18 Nisan 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 5

RZMCAN ERZURUN. KURTULUZLU Kâzım Karabekir VA k _/j Yazan :- General İKTİBAS VE TERCÜME HAKKİ MAHFUZDUR —-<as-— Sarıyer belediye Muhasebecisinin Muhakemesi Ağaç Müddeiumumi mumalleyn Vezirköprüde Bayramı ve varidat kâtibi hakkında MTalkevinin Tertip Ettiği Muazzam Ordudan Gelen Emir Erzuruma Karşı Yapılacak Hare- kette Fikrim Kabul Edilmiyordu e 10 Temmuz 1531 de Diyarıbekirin Lice kazasına tabi Kum ve Çum kariyeleri eivarında elleri ayakları bağlanarak Ermeni komiteleri tarafından gehit edilen askerleri Gelen rapor ve emirlerden bahsetmeden önce bu geceyi nasıl geçirdiğimizi — de kısaca kaydedeyim. Karargâh zabitimiz, beraberinde karyolasını bana terketti. zanıp yattıl durduklar yalnız be muz geldi. Herkes yı Şasını uğuşturarak seyyı getirdiği seyyar Bütün arkadaşlar yere u- ır. Bu hayata iştirükime ittifakla karsı an bu gece yerde yatmak şerefinden mahrur Fakat ulan - ve uyuşan kaldım ce yarısı eşya- omuz ve kalb- karyolasına geçti. Ordudan gelen emirde Erzuruma — karşı yapıla- ak harekette fikrim kabul olunmuyarak hâlâ: (mer- kez sikletin sağ cenahda dağlık kısımda bulunması münasip olur.) deniliyordu. Artık — buna bir cevap veremezdim. Cepheye gidiyordum, Arazi ve Ermeni Küvvetlerinin ve hususiyle karın vaziyetini — gö- rerek icap eden kararı verecektim. Cepheden gelen rapordan da şu malümatı aldık: (8 Martta Tepeköy. Pulur- Mca- Gazan hattın- da Ermenilerle temas — hasıl olmuş. Yani Erzurum Aehrinin 10-15 kilometre mesafesindeki bu köylerde Ermenilerle karşılaştık. 4 Mart (bugün) Ermenilerin öğleden sonra saat 1 de Tikkire girmekte olan suvarilerimize topçula- rile 8 mermi attıklar görülmüş.) Ruslarla dün Brestilovakda sulhun imzalandığı- 'a da (Dahiliye Nazırı namına — Cemal) imzalı bir tamimden öğrendik. Rasathane gibi damı delik olan gu Sansa hanında bu tatlı havadisi öğrenmek bize daha zevkli geldi. Günün büyük yorgunluğu ile mükemmel bir uy. ku çekmiştik. Sabahleyin etrafı görmek üzere kâ. #anemizin kapısı önüne çıkarak dağlara ve boğu yaziyetine baktım. Ermenilerin pek az insan za, verdirilerek kaçırılmış olmasına acı im: (Eğer Der- a bogazı Er kilen Ermeni kıtalarına mezar olürdu.) #im milisleri iyi idare edilseydi bu diye, müfrezesini bırakıp kıdem d len kumandana tekrar içerledim. 5 Mart sabah saat 8. de Sa: Fakat yaya olarak, çünkü ha binsek donarız gibi gı adan hareket ettik. okadar soğuk ki ata di. Bir taraftan da kar yağ: mağa başladı. Yol dışında karın kalınlığı bir met den fazla. Yolun üstü bile okadar çiğnendiği halde yı '0© yürüyüşü zorlaştıracak derecede karlanıveriyor Soğuk dünkünden fazla. Boğazın — şark mahrecinc yaklaştıkça da şiddetini arttırıyor. Arı a sıra ata bin. bur kalıyoruz. Çünkü ağırlığımız ve yo. Yun fazla karı insanı çabuk yorüyor. Kulaklarımız kesiliyor gibi oluyor. Kar gözlüklerimiz nefesin Sik sik buğulanıyor AAT Bütün kış okadar karlı dağlar ve yayllı Aamiz halde ben bugünkü gibi soğuk görmedim. Yakıcı soğuk bilirdim. Bugün de kesici soğuk gördüm. Ba, 21 genç zabitlerimin kulakları soğuktan 'p fumızda koyun postundan kürk olmasa boğazı yaya Geçmek hayırlı olacak. Ayak parmaklarımızın donma, #ından