9 Nisan 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 4

i ; k t » ” 9 NİSAN 1938 Koca Sinan Günü | Bugün Buyuk ik Türk Mimarinın V Olümünün 351 inci Yıldönümüdür Mimar Sinan Niçin îğîîlaîîıî."'" *fJ,ZTIEC;ZZ"ıî'.î Wuvaffak Oldu ? Şaheseri Bır De İıadır 7 Mimar Sinan San'atkâr Doğmuş ve :" İt B î'_ 18 inci Asra Kadar Talebeleri Ta- w“ yavgallağa 5 | rafından Yaşalılmış Bir Dehadır Grer eee S akçm aa Ddi Bügün — ölür rek bitiriyor. Böylece zamaninın en Küdür tebkik edil. G terrinattan aynıl patnün “S51 tnci BALİR 15 tekikiii Tacan ve « lan b ge Ç İi oi aa sünet yildönümü müna: #asen doğuş itibarile büyük bir sa- Sok İ ua daram aa sebetile yurdu « natkâr olan Koca Mimar Sinan ça |dır. Bunların hep- ÇN ine deçok gü L S v Tiğmamının ve acemiliğinin tecrübele | et mahalet maze: ÖĞN |.. Merleri Dühassa zini küçükten başlayıp her gün biraz menin Küsnü - isz İ siimar Sinan yirmeci asır mi- m c daha olgunlaşarak tamamlıyor. Ni-| ti'malini - ve — mimart ve — in-| Marisinin ve yirminci asır gehircili. gee b hayet 48 yaşında iken (944 - 1588) | şai kıymetleri — itibarıyle de Mi.| Einin istediği bütün prensipleri kında şeniden ko: mimarı hassa Acem Alinin ölümile | mari tarihimizde —mühim mevkiler | Serlerinde dört asır evvel tatbik et Bba — Mi Poşalan hassa mimarlığına tayin o-| işgal ederler, Bu güzel Abidelerimiz. | mistir. Tbek Hlsanın -ah Tunuyor, den biri de Ankaradaki Cenabi Ah- | narlığın en mütekâmil bütün gin muvaffak- oL- Hassa mimarlığı memlekette in| met Paşa Camüdir. prensiplerini bir arada taşıyan baş- ; Kağunu / araştıra. gaat, u, yol, köprü gibi bütün feni| —— Ankarada mevcut binalarla Türk| Xa eser bilmiyorum. Onun için ben. Sinanın ilk şaheseri Şehzzde camij cağım. teskiliti içine alan bir makam oldu |. mimarisinin seyrini, mühtelif'devir- | € Sinan cihanda - emsalsiz büyük| Hayatı hakkında bizzat nakkas| gundan bu günden itibaren ölünce-| lerini takibe imkân yoktur. Hemen | Türk mimarıdır. vatesst — | Mimar Sinanın — Koca Sinanın Va dezkerdüibinyan) ndan buz- | dudarının her köşeninde, battl ya.| eli devrinden vvi cülere b Siri Eesekakın Va Ha elimiede Yalınış venika bulunmar | K ve umk bark memlekeilerinde A TÖRT e — Karakteristik —| Yarattığı İeme cel eei bayün gizelik ve | Snaan eli üi takip ll me- ç Müyük haşmetile BAA gürümüzün &- | deni şah eserlerini, yollurını, köprü . K Baztdle darnl vi bandledi ll l Eserleri Mimari (8 mayıs 1400 - 9 Recep 805) | keri binalarını görmekteyiz. e doğun ve (Onisan 1588, 13.Cema. | —— Sinan Türk dünyasının itilâ de iylllir 906) da vefat blen koca| virlerinde yaşamış ve bütün ctrafın. Ü Şn mota gel yarımın | ahi üim v fin ağamları ve et ör kirları ile beraber yetişmiş olmaz Büyük Sinan nemi yetişti, Hasi| a rağmen. bütün muvaffakiyetini İ akea sarmatlak ola. İ bence kacilisim elt büyükle 7a yaşında Tatanbula gelerok D8 | Tinin