11 Nisan 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 3

İngiltere Varmı L NISAN 1939 DU İA Arnavutluğa Yapılan taarruz Sayfar 3 Başvekilimiz, Dün Mecliste Mühim Beyanatta Bulundu — Balkanlara Karşı Bir Tehdit Telâkki Ediliyor Ekser Gazetele: r; Mussolininin Teminatına İtimat Etmiyor xondra.; 10. (A.A.) — Bütün ga- zeteler İtalya tarafından Arnavutlu- a yapılan taarruzu Balkanlara kar # bir tehdid — mahiyetinde telâkki etmekte ve (Tecavüz aleyhtarı) cep- henin süratle genişlemesi arzusunu izhar eylemektedirler. Times gazetesi diyor ki: (Harici siyasetinde mühim bir değişiklik yapmak — mecburiyetinde kalan İngiltere için bu yeni istika- mette süratle ve azimle yürümek- 'ten başka yapılacak bir şey yoktur. Nazırlar bugün bu siyasetin inki fını tetkik edeceklerdir. Paris: 10. — (ALA.) — italyanın “Arnavutlukta yaptığı cebir hareke- tinden sonra hasıl — olan vaziyet ve Avrupanın — siyasetini tetkik eden Petit Parislen - gazetesi, Mussolini 'nin Korfu adası veya Yunanistanın | diğer toprakları” üzerinde hiçbir e- | el beslemediğine dair verdiği temi. Nati mevzuubahis cderek diyor ki Büyük Britanya — hükümeti bu teminatı senet ittihaz etmekle bera- ber Pransız — hükümetile bilittifak Akdenizin bahri müdafaasının kuv- Tek İngiltere gerek Fransa gerekse bütün Akdeniz sahillerinde bulunan memleketler müteyakkız durüyor- | lar. Matin diyor ki: İtalyan teminatı Yunanistan gi- gi bazı memleketleri hiç de tatmin| etmemiştir. Yunanistan bugün İn- | Bilterenin gürantisini istiyor. Fran Sanın kanaatını hülüsa etmek lâzım gelirse, “doğrudan doğruya diplo-| Masi usulü ve hususi anlaşmalar gö-, düzımdır. Filhakika vaziyetin beya 'nata değil her türlü ihtimale karşı koymak için askeri tedbirlerin itti- | hazını icabettireceği kanaatı vardır. Journal gazetesi de ayni eüretle mütalen yürütüyor — ve şunu ilâve ediyor: | | Ancak orman kanunlarını tanı- dıkları hissini veren devletler karşı. sında klâsik diplomasi usulleri mev. Zuubahis olamaz. Böyle şartlar için. de darbeye karşı koymak için yapı: Jacak yegâne — gey fazla atılganlık gösterenleri düşündürmeğe ve dur- dürmağa — müktedir. bir azmi ihti- vetlendirilmesine karar — vermiştir. | yatsızlıklar yapmadan sükünetle ve Bu yolda tedbirler de alınmıştır. Ge-/ soğuk kanlılıkla göstermektir. .x x Arnavutluk; Bir Haline İt'alıyan Vilâyeti Konuyor salaştarafı T inci sayfada) gelirinin garnizonlarından — teşkil edilecek olan İtalyan — müfrezesi, bügün hava yöliyle buraya gel miştir. 'KRAL ZOGONUN REDDETTİĞİ İTALYAN TALEPLERİ Debre: 10 (A. A.) — Bir Ar- navut devlet adamı Havas Ajansı Tuhabirine Kral Zogonun reddet-| tiği İtalyan metalibatı hakkında i- zahat vermiştir. Bu — metalibat mağlüp Arnavutluğa İtalyanın na- Sil bir akibet hazırladığı hakkın-| da bir fikir vermeğe kâfidir. 1. — İtalyan kıtaatının her an 've Arnavutluğun her noktasına ih- raç edilebilmesi. 