11 Nisan 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 5

Yazan :- General SER a RZMCAN.ERTURUM. KURTULUZU İKTİBAS VE TERCÜME HAKKI MAHFUZDUR EnverPaşanın Teklifi 'Kâzım Karabekir Başkumandan Vekili Beni Kaf- kasyaya Göndermek Niyetinde idi Bana Gönderdiği Şifrede Kafkasyaya Geçmem Ve Orada İhtilâller Çıkarmam Teklif Ediliyordu 28 şubatta 9 uncu fırkanın gönderdiği rapo- vun hulâsası: Kükurtlu karyeli Hasan ağanın ifadesine takriben 1000 kadar Ermeni 6 top ile 21 şu- 384 de Yeniköy yolile Şarka geçmişler ve 300 islâmı şehid etmişler. Mamahatunu Ermeniler — kümilen — yakmışla Güzergühtaki erzakı da yakmışlar. Yalnız Muma- hatun'da bir mikdar konserve ve çay (8 ton et kon- yervesi, 3.5 ton erzak, tahkimat malzemesi ve kül- iyetli mühimmat ve tahrib malzemesi olduğu, son- radan tesbit olundu) elde edilmiştir. Yol haricinde aykırı istikametlerdeki darı ahali yağma etmektedir. Ermeniler yaksın, ahali yağma etsin! Hiç bir gey bizi artık yolumuzdan âlıkoyamıyacaktır: Çün ki ben de geriden menzil ambar bütün yanıtalarımızla nakliyata sürat verdiğim gibi na- l olsa el değmemiş bir ambar ele geçireceğimi 'den de ümidimi kesmedim. ENVER PAŞA BENİ KAFKASYAYA GÖNDERMEK İSTİYOR 23 gubat öğleden evvel saat 11 de Başkumandan Enver Paşadan namıma, bir şifre geldi. Üzerindn (Bizzat hallolunacaktır) - kaydı bulunduğundan me rakla halletmeğe başladım. Cümlelerini bitirdikçe me- Takım artıyordu. Aynen yazıyorum BIRİNCİ KAFKAS KOLORDUSU KUMANDANI MIRALAY KAZIM BEYE ambars Harbiye Bizzat hallolunacaktır. sMie 23/21334 Ruüyada zuhur eden ihtilâl ve vekayli ahire üze. fkasya müslümanları da müstakil hükümet teşkiline ve bizimle daha sıkı bir münasebet ve rabıta tesisine teşebbüs eylemişlerdir. Bunlara yardım et- mek ve arı Rus ve Ermeni elinden kurtar. mak ve bu suretle bizimle Kafkasya takviye etmek için şimdiden Baküda bir teşkilât vücuda getirilmektedir ki buradan gerek bahri Hazer şimalindeki islâmlarla ve gerekse Kaf. kasya şimali ile temas edile Şimdiden altıncı ordu ve üçüncü ordu Kafkasya dahili ile irtibat ve münasebet tesis etmişlerdir. Gerek teşkilâtı askeriye gerek noktai nazarımıza göre kendilerini sevk ve dare etmek hususunda müslümanlara muavenet ve müzaheretimizi istiyorlar. Siz bu teşkilâtın başında bulunarak çalışmak ister misiniz? Yalnız harp zama fında değil badelharp te bu teşkilât ehemmiyetini fmuhafaza edecektir. Ordudaki mevki - ve irtibatını tabil baki kalacaktır. mandan vekili ENVER Bu şifrede biribirinden mühim iki nokta vardı: Siri harpten sonra dahi devamı tasavvur olunan bir Kafkas islâm teşkilâtı; ikincisi de öz memleketimize henliz nazari olan ikinci derece bir hizmete gönderil- mekliğim meselesi. Bende uyanan ilk duygu - tabiatile menfi oldu. Bu kış kıyamette beni sağ cenahtan Erzincan cephe, dine aldırmak hususundaki yüksek maksatla bu tek. df arasındaki — tezad, hayli düşündürdü. flk du, yermeyi muvafık gi ünebilmek için çıktım, gularımla cevap dü karargâhuma dön hazalarımı tarttık im. M levzuu, iyice hazmedip mülâ. sonra kararımı verdim; ak; (8) da cevabımi yazdım ve bizzat telgrafhaneye yaverimle Mülâhazam gifresi ini yaparak inderdim. idi: Kendi - yurdumuzu, işgal etmek lâzımdır. Bundan sonra ya Rus derhal ve Gürel kuvvetlerile karşılaşacağı Bi gee z ve yeni bir se cak, yahut ta kolaylıkla İleri yürüyüşe de sceğiz. Ordumuzun bir kusmı Baküya ve Şi. “ali Kafkasyaya gidebilir. Şu halde bı rek yapılacak teşkilât kolay a İstinat edi ye kavi olur. Fakat or. apacağım biricik iş bir a: liğe döner. Şu eu n önce Eirsu: b kurtarmak