14 Nisan 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 3

1Ğ NİSAN 1030 BO MELEIRMEI Niçin Teliş İngiltere Ve Fransa, Yunanistan veRuman- yaya Teminat Verdiler ... Fransanın Taahhüdü (Baştaralı T inci sayfada) ve Yunanistanın istiklâlini saraha- ten tehdit edecek — ve Romanya ve| Yunan hükümetlerinin — buna milli kuvvetlerile karşı koymayı / hayati menfaatleri iktizasından bulacakları Bir teşebbüs vukuunda Pransanın onlara iktidarındaki bütün muavene *ti derhal yapmakla kendini müke Tef bildiğine dair Romanya ve Yuna- | mistana kati teminat vermiştir. — | Büyük Britanya hükümeti de ay- ni hattı hareketi ittihaz etmiştir. Fransiz hükümeti, ingiltere ile) Polonyanın doğrudan doğruya veya Golayısiyle tehdit edildiği takdirde| detiktüllerini müdafan — hususunda Karşılıklı yardımda - bulunmak için akdettikleri anlaşmadan dolayı mem | nundur. Diğer taraftan Fransız- Polonya ütifakı da Pransız- Polonya hükü- metleri tarafından ayni zihniyet d resinde teyit ve tekit olunmuştur. Fransa ve Polonya, kendi hayati menfaatlerini doğrudan doğruya ve- | “ya dolayısiyle ihlâl edecek her tehdi. e karşı derhal ve doğrudan doğru- Ya birbirlerini mütekabilen garanti ederler. Bugün elçilerimiz. — bu beyanı bütün alâkadar hükümetlere ve di- Berlerine ve bilhassa Yunanistan ile #ıki münasebetleri malüm olan Tür- kiyeye bildirmişlerdir.) Holanda Seferbertiği Berlin: 18 (AA.) — "National| Zeitung., gazeteninin yazdığına gö-) re, Alman . hükümeti, Hollanda hü-| kümetine müraenat ederek Almanya kududlarında Hollandanın tevessül ettiği seferberlik tedbirleri hakkın Ga izahat istiyecektir. Bu garete — merkür tedbirleri ”Hollandanın / tahrikâtı,, suretinde tavsif ederek diyor kt: Biz Almanlar — için Hollandanın| seferberliği gülünç olduğu kadar de | Mânasızdır. Bu seferberliği Alman- yanın tehdidleri değil Londranın -| yandırdığı panik doğurmuştur. #talyan kralıma Arnavatlak tacı Tiran: 13(A.A.)— Öğrenildiğine göre pazar günü bir Arnavut heyeti Romaya giderek majeste kral. im- Paratora Arnavutluk tacmi takdim edecektir. Lehlere göre Almanyanın vaziyeti Varşova: 18 (A: A.) — Gazete- lerin ekserisi Almanyarım askerf ve iktisadi — hazırlanmasna uzun ma.- kaleler tahsis etmişlerdir. Ekspres Poranny, bugünkü Al- manyanın / iktisaden bitkin olduğu Kanaatinde larar etmektedir. Arnavutlukta vaziyet Belgrad: 13. (ALA.) — Politika Bazetesinin hususl muhabirinin tel- Eraflarına göre, Arnavutlukta vazi- yet gudur: “Sahil e üzerinden — geçilebilir. Yollar Üzerinde olan veya tayyane| Meydanları bulunan şehirler İtalyan kutaatının elindedir. Şimalde vaziyet Gaha karışıktır. İşkodra ve Aleyon ivarındaki katolik- agiretler çekil. mekte olan Arnavutluk ardusunun Bakiyesine hücum ederek silâhları M almışlardır. Bu sabah Arnavutlu. Run şimal doğusunda yalnız dağlı giretler tarafından mükavemet mer. kerleri teşkli edimiş bulunmakta- dır) 13. Berlin: 18 (A. A.) — Cham -| berlein ve Daladier'in - bugünkü Beyanatlarını mevzuubahis. #iyas! Berlin mehafili, Yunanistanın| İtalyadan icap edan bütün temi-| bak dan v a manya İle ticaret - mushedesini Amzalamış olduğundan Yunania -| fan ve Romanyaya verilen garan. tinin pek boş bir şey olduğu kan atindedir. eden Romanya da Reeml mahafli çu kananttedir ki, garb devletleri bugünkü hare| ketleriyle esasen kendilerinin e. Sul oldukları bir tehdidi flerf sür., Tnek tetiyorlar, İ terini derhal geri çekeceği teminatı.