2. — Arnavutluğun bütün is -| Gihkâmları, limanları, muhtelif te. aisatı Özerinde İtalyanın askeri Kontrolü. 8. — Arnavutlukta ikamet e- den İtalyanlara mebus ve nazır 0l. JBak hakları da dahil olmak üzere “Arnavutların bütün haklarının ve- 4. — Arnavutluk hariciye ne- earetinin ilgasiyle Arnavutluğun Hariçte İtalya tarafından temsili, 5. — Arnavutluk nezaretlerine| #talyan genel sekreterlerinin ta 6. — Tiranadaki İtalyan elçi -| #inin Arnavutluk kabinesine dahli| Olmüsı ve Arnavutluğun Roma eb-| gitinin de Faşist Gan olması, “MUSSOLİNİ TİRANA GİTMEK. 'TEN VAZ GEÇTİ Roma: 10 2A, A.) — İyi malü- #at almakta olan mahafile naza- 'YUGOSLAVYAYA İLTICA EDENLER Üsküp: 10 (A A.) — Kral Zogonun kardeşi Prens Celâl dün karısiyle buraya gelmiştir. - Prens gazetecileri kabul etmemiştir. Birçok Arnavut subayları Ala- Sonya civarında İtalyanlarla — son müsademeleri yaptıktan sonra daj yöliyle Yugoslavya topraklarına il.| tica etmişlerdir. EŞRAFA YAZDIRIILAN MEKTUP. Le Jurnal, Romadan istihbar e- diyor: İtalyanın, askeri kuvvetlerinin | İşgal etmiş olduğu memleketi ka- yit ve şartsız flhak etmek niyetin. | de olması ihtim; bulmaktadır. li gitgide kuvvet Bu bapta bu sabah| arayından çıkarılmış olan | bir mektubun neşri mânidar gö-| rülmektedir. Bu mektupta Tiran eşrafı Arnavutluk tacıni Kral Vik-| tor Emmanoel'e teklif etmektedir. | ver. tter eyin Habeşistanın fethi| Sırasında olduğu gibi cereyan etti.. &i söylenmektedir. İtalya Krahı, Arnavutluk Krahı ilân edilecek ve Tirana bir valli u Mmumt gönderilecektir. YERLİ İTALYANLAR TEKRAR DÖNÜYOR 10 (A. A.) — Bariden idirildiğine göre İtalyan Roma: | bi la- ihracından evvel Arnavut - lukta ikamet eden sivil İtalyanlar.. | dan mürekkep flk grup dün Arna.| vutluğa avdet etmiştir. Bu İtalyan lar birkaç gün evvel t - Bariye gi mişlerdi. Fan Müssolini, bugün - büyük bir Bti Butuk söylemek üzere gideceği Hi iren vep ör| İrandaki Düğün hatinden vaz geçi oldağe haber veric| Şarı sataal İması mu! İmektedir. Diplomasi mahe Bu seyahatten yalnız hava şartı Heğil, ayni zamanda m pebi bayitahtlarında İtalyanın Ar Bavutluktaki hareketi üzerine ya Pilmakta olan görüşmelerin netice Berisi Beklemek arsusunda elm Heyetimiz dün gece ha, reket etti Ankara: 10 (Telefonla) — £. yan Velinhdının düğünü münase betiyle İrana gidecek ye miz bu akşam treni m ha. Hariciye Vekilimiz siyasi vazi-| Ankarada kalmış ve yerine Gül Fük ve İnhisarlar Vekili heyetin ri. asetinde sitm | ükülü nümayişlere tercin edimek | Yok mu? (Baştarafı 1 inci sayfamızda) mahlükları andırıyor. — Felâketin, esaret ve zilletin geldiğini gördük-| leri halde kollarını bile kımıldata.-| miyorlar. — Epeyee / küvvetli - bir| Çekoslovakya tek bir - kurşun bile atmadan boğazını boyundurağa| uzattı. Hükümetin başında bulu- 'nan Hacha vatanının intihar kâğı | dini kendi menhus eliyle imzala- | mak rezaletini irtikâp etti. Vakti.