kerktuğumuz için arasıra yaya yürüyorduk. ahalli vak'ada alınan fotoğrafı Kırım harbinde babam, ayağının birkaç ,parmağını dondurmuştu. Küçükken arasıra nasıl olduğunu an- Jatır ve gösterirdi. Bu korku mu bende iz bırakmış, yoksa Manastırda takiplerde bazı donma hâdiselerini gözümle görüsümün tesiri mi dımağımda yer yapmış, nedir? Ayak parmaklarım çok üşüdü mü donma baş- b an iner yaya yürürdüm. süren boğaz yolculuğu cana değdi. Boğazdan çıkar çıkmaz ve hele Bican köye gelince yüzümüze çarpan havanın ılık olduğunu görünce he- pimiz hayrete düştük. Bazıları bunu donma alâmeti Sanarak endişeye bile düştü. Fakat havanın hakiki halinin bu olduğunu anlayınca birbirimize (Geçmiş olsun-) dedik ve Bicanda neşeli bir öğle yemeği ye- dik. Bu köye neden Bican demişler diye sordum, he- 'men herkes bildi. Boğazdan çıkanlar, buraya cansız geldiğinden oltcak! Yemeği Dokuzuncu fırkanın — sıihhiye kademesi nezdinde yedikten sonra Rusların bıraktıkları bir- çok park ve çadırları gözden geçirdik. Öğleden sonra 2 de atlarımıza bindik ve şoseyi takiben süratli yürüyüşle Kütür köprüsüne geldik. Kârgir ayaklı köprü güzel tamir olunmuş. — Bunun biraz cenubunda başka bir ahşap — köprü daha var. Bu köprünün her iki tarafında Rusların zeminlikleri duruyor. Burası güzel bir ova. Bahar ve yazda her halde pek şirin olacak- Sansa Boğazının dondurucu ve kesici soğuğundan kurtulduktan sonra karlı hali de insana lâtif görünüyor. Tuzla deresi boğazına girerken akşam oldu. Kar basıla basıla yol merdiven haline gelmiş. Hayvanlar için pek tehlikeli. Araba işlemek imkânı yok. Yürü- nnile hemen at in 4 saz bu düzlüğün ümüz pek yavaş oluyor. Ancak sant 8 de Mamaha. tuna varabildik. 17 mci alay da burada. Yarın Hacı beyin kuztupa gidecek, Yollar, hafif arabaların — bile geçmesine müsait olmadığından obüs ve sahra taburlarının - şimdilik Erzincandan ileri almnamıyacağını orduya bildirdim. Muvafık görüldü. Bugünki Ermeniler bugün cephe vükuati gu idi: 5 Martta Sakalıkesik (Brzuru mun 17 kilometre kadar cenubu garbisinde) köyünü işgal ettiler. Buradaki — müsademede -Ermeniler. len 10 maktül var ve bir Rus zabitile bir Ermeni e Si Rus zabiti Erzurumda 1 ve 4 üncüü Erme. ni alaylarının bulunduğunu ve ayrıca Fem, Erzincan ve Bayburttan kaçan 1000 kişilik bir kuvvetin de bu. 6 Martta Mamahatunda kaldık. Buradaki — Rus ların istihkâm parkında 25.000 kadar kazma, kü Küskü var, Dikenli tel, telgraf t r malzemesi dolu. Ambarlarda külliyetli et konservesi bulunuyor. Ermeniler © i yak mışlarsa da, bunun de b kurtulmuş. Tels telgraf istasyonunu kâmilen tahrip temişler yetleri karşısında çok ıztırapla, ik. 8 metre dar kutrunda bir çukur açmışlar; içi çoluk çocuk her yaştan ve her cinsten Türk ölülerile dolu. Vurmuş lar, süngülemişler ve soymuşlar; bu çukura doldur. muşlar. (De ) İDevlet hersene nekadar ceza istedi 1600 lira ihtilâstan maznun myer Belediye muhasebecisi B. En-| ver ile varidat kâtibi Emin hakkın| daki muhakemeye dün ağırcezada devam olunmuştur: 7 Dünkü mühakemede — evveli, Sanıyer malmüdür vekili B. Ahmet| dinlenmi | Ve İstifadeli Bir Programla Parlak Bir Şekilde Tesit Olundu FB R “Çeklerde varidat kâtibi E-| minin vardır. Fakat bu çekler; Eminin para