gönterdiği itimat ve tevcecühe S emiş şlrea p b he yaarile gaa tener Şd gilaen nn İyalin zmraf |. yapılan döülmünler w kendieini v Sak Olmak için icap eden. tahalk tet- | dirmiş ve e de senat ve sanatkira| kik ve olgunluk devirlerini büyük| itimat eden ve daima neticeyi bekli- İkemmel bir. tarzı bir sabır ve dikkatle takip ederek| Yen büyükleri şaşırtmıştır. Sinan ö Kai Kriğ " İtertibin — hususi- eliyle e/ kadar yetişmiştir. Büyük- sanatkârlarda | daima itimat edilmiş, o me derse ya-| — ,, Edirne asfalt yolu üzerinde Trakya umum! — müfettişi yetlerini göstermişti. yükseldiğini ve nastı harikalar ya- değuş ve istidada mühim bir yer -| pılmıştır. Vilâyetlere -mimar başı tarafından yeniden tamir odilerek ihya edilen Sinan köprüsü Sinanın (incelik, yücelik) tesiri-| rattığını bize gösteriyor. Ve he 'İYırmakla beraber azıl muvaffakiyet | namı altında itimat ettiği mimarlar | zer. Gerek plân ve gerek teferruatı ni le imtizaç eden güzel sanat örnekleri| pimiz istisnasız olarak — Sina- W y an arllmün | erl e iğia nülüeağen | Heniyere Taytam Kücye e| Koca Sibanın içinde lk dehann, lk eserile görülür. | Di “her b F l ha OA M eli V Gaipim ye gel Ber| mimarielei deramdın Bentir | he K fanatının en yüksek devirlerinde ye| Sanat zevkile başarmağa çalışmış. | Ankarada Osmanlı sutanlarına a| Büyüklüğü Gmai Tarax Kamanl, ikincdi Seüm | . Gemlerde mavsi — gimadiğmdan Koca - Sinan, — 1 Sinamnsi 'Türk — sanatının İtamamlanmış cid- di esaslarına — ta- mamiyle sadık kı larak vücüda gi tirmiş olduğu tip- lerinde, plânların da en yüksek. bir inci yıldönümünü bügün kutluluyo - 351 yıl - önee ölen bu. büyük Türk - sanatkârı nn yarattığı bi yük eserler bugü mimarinin - kud. retli bir sanatkâr ngi — bir eserini emsal- Şehzade camüini inşa ettiği zaman| siz güzelliği ve mimari tenasübü en yüksek kuruluş manzumesini, mer. | itibariyle çok güzel ve huc kezi kubbe etrafında dört mısıf kub-| luyoruz bu da başlı başına Sinanın Türklerin ci ve üçüncü Murad zamanında memle. | — — Bu gün taşolarak yaptığı eserle-| Edirne ve Istanbulda Osmanlı Türk- y aç Talklenın Ç Jİ be, her nısıf kubbe üzerinde yarım | sanatındaki yüksek kudretinin bir kete hizmet etmiştir. Tahsiline ço-| rin çoğunu — muhafaza etmekteyiz. | İeri eliyle vaz olunan mimari esaslar ha Yerin söyi Üİ küreviler, daha siçak satıhlarda süa| delii olabilir. €uk iken babasının yanında tüccar. | 'Ne yazık ki sivil mimarideki kıymet. | buraya giremedi. Yalnız Mimar Si ümreleri halinde destekceler, bend| “ Güzellik mefhumunun muayyen Jtk yaparak ve biraz serpilince sa-| li ahşap eserleri harap olan Mimar | üü Üç eseriyle Ankarayı tezyinden Keriği ol çe ge Tüyda acemi oğlanlar kışlasında baş-| Sinanın muvaffakiyet sebeplerinden | Beri kalmadı. Bu eserler Cenabi Ah- gz; biz daba der GD A DD lamiş ve müzaffer “Türk ordülarile | biri de kendisile beraber