| İngilterenin Taahhüdü (Baştarafı | inci sayfamızda) Bütün dlaya efkârı umumi-| yesi bir defa daha bu zorbalık teza- | hürü karşısında fevkalâde mütees. sir olmuştur.) demiştir. hamberiin, - Büyük Britanya | yardım garantisinin Yunanlatana ve Romanyaya - Franaa ile mutabık 0- Tarâk teşimil edilmiş olduğunu bildir. | miştir. | Başvekil Arnavutuktaki İtab yan tebeamının zükme uğramış oldür. u hakkındaki hikâyelere inanılmı- 'Yacağını kaydettikten sonra Ingilte. Te İtalyan Akdeniz — anlaşmasının gimdilik feshine #aruret olmadı Söylemiş ve Yunanistan ile Roman: yaya verilen garanti Sağıdaki beyanatı yapınıştır. — | (— İngiltere hükümeti, Akdeniz | ve Bukan yarımadası statükosunuz | Gebren veya cebir tehdidi altında her | fürlü değiştiriimerine stani olmaya| azaml ebemmiyet vermektedir. — | Binseneley İagitere bükümet Romanya ve Yunanistanın istiklâli. ni sarahalen - tehdit edecek ve Ro-| manya ve Yunan — hükümetlerinin buna mili kuvvetlerile karşı koyma | yi hayati menfastleri iktizasından bulacakları bir teşebbük. vukuunda| gnlara iktidarındaki - bütün kuvve: tile derhal yardım yapmakla kendir mükellef bilir. Bu beyanatı, bütün alâkadar hü- kümetlere ve diğerlerine ve bilhas. a Yunanstan ile sıkı münasebetle Ti malüm olan Türkiyeye bildirece z Fransiz hükümeti de bugün mü- mmasil beyanatta bulunacaktır.) Başvekil / müteakiben Ingiliz- 1 talyan Akdeniz anlaşması hakkınde, bunun — gimdilik feshedilmiyeceğini| söylemekle beraber demiştir ki. (— Fakat İtalyan hükümeti, son hareketile teminatının samimiyetini ihlâl etmiş olduğundan dolayı tees-| #üflerimi açıkça beyan etmeliyim.) Chamberlain İtalya ile iyi mün: sebatı İdame etmek arzusunu bir ke- Te daha ehemmiyetle - kaydettikten| (italyan hükümetinden benim bu arzuma iştirâk ettiğinin delilini bek- liyorum.) demiş devam etmiştir: (— Mussolini” Madrid geçit res-| minden sonra fapanyadaki gönüllü. ve sözlerine şöyle B 9 nisanda teyit eylemiştir. Ayni günde italyan hariciye nazırı Kont Ciano Romadaki elçimize verdiği te- minatta, İspanyadaki İtalyan tayya- Te ve tayyarecilerinin de gönüllüler gekilir çekilmez ftalyaya dönecekle Tini bildirmiştir. — Büyük Britanya hükümeti, ispanyadaki gönüllülerin | geri alınmasını fagiliz- İtalyan Ak-| deniz anlaşmasının hayati bir unsu. Tu olarak telâkki edegelmiştir. Sulhü. muhafaza — hususundaki| Kayretlerimizde ve iyi niyetlerimiz-| de uğradığımız birçok muvaffakıyet sizliklere rağmen sabır ve tahammll gösterdik. Bugün ufuk karanlık ol- makla beraber bütün bu gayretleri #emeresiz kalacağına İnanmak iste. Bu arada muhalefet sıraların - dan: (— Ya Sovyetler Birliğini ne ya- Piyorsunuz?.) sesleri yükselmiştir. Chamberlain göyle mukabele et miştiri (— Eğer Sovyetler Birliğinden bahsetmedi isem de , Sovyetlerin el gisile daima temasta bulunmaktan| fariğ olmadım.) Başvekil sözlerini göyle bitirmiş- — Yapılacak çok zor bir vazife- alniz biz kendi istekleri. mizi deyil diğer — milletlerin