almağa salâ- hiyeti olduğuna dair tatbik imzası olmadan malmüdürlüğüne gönde- rilmiştir. Halbuki tatbik imzasının mu-| hakkak bulunması fcabetmekte - dirl, Demiştir. Bundan sonra — müddeiumum! iddinnamesini serdetmiştir: B. Enverin “ihmal” ve “terahi”| B. Eminin de; “ihtilâs” suçlariy cezalandırılmaları istemiştir. Müddelumumiyi takiben Bele-, diye avukatı. da ceza talebinde bu- Tunmuş ve ayrıca ihtilâs - olunan 1600 liranın suçlulara ödettirilme-| #ini istemiştir. Bu taleblerden sonra maznun- ların müdafaaları yapılmış ve be- raatları istenmiştir. Vezirköprü - Kaymakamı Tevfik Kılıçarslan ve kaza ileri gelenler! Adatepe köyünde halk ve köylüler arasında Vezirköprü - (Hususi) — Vezir köprü halkevinin tertip etmiş ol u toprak ve ağaç bayramı bu sene Muhakeme; karar için başka | Şek muazzam ve sok htifadeli oldu bir güne talik olunmuştur. Hemen diyebilirim. - ki kadın ve er İ kek bütün kasaba halkı daha sabah. Jeyin erkenden ağaç bayramı yapı.| | dacak olan Adatepe köyünün yolla- | Ankara, 19 Maliye vektleti |/ Tma: dökülmüşlerei. Bütün- otcbüe. | hazlran 1008 tarikinde ” hazineden | Jer, otomobiler, - arabalar kasaba | öelü ÜN bi ve aat GN |. xa l ÜN YOna GÜ ve yeinlerle 1007 yık içiede| HPorenlerli bür ae halka öilerin- bağlanan aylıklardan toptan verilen | de fidanları olduğu halde köy yolla- n senelikler ve ikramiye alanlarla | Yında davul zurna/ çalarak bayram, bu aylıkların ve ikramiyelerin mik- | yerine gidiyorlardı. tarlarmmı tesbük vlmiştir 1906 haziranında hazineden maaş) alan askeri yetimler 21.087, askeri Mütekaltler'28322, mülki yetimler 14.060, mülki mütekaitler de 10.096| d, 1887 haziranından 1998 hazira aa hadar ikremiyeleri ve ca sene Hikleri hirden verilmek miretiyle ha: zine ile alikaları kesilen sakeri dul ve yetimler sayısı 1636, mülki dul) ve yetimler sayısı da 1829 olmak Üzere hepel 3465 kişidir | Devlet hazinesinden teknüt ve| hçaslan balkevinin tertip ettiği bu alanların - sayısı ise| bayramın daha şumullü bir tarda Hazine bir ayda sake | yapılmasını temin maksudiyle üA Fi yetim ve tekait maası olarak | İstissa tekmil devlet memurları, t- 4160756 lira, mülki yetim ve te- , caret ve zirnat ve sanayı oduların.| kalit maaşı olarak da 451.GA3. lira | dan vessir müceececleri kasaba mer.| ödemektedir. Devletin tekaüt — ve| kezirdeki ve civar köylerdeki tekmil yetim maagı olarak verdiği” “para| okulla-la Köylüleri ağaç bayramına | 17182877 liradir. * Mülhak - bütçe| İştirâk ettirmiş ve çu aüretle Adhte | ile idare edilen devlet “daireleriyle | pe köyünde yüz binlerce vatandan | Tak aK e a Pa esarli W T devlete ait bulunan öslrelerden | Vt manaaa mahtelif. gekillerle verilen paralar | ile vilâyet hususi muhasebe ve be- Jarı başlarında bayrakları önlerinde | lediye bütçelerinden muhtelif isire-| öğretmenleri ” ve guhtarları he ve kiymetini tebarüiz ettiren bir nu- tuk vermiş orman ve ağaçların ikti- sadi ve zırai sahada hazer ve sefer. de yurdun müdafaasında da temin ettiği faydaları izah etmiş ve sık sık alkışlanmıştır. — Müteakiben ziraat muallimi Tevfik Fiş de ağaçların ye- tiştirilmesi ve bakımı hakkında ver: diği söylevi köy muhtarının Göylevi takip etmiş ve ilk okul talebesinin ağaç hakkında — söylediği şiiri din- lenmiş ve alkışlanmıştır. Bundan sonra tekmil vatandaş- Jar ellerinde fidanları” olduğu halde hep birlikte köyde evvelce çukurla- Ti kazılarak hazırlanmış olan ma- halle gidilerek fidanlar dikilmiş ve bu esnada halkevinin — önceden ha- zırlatmış olduğu (Vezirköprü halke- vi 1989 yılı ağaç bayramını bu köye de yapmıştır) levhası - köy korulu- unun ortasına dikilmiştir. Bir saat kadar istirahat ve öğle yemeği yenildikten sonra köy mey- danında proğramın öğleden sonraki kısmının tatbikatına geçilmiş ve ilk defa Gazi ve Merkez ilk okul öğret- menlerinin değerli çalışmalarile mey | dana getirilen mürettep bir talebe gürubu tarafından — idman ve spor hareketleri yapılmış ve yüz binlerle seyirciler tarafından — alkışlanmış. tar. Bunu müteakip köylüler arasın: da halat çekmek müsabakaları; bay- rak yarışları, yaya sürat Ve mük vemet yarışları, at sürat ve muka. vemet yarışları yapılmıştır. Müsa- bakalarda birinci ikinci ve üçüncü gelenlere merasimle halkevi tarafın. dan münasip hediyeler ve mükâfat lar dağıtılmıştır. Diğer / taraftan — öğretmenlerin bir kısmı halkevinin köye getirmiş olduğu sıhhat afişleri üzerinde sağ- lik yönünden köylüye öğütler veril miş frengi, verem, sıtma, kara sinek ir hastalıklar hakkında köylüle re konuşmalar yapılmıştır. Muhtelit köyle den gelen halk bundan sonra Tekaüt maaşı ödiyor? Halkevimizin Köyeülük komite- si bu bayramın daha — istifadeli ve daha muntazam olmasını temin mak sadile büyük bir program hazırla- miş ve bu uğurda hiçbir fedakârlık- tan çekinilmemiştir. Otomobiller 0- tobüslere binen yaya ve atlı olarak köye giden tekmil vatandaşlar hal- kevinin evvelce hağırlatmış - olduğu fidanlardan birer dane alarak sonra 'yola düşüyorlardı. Yeni kaymakamımız Tevfik Ki meydanlığı mahşeri/ halini almıştır. Civa: n halk ellerinde fi köylerden ge lerle tekalit ve yetim maası alanlara | halde kofile halinde köy meydanlığı verilen paralar bu rakama dahil bu- | na toplanıyorlardı. Tunmamaktadır. | Adatepe — köyünde hazırlanan İ meydan daha önceden bayraklarla, | tetne dallarıyle, ağaçtarla süslenmiş çadırlar kurulmuştu. KADIN HEKİNLE TOPLANTISI AYLIK Merasim tanı Türk Ginekologi Cemiyeti bu a-| saat 10 da tekmil mekteplilor, me-| milli oyunlar oynamağa başlamışları yın toplantısını Dr. Tahsin'in baş- | murlar ve halkın iştirakile hep bir| dır. Yaylı sazlar bir taraftan balk kanlığında yaptı. ağızdan söylenen istiklâl marşı ile| garkıları çalarken — diğer taraftan Bu celsede: Dr. Hadi Ihsan Ge-| başlandı. Müteakiben — kaymakam| köylüler yekdigerile müsabaka eder, düz - Gebelerde böbrek hastalığı ve | Tevfik Kılıçanlan ağacın ehemmiyet eklampai hakkındaki müşahedele ni bildirdi. Dr. Mahmut Ata darın rönt töro cesine halk oyunları oynıyorlardı. Kısır kadın- n ile müayenesi (Hy: alpingoğraphie) mevzulu bir tebliğ yaptı ve müntegir bir gebelik dermatozu vakası gösterdi. Bu mevzular etrafında Çörüş - Prof. Kenan TTevfik Seze - nel, Dr. Ahmet Asım Onur, — Hadi diz, Nuri Süleyman Candn. kan, ihsan Arif, Şükrü Fazıl likoi, Sinay ve Fresko katılarak fikirleri. Milyon — Türk ne| aadet k irgeme tepkilâ- eeei t Halkeri Spor komitesinin üyeleri toprak ve ağaç bayramınd Adatepe küyünde