| le yumurta vergisi, sakal - vergisi alınacak — diye — silâha — sarıla- rak isyan eden kahraman Arna - vutların vatamı İtalyan - çizmeleri| itında kaldı da İtalyan ordusun- daki zayiatın yekünu büyücek bir| | meyhane kavgasında — görülebilen| mikdarı geçmedi. Almanyanın bir işareti — üzeri-| Litvanya hükümeti Memel'i kendi eliyle cihazlıyarak Alman- | yanın koynuna verdi. Lehistan h: | Ticiye nazırı vatanımın müdafaası-| 'na aid bazı / işleri konuşmak için | Londraya gitmekten — bile korku -| yor ve bunun Almanya tarafından tahrik addedilmesi ihtimalini dü - şünüyordu! Romanya ile Sırbista -| nın, Yunanistanın, hattâ Bulgaris-| tanın da herhalde pek - rahat ol-| madıklarını — zannederiz. — Küçük| devletleri bir panik içinde görüyo- rüz. Ortada bir inhilâl, beynelmi.-| lel bir bozgunculuk havası var. Men cut dünya düzeni namına, son ka | n hürriyetler ve insan hakları namına, vatan, namus, istiklâl ve insanlık mefhumları namına bu havayı dağıtarak nefes almak im- kânını temin eden bir iklim yarat-| mak son derece müstacel bir vazi- fedir, İngiltere bunda ilk teşebbüsün) küçük devletlerden gelmesini bel yrse büyük bir hataya düşmüş o- lacaktır. Çünkü “Mağara devri in- sanları” nn ahlâkı bütün huşünet| ve vahşetiyle beynelmilel - sahayı kaplıyarak asırlarca medeniyet ve kültür hayatının temin edebil - miş olduğu cilâyı ve zavahiri de silip süpürür ve İnsanları karanlık İlk çağlara doğru geri atarsa ken- dilerini kâfi derecede küvvetli görmiyenlerin birdenbire — ürkme-| meleri için bir sebeb yoktur. Görülüyor ki garb demokrasi.-| leri harbden ictinab için ne kadar fedakârlık yaptılarsa hepsi boşa| #itmiş ve vaziyet gittikçe daha fe.| 'naya doğru yürümüştür. Çekoslo. yakyanın vücudu izale edildikten| sonra artık en bağlı gözlerin bile açılması icabederdi. Halbuki İn-) gilterenin hareketinde neye şahid | oluyoruz? İtalyan maslahatgüzarı İngiliz hariciye nezaretine gelerek Arnavutluktaki kâtın kat'iye 'yen oraya inhisar edeceği hakkın. da teminat veriyor. Ve İngiltere de| bunu sened ittihaz ediyor! Ne ittihaz etme söz! bu teminatın, n nedi rinin hiç bir kıy- meti olmuyacağını İtalyar liz siyaset ve İngi- bilirler, okuyan insanlar da, Böyle bir zamanda bu g-| | bi klişeler ve komedyalarla efkâ| | ra sükünet mi gelir, yoksa munta.| | zam bir plân dairesinde harekete| geçen taarruz ve istilâ dalgası m durur? adamları da telgrafı veren Ajanslar da, gazeteler de bilirler, Hüseyin Caj YALÇIN Son Dakika : Zogo Memleketi mize gelmek istiyor Atina 10 (Hususi) — Kıral Zogo ve maiyeti Türkiyeye gel- mek arzusundadırlar. Amerika Cumhurreleinin Manlidar Bir Sözü Vaşington: 10 (A. A.) — Roo gevelt, Warmspringde — bir - müd. det istirahat ettikten 90 gelmiştir. - Warmapringden har et ederken Roosevelt kendisini a. kı halka 'Harhe g k sonbaharda | muhabereye ait olan hizmetlerle ik-, İ istikbalinden