6 Kasım 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 4

Sayfa « 6 Kasım 1030 GÜNÜN EKONOMİiK HAREKETLERi Sigortacılığımızdaki yeni cereyanlar Yazan : M. Bedil ARTUN ON günlerde demokrasinin —mem leketimizde gelişmesiyle. birlikte sigortacılık âlemimizde bir hareket, bir kımıldanış görülmektedir. Bu ha- reketin güyesi 1054 te mukavelesi hi tam bulacak olan Milli Reasüransın ilgası ve bekası hakkındadır. Gaze- telerde, - sigortacı — mahfillerde - bu Yemzuun münakaşası yapılmakta ve nihayet mesele hükümete de aksetti- Tilmiş bulunmaktadır. Burada bitaraf bir görüşle — Milli Reasüransın mahzur ve - faydalarını gözden geçirirsek ifrat ile tefrit ara: Sında âdil yolu bulmaya oldukça yak- daşmış oluruz. üN Reastiranı nelerdir 1 — Sigorta şirketlerinin Millt Re- asüransa — mecburen — devrettikleri Se 50 hisse çoktur. Bu swretle şirketler büyük mas af, emek ve güçlükle yapmış olduk- Jarı istihsalin yarımını bir. hamlede devretmiş oluyorlar. 2 — Milli Reasüransın şirketlere uğu komisyon — nispetleri azdır. Harici Reasürörler ve dahilde- ki şirketler mükerrer sigorta muame- Jâtında daha fazla komlsyon vermek- tedirler. 3 — Sigorta şirketlerinin devretmiş oldukları işlerden Mit - Reasüiransa ödemeleri icap eden prim için verilen müddet çok kısadır. Zira şirketlerin tahsilâtı uzun zamana mütevakkıftır. Ekseriya müşterilerden Ücrçt takait- de tahsil edilmekte hattâ bazı ahval- de para tahsili mahkemelere dahi in- tikal etmektedir. M. - Ressürans bu müşkülâtı nazarı übara almadan Hissesine düşen miktarı kısa bir za- manda talep etmektedir. 4 — Almış olduğu <ç 50 nispetinde memlekete Tüzumlu tacı elemanların ye etmemekte ve iktisadiyatımız için çok ödemli propagandayı - yapmamakta- . Faydaları ise: 1 — Fiyat murakabesi, Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı Si- gorta Tetkik Kurulunun müfrez or- ganları olan Yangın, Nakliyat, Kaza, 've Hayat Komitelerinin tesbit etmiş olduğu fiyatlara aykırı, bilerek veya bilmeyerek yanlış fiyat tatbikını ve Golayısiyle gayri meşru rekabeti ön- Temektedir. İfratçıların istediği serbest ve nü- zım kontroldan âri bir sistemin; di- ğer iktisadi sahalarda memleketi ne hale çevirdiğini görmek için ne kâ-| hin ne de âlim olmaya lüzum yoktur. irarlı tarafları Yani gayri mevcut hasarlara öde- e yapılması, hasardan sonra muka- “vele tanzimi ve hasar kıymetinin fev. kında tazminat ödemelerine mâni ol- Bizde ziraf kredi mevzuu denilince ük akla gelen, Ziraat Bankası — ve Maddeten, manen bu bankanın mura- kabesi allında bulunan Tarım Kredi Kooporatifleridir. Küçük köy kooperatifleri - halind işe başlıyan Ve mühtelif. istihaleler geçirerek bugünkü hale gelen Zirant Bankaları, Mithat Paşa — tarafından kurulduğundan — zamamımıza kadar çiftçinin, donatma ve verimlendirme İhtiyaçlarını karşılamak Üzere verdi- &i kredilerin. Vadelerinde - ödeneme- mek müşkülâtı aynı şartlar içinde ge- Tedurmaktadır. Bu güçlüğün hal ça- releri — pek tatmin edici olmayan. kanun ve talimat ile tesbit edilmiş- tir. Biz hal çaresinden evvel borcunu Kününde ödiyememek keyfiyeti üze Tinde durmak İstiyoruz. Bunun seben. Terini şu şekilde mütalâa etmek müm- Kündür. a) Çifteiye açılan kredinin ödeme takati Üstünde olması, 'b) Borç ödeme sistemindeki şekil bozukluğu, €) Mühim sebeplere lstinat eden 8- deme güçlükleri, Ziraat Bankası ve Kredi koopera- tifleri tarafından köylüye açılan kre dilerin, yüzde doksanını bir. yıl va- deli krediler teşkil etmektedir. Kısa vadeli olan bu borçlanma köylünün Bir yıllık tohum Ve sürüm ihtiyaçla u karşılamaya matuftur. Kuruluş fle tatbikat arasındaki aksaklıkların zembolik nümunesini burada görmek Mmümkündür. Bu şekil borçlandırır yapıcı ve faydalı olabilir. Kısa vade: l krediler, işini