadığı bir he- kimle iş değişiyordu. | — Hayır, diye kısa bir cevabla lâfı Kesti, fakat, tanköy, adasının üstündedir. Bura- | 'nın balı meşhurdür | 'Rodos,, kalesinin Kanuni Şultan Süleyman devrinde 1521 tarihinde | Acıklı bir ölüm Cerrahpaşa hastahanesinin —acıl ği tarihdenderi hastahanenin da - | muhasarası esnasında — müdafaası | biliye mütehassızlığını ifa eden Dr. | canı sikilmiş olduğu anlaşıldı. pek meşhurdur. | Nestet Şükrü Üner vetat etmistir. —| “öteden, bayan tektörün annesi Eukı Rodosun tarihi kale ve sürlar | — Cenazesi bugün aat 11 de Cer » |. yeşlendi. v olduğu gibi muhafaza edilmekte. | rahpaşa hastahanesinden kaldırıla ÜĞK Vorliz. gayet. işi bir vak namazı Aksaray Valde camiinde | kılınacak ve Merkezefendideki mak. beresine - defnedilecektir dir. Rodos şövalyeleri devrine aid | iktordür, ona gitmenizi tavsiye € Ölunlar ve heykeller vardır. derim, dedi. Vasiyeti Redos,, un . bügünkü müdüfaa Aht Çok teşekkür ederim ba> | tertibatı — “Mercan tepe, denilen |- Mücibince çiçek gönderilmemesi rica | ÇA, dedim kadıncağıza Herhalde Mürtefi mevkide mülessestir. Burası | Olunur. — v aseeymea 9 Sadı o0 götürürüm ada ile “Marmaris,, aruaundaki de » | “dx'Şüzel Küldler vardır. Aşrıca ada | — Vakitigecmisti. Rektör've ailesile niz geçidine de hâkim vaziyettedir. Beki şehrinin “Kale içi, tübir edilen kasmının - dört meahali kapısı vardır. Vedalaştik ve otelime geldim: nın'deniz feneri mevcuddur 1479 tarihinde Fatih Sultan Meh med bu adayı feth için uğraşmışaa | da muvafak olamamıştı. | | Rodos, İşte © güpden itibaren rektör Rö- Venştrunk, çocuklarımı geri alacağı: 1 — Eğri kapı, 1| Bu adanın zabti 1522 terihinde i- | ma artık aklı yattığı için benden üç 2 — Damla kapı, kinci Kanuni Süleymana nasib ol » | Sene kucak dolusu para akdığına tes 3 — Kınl kapı, muştu. Maalesef “Rodos adası, ha | şekkür olarak öyle bir oyun hazırla 4 — İltalyanlar tarafından açılan | tihazırda İtalyan “Dodöcanes,, - On » | J ki, olur şeylerden değildi. İki kü Mümsolini,, kapısıdır. iki Adanın askeri mahiyette müs - | reğimin ortasına bir bıçak saplamış Rodosun meshur camilerinden ka- | tahkem en büyük adasıdır. Italyan - | olaydı bana, bundan ziyade Tenalık le içinde İmaretönü maballesinde; —| 1ar bu adaya çok ehemmiyet vermiş. | edemezdi. Hastalık bilmiyen vücu 1 — Süleymaniye camü, ler ve pek çok İ düm, o darbe altında çöktü, aylarca 2 — Değirmen önünde Tbrahim | tahkim etmişlerdir. Mahfuz lmanın: masraflar yaparak ı ölümle mücadele ettim ve yıllarça he Paşa camü, da harb filoları barınmaktadır kim elinde kaldım. Ölmedim 'anlma | 3 — Murad Reis camüi, Yeralti sığınakları, cebhanelikler, İ eski sıhhatim yerine gelmedi. Hasta- | 4 — Uzun yolda - Kandori camii | mayiat - benzin ve mazot tankları, | Tanınca çocuklarım ortada kaldılar. | 'elyevim yol açılması dolayısile, kal- | dağlar ve yamaçlar oyulmak Sureti: | — Gördüğüm hakaretlere ve çektiğim | dirılmaktadır. 