emin olmasına bütün (Baş tarafı 1 inci sayfada) kâlete ayrılmış - olmasıdır. Seneler geçtikçe vazifeleri artan bu iki vekâ-| letin, gördükleri amme hizmetlerine nazaran bir taksime tabi tutulması ihtiyacı hissolunuyordu. Bu suretle gimdiye kadar inşa, nakliyat ve mu- habere işlerini gören Nafia Vekâle- ti, yalnız inşaatla meşgul bir vekâ- Jet haline — getirilmiş münakale ve| tisat vekâletine - bağlı deniz nakli- yat işleri alınarak (Münakale ve| Muhabere Vekâleti) ihdas olunmuş. | tur. Keza ticaret ve sanayi işlerini | Gören İktisat Vekâleti, yalnız sanayi 've maadin işlerile meşgul olmak ü-| zere birakılmış, iç ve dış ticarete ait vazifeler toplanarak (Ticaret Vekâ-| leti) teşkil — edilmiştir. Bu veçhile| vücude gelen vekâletlerle, idare ve| teknik bakımından işlerin yürüme-| #inin daha kolay bir hale konuldu.| ##unu ve vekillerin de daha yakından | işlerini takip ve kontrol edebilecek-| lerini ümid ediyoruz. Vekületlerin iş programında bir| değişiklik yoktur. Kabinenin prog- Tamında olduğu gibi, vekâletlerin iş| programlarında da Cümhuriyet Halk| Partisinin programı esustır. Cümhuriyet devrinin en muvaf-| fak prensiplerinden - biri olan denk bütçe esasına dayanarak hazırlanan | 939-040 mali sene bütçesi huzurunu- za takdim edilmiş bulunmaktadır. Müzakeresi esnasında gerek şahsan | gerek kendilerile çalışmakla iftihar duyduğum vekil arkadaşlarımın si ze vereceğimiz izahet bunu göstere cektir, kanaatindeyim. Yalnız dahili, harici vaziyetler- den bahsedeceğim, Dahilde devamlı bir huzur ve sü- İkün bulunduğunu ve Türk vatanda- finin samimii beraberlik ve güven havast içinde yaşadığını emniyetle #öyliyebilirim. Cümhuriyet hüküme- fi bu havanın bulanmamasına TNirk | vatandaşının / endişesiz çalışmasına | ve kazanmasına, huzur içinde fazi- detli-bir aile hayatı geçirmesine ve kuvvet ve gayretile çalışmakta de- 'vam edecektir. Aziz arkadaşlarım, Dünya vaziyetinin baş döndürü- Gü bir süratle — her an değişiklikler. gösteren inkişafı, harici siyasetimi- zin her zamankinden ziyade müte- yakkız. olmasını icabettiriyor. Mi letleri birbirinin karşısına diken, bir. kaç gün gibi kısa zaman içinde dev- | letlerin - ortadan kalkmasına mün- cer olan bügünkü dünya buhranı, sulha olan / kuvvetli merbutiyetini her zaman ilân ve ispat etmiş bulu- 'nan Cümhuriyet hükümetini tabia. tile yakından alâkadar etmektedir. | Fakat bütün bu değişmeler, bu süratli ve esaslı inkişaflar yanında, Türkiyenin” harici siyaseti bir te- | beddül göstermemektedir. Dostluk- larına, ittifaklarına velhasıl sözüne ve imzasına sadık olan Türkiye sul- hu sevmek, sulha hizmet etmek yo- Je ayın iman ile, ayni itina ile berdevam bulunmaktadır. Bu kargaşalıklar önünde Cüm- hüriyet hükümetinin büyük küçük bütün devletlerle — aynı samimiyet | ve dürüsti altında dostane münase- betlerini idame etmekle bulunduğu | ve bundan sonra da idameye