düzenlemiş. - sürüm hayvanları ve makineleri — bulunan toprak sahibi çiftçi için müspet neti- celer vermekte olduğu müşahade e- dilmektedir. Fakat alacağı bir sene vadeli para ile iş Ve mile ihtiyaçlarını karşılamak zorunda bulunan çiftçi i- çin 'bu boreu vadesinde ödiyememok, Aldığı parayı tamamen toprağa ata: mamasının tabii bir neticesidir. Yukarıda sıraladığımız. #ebeplerin herbangt birisinden mütevellit - bor- Cün tecili icap ettiği hallerde bugün- Kü tatbik olunan usule göre borçun, faizini almak suretiyle bir sene san- Taya ertelenir. Borcunu / ödeyinceye kadar da yeni kredi verilmez. Her yıl almakta olduğu kredi ile işlerini tedvir etmeye alışmış bulunan müs- tahell, o yılın kredisinden mahrum o- Ziral kredilerde tecil işi Bütçe ödeme sisteminde değişiklikler yapmak lâzım Junca İşlerinde bir gerileme başlar. Bunu telâfi için de, murabahacı ve AĞTİCİ Eğer M. Reasürans eksper aslstan- Jarından şikâyet ediliyorsa, alâkadar Tensürörlerin hasar vukuunda gön- derecekleri temsilcilerden şikâyet e- dilmiyecek midir? 3 — Döviz tasarrufu, Sigorta şirketleri yapmış olduklu ' işlerin mühim bir kazmını M. Rea- sürans yolu ile dahilde plâse etmiş olduklarından harici rensürörlere ve: Tilmesi icap eden mühim miktarda dövizden tasarruf edilmektedir. 4 — Sigorta şirketlerine, sigorta- cilara gerekli ihzari malümatın verti. Mesine yardım, bazı hususlarda da hakemlik yapmaktadır. Kanaatimizce M. Reastiransın ken- disini değii mahzurlarını ortadan kal- Gırmalıdır. Bunca emek ve zamanla /meydana gelmiş bir teşkilâtın ceffet kalem ortadan kaldırılması - sigorta endüstrisini anarşiye sürüklemiyecek Tildir? M. Reasüransın memleketteki ba- garılarından en mühimmi Milit Sigor- tacılığın inkişafıdır. Kurulduğundan beri birçok yabancı aigorta şirketle- Yi fanliyetlerini tatil etmişler, yerle- Fini 1 den 7 ye kadar milli sermayeli ŞeRİ MiForta Sirketlerine terketmiz. lerdir. Acaba M. Reastiransın ilgası v bancı sigorta girketlerinin tekrar (e aliyete geçerek muazzam sermayele- Tinin reksbeti ile mili sigortacılığı: mizı baltalamıyacak midır.? Islah edilmiş bir M. Rensüransın #irketlere hele prodüktörlere hiç bir engelleyici tesiri olmıyacağfı kanaa- tindeyiz, U arada memleketimirdeki sicorta fiyatlarımın yüksek olduğundan bah- sedilmektedir. Doğru olmakla bera: ber memleketimizin muhatara duru: u yangın, nakliyat, kaza sigorta: Jarında garp memleketlerine nispetle çok fazladır. Netice: Milli Reastiransın nâzım — rolünün Jüzümlü olduğuna inaniyoruz, esasen Talit besketanmisa, dölevesiyle bi 'neye göze batmadan emin bir gelir kaynafı olan böyle büyük bir teşek- Kültin hükümetçe kolayca feshi cihe. tine gidileceğini tahmin — etmiyoruz. Ancak Milli Ressüransın istihsal Mevzularının genişletilmesi hususun- da girketlere Tehberlik etmesi, gir. ketlerle olan münasebetlerinin 'daha pratik bir hale getirilmesi, şirketlere Yerilen komisyon nispetlerinin arttı rılması, ©6 50 mecburl hissesinin azaltılması veya bu nispetin muayyen bir kuşmının ihtiyari hale konulması, ödeme müddetinin uzatılması, mem- leketimize mütehaasıs sigortacı ele- man yetiştirmek hususunda / gayret Kgöstermesi (1) ve eksper asistanla- Fının müşkülât çıkardıklarını tahmin etmemekle beraber biraz daha mülk- yim hareket etmeleri için talimat ve- Tilmesini temenni ederiz. T Yazımın hazırlanışı sırasında Mi Reosüransın bu hususta ilk adı me Garak slanr'e * elamam wetistir. mek için bir kura tertiplevip / faalik 400.000 ünite piyasaya arzedilmiştir TURHOL Ticaret Limited Şirketi İKatırcıoğlu Han No. 10...., Sayın Doktor ve Eczacıların Nazarı Dikkatine : Belçikadan İthal Etmiş Olduğumuz Sayın Telefon Abonelerine : Yazan : “Nihat ÇOLBANLI Kabzımala daha ekmediği mahsulü 1- gin, yüksek faizle