'Rodos,, adasının üç limanı vardır. Bunların ikisi küçüktür. Su kesim: leri büyük vapurlara müsaid değil. dir. Yalnız “Orta liman,, müsaiddir Bu da şimali şarki rüzgürlarına ma: ruz bulünuyordu. Lükin İtalyanlarca bu mahzur dalgakıranla izale edil - miştir. Limi de yapılmıştır. Askeri kışlalar, tayyare meydanı, istasyonu, müdafaa tertibatı, hava dâfi topları ve projektörleri çok kuvvetlidir Bununla beraber adalarda mik darı birkaç yüz bine dahi baliğ ola: cak asker tahşidatı taarruz bakı mından hiçbir maksad ve muvaffa. kiyeti temin edemez. iskencelere çocuklarım sebeb, ve bir tanesi hele, kasten, bile bil: sebeb Giye, içimdeki şefkat körlendi. — — | Almanyaya Yerleşmek fikrile git | tiğim için, elimdeki “parayı marka tahvil etmiştim. Hastalığım canasın: 'da marklar düştü parasa battı. Velhasıl, Almanya seyahatim beni bir kasarga gibi, yerden yere çarptı, yuvarladı, kolumu kanadımı kırdı ve | medhalinde sürlar ieeina cağı. Pakat alacağımız malâmat da | ne fazla güveneceyiniz yalmız Zat aa Güzünlnln bir ha. O e a9 G Kazam ğ olerak görmüşler . Şimdiye kadar Sem Mayatabelecağınabeni inandı: | Veysi, burada da inkisarı hayale | uğradı. Müdür, Istanbuldaki şube - lerinden bir emir aldığını ve burada vazıh bir adres bulunmadığını söy- ledi. Herhalde, bir kimae İstanbula gelip, adresini vermeden bu mezar “tanzimi işi için bir mikdar para yatır. — Evet, Ben de hiçbir noktayı ka- Ççırmak, ihmal etmek istemiyorum. Bununla beraber Veysi oldukça dü- #ünceli “duruyordu.. Öğleden sonra çiftlikten ayırılıp İstanbula dönmeğe karar verdiğini söyleyince Selim bey buraya birkaç gün dinlenmek için | muş olmalıydı. gekdiğini hatırlatmak istemedi. Bilâ- | ran en büyük bir delil. Sokağa çıktıkları zaman, ber iki- | kis, Veysinin, ani hareketini muhik | —— Filhakika.. Araştırmalarımız göstermek için ileri sürdüğü sebeple- | icin oldukça teşvik edici bir malü si de biribirinin yüzlerine baktılar, Veysi susuyordu. Nihayet, aradaki ine Selim Bey bondu: Şimdi bir de İstanbakdaki şube- ye uğramak lzım. Orada belki bir ip Cu bulabilirsin.. Bir kelime bizi a- radığımız yola sevkedebilir. Bazan temadül denilen şeyi hatekete ge - Girmek için fazla bir şey istemen. Ti kabul ediyormuş gibi. görünerek, yeğenini Buraaya kadar götürdü. — ğeni de vaziyetten haberdar edin, dedi. Ben de, Porihan hakkında | Harkangi bi ekilde ae da ha » ber almak için uğrasacaş Ayni günün akşamı, Veyni İstan - İulda Ahmed Boyle telefonda konuş. tu. Eldeettiği malümatı” bildirerek mat.. Her ne hal ise. gün içerisinde istedi Üreceğim. Veyai üç gün müddetle, çılgınca ü- | midler ve her şeyi karanlık gören Fuhi bulranlarla bir arada yaşadı. Bvvelden her tarafta ilân ettiği © soğuk kanlılığı şimdi ortadan kay - bolmuştu. güze, iki, üç riz cevabi ge- TTANYADA | W&k&&m& o 10 MAYIS / 1040 - —8 Alman terbiyesi zavallı kızımı bir hafiye yapmıştı yarı Glü Halinde biraktı...Bu