muhitin| met Paşa Camü, Hüsrev Kethüda | u İ payeler Hle yekpareleştirmişti. bir kaidesi olmadığına göre bir sa- Sinanın muhtelif şekiller üzerin? | natkârın eserinin herkes tarafından yeni tarzı taksime mahsus meydana | ayni nisbette beğenilmesine imkâr süz tamamiyle bi r dolaştığı, İran, 920 - Mısır 922 - Bel- | yetiştirdiği, nakkas, hakkâk, taşçı, | Medresesi ve bir de hamamıdır. — İnnmişte anlağıl — Z Mlğgegeğ eee ramrralli farmayardiraz rimde e grad 929 - Rados 988, Buğdan 951, | alçı pencere yapan büyük sanatkâr.| — Hamam beş altı sene evvel yıkıl- li değildi Ça ÜİT beraylr a ça çer vi a İtalya 944 gehirlerindeki kendinden | ların yetişmiş olmasıdır. mmış, Hüsrev Kethüda medresesinin |*? dekildir. daki (tihrimah) lar. ledir. Fakat Sinan bir mimari ya. evvel yapılmış, Yunan, Roma, Misır| — Mimar Sinan sadeliği, inceliği | Nörede yapılmış olduğu bile bugün| | Türkler bütür ÇA 2 — Topkapı civarında - Ahmet | “ratmış ve ortaya yeni bir mimari de 've İran sanat eserlerini tetkik ede- (Sonu G mcı sayfada, | bilinmez olmuçtur. Bunlardan yal. |tarihlerince yaşa — ŞD paşa camii | koymamıştır. Ve Sinan Türk mima- ut Cenabi Ahmet Paşa Camü ayak. |dıkları ve ulaştık S 3 — Istanbulda ve Galatada So-| yisindeki muayyen - esaslardan ha- ta durmaktadır. ları yerlerde en iyi ve en güzeli/ kullu Mehmet Paşa Camileri, Tice de çıkmamıştır. Süleymanı Kanunt vezirlerinden| Bülmük ve yapmak için dinlenme-| — 4 — yüp Sultanda Zal Mehmet| — Bence Sinanın muvaffakiyeti Cenabi Ahmet Paşa namına 1565 İ diler, ölümden bile korkmadan| Paşa Cami, yalnız onun kudretli dehasında de- nesinde inşa olunan bu bina Sinanın | Mutlak istiyerek çalıştılar. 5, Fatihte Nişancı Boyalı Meh- |. ğildir. Daha ziyade mimarideki pren İstanbulda vucuda getirdiği binala| — Büyük Asyada gömülü kalan ha-| met Paşa ile Mesih Ahmet Paşa v1. ın Vüs'atine nazaran daha küçük | Yat eserleri başka, Asyayı doldurup / mileri. ise de mahalli malzemeden istifade | tASAN Ve ayrı ayrı yollardan izlerini | 6 — Silivri ve Kavaldi ingaiye ve tesyiniye itibar | Yaparak akan dondurulmuş, taşlaş- | him Paşa Camii Tiyle güzel ve mühim biz eeedir. | tırılmış, düşünceler, duygularla yu. siblere sadık kalmasındadır. Büyük milletlerin mimarilerinde ki her sitil gibi “Türk mimarisinin de-kendisine mahsus, bir sitil ve ka- rakteri vardır. ypida Hadım İbra- — Yemiş civarında Rüstem Dört eet porfir sülre a .|. #urularak işlenen, büyültülen ve in- | Paşa Cami SADi ettirlen kemenler üzerine gevmimiş | Sanliğı söyliyen bü günkü geklini al.| — ” 8 — Kasımpaşada BüyükPiyale| ,,, BU Kürakter Yeşilden Üç gerefe. ç kubbeli bir son cemadt mahai| / Miş kültürün içinde erişilmiş bir yük Camit Ha ae BT b n gae aa aa eei Y n karakteristik tipleridir. — | Tattâ Beyanıtan Süleymaniye ve yarlarına işlenmiş üst kısımları is.