çalışa- | cağını size söyliyebilirim. Sulha hizmeti, hüküm dürüst siyasette buluyor Fikir ve menfaatlerin buk giddetle — çarpıştığı zamanımızda, TTürkiye için ne bir filtir cereyanı, ne de her hangi bir menfaat hirsı sulh Yolundan İnhirafta #mil olmamak- tadır ve olmuyacaktır. Milletimizin — hayat v tehlikeye — koyabilecek ha hükümetinizden sadır tır. Elverir — ki iyi iyetlerimiz ve | bütün devletlere karşı beslediğimiz amimi ve dostane bitaraflık doğru. dan doğruya veya bilvasıta ihlâr © dilmek teşebbüsüne maruz kalma- ttirmekle iktira | ediyorum. - Yeni vaziyetler, Meclisin mürakaba ve karar hakkı-| ni dalma zamanında ve tam olarak| kullanması için lâzım gelen ihtima- zi dikkatle tatbik edeceğiz. 'Türk vatan ve milletinin, Türki-| 'ye Cümhüriyetinin maruz kajabile Ceği vekayle karşı zamaninda ted. bir almak hususunda, Cümhuriyet | hükümeti müteyakkız bulunmakta- âır. En yüksek hamaset ve sarsılmaz yatan sevgisi - kaynağı olan Büyük| “Türk ordusuna dayanarak ber tehli- keyi ve tecavüzü bertaraf edeceği- miz kanaatinde olduğumuzu söyle- mekle iftihar duyarım. İşte, arkadaşlar, maruzatım bu- rada bitiyor. Sözüme başlarken ar- zettiğim gibi, Cümhuriyet Halk Par. tisinin programına — sadık ve onun| tahakkukuna çalışan — arkadaşları-| niz olmakla — bahtiyarız, Sizin gös-| terdiğiniz yolda — ve vereceğiniz di. ve sandetine çalışmak - azmindeyiz. Eğer, bizi bu vasıflarımızla yüksek maksadlarınıza hizmet edecek kabi- Jiyette görüyorsanız itimad reyleri nizle taltif ve takviye ve işimize de vama müsaade buyurunuz.) Başvekil Refik Saydamın sık sık sürekli alkışlarla ve bravo seslerile karşılanan bu nutkunu takiben ta- yini esaml ile reye müracaat edilmiş. 've tasniflara neticesinde Refik Say- 'dam kabinesine 389 reyle ve meveu- dun ittifakile itimad edildiği bildiril. miştir. Bunun - Üzerine tekrar kürsüyo gelen Başvekil — Doktor Refik Say- dam, gösterilen bu itimada karşı da demiştir kiz (Arkadaşlarım, Gerek bendenizi ve gerek arka- daşlarım itimadlarınıza şükranla- mımizi arzederiz. Bunu hak etmeğe çalışacağız.) İngiltere, Bizimle ve Yunanistanla İki Anlaşma Yapıyor Londra: 10 (A. A.) — Hükü-| met mahfillerine göre İngiliz na- zırları bu sabah İngiliz teminatı - nın derhal Yunanistana ve Türki 'yeye teşmil edilip - edilmiyeceği meselesi hakkında karar vermişler dir. “Mevzuubahis olan anlaşma- lar Polonya ile imza ve Romanya için de derpiş edilen iki taraflı an- Jaşmaya benzer anlaşmalardır. İyi malümat alan mahfiller, Ya-| 'nanistan ve Türkiye ile akdi muhte- mel anlaşmaların şimdilik gizli tu-| fulacağını ilâve etmektedirler. Ayni zamanda İngiliz hükümeti| Müssoliniye, İspanyadan — kıtaatımı| çekmek suretiyle imza ve taahhütle-| Tinin şerefini koruması için son Gir imkân daha vermek arzusundadır. Netice olarak İngiliz hükümeti Tagiliz - İtalyan anlaşmalarının fes- hini teşebbüsünü kendisi