ve hududumuza dayaamaktır. Eğer Mmemleketimizde inleyen halkam het Balde kendi başka bir yere ayrılmak doğru değide K bunu daha ön aü Z ide bir aylık zorlu bi masaydı da doğruca İstanbula ket belki bir mana ifade ederdi. Bu 'mühim bir işin başından ayırmak İstemesi, b koşuma gitmiyen bir teveccüh eseri olsa gerek. Bve velce karargâhı umumiden de Tahran hedefine karılmıştım. Enver paşa, şimdi de tam hizmet zamanı bana yine memleket dışında vazife gösteriyor. Ara» dan on saat geçtiği halde ne hissim ve ne hesabım, bir türlü bu teklifi hoş ve doğru görmüyor. Şu bal de kararım: Red oldu. Bu kararımı Enver Paşaya yazmak ta bir me- sele idi. Onu kırmadan kararımı anlatmak için verdi. ğim Şifre cevap gudur BAŞKUMANDAN VEKİLİ ENVER PAŞA NAZRETLERİNE 23/2/334 Zata mahsustur. <. 23 gubat gifreyd. Töraz buyurulan teveccühü kıymettarilerine arzı #ükran eylerim. Emir ve teklif buyurulan mukaddes yazifenin tarzı icrası hakkında — bazı maruzatta bu- Tunmaklığıma müsaadei fahimanelerini istirham ey- derim Rusların, Bulgaristanda $8 seferinden sonra yaptıkları teşkilâta müşabih tarzda Ermenileri tut- Erzuramda Selçuk âsürından bir medresenin kapıs; tukları ve aralarına Rus zabiti katarak teslih ettik- leri görülüyor. Kafkasyada Rus, Ermeni ve Gürcülerin z lerini daha ziyade tarsin edeceğini ve orduyu hüma- yunun bu ahval kaz ç eski hududa kadar olan memalikimizi istirdattan sonra yeni bir düşman ordusile karşılaşacağını ve yeni bir sefer açılacağını tahmin ediyorum. Bu mahzur olmayıp ta bir kısım ordumuz o mintakaya gidebilir ve buna istinaden teş- kilât yapılıraa kolay ve kavi olur. Fakat teşkilât or duya istinat edemiyecek ise hafi vaziyet olacaktır. Bu ikinci halde ”- Kafkasyaya gidecekler, - gizli veyı çete tarzında olacaktır ki bunların beraberinde ola: rak geçmekliğim ve mahallinde teşkilât yapmaklı. ğim imkânsızdır. Böyle bir halde teşkilâtın ancak kolordumun merkezi olacak Erzurumda ayni vazife islâmların - tahrikâtı, ten mevrut olan birlik- ile iştigal edilerek ifasını mümkün görüyorum. Mü talcatı âcizaneme nazaran emri iradeleri maruzdur. X. 1. Kafkas kumandanı Miralay Kâzım Karabekir bu sefer de ben açtım. Bu, "Sarıkamış-Kans ve ötesi, 'başlıklı eserimde görülecektir: Hâdiseler benim gö Tüşüme uygun çıktı. Nihayet Ermeni ve Güreü ordı ları mağlâb edilerek ordumuz İran ve Kafkas, Azer. baycanlarına girdi. Tebrize yaklaşan ve Baküyu al eden İngiliz kuvvetlerini tardettikten mali Kafkasyaya — dahi k mek süretil mek isti bitlerin Tr nt K -- “Ata gelince, sırtinda geldiğim ve gözlerimin ki olmasına sebep olan Kırtay, dünyada şimdiye kadar rastladığım atların en mükemmeli olabilmek/ istida- dındadır. Gözlerimin kör olmasına rağmen onu ben yetiştireceğim. Ondan sonra da — vazifem tamam olacak. Küçük Ali babasının sözlerini can kulağile dir Jiyordu. Deli Yusuf devam etti: — Kaybedecek vaktimiz yok. Git ahırın her ta- Tafını, iğne deliği kadar bir menfez bırakmıyacak ge- kilde çuhalarla iyice kapla! En ufak yerden hir rüz. gür giremesin. Ali gitti. Ahırın tavanını ve dört duvarını babe sının istediği gibi bir iğne deliği kadar menfez bırak- miyacak şekilde çuhalarla kapattı. Zayıf Kırtayı bu: raya çektiler ve Deli Yusuf herkesten gizlediği usu lerle atı beslemeğe ve yetiştirmeğe başladı. Lâfı uzatmıyalım. Böylece aradan taş zeçti. Bir gün Deli Yusuf oğluna şöyle ded Oğlum şu bizim — avluya üç gün hiç durma- acasına sula... iyice balçık olsun. Ali de babasının dediğini yaptı. Üç gün geşmeyi açık biraktı. Kuyudan durmadan su çekerek döktü. Nihayet bahçe