borçlanır. Bu - u: Fetle gayeden uzaklaşılmış olur. Ge- decek yıl hem tecil edilen hem de ha- Fice olan borcunu ödeyebilmek - için mevcut sürüm hayvanını veya topra- #indan bir kışmını satmak mecbüri: Yetinde kalır. Ve bu şekilde başlıyan Muvazenesizliği senelerce düzeltmek Mümkün olmaz, Çiftçiyi bu durumdan kurtarmak |- Ççin tecil organizasyonunda acaba bir dekisiklik yapmak mümkün — olmaz Mi? teciline karar Verilen borçların faizleri alınmak Ve uzun Vadeli tak- sitlere bağlamak suretiyle bir kolay- hk sağlamak ve her yıl verilen kre- diden köylüyü mahrum etmemek, 1 Tihsal, menkul Ve gayrimenküllerin. de bir azalma yahut yok olma gibi tehlikeleri. önlemek yerinde — olmaz mi? Bu şekilde köylü için mühim bir menfaat sağlanacağı aşikâr olmakla Beraber kredi. Veren müeasesenin de Mali durumunu ehemmiyetle Közü- hünde bulundurmak lazımdır. Bu şekilde mühim bir yeküna ba- VU olan paraların Ziraat Bankası he: saplarında donması, dalma faal olan 'Bu müessesenin, plâsman durumunu tecil ve uzun vadeye bağlanan miktar kadar Merkez Bankası kont yoliyle Ziraat Bankasının duru- munu bozmamak Ve Merkez Bankası: Zun bu miktarı kendi kaynaklarından karşılaması mümkün olmadığı tak- dirde, emlayon yapmak — Karşılığı Astihsal olacağına göre — mühim bl enflâsyon tehlikesi yaratmaz kanan- tindeyiz. Fakat buna mukabil, senelerdir hiç de çiftçinin lehine olmayan ve datma müstahsili müsküllere sürükleyen ve nihayet umuml olarak memleket ik- tisadiyat ve istihsalAtında önemli te- #irleri olan bu halin sona ermesiyle, bügünkü demokrasi rejiminin ruh ve Kayesine uygun olarak çiftçi menfa- atleri korunmuş olacaktır. Fransanın çelik istihsali 4 (Hususl) — Askeri ha. iyle dünya piyasala: çeliğe olan talep arttığı için Fransa çelik istihenli ey-. İül içinde bir hayli artmıştır. İçinde| bulunduğumuz yılın ilk — yarısında Fransada vasati olarak ayda 830,000 ton çelik istihsal edildiği halde ey- Tülde 900,000 ton İstihsal edilr LLİNE * Sultanhamam İstanbul Telefon Başmüdürlüğünden : 1 — 111050 tarihinden itibaren telefon Lboneleri tarafın- Kısa Haberler Meksikada pamuk tahditleri Mexico City 5 (Hususi) — Mek- #ika Hükümeti bundan sonra ya- Pılacak pamuk ihracatı için hu: SURİ sürette İzin alınmasını mec: Bürt kılmıştır. Buna sebep pamuk fiyatlarının kısa bir müddet için: de fazla talep yüzünden — beher kentali 426 peso'ya çıkmasıdır. Meksika pamuk ihracatının arte masi dahili sanayli ham madde skıntisiyle karşı karşıya biraka: caktır. Bunu önlemek için pamuk ihracatı tahdit edilmişse de buna biraz geç kalındığı ileri sürülmek- tedir. Zira memleket / dahilindeki stokların çoğu hali hayırda satı miş bulunmaktadır. — Franmiz ve Japon tacirlerinin piyasaya gir- Meleri rekabeti de kuvvetlendir. miştir Danımarka ötomobillerinin Kopenhag 8 (Hususi) — Dani- markada yapılan bir. istatistiğe nazaran halkın kullanmakta oldu. Ku otomobillerin yüzde 28 1 20 geneliktir. Vasati olarak seyrüse- ferdeki otomobiller 14 #eneliktir. Denizlide temeli atılan binalar Denizli $ (Hususl) — Bugüne ka- dar eski ve şahsiyetiyle mütenasip oi Mmayan bir handa barınmakta- olan Tekel İdaresi, gehrin ana — caddesi üzerinde yapılan modern binasına ta- Şınmıştır. 