11 Eylül 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 5

Y eyidi 1850 Küçük işletmeler Yazan : Irçoklarımız esnaf der ge- B çeriz. Halbuki memleketi- mizde özel teşebbüsün he- yeti umumiyesini -sayısı gayet mahdut bâzı büyük teşeb- büsler hariç küçük esnaf erba- bı, küçük'sanayi ve ticaret işlet- mecileri teşkil eder. Büyük zür- ra ekseriyetinden sonra en bâş- ta gelen kitle, şehirlerde temer- küz etmiş olan, küçük işletmeci- ler ve bunlarda çalışan usta ve işçilerdir. Şahsi hürriyet ve serbest te- şebbüs müessesesi Üzerine ku- rulmuş demokrâsilerde, küçük işletmelerin hakiki bir refah unsuru olduğu, gözönünde tutu- Jlacak olursa, hükümetlerin bu kitleyi alâkalandıran konularla nekadar yakından ilgilenmesi icap edeceği kendiliğinden mey- dana çıkar. Amerika bugün, bir özel te- gebbüs memleketi olmakla, if- tihar etmektedir. Bundan yüz sene evvel, işlenmemiş geniış topraklara yayılmış olan göç- menler, kendi şahsi teşebbüs ve cesaretleri sayesinde bugünkü medeni ve zengin Amerikanın tohumunu atmışlardır. Geçen mayısta Truman, Che- 'nne'de verdiği bir nutukta, assa küçük işletmeler Üze- rinde durmuş ve bunları Ame- rikanın “kudret kaynağı” ola- Tak vasıflandırdıktan ” sonra: “Küçük işletme, yeni fikirlerin 've yeni işlerin membaldır; özel teşebbüs sistemimizin kalbi o- lan serbest rekabeti tahrik eden bu işletmeler ekonomimizin sıh- hati için, elzemdirler." demiş- tir. Amerikada bugün tescil edil- miş işletmelerin yekünu dört milyonu bulmaktadır. Bunların izde doksanı küçük işletme- İerdir. ve bilfüil çalışan yirmi milyon — Amerikalının iştigal Mevzuunu teşkil etmektedir. Başkan Truman'a göre, her yeni fikir sahibi Amerikalı, ye- Di teşebbüslere girişmek ve ye- ni zenginlikler elde etmek im- kân ve fırsatını bulabilmelidir. Bunun için de en mühim şart küçük işletmenin teminat altına alınmasıdır. Bunlara, çok uzun vadeli ve kolaylıkla elde edile- bilir. krediler sağlanmalıdır. “Kendi kendinin patronu olmak isteyen kimsey& bu imkân ve- rilmelidir ki o da, inisyatif ve enerjisini verimli bir hale getir- mek fırsatını elde edebilsin. Fransız yazarlarından Henry Peyret'nin de dediği gibi, içti- mai meselenin halli için gidile- cek yol, ve zeki ve cesaretli iş- çiye açık olan yegâne kapı, kü- çük işletmedir. İşsizliği ortadan kaldıracak en başlıca çare de yine bu müesseselerdir. Küçük işletmeler, dar imkân- larına rağmen, çok - çeşitli iş Mmevzuları arzederler. Bir bakı- ma da, halktan alınan vergiler- le kurulan Devlet fabrikaların- dan çok daha emniyetli ve sağ- Jamdırlar, Truman'ın da İşaret ettiği gi- bi küçük işletmeler, desteklen- mek, yol gösterilmek ve gürbüz- leşmelerine yardım edilmek şar- tiyle, vatandaşlara talihlerini denemek imkânını veren ve bir memleketi refaha götüren en ö- nemli ikttisadi cüzlerdir. Ekrem Z. APAYDIN Demokrat Parti Hükümetinin esas gayelerinden biri de Devlet işletmeciliğini asgari hadde in- direrek, özel teşebbüs sahasını genişletmektir. Bu işe, devlet fabrikalarını hususi sermayeye devretmek - isteğiyle başlayan hükümetin, aynı zamanda, kü- çük işletmelere de önem verme- si