yapmaya- caktır. Diğer taraftan, İngilterenin Tür- kiye, Bulgaristan ve Romanya ile olan diplomatik faaliyeti önümüz - deki günler zarfında çok hararetli 've hedefi de şunlar olacaktır: 1 — Balkan Antantının, Bulga- ristanın Dobricadaki isteklerine rağ men, mühtemel teşriki mesaisini, 2 — Harb halinde İngiliz ve Fran- sız harp gemilerinin boğazlardan serbest geçmesini temin eylemek. İngiltere; Italyada;ı Yeni Teminat İstedi (Baştarafı 1 inci sayfamızda) bir hava içinde devam etmekte - dir. Londraya İtalyan hükümeti ta- rafından İtalyanın Akdeniz statü- kosuna riayet edeceği ve Arnavut- Tuğun istiklâlini muhafaza eyliye- ceki hususunda teminat vermiş - tir. Diplomasi mahafili, İngiliz - İtalyan itilâfının feshedilmesinin çök mühtemel olduğunu beyan et- mektedir. B. Bonnet, Pariste kalmıştır. Beynelmilel vaziyetin inkişafını ya-| kından takip etmektedir. Mumai-| leyh, bu sabah İngiliz sefirini ka| b Sefir kendisine Lond. ra ile Roma arasındaki müzakere-| lerin netayici hakkında malümat| vermiştir. B. Bonnet, ayni zaman. da Sovyet Rusya sefirini kabul et- miş ve sefir ile Avrupa hakkında| İTALYANIN VERDİĞİ TEMİNATA İNANİLMIYOR. 10 (A. A.) — İngiliz| rri dün Londrada yapılan kalâde diplomatik faaliyeti te-| İtal, er.. İtalyanın Ar- navutluktaki hareketinin katiyyen oraya inhisar edeceğine dair veri- len teminata rağmen Mussoliniye Hitlerden fazla itimat edilemiye - ceği ve vaziyetteki vahametin mü- temadiyen artmakta olduğu müta- leasındadır. 'YUNANİSTANA YARDIM Londra: 10 (A. A.) — İtalyan maslahatgüzarı bugün öğleden son ra tekrar Lord Halifaxı ziyaret et- İyi malümat alan mahfillere göre, perşembe günü hükümet par« lâmentoda, İngilterenin Yunanis - tanın tooprak bütünlüğüne hiçbir süretle halel getirilmesine mü 'ade etmiyeciğini bildirecek vaz? yette olacaktır. AKDENİZDE HASIL OLAN VAZİYET VE MISIR Londra: 10 (A. A.) — Mısırmas hafiline göre, Mısırın Londra se, firinin bugün Kahireye muvasalatı nilmektedir. Sefir, İtalyanın Arnacutluktaki harekâtı dolayı Akdenizde hasıl olan vaziyet Misır ve Südanın müdafaasını ile ve Filistin meseleleri hakkında gö, Tüşmeli Mesir m hakkında mütal yapacaktır. hafili, bu hususları boyanından iç” Meclisteki Asil Heyecan (Baştarafı 1 inci sayfamızda) cümle Em jmak istediği hal- avutulk- fok patlar 'mradan kaçıştı bir avuç için kanını dığını; Arı de acıyam Türk varan i ben Rasih Kap- Türk yurdüna ve istik- ine göz dikenin vay hall- Hollandada Askeri Tedbirler Londra: 10 (A. A.) — Daily Express güzetesinin - Amsterdam- dan istihbanına göre, Hollandanın Alman hudut mintakası 50 kilo - metre derinliğinde Hollanda hükü. meti tarafından askert kontrol al- fana - konulmüştur. - Hollanda'nın üçte birini birkaç saat içinde su tında bırakmak için bendlerde ic beden tertibat alınmıştı Bundan sonra hükümete iz- tifakla İtimad beyan olundu Meclis cumartesi günü toop- Tanacaktır.