28 ekim pazar günü bu ye- Bi bina Vali tarafından - büyük bir törenle acılmıştır. Aynı gün, aynı cadde Üzerinde in- a edilecek olan Ziraat Bankası idare binasının da törenle temeli atılmız. tır. Zirnat Bankası da daracık bir bi- nada çalışmakta İdi. Tarhan Toker * Amerikanın pamuk ihracat politikası New-York, 4 (Humut) — Ziraat Bakanı Brannan Amerika — pamuk ihracatı kontenjanının sekiz ay İçin 146.000 balya arttırıldığını büölrmiş. tir. Dünya piy asalarında yün ve yünlü durumu Yün fiyatlarının dalmi surette yükselmesini, müstahsil dokuma fiyatlarına aksetlirmemeye çalışıyor Harbi müteakıp dünya piyasaların da yün ve yünlü mamüllere — karsı düyulan ihtiyaç artmıştır. Müzayede yöliyle yapılan satışlar bu #ene b hayli heyecanlı geçmektedir. Ameri- kan firmalarının yün. satışlarına iş. tirak ederek diğer memleket tacf leriyle rekabet etmeleri ve en — yük sek fiyatları ödemeleri bir çok ahci- ların piyasayı terketmelerine sebep olmuştur. Amerikanın yüksek - fiyat vermesi neticesinde mevcut stoklar kısa bir müddet içinde erimiştir. Ar- zın talebi lâyıkiyle karşılıyamaması da fiyatların baş döndürücü bir ge kilde yükselmesine sebep olmuştur. Meselâ merinos yünlerinin fiyatları Yüzde 40 * 50 artmıştır. Önümüzdeki sene içinde fiyatların daha da yük- #elmesi beklenmektedir. Bunun dahili piyasalarda yünlü dokuma mamülle- Tine de tesir etmesi gayet tabildir. Kauçuk fiyatları düşecek mi ? New.York, 4 (Yll tehassısların tahmin — ettiğine göre, yakında tabil kançuğun fiyatı Üç sebepten dolayı dü- gecektir: 1) İstihani mütemiadi. yen artmaktadır; 1946 da İs. Ühsal takriben 1 milyon — ton kadardı. Bu sene ise İstihsalin 1,750,000 ton olduğu tahmin e. diliyor. 2) Bentetik kauçuk l tihsali geçen seneye nazaran 20 misli artmıştır. 9) Kore harbi yüzünden İstihlâkin artacağın- dan korkanlar Amerikada oto- mobll ve kamyon lastiği “etifçi: Tiğine başlamışlardı — şimdi bu İstifçilik durmuştur. — Buna Mu. mukabil istihlâk de azalmıştır. Derleyen : - Yılmaz PODA Bu yüzden #ransa ithal edilen yün- 1ü mamöllerden almakta olduğu yüz. de 10 gümrük. resmini kaldırmıştır. Böylece memleket dahilinde fiyatları düsürmeye — çalışmaktadır. — Yetkili kaynaklardan öğrenildiğine göre, ö- nümüzdeki sene içinde yün sıkıntısı diye bir gey bahla mevzuu olamaz. zira eldeki stokların — istihlkin iki misline çıkarılacağı beklenmektedir. Yünlü dokuma müstahsilleri bu se- nenin ilk altı ayında gayet müşkür durumlarla kargı karşıya kalmışlar- dır, Bir tarafta artan yün fıyatları diğer tarafta da artan fiyatlar kar- sısında İstihlâkini kısarak bütçesini fiyatlara uydurmaya çalışan müsteh- lik kütlesi, İste müstahsil bu İki kutup arasın” 'da bir münasebet tesia etmaye çalış- Miş ve bunda muvaffak olmustur. da, Artan yünlü fiyatları karşısında ta- lebin daralacağını bilen — müstahsil fiyatları aagari seviyede tenbit etme- ye calışmış ve bunu da verimi kıt tezgühları kapamak, ham madde fi yatlarındaki artışı bazı yollarla ma- mül maddelerin fiyatlarına — aynen aksettirmemek yolunu tutarak sag. Jamıştır. Bunu sağlamak için müs- tahsil, kullanılan ham madde tiplerin- de bazı değişiklikler yapmıştır. Meselâ bundan 20 sene evveline ka- dar normal bir yazlık elbise 5 libre gelirken $imdi 3 libre ağırtığındadır. Bunun 2 Hbreye kadar inmesi bek- lenmektedir. Bu da kumaş dokunur. ken vasat yünden başka maddelerin de kullanılmakta olduğunu ispat et- mektedir. Böylece müstahsil müraye- deyle yüksek fiyat ödeyip aldığı ham yündeki fiyat farkını diğer yollardan çıkartmaktadır. 'Yün ve yünlü mamüllere kargı du- yulan talebin son seneler içinde bir- den bire artmasının başlıca sebeple- Ti, harbi müteakıp Avrupa memleket. lerinde hayat #tandardının — kismen yükselmesi, Amerika ve diğer dünya devletlerinde yeniden silâhlanma pro- gramlarının tatbikına başlanması ve Yünlü mamüllerin harp esnasında te- mininin güçlükle mümkün olmasıdır. Bu yüzden ilk fırsatta sürüm artmış- fır. Bu artısı dünyanın başlıca yün istihsal ve * |hlâk eden devletlerinin istatistikler aden tetkik edebiliriz. Harbi müteakıp muhtelif devletlerin istihsallerinde mühim artışlar - göze çarpmaktadır. Meselâ — Amerikadaki Yün durumunu ele alacak - olursak, 1038 deki İştihsaline nazaran 1947 - 48 / senelerinde —yünlü / istihsalinin yüzde 87 arttığı göze çarpar. 