lâzım ve hattâ zaruridir. Liberal ekonomiyi düstur itti- haz etmiş olan yeni iktidarın, küçük işletmelerin ve dolayısiy- le küçük sermayenin inkişaf, selâmet ve emniyeti için daha ileri ve müspet icraata geçme- sini temenni ederiz. Kısa Haberler Batı Almanya ihracat kontrolleri * Frankfurt — (Husust) — Müttefik Yüksek Komlayonu, resmi memur. Jarından birinin bildirdiğine göre, Komisyon, Batı Almanyanın de- mirperde memleketlerine yaptığı aanayi mamülleri ihracatını tah- Git edecektir. — * 1 — Sınır hattında kâfi miktarda Alman ve müttefik gümrük me- Mmurlarının bulunması, ? — Almanların ihracat kontrol- derini muntazaman kullanmaları, 3 — Batı Almanya Ekonomi Ba- kanlığı tarafından neşredilen h- racat dokümanlarının mık mk tet- kik edilmesi komlayonun — karar verdiği başlıca tedbirlerdendir. Avrupa hubübat Köngresl & Cenevre, (Husüst) — Bir Avrupa hububat kongresinin toplanıp top- Janmaması hususunda hâlen Ce nevrede müzakereler vuku — bul. maktadır. Müzakerelerin mahiyeti Bizli tutulmaktadır. Birleşmiş. Mületler Avrupa Eko- 'nomi Komlsyonu Sekreteri geçen haziran başında komlsyonun 5 in- et toplantısında köngre fikrini il Ti sürmüştü. Teklif Rusya da d di olduğu halde, bütün mülletler tarafından kabul edilmişti. Sekreter, varılacak bir. anlaşmı 'nin esasının Batı Almanyanın bü Za cins hububatını Doğu Avrupa mahsulü e mübadele etmek. ol duğunu izah ve kangrenin bu son- baharda toplanabileceğini ümit et. tiğini iâve etmiştir. Söylenildiğine göre ekim en münasip ay ve Ce nevre de en münasip toplantı yeri olarak gösterilmiştir. Amerikada nylon endüstrisi * New-York (Uçakla) — Amerikan çorap fabrikatörlerine bildirildiği- 'ne göre, eylül ayında fabrikalara tahsis edilecek olan nylon ipligi ağustos ayında olduğu kadardır; halbuki ağustos ayında verilen miktar geçen aylara nazaran yüz- de 11 Na 14 daha azdı, Bazı fal rikatörler, — mühtemel güçlükleri düşünerek, Japonyadan ipek / ve gunl ipek ipliği getirtmeye çal yorlar. Yeni icat edilen sunt 1pekler ây nel, celcos, orlon ve V ipligi gibi gayet yavaş tekâmül etmektedir. Nasıl kullanılmaları icap ettiğini bulmak için bir çok tecrübelerden geçmeleri lazımdır. Du pont de Nemours fabrikaları nylon imalini genişletmek — için bazı tedbirler almaktadır. Tarım Bakanının Egedeki tetkikleri Bornovada bir tarım sitesi kuruluyor. İzmir 10 (Hususl) — Tarım Ba- kanının Egede yaptığı tetkikler, g- Rün €n önemli memleket olayı' ola: rak dikkatı çekiyor. Bakan Adana Bölgesinde ziraat hastalıklariyle mü- cadele sahasında yaptığı tetkiklerin ği altında Egede tetkiklerini de- Tinleştirdi. ve bilhasa — Ödemiş-Tire Bölgesinde mahsulâtın hemen yarı: Sini mahsul hastalıklarına kaptırdı. #ımız neticesine vardı. Adnan Menderes Hükümeti, C.HEP. devrinin tarım teşkilâtını prensip - Jarak baştan başa değiştirmek üzere Bir plân hazırlamış ” bulunuyor. Bu plâna göre tarımda polikültür şart. far. Her tarım mıntakasında çeşitli Siraat yapılması için köylü teşvi Gilecektir. Teşvik, sembolik bir ma- hiyette kalmayıp ziraat teşkilâtının tam işbirliği halinde yapılacak, ta- mim uzmanları bizzat tarlaya