o hale geldi ki bir adam girse, ne kadar çamura batardı. Bunu babasına haber verince babası — Şimdi ata bin ve avluda koşturarak dolas! Ali, babasının de yaptı. Okadar çamur ol duğu halde atın ayaklarına günde balçık bulandı. Bi Yusut O hald& mutlaka ahırda bir deli Ali aradı. Nihayet kapının üzerinde iğne deliğ kadar bir aralık buldu. Deli Yusuf bi Bu deliği de kapat, daha ata b mız lâzım, dedi. Böylece bir sene dah; çeşmeyi açtı. Üç gün üç gece kuyudan çekip bah geye boşalttı. Bahçe yine yarı bele kadar balçık oldu. Ali, ata binerek belki yarım saat koşturdu. Bu sefı halçık atem tırnağına bil bulaşmadı. Ve yerde toprak çıkardı. Deli Yusuf, bunu öğrenince Çok şükür muradımıza e tında oldukça, sana ilişeck kabadayı çıkmaz. Şimdi kalıcını kuşan. Hemen yola çıkalı YA ka dar götüreyim. O z a kenim ve benimle be vcak bir ceviz büyüklü babasına söyleyince Del sene bakma geçti. Ali yine kuru raber binlerce masumun intikamını al. Köylüler, küçük Aliyi tam manasile - yiğit bir delikanlı olmuş, ceylân ayaklı, yüksek boylu tığ bir küheylâna / binmiş görü, Kimi ona bakıyordu, kimi at Bir çok kimseler dardı. Sağdan, sold Kim bu yiğit? ndılar, Aliyi bile tanımamış. fasıltuar. yükseldi Ali. Kör Yusufu Ve böylece küçük Alinin ismi kaldı. Köroğlu!, Yolda Kör Yusuf gö men hafıza küvvetile ve duğunü sorarak y l şehri göründü. Ali, bunu babasına söyle © halde biraz duralım, dedi. Durdular. Şimdi sana son nasihatlerimi vereceğim. Bunlar, kulakla. Deli Yusufun Nasihatları “ Kılıcını Ve Atını Hiç Kimseye Emniyet Etme, Rastgeldiğin Kimselerin Sözüne Sakın Kapılma ,, Deli Yusufla Köroğlunun Bolüyâ dişlerinin resmidir TPT YETRRARTARRLNN ge ında küpe olsun. Ona göre hareket edersin. Aldı Deli Yusuf, bakalım ne söyledir. * Akan abi hayat, biter yemişler, Arslan gihi bu dağlarda kalmalı, Yürü oğlum burda arslanlar yatar, Arslan yatağında arslan olmalı. — * Yarın burdan kalkıp gitmeli düze, Allah yardım eder burada bize. Almalı kervanı çıkmalı düze, Bu dağlarda mesken tutup kalmalı. Topuzu çekmeli, yola durmalı, Bezirgân bozmalı, çer çer vurmatı Sonunu düşünme nolup nolmalı, her yana nam salmalı, Deli Yusuf derler benim ağıma, Rahmetme bir kulun aslâ dadıns, İşte nasihatim budur zatına, Kervanı kesmeli, köyü basmalı, iddet sustu. Derin bte Güğün- Sonra yine aldı. Bakalım Deli Yusuf bir ceye daldiği. belli söyledi. Bir yiğit haykı ıp meydana girse, Arka verip sığınacak yer gerek, Çamlıbele, metin kale yapmağa, Kendi yiğit, özü metin er gerk. Hey nolanda, oölüm Ali nolandu, Zor bölük bölük bulanda, Padişahın divanına varanda, Dü tutulur, dili tutar er gerek Sıra sıra koç yiğitler Alayları bölük bölük bozarsın. Berhaneyi Çamlıbele çizersin. sana barmacak yer gerek. Güğüs gerek, arka verek dağlara Hizmet edek bahçelere bağlara, Şöhret salmak için nice illere, Şimdi sana devlet gerk, sur geren Eyvan gerek oturmaya yaz ile, Bir de saki, mey doldura naz ile, Yiğitlerin kumandası saz İle, Vermek için yakışacak ser gerek Deli Yusuf tamamladı öğüdü, Sen tamam et yirmi bir bin yiğlay Gözlerim görmüyor suçum we kdı, Üc almağa senin gibi er gerek. Deli Yusuf devam etti. Kılıcını ve atını kimseye emniyet etmei Bik hassa Boluda kimsenin sözüne kanma! Şunu iyt bi 've unutma ki orada her adım başında bir hala, bir anla karşılaşacaksın. Çünküü Bolu baştan başa © hain derebeyinin adamlarile doludur. Bunların her biri, her ân sana bir tuzak hazırlamağa ve anf oraya düşürmeğe savaşacaktır. Bunların iğvastına kepı- füksek bir dağ olacak, görü- Şimdi sağ tarafta Evet buba, (Deari var) j | ş