1950 enesinin ilk al ayında İstihsal edi- len miktar ise 79.538.000 lbreyi bul- r Türliterenin 1549 istihsali 255.700.000 libredir. 1950 istihsalinin Keçen senekinden yüzde 65 fazla ola- cafı tahmin edilmektedir. Dünyanın başlıca yün müstahsillerinden — biri olan Avustralyanın 1949 istihsali 23.300.000 libredir. Bu rakam 1887 - 1088 İstihsalinden yüzde 35 fazladır. Bu rakamlar dünya piyasalarında yün ve yünlü istihlak ve istihsalinin he süretle arttığına bir delil teşkil etmektedir. Meksika, pamuk ihracat vergisini arttırdı NeweYork, 4 (Husust) — Meksika dan P.T makbuzu verilmiyecek, bu paralar abonel İüğü namına posta havalesi olarak havale gi cektir. 2 — Havale Ücreti maktu olarak (20) kuruştur. blihassa rica olunur. abonelerine ait olmamı icap eder. , merkezlerine tevdi edilecek telefon borçları için vezne *Tce telefon başmüdür- rine tevdi edil 3 — Herhangi bir yanlışlığa mahal kalmamak Üzere telefon numaralarının adreslerine ilâve olunması sayın abonelerimizden 4 — Bu şekilde gönderilecek paraların, münhasıran o şehrin (45070) Afır tonaj için hüsüsl sürette İmal ŞÜKRÜ DO edilen “Türkiyenin her tarafındaki acentalarımızdan ısrarla İsteyiniz. Sirkeci, Ankara Caddesi No. 162. 'Tel Hükümeti dahili pamuk fiyatını kon- trol altında bulundurmak. için İhra- Cat vergisini ©6 10 nispetinde a: <ır- mıştır. Meksikada pamuk ihracatı artmış ve ihraç edilmek Üzere fazla Miktarda pamuk stok edilmiş olduğu için memleketteki pamuklu sanayi mücsseseleri hariçten — pamuk ithal etmek mecburiyetinde kalmışlardır. Meksikada bu . sene bir milyon bak ' pamuk İstihsal edilmiştir. - Bu Miktar şimdiye kadar yapılan istih- Halin çok fevkinda bulunmaktadır. Jâstiklerimizi. ĞAN 20887 Liberasyon listesinin tatbikı sırasında, gün geçtikçe — yeni hâdiselere gahit oluyoruz. Hafta içinde tüccarımızı meşgul eden hüdiselerden biri de, 'T. C, Merkez Bunkasının, ithal edilecek bir. Mal Üzerinde, en ziyade menşe şehadetnamesi üzerinde durma. idır. Bilindiği gibi ötedenberi, tüccar, kolonyal malları, Avru. /panın ticari merkezlerinden mubayaa etmektedir. Sipariş bu merkezlerdeki - ticarethanelere yapılır. mal da kölönilerden bi- rinin llmanından yüklenir, muhtelif limanlarda aktarma edile- rek İlmanımıza sevkedilir, Pek tabil olarak bu gibi malların men. ge gehadetnamesinde, malın istihsal edildiği memleketin — ndı Yahut bu ticaret limanının ismi bulunur. Şimdi 'T. C, Merkez Bankası A listesinde yer alan bu malların bedelsiz olarak gir. mesine müsande etmemektedir. Halbuki bu mallar arasında, son aylarda ehemliyeti gittikçe artan ve tedarikinde zorluk görülen kalay gibi bir madde de bulunmaktadır. Esasen kalay, pek en- 'der olarak. İnkiltereden vapurlara yüklenmektedir. Çok defa Malayadan, ve menşe memleketlerden memleketimize “sevkıyat yapılmaktadır. T. C, Merkez Bankası menge — şehadetnamesi mevzuu Üzerinde mrar ettiği takdirde, kolonyal eşyanın A listesi gereğince İthaline imkân hâsıl olamıyacaktı: İSTANBUL : Hafta içinde “Ticaret Borsasında bakliyat — grupu birinci a gelmekteydi. Her ihracat mevsiminde olduğu gibi. bu mevsimde de bakliyat grupuna mensup maddeler, ufak partiler halinde muhtelif memleketlere sevkedilmiştir. Fakat bu 'madde. *T Üzerinde evvelce fındık, tiftikte olduğu gibi heyecanlı satış: lar olmamıştır. Zira yukarıda da işaret ettiğimiz gibi, kuru fa. #ülye, mercimek gibi maddeler ufak partiler halinde sessiz sada. #i aatış gördüğü için, diğer maddeler gibi göze çarpmamaktadır. Hafta içinde Fran: bir alâka uyandırmıştı öteden berl fasulyeleri. mizi alan bir memlekettir. Bu itibarla Fransa istekleri yüzünden, her zaman olduğu gibi, tüccarımızın büyük ümitlere kapılarak, fiyatları arttırmaması Tazımdır Yağlı tohumlara gelince, haftalardan beri