gide- rek köylüye her türlü yardımı yapa- Caktır. Bunu - temin için ise zirant azmanlarının her bakımdan bilgi ve tecrübe sahibi olması, makineli 9. Faatı idare edecek vaziyette olma- # temin edilecektir. Teşkilâtin Egede en büyük kade- mesi olarak Burnova Tarım Sitesi ta- Şin edilmiştir. Burada bir zirat a Zaştırma enstitüsü kurularak İzmir, Aydın, Manisa, Muğla ve Denizli il- ieri bundan faydalanacaktır. Bölge teşkilâtı en kısa zamanda bütün köylerle işbirliği tesis edecek köye faydalı olmak Üzere her tür. İü tedbiri alacaktır. Burnova Tanm Sitesi, gayet fanl bir rol oynamak üÜzere gerçekten hal- ka hizmeti vazife bilecektir. Yapılan temaslarda 'Tarım . Bakani küçük çiftçilerin makine ve traktör ihtiyac- İariyle meşgul olarak satıp ve kre- di kooperatiflerine — ihtiyaç gönter- dikleri traktör ve ziraat makineleri- nin Marahall Plânı tertibinden veri- Jeceğini, kooperatif ortağı olmuyanla- n ise 10-15 kişilik gruplar halinde birleşmek suretiyle bu makinelerden hemen faydalanacaklarını temin et. miştir. Orman Kanununa gelince: Bakan Bayındırda kendisine yapılan - müra: caatlar Üzerine derhal ilgill şefleri nezdine çağırarak, yanmış ormanlar. dan köylünün çıkardığı köstebek tomrukların hemen en ucuz fiyatia kendilerine terkini, pınarlıklardan is- tiyen kylülerin ise soru suale bakma- /dan faydalanmasını emretmiştir. Bayındırda bir köylü yol vergisin. den yana yakıla gikâyet edince Ta- rım Bakanı Nihat Eğriboz şu karşı- hh verdi: —Devlet yol vergisini / adilâne bir gekilde almak Üzere tedbirlerini ha- Zırlıyor. Bu Vergi, gelire göre ahı- 'nacaktır. Sen belki yarım İira ver. miyeceksin; Fakat meselâ Hasan bey 100 lira ödiyecektir. 30 EYLÜL Öğleye kadar Bankamızda — açılmış Tasarruf — Hesapları 31 EKİM ikramiye çekilişinden faydalanırlar. Bu çekilişe Ankaranın mutena bir yerinde Bahçeli EV ve rağbet gören bir. semtinde DÜKKÂN ile çeşitli para ikraml- yeleri tahsis edilmiştir . İŞ BANKASI — YENİ İSTANBUL — Milletlerarası Para Fonu geçen mali yıla ait raporunu neşretti Paris. (Husüst) — Milletlera: Para Fonu 30 nisan 1050 tarihnde so- 'na eren mali yıla ait senelik raporu- mu neşretmiş. bulunmaktadır. Büyük hacimde bir eser halinde bulunan bu mühim vesika, mrasiyle dünya iktisadi durumundan, kambi- yo siyasetinden, parite meselelerin- den, kambiyo tahditlerinden, altın si- şetinden, Para Fonu tarafından gi- Tişilen malt muamelelerden ve teşki- n iç rejiminden bahsetmektedir. Dünya iktisadi —durumuna tahais olunan kısım hareket noktası olarak 1840 eylilünde başlayan devalünsyon dalgasini esaa İttihaz etmekte — ve bunun harp yüzünden milletlerarası ödeme sistemlerini ayarsızlandırmak Bibi esaslı bir temele dayandığını ve muasır devrede daha bir eşine rast- danmak mümkün bulunmadığını be- lirtmektedir. Rapor, Avrupa memleketlerinin de- yallasyonları mütenkap karşılaştık- Jdarı dolar eksikliği durumunu incele- mekte ve hâlen mevcut malümattan devalüsayon musmelelerini müteakıp Ihracatın ortalama aylık miktarının eski dereceyi muhafaza etmekte bu- Tunduğu neticesine varmaktadır. İthalâta gelince, evvelki yıllara a- it