de ne) yapınak istediklerini mütalea etmek, Mmecburiyetindeyiz. Mületlerin idolojileri her ne olur- hususunda a- | T Ediyorlar? (Baş tarafı 1 inci sayfadı Bini demek Jâzım. gelire Jüşı ve buhranı doğuran Berlin — Roma mihveridir. Küçük devletle-i rin bütün telâş ve / gayretleri ise| sadece hayat ve istiklâllerini mu-| hafaza gayesine matuftur. Sade küçük devletler değil, İn- Kiltere ve Fransa da işin aldığı şe- kilden, vak'aların gidişinden pek| haklı olarak endişe içinde kalmış-İ lardır. Çünkü küçük devletler yu-| tulduktan sonra onlar daha büyü-| Müş bir tehlike ve hücum karşısız da bulunacaklarını ve bu - defa| mağlüp olacaklarını — görüyorlar.| Küçük devletlerin çekinmesine ve| küvvet müvazenesinin bütün bü-| 'tün aleyhlerine bozulmasına mey-| /dan vermemek için — istilâ — selini durdürmak istiyorlar. -Bunun ye-| gâne çaresi de tehlikeye maruz| Küçük devletleri - Berlin - Roma| mihverinin tecavüzünden kurtar mak ve meveud müvazeneyi mu-| hafaza etmektir. Küçük devletlerin İngiltere t fından teklif edilebilecek bir mi sakı kabül — etmelerine — gelince bunun neden dolayı yalnız İngilte-| ze için faydalı olup küçük devlet Yalnız kalacak küçük den birer birer İtalyan ve Alman | tihasına lokma olacaklarında kim-| tereddüdü yoktur. Her h: de küçük devletler kendilerini Tâh ile müdafan zaruretinde kalı caklardır. Bu müdafaaya İngilte-| Tenin ve Fransanın müzahereti in-| zimam ederse küçük devletler da-| ha büyük bir muvaffakiyet ihi mali ile vatanlarını - koruyabilirler.| Yalnız kalmakla küçük devletle-| rin kazanacakları hiç bir şey yok-| tur. Kaybedecekleri şeye — gelince,| bu bir tedafüt ittifaktan ibaret o Tacağı için küçük devletler Alman- ya ve İtalya İle beslemek istedil Teri dostane münasebetlerin bun-| 'dan dolayı müteessir olması lâzım) gelmiyeceğine kat't surette kani- dirler. Eğer Balkan devletlerinin İm-| giliz ve Fransız misakına girmele- ri İtalyanlarca hakikaten hasmz ne karşılanarak onların - Egeye ve Karadenize sıçramalarma meydan açacağı yolunda İtalyan gazetele- rine atfolunan neşriyat doğru ise bu sözler azacık tereddüdü olanla. rın bile gözlerini açmağa ve onları misaka girmeğe sevk için en kuv-| vetli bir âmil olacaklardır. Çünkü akıl ve mantık Hle, vekayi ile, mev- cud muahedelerle hiç telif kabul etmiyen bu / tehdidin - altındaki iştiha hırsı ve hayal sukutuna uğ-| ramak korkusu pek barizdir. İt yanlar hakikaten böyle bir sıçra- a yapmak - istiyorlarsa — meydan açıktır. Yalnız bunun “Tarpâienne” 'yakasından aşağı doğra bir sıçra- a olması ihtimali pek meveud ol-| düğunu unutmamaları iktiza eder İtalyanlar hani Tunusu, Nice'i, Sa- vole'yi isteyorlardı? Neden Fran- saya hücum etmeyip de Arna: vudluğa saldırdılar? Çünkü Prar #a demir bir leblebidir. Arnavutluk İse zayıftır! Sair küçük devletler Arnavudluk gibi gafil — avlanma-| mak için tedbir alırlarsa mı kaba-, hat işliyecekler? Hüseyin Cahid YALÇIN lehinde ve taarruza karşı olan bütün kuvvetlerin bu hı sustaki emellerinin - tahakkuk ede-| bilmesi için — bütün gayretlerimize) devam edeceğiz. Bu bapdaki azmimizi yalnız ken- dimizi daha iyi müdafan için daha ziyade kuvvetlenmek Üzere değil ay ni zamanda taarruza - uğrayacakla. Tn ve hürriyetlerini kaybetmemek için mukavemete karar vereceklerin yanında yer alarak vaziyetimizi ya- Pabilmek için de kuvvetlendirmeli. yiz. Bu azmimizde ve aldığımız ted. birlerde ve bu t ibirleri daha müce- ileride vereceğimiz bütün kararların parlamento mem- leket ve bütün imparatorluğun tas vip etmekte olduğundan ve olaca. Hina kanaatım vardır.) sir kılmak için Türkiye - Amerika (Baştarafı 1 inci sayfamızdı tik. Mezkür anlaşma esasları hak-| kında bu kere yeniden elde ettiğimiz daha teferrüntl malümatı aşağıya| dercediyoruz: Anlaşma müvakkatan 5 mayas| 1989 da mer'iyet mevkline girecek| tir. Tarafeyn - malları şartsız en zi-| 'yade müsaadeye mazhar millet mu-| 'amelesi kaydından istifade etmekte | devam edeceklerdir. Amerika Birleşik devletleri muh- delif ihraç mallarımıza değişik nis- betlerde tenzilât yapmış ve bu ten- zilâti anlaşmanın meriyeti müdde- 'tince muhafaza / edeceğini konsoli- de etmiştir. Belli başlı ihraç ürünle- Timiz üzerinden alınacak tenzilâti gümrük resimleri şunlardır: Sigaralık yaprak tütünün (map- ) beher libresinden 30 sent, libre-| Sinin kıymeti 7 sentten yukarı olan. kuru incirin beher libresinden 3 sent | aslında çekirdeksiz olan kuru üzü- n beher libresinden 1.1/2 sent, kabuksuz fındığın beher libresindea 8 sent, mühtelif kilim, halı ve yol kilimlerinin beher ayak murabba- andan 30 sent,kıymeti üzerinden yüz| de 45'den aşağı olmamak şartiyle, kabuklu fıstığın - beher libresinden| LAT sent, kabuksuz. beher libre-| sinden 2. 1/2 sent, haşhaş tohumu- 'nun yüz libresinden 16 sent, pala-| ut hülâsasından kıymeti üzerinden 'yüzde 7.5, meyan kökü hülâsasından kaymeti üzerinden yüzde 15, kuş ye- minin beher — libresinden 3/4 sent,| Tüle taşının kıymeti üzerinden yüz-| de 10. Diğer tarafdan Amerika Birle- #ik devletlerine halen gümrük res-| minden muaf olarak ithal edilen ba-| zi mallarımızın istifade ettiği bu mu-| afiyet, anlaşmanın imtidadı müdde| tince konsolide etmiştir. Bu mallar| krom ve zımpara cevherleri, brol Romada Fransa Aleyhinde Nümayiş Roma: 18 (A. A.) — Büyük Faşist meelisi bu gece saat 22 den) 22.25 e kadar toplanmış ve İtalya| Kralının kendisi ve halefleri için Arnavutluk tacını kabul ettiği hak- kındaki kanun lâyihalarını tasdik etmiştir. Faşist meclisinin bu toplantı - sından sonra Mussolini ve Strace Venedik sarayının balkonuna çık- mışlar ve Strace meşdana toplan-| Mış olan kırk bin kişinin önünde| Meclisin aşağıdaki kararını oku -| Mmuştur: — Arnavutluk krahına tektif edi tacını İtalya Arnavut müe san meclisinin müttefik — kararma) muttali olan büyük Faşlst meelisi, İtalyan milletinin - mukadderatını| Arnavutlak milletinin mukadde - ratiyle asırlık dost bağları esası da birleştiren bu tariht hâdiseyi Faşist İtalya, askerleri ve silâl lariyle, kıymetli Arnavut milletine| asayişi, terakkiyi, adaleti terek — hudutların — müdafnasile de sulhu temin edecek kudrette -| dir. arasında şu kısı nuştur beyanatta bulun- 'm günlerin tarihi hâdise-| leri bizim azmimizin, imanımızın| 've kuvvetimizin bir neticesidir. Dost milletlere karşı dostça ve| düşman milletlere karşı da gayet) açık * kararlı ve azimli düşman- ca hareket edeceğiz. Günlük