keten tohumu sağlam durumunu muhafaza etmektedir. Fiyat 48 kuruştan &i düşmemiş, hafta içinde Iyi kalitede mallar 50 kuruşe tılmıştır. Ayçiçeği tohumu iae, mahsulün noksan oluguna rağ- men, bu malın fiyatında da bir yükselme müşahede edilimemiş. tir. Son günü Ticaret Borsasında Bursa, Adapazarı malları çıp- Jak olarak 36 kuruştan muamele görmüştü. Halbuki hafta için. de fiyat 38 kuruştu. Fındık piyasamına gelince, ahıcılar, malın noksanlığına gü- yenerek, ihtiyatlı hareket etmektedirler. Fakat bu tarzda ihti. yatlı hareketin mesuliyetini de gözönünde tutmak lâzımdır. Zira, fındık için en hararetli satış mevsimi geçtiği takdirde, geçen /seneye nazaran noksan olduğundan bahsedilen stokların, elden çıkarılmasında zorluklara tesadüf etmek ihtimali de Yardır. Bu. vete geçirdiğini öğrenmiş bulunuyo. 'u da hesaba katmak mecburiyetindeyiz. Borsa ve piyasalarda haftalık vazi Tiftik ve yapağı satışları, köşede bucakta kalmış, küçük par- ülere inhisar etmektedir. Geçen hafta da bu sütunlarda yazdı. Rımız gibi, bu sene için tiftik ticareti rolünü Ifa etmiştir. İZMİR : Hafta içinde altın fiyatlarında başgösteren gerilemenin ya- 'nında kalay fiyatının 117 gentaten evvelâ 126, sonra 129 sentso yükselmesi ve buna muvazi olarak çelik ve aksamı fiyatların. daki tereffular dikkati çekmekten hali kalmamıştır. Piyasal mızda pamuk fiyatlarında devam edegelmiş olan yükselmeler bir taraftan Japonya, öte yandan İngiliz firmalarına kiloku 5.20 Jiraya kadar yapılan pamuk taahhütlerinden ileri gelmiş husu- #iyetler olarak kabul edilebilir. Eaki iktidar hükümetlerinin bir türlü yolyna koyamadıkları tütün müessesesi ve tütün satışlarının D.P. nin ilk hükümeti z janında da doğru tutulmadığını gösteren emareler müstahsilin İkkatinden kaçmamaktadır. Dünkü istismarcı alıcılar Ege piya- ından 325 İira hesabiyle bir hayli tütün satın alabildiği bugünlerde Hükümetin tütün satışında prensiplerini İlân et mediği veya mevcut olmadığı anlaşılan bu prensiplerin işiği a. ftında hiç olmazaa memleketin en büyük döviz kaynağı haline gelen tütünün bu yıl (İki kilo tütün, bir kilo pamuk) fiyatına #atılmasına cevaz verilmiyeceğini söylemiş olması lazım gelirdi. Haftanın en büyük olayı, sayın Devlet Retsimizin Parlâmen. toda ekonomik konuları da içine alarak iradettikleri nutuktur. Bu nutkun ekonomik alanda detaylara girmeyip prenalpler ve esaslar Üzerinde durmuş olması Hükümetten çok şeyler beklen- diğini gösterir. PAMUK: 1080 ihraç yılının en #ihirli mahsulü olan pamuk bu hafta da borsalarımızı yakından meşgul etmiştir. İzmirde bü: yük bir ihracatçının, Borsadan-7 gün müddetle pamuk almama. 1 gartiyle aldığı söylenen 450.000 liralık (Hareketsizlik payı) Borsayı meşgul etmesi gereken en tipik olaydır. Bunun Yanında Meselâ beğ liraya kadar yükselmesi mümkün görülen pamuk piyasası 425 kuruşta mıhlanıp kalmıştır. Hafta içinde ekim t İlmi pamuk muamelelerini tasfiye için yapılmış olan temaaların Müspet bir neticeye bağlanmamış olması, memleket ticari şere- fini ilgilendiren birinci derecede önemli bir noktadır ÜZÜM : Çekirdeksiz üzüm piyasası hareketsizilğini muha- faza ediyor. Mevsim başından beri İzmir Borsasında 302.000 çu. val Üzüm aatılmış olması, eldeki stokların azaldığına en -büyük delil sayılabilir. Bununla 'beraber fiyatların yükselmeğe meyyal olduğunu kabul etmek lazımdır. İNCİR: Bu yıl incir aatışlarına Arız olan hareketsizlik, re- koltenin tükenme ayı sayılan kasım başında da caridir. İyi mal- Jlara dalma müşteri vardır. İş malları da İzmire geldiği nispette satılmakla beraber, fiyatlar müstahsili kurtaran bir şekli gö terememiştir. Netice olarak zeytin yağı olduğu söylenebilir. piyasasının yükselmeğe meyyal yet Son günlerin en mühim fiyat ve ihraç mevzuu olan pamuk