| — , Türklüğün bu yüksekliğe kadar| —— Sinan inşa ettiği büyük camileri-| Hmiyeye kadar değişmemiştir. Bunun içindir ki yalnız Sinanın e- serleri değil, bütün Türk mimarisi- nin eserleri güzel ve kusursuzdur. Selimiyenin karşısında duyduğu. muz hayranlığı, Yeşilde de Üç şere- felide de, Beyazıtta da, Sultanahmet ve Yenicamide de duyarız. Türk mi- — Ş terini büyük ve asil mil feli mevcuttur. Bühassa bu mahtel | TiYe 1 için büyük döşemesi altındaki ahşap tavan ga- | hircilik bakımından Sinanın mimar. | ve asildir. Ve ber büyük ve asil ru 'yet kıymetli ve güzeldir. Camüin da- | lıktaki erişlmez kudretini buluruz. | hun güzelliği gibi Türk mimarisi de falaktitli ni halinde iki mihrap e| Salisarak ve Sinanı yaratarak ona | min, -hükim manzarasını ihlâi etme. bunların vasatında gene üatü islala. | Yaptırdığı ve ortaya koyduğu eşi bir | mek üzere- diş avlusu etrafında ara ktitli ve pösküllü umum! methalden Yü şana ha yakrnyaa n Sinan, | ları yollara ayrılmış, muntazam sıra Bir basamakla Cami içine girilir. Ca- | Türklüğün bu yükseklikte dehasını, | ve mesafe dahilinde muayyen İrtifalı mi dahilen dıh'ları 13,9 metre buu. | YAPEĞ bu ilâhi eserlerle yaşatıyor. | binalardan müteşekkil medeni bir dunda bir murabba' üzerine dört kö. Mühendis — | camia vücude getirmiştir. Her biri gelere çevrilen dilimli müselles küre, Salim Derin | ayrı teşkilâta malik olan sivil mima- Vilerle sekiz köşeye irca edilen kaide Tef mevemttar. Bilkasma Dü Bi marisi kar Üzerine bir tanbur ve bunun üstüne | | de kubbe inşası suretiyle cücuda ge- tirilmiştir. hilinde eski nakış ve yazılardan hiç| Sinanın en parlak sanat izleri (is- Beden duyarları muntazam kesme | bir şey kalmamış olmasına rağmen | tanbul, Edirne) muvasalası üzerin-| — Kemalettin, Hayrettin, Alâcttin halinde işlenen - Ankara / civarında | bu tavanda el'an cski Türk nakışlar| / dedir Eibi, Sinan gibi, Davut gibi, Kasım Bağlumdan getirilen köstere taşı e| vı görülüyor. Lüleburgaz kasabasında, bu gün | gibi, Mehmet ağa gibi büyük sanat- işlenmiştir. Camide tezyint unsurlar bilhassa-| Sehircilik plânma esas ve nümuno | kârlar elinde Türk mimarisi dünya Menberi ve minaz Hi de ayni tap-| 88 istalaktitli taş mihrabın tarafey” | gösteren”“ Sokollu Mehmet Parera tandır. Umuml kapının sağ taraftk | hinde ve mihveri stikametinde mey. | elt Sinan sitesi ballmde bir medesir Ga dört menşurl ayak üzerine bel ke. | Cut alçı pencereler Sinan devri Üstat| yet kurumu görülmektedir. Sinanın| merleri ile çevrilmiş üstü ahışap dö. | Jarını hatıra getirmektedir. Umumi #emeli ve kenarları hendesi eşkâi ile | Medhal küçük murabba, ve müsta- oyma korkuluklu bir müezzin mah-| ( Sonu 6 ncide ) 'nın en büyük bir mimarisi olarak tanınmış ve yükselmiştir. Bu şeref bu sanatkârların olduğu kadar Türk engin sular üzerinde vücüde getir-| mimarisinind diği çok sanatlı köprüleri, yol dur: (Sonu 6 aci sayfamızda) Mazhar Alta