bü- Yük işimizde bizi rahat bırakma- gını dünyadan rica ediyoruz. Dün. ya bilmetidir ki, dün ve dalma, olduğu gibi yarın da yolumuzda| şaşmadan yürüyeceğiz.., Mussoliki nutkunda 'düşman Faşist meclisinin bu kararının| örece tarafından okunmasını mü. teskip, Müssolini şiddetli alkışlar| “Ticaret Anlaşması 5 Mayısta Mer'iyete Girecek Olan Anlaşma İki Memlekete de Fayda Temin Edecek yalamut, meyan kökü, sucukluk bar- Sak vesairedir. Buna mukabil Amerikalılara da, ithal ettiğimiz muhtelif mallar üze- rinden değişik nisbetlerde gümrük, tenzilâtı yapılmıştır. Tenzilâttan i tifade eden belli başlı m: ten. zilât nisbetlerini aşağıya yazıyoruz: Binek otomobilleri, her nevi ga-| ve aksamı, karoseri aksamı,| tekerlekleri ve aksamı yüzde 60, her| 'nevi elektrikler, tebrit makine ve Cihazları yüzde 12, radyo ahize ci- hazları yüzde 75, radyo için birleş- tirilmiş müteferrik - parçalar yüzde| 88, yazı, hesap, kayıt, tefrik ve tas- nif makineleri yüzde 12, bazı nevi islenmiş deriler yüzde 40, bazı nevi ağır derilerinden yüzde 5. Amerika — Birleşik - devletleri “Türkiyeden ithal edeceği mal bedel-| lerini serbest dövizle — ödeyecektir. Türkiye de her bir takvim senesi ginde yapacağı mecmu ithalâtın as-| gari yüzde 11'ine — yakın Amerikan| ithalâtının bedelini serbest dövizle ödeyecektir. Ancak bu mecmu itha-| Jât lafzına, son İngiliz ve - Alman) kredilerine mahsuben yapılacak it-| halütın senesi içinde bedeli ödenme. miş kısmı tabiatiyle dahil değildir. Diğer — tafatan — Türkiyenin ihracalı Omevsimlik — olması — vel mecmu / ithalâtın —ancak sene 5c nunda kabili tesbit bulunması do- Jayisile tediyatta bazı — taahhürler| hasıl olmasını tabli telâkki etmek icabeder, Bedeli serbest dövizle öde- necek asgari Amerikan ithalâtı me€. humunu, bu itibarla tam bir takvin. #enesi için mülâhaza etmek lüzimge-| dir. Anlaşmanın, münasebet hacmi ni iki memleket nef'ine olarak daha | ziyade genişleteceği kuvvetle tahmin olunmaktadır. Bulgar Meclisin- de Hükümete Hücum Edildi Sofya: 13 (A. A.) — Me-| busan meclisinde muhalefete men| #up birçok mebuslar hükümete şi: detle hücum etmişlerdir. Staynof, Bulgar milletinin Çe- koslovakya ve Arnavutluğun aki- betine uğramak istemediğini söyl miş ve kalabalık bir Bulgar heye-| tinin mahiyeti belirsiz müzakere-| lerde bulunmak üzere Berline gi mek üzere olduğunu ilâve etmiş- | tir. Bilhassa diğer bir mebus da bogünkü vaziyeti 1915 deki v: yete teşbih ederek Alman heyet-| leri Sofyaya gelirken o zamanki| hükümetin de hiç bir taahhüde gi- rişmemiş olduğu teminat vermiş olduğunu hatırlatmıştır. Hükümet — harici — istizahların bilâmüddet tehirini istemesi ve bul talebin de kabul edilmesi üzerine) muhalefet mebusları protesto m: dair kanımda müzakere salonunu ketmişlerdir. Susığırlıkte Inşaat Sutığırlık — Kazamız birinci o- kuluna geçen sene bir pavyon ilvo Umumi Meclisce tah- t ayrılmıştı. Pavyon ihale odi miş ve atma — merasimi| yapılmıştır. Bina okulun bulunduğu Salıa içinde yapılacaktır. Çaylak suyundan — istifade edil-| mek süretile kurulmak istenen elek- edilmek üzer temel trik santralı ikinci defa ihaleye çe karılmışti. Fakat bunda da talip çık madığından bu iş gimdilik