sona eren hafta zarfında Adana Borsasında dalgalı bir. seyir takip ederek birinci akala 406 kuruşu yükselmiş, haftanın son Künü ise 398 kuruştan kapanmıştır. İkinci akalanın kapanış fi- Azami 360, üçüncü akala 381 kuruştur. Çiğit fiyatlarında da stahsli lehine 75 santimlik bir artış olmuş, bu maddenin de kapanış fiyatı 12,78 kuruş olarak tesbit edilmiştir. Pamuk fiyat- larının Adana Borsasındak! bugünkü Irtifaına rağmen büyük müstahsli firmalar hâlâ satış yapmamaktadır. Borsa — muhme: leleri” hareketini muhi kle beraber günlük nlış Verişler küçük rakamların dar acmi içinde katmaktadır. Ne mahalil mensucat fabrikaları ne de Sümerbank mubayaa yapmamakta- dır. Japonya, Hong-Kong, Kanada, İngiltere, Şimal memleketleri ve bütün Avrupanın pamuk istediği Bir gerçektir. Bununla be. Taber düşük fiyatla mal alıp alivre satışlardan mütevellit a bitrajlarını kapamak böylece kâra girmek düşüncesiyle hare- ket eden ihracatçı firmalar fiyatların daha fazla yükselmesine imkân vermemektedirler Diğer taraftan Sümerbank ile husust eşhasa ait mensucat fabrikaları " Hükümet nezdindeki - teşebbüslerine devam ederek pamuk f petsiz şekilde yükselmesinin frenlenmesini İstemektedirler. Serbest ticaret rejimini kabul ve ilân eden Hu- kümetin böyle bir yola gidemiyeceğine göre halâ mubayaa yap- mıyan fabrikaların ne vaziyet alacakları günün meselesi halini almıştır. Bundan başka pamuk fiyatlarının da yükselmesine Amil olmuştur. Bu bir ticari kaldedir nazariyesine uyularak piyasa- 'fun Mürakabesiz bırakılması müstehlik fakir tabakanın şikâyet ve sızlanmasını tevlit etmiştir. Öte yandan yeni pamuk ekimi için tarlaların hazırlanmasına başlanmıştır. Çukurovada 1950 yılında 3 milyon dönüme varan pamuk sa- hasının 1951 de 8 milyonu bulacağı sanılmaktadır. Bu yıl 9: bin balyayı bulan rekoltenin herhangi bir Afet zuhur etmediği takdirde 1951 yılında 800 bin balyayı bulacağı tahmin edilmek. tedir. Çeşitli istihsal “mallarımızın Mersin limanından — harice evkı devam etmektedir. Bu meyanda Mıkır nar, Suriye de Kömür almaktadır. Mersinden Suriyeye yapılan mangal kömürü ihra cının bu kış Adana, Mersin, Niğde ve Kayseride kömür buhranı doğurmasından endişe edilmektedir. Mersin Belediyesine kömür atoku yapması tavsiye edilmişse de Belediyenin parası olmadı: #ından bu tavsiye is'af edilememiştir. Adana dalyanlariyle - İa. kenderundan ve Hatayın Amik Gölünden İsraile balık ve balık yumurtası, ayrıca Adana piyasasından elma ihracına, sona eren hafta zarfında devam olunmuştur. Susam 86,50 kuruşa çıkmış, İçel harnupları için bu hafta da alıcı zuhur etmemiştir. Sona © ren hafta zarfında Mersin ve İskenderun limanlarından mereimek, nohut, fasülye, keten tohumu, küspe, meyankökü, krom ihraca: tı da kaydedilmiştir. Suriye koyun Ve koyun derisi İle sığır a maktadır. Prof. Dr. İng. Fritz Horn 70 yaşında Dr. İag. Fritz Hern Yazan: Dr. İng. Harun İLMEN Beynelmilel gemi inşaiye Aleminde eserleri ve şahsiyetiyle en — yüksek Mevkil isgal edenler arasında bulu: nan, biz gemi inşaiyecilerle kendisini yakından tanıyanlarca çok sevilen ve Sayılan Berlin Teknik — Üniversitesi gemi inşalye ordinaryüs. Prof, Dr. Fritz Horn, 9 ekim 1950 tarihinde 70 yaşını doldurmuştur. Eski bir mesai arkadaşı — sifatiyle Prof. Horn hakkında bir yazı yaz. mam hususunda bana müracaat edil. diğinde bu şahsiyetin insani ve ilmi vasıflarını eksiksiz belirtmenin kenal ifade kudretimin dışında — olduğuna kani idim. Bu noksanıma — rağmen yetmisinci doğum günü münasebetiy- le Fritz Horn'u sevgi ve saygı ile & lenen anmayı bir borç bildim. Fritz Horn Germaniawerfi — Kiel, Danziger Werft Ranzig. — Deutschs Werft Hamburg, Berlin tecrübe tan: kında ve nihayet Berlin Teknik Uni versitesi gemi inşaliye kürsüsündeki faaliyeti