da, Bay, Tektör Rövenştrunk'un iyiliğinden başka bir şeyini görmediği bir Türk kadıncağızından intikam almak i ktörün intikam plânı pek basit- : her yaptığımı, v diğimi 'mma bir hafiye koymust ha. fiye kendi kızım Feride imiş Amma MA ayni / zamanda da. bilinecek lardı. Ve ben de sakınmadan, rektör re, bol bol sayıp söverdim. Dolayısi le de tekmil Almanlara Hay hain herif hay!.. Çocuğu- de hekimlere koşmalıyım?. Allahtan bulsun inşallah'.. Biriktirdiği” para. ları yemeden gebersin!.. Meğer Al manlar böyle imis, ha? Vah zavall ben, hayvan gibi bunlara inandım da gocuklarımı ellerine teslim. ettim Yetişmesin kâfirler!.. Taşallah mu : harebeyi kaybede deri.. Yezit impar ratorları geberve de âlem ahat ct sel. Başımıza bir müharebedir. çi kardılar. Çoluğumuzu. çocu aclıktan öldürüyorlar, askercikleri » miz köleradan, vebadan, huminadan karılıp gidiyor!.. Allah herifin vücu. dünü yer yüzünden kaldırsa du her. kes de rahat etse denip duruyordum. Ve bazan da aklımdan geciyordu: şu herifler' türk tediklerimi işitseler beni kursuna di. zerlerdi. Onu da biliyordum. Meğer İsabet ki, anlamıyorlar diyordum. Eğer söy - süylediklerimin bir madan, Feride götürüp rektöre tek- fü, fakat onları fektör uydurdu zan- Çocuklarla bir-gün Kolpnyaya git Giyedek şeyleri kalmamıştı: Ço rapları parça parça idi. ayak kabıları yartık, ve Feride hâl benim yaptır. dığım elbiseleri giyiyordu. tabil uzatmışlar ve genişletmişlerdi. Suada da, bir elektrikli âren alırım diye söz vermiştim. © vakit Almanyada öyle bir yok- Jak vardı ki, bir arşın kumaş almak Fagz ödelim ki, çocuğunuza çorap alacaksımız: Elinize eski çorapları a- Tarak, Şocukla be ktiniz. Exki çorağlar evrile çevrile Müsyene edilirdi, defterler açılır ve son defa hangi tarihte çocuğa corap bulunürdü. Ahvale göre, ya iki çift çorap ala. ilmeniz için elinize bir esika verir. lerdi, veya “hayır, bunlar daha ya- manabilir.. diye cevab alır çıkardınız. Eğer Vesika verdilerse, hemen dük Kâna koşacaktınız, çünkü mal azı ve geciktiğiniz takdirde, bulamaz < dınız. Her defasında da, fabrikalar ha fendi mal çıkarırlardı. TDevan aber polise gide - almış olduğunuz ararılır. OO Perihanın, müayyen zamanlarda bir miktar para verilmesi için bane kada bir hesab açtığını Ahmed Bey öğrenmişti. Genç kadının bankaya verdiği adres, bir otel adresi idi, © zamandanberi hiç görünmemişti. Hali hazır adresini de bilen yoktu. Ahmed Bey, bu haberin Veysiye: yapacağı tesiri düşünerek, bizzat kos nağa gelmişti. Ayni zamanda ihtiyar 'adam yegüne muvaffakiyet ümidini taşıdığı kanaatinde olduğu kombine- zonu kabul ettirmek te istiyordu. Bu sebebden Veysinin karşısına ge- lince vaziyeti derhal anlattı ve zih « 'ninden mütemadiyen geçirdiği kom- binezonu tekrarladı. — Size müteaddid defalar söyle « dim ve izah ettim Veysi Bey. Var « Tnak istediğimiz hedefe aacak bir ça e ilb alaşabiliriz. O çere de çocuğu « sundar. (Devamı var)