geri kal- muştır. ülletler” den bahsederken halk göyle bağırmıştır. Kahrolsun Pi ansa... Parise, Korsikaya, Tunusa - Bartar 3 İrana Giden Heyetimiz (Baştarafı 1 inci saytamızanı Ti müdürü ve hariciye teşrifat mü. dürü Tahsin Bey ve - Türkiyenin Bagdad elçisi vesair yüksek me- murlar tarafından karşılanmıştır. Bir askerf müfreze selâm res- mini ifa etmiş ve heyet reisi güm- Tük ve inhisarlar vekili Ali Rana Tarhan, heyetle beraber askeri taf. j Tarhan, heyetle - beraber teftiş etmiştir. Saadabat paktına dahil iki dev. let ordusunun mümessili kıtalar, karşı karşıya dizilerek dost ve kar- deşçe birbirlerini selâmlamışlar. dır. / Heyetimiz A Rana 'Tarhan mutasarrıfın evine ve he- yetimizin diğer azaları da Resth- vüse oteline misafir edilmiştir. As- kert kıtamız kışlada İrak askerler rinin misafiridir. Mutasarrıf tara. fından dün akşam heyet şerefine Musül: 18 (A. A.) — Anadolu Ajansının husust muhabiri bildiri - yör: Tahrana imekte olan — Türk heyeti ve askeri kıtası bu sabah tomobillerle Kerkük'e hareket miştir. Filistin hâdiseleri ve Almanlar Berlin: 13. (A.A.) — DNEB. bi- diriyor: Filistindeki tmgiliz tethişi- min devam ettiği” Lidda vaziyet, Alman matbuatırı bilhassa meşgul etmektedir. -- Devtsche Aligemeine Zeitunig di- ——— yör ki: ler daima eski devirlerdekinin ayni- dir. Cantenbury Arşövek'i, Akdeniz- deki turnesinden istifade ederek A- merikan bankeri Morgan'ın lüks ya- 'tında Yunanlılar ve Türkler nezdin. j de propaganda yapacağı yerde Lid- dadan — geçse daha iyi yapar. Her- halde böyle bir hareket daha dinda- rane bir şey olur. Bu şehrin verdiği imdad işaretleri Filistindeki manda- ter hükümet aleyhinde bir ittiham- namedir. Ve bu kabil hicabuaver #ülleri temsil ettikleri iddiasında bu Tundukları medeniyet devriyle kabili. telif addeden Londranın salâhiyet. dar şahsiyetlerine müteveccihtir.) FİLİSTİNDE YENİ KANLI HAÂDİSELER Kudds: 18 (A. A.) — Filistin. de yeniden bir takım hâdiseler baş göstermiştir. Ferdi beş taarruz esnasında 8 kişi ölmüştür. Hayfa- da sihhiye müfettişi olan bir Ya hudi, ayni şehirde sakin bir Arab ve cenubi Filistin ahalisinden diğer bir Arap öldürülmüştür. Ayrıca iki Yahudi yaralanmış tır. Filistin ve Maverayışşeria arazi. #inde petrol borusu, birçok yer. lerde hasara uğratılmıştır.. Asller, Boruyu tahrip ve tüfek kurşunu lle delik deşik ederek petrol kaçma-' sına sebebiyet vermişlerdir. Alman filosu İspanyol sularına gidiyor Berlin: 18 ÇA. A.) — Alman deniz makamatı, bir aylık bir ge- zinti yapmak üzere İspanyol solı Tnt bir file göndermeğe karar vermişlerdir. Bu filo ikisi Detschi lend tipinde en son modelden ol mak Üzere altı kruvazör ve ekse- risi denizaltı gemisi olmak üzere birçok hafif >nislah gemilerden mürekkep olacaktır. Marmara gümrük idaresi yeniden Ihdas edildi Bundan bir müddet evvel lâğve- dilmiş olan Marmara gümrük idare- &i görülen lüzum üzerine yeniden ih- das edilmiştir. Bu idareye eakiden açıkta kalan memurlar tayin edile- cekti ——— ——— — Yurdda 35 Milyon — Türk ne büyük Kuvvet ve aaadet kayna- #dir. Çocuk Esirgeme teşkilâ- fını yardımmızla kuvvetlendir. mek bu saadeti bir batında te- min etmeğe kâfidir. Çocuk Evirgeme Kurumu Genel Merkeci