esnasında bilhassa gemilerin ihtizaz Ve hareketleri, gemi mukave« Meti e propulsion sahalarında gemi- ciliğe bir çok yeni eserler Ve çalışmı. Metodları hediye etmiştir. Bazı ağır. darbelerin ” iktihamını mümkün kılan sahsiyetinin büyükiü: #ü ile tevazuuna İnzimam eden çol Verimli ilmi mesaisi ve en güç mese- leleri dahi harikulâde bir vuzuhla ele alma kabiliyeti Fritz Horn'u üniver- aite tedris Aleminde ön safta bulunan bir profesör olarak tanıtmıştır. Talebesi ve muhitine karşı besledi- #i hislerin samimiliği kendisine bü: 'tün meslek arkadaşlariyle dostlarının #evi ve hürmetlerini sağlamıştır. Tanıştığı ve okuttuğu — Türklere karşı daima / hayırhah olan — Fritz Horn'un gemiciler camlamıza men- #ubiyeti dolayısiyle gurur duyuyor ve zamanımızda ender olan yüksek in sanlık ve ilim vasıflariyle meslek i- çinde ve aramızda uzun ömürlü olma- #ını Tanrıdan idliyoruz. — Büyük Su Kongresi toplanıyor Memleketimizin kalkınmasında bi- hassa iktisadi. mhhi, zirat bakımlar: dan büyük ral oynuyacak olan su iş- lerimizin halli için Bayındırlık kanlığı Su İşleri Reisliğinin teşebbüsü ile Ankarada yakında bir su kongre- #i toplanacaktır." Memleketimizde muhtelif veçheler arzeden su işlerinin halli her şeyden evvel bir bütçe mese- lesi olduğu için yapılacak masraflara karşılık bulmak, işlerin başarılma- #ını ehemmiyeti derecelerine göre bir. Sıraya koymak, hükümet mücssesele- riyle arazi sahipleri ve diğer alâka- hlar arasında bir işbirliği temin et mek Jazımdır. Kongre bu meselelerin en iyi bir gekilde plânlanmasını kendisine gaye edinmiş bulunmaktadır. Hazırlık ko- Mitesi kongrede konuşulacak mev: zular hakkında — memlekette bu işe aklı eren kimselerin fikirlerini yazılı olarak sormuştur. Alınacak / cevaplar tabettirilerek kongreye iştirak edecek üyelere da- gatılacaktır. Köngrede - konuşulacak Mevzular dört grup halinde sıralan- mış olup bunlar da malt kaynaklar, işbirliği, plânlama ve programlama. içme su ve kanalizasyon — işlerinden #barettir. . Memleketimiz, su işlerinin hallinde iki cihet gözönünde bulundurulmak- tadır. Bunlardan birincisi sel felâket- leri ve taşkınlardan korunma mese- le dafaamı gibi karşılığın alâkalılardan dekil devlet bütçesinden karşılanma- # İcap ettiği düşünülmektedir. İkincisi sulama ve enerji Üretme tesisleri olup bunların masraflarının tamamen bütçeden — karşılanmasının Adalet prensiplerine uygun olmuyaca- A fikrinden hareket edilmektedir. Bu esaslar dahilinde mali kaynak- ların; bütçeye daha fazla — tahsi konmak, iç ve dış istikrazlarla para temini, mahalli idareler ve mücasene: lerin iştirak imkânları, yapılacak te- sislerden faydalanacakların ması Jara kismen veya tamamen İştirak- leri, mevcut tesislerin — işletmelerin: den temin edilen kazançlardan Istifa de yolları, imtiyazla ecnebi sermaye- sine yeni tesislar yaptırılması, mu- ayyen bazı vergilerin su işlerine tah- Sisi, bu tesislerin ortaklıklar vasıtı siyle yapılması meseleleri — mevzuu Bahis bulunmaktadır. İşbirliği mevzuu, su işleri ile ilgili Bakanlıklar. devlek daireleri, hususi teşekküller ve şahıslar arasında İ birliği esaslarının ne olması geldiği ve bu İşbiliğinin ne g sağlanması icap ettiği mesel €le almaktadır. Plânlama ve programlama mevau umuza; su işlerinin başarılması için yapılacak plânda bayati ve - içtimai zaruretler gibi, işin verimliliği, veya nüfus durumunun mu, yoksa Kalkın: maya ihtiyac derecesinin mi hareket noktası olarak alınması lâzım geldi- #i ve hangi işlerin daha evvel ba: #arılması icap ettiği meseleleri mev- Zuu bahsedilmektedir. İçme su ve kanalizasyon mevzuun- dü da gehir ve kasabalardaki içme u ve kanalizasyonla köy içme su dâ. yasının mali ve ide ikımlardan tetkikı meseleleri ortaya atılmış bu: Tunmaktadır. âzır