dolar girişlerinin ve kambiyo nis- petlerinin bünyesinde görülen yeni teşevvüşler yüzünden ithalât miktar. darında mühim / tenezzilller olduğu müşahede etmektedir. Rapor, bundan sonra enfiâayona doğru yeni bir tehdidin belirdiğini, bütçe masrafları ve gahsl sermaye yatırılmalarına alt masraflar bugün- kü ölçüde devam ettiği müddetçe en. fiâayon tehlikesinin #ımdiki durumu muhafaza edeceğini kaydeylemekte- dir. Raporda milli savunma masrafları- nn dalma yükselmek istidadı. gö termesinin bütçe tahditleri imkânını ortadan kaldırdığı ve güçlükler ya- ratmağa sebep olduğu — zikredilerek lüzüm hâsıl olduğu her yerde, ser- aye yatırılarını tahdide matuf mun- zam tedbirler alınmasını ve ciddi bir para politikası takibi lüzumunu llti zam etmektedir. Rapor, para istikrarının tekrar te- essüsünün itimat telkini suretiyle ta- sarrufu teşvik edeceğini, enfiâsyona karşı koyacak malt muameleleri ko- Jaylatmak süretiyle sermaye yatırıla- rını cesaretlendireceğini ilâve eyle- mektedir. Yabancı Pafaların — könvertibilite imkânlarına gelince, rapor, 1049 € Tülündeki devalünayon muameleleri- nin bu yolda yeni ilerlemeler. elde etmek fırsatını verdiğini kaydetmek- te, fakat umümt bakımdan devalüas- yonlara hamledilebilecek terakkilerin dünya ölçüsünde kambiyo ve ödeme- der cereyanlarını serbest bırakacak tedbirlere başvurulmadığını esefle 1. lâve eylemektedir. Bu arada birçok yabancı paraların henüiz. Birleşik A- merikada altın veya dolarla konver tibi olmadıkları da belirtilmektedir. Birçok memleketler, gimdiki- hal- de kredi - hudutlarından çok ileriye Keçmiş, çeşitli ödeme anlaşmaların. 'da derpiş olunan dolar veya altın te- diyelerinden kaçınmak için muhtelif tedbirlere başvurmaktadırlar. Konyertibilite taahhütlerini yüklen- meden ve tahditleri terkten doğan clddi tehlikeleri önlemeğe matuf ted- birlere başvurmadan önce, para fo- nuna dahil memleketlerin — iktisadi Biçlülerini yenmek için yapılacak daha birçok şey olduğunu ayrıca zik- reylemektedir. Dünya daha kaç sene petrol ve kömür bulahilecek? Birmingham (Husust) — Yakıt Maddoleri — Enstitüsi Direktörü Dr. A Parker yaptığı bir beyanatta bu- Künkü istihsal gartlarına göre mev- Cut petrol kuyularının ancak 25 sene daha dünya petrol ihtiyacına cevap verebileceğini bildirmiştir. Dr. Parker, sözlerine göyle devam etmiştir: “Bütün dünya memleketic- Tindeki petrol araştırmaları - #onun- Ga elbette yeni petrol yatakları bulu- nacaktır. Fakat bu — vaziyette dahi dünyanın verebileceği - petrol - Azaml 50 - 100 sene daha İhtiyaca cevap verecek ve bundan sonra bütün dün- ya memleketleri mühim bir. petrol Soksaniyle karşılaşacaktır. Dünyada mevcut maden — kömürü 've lnyit yatakları da ancak 2000 sene daha dünya İhtiyacına yetebi- lecektir. Fakat bu 2000 senelik müd- det yalnız Birleşik Amerika ve Rus- 'ya gibi geniş kömür yataklarına sa- hip olan memleketler için olup me- selâ İngilterenin - kömürü bu müd- detten çok evvel biteceğinden âzam! 200 - 300 sene sonra tamamen kö- Mmürsüz kalacaktır.” YENİ İSTANBUL'un Biyük Eşy a Kur'asında İsviçre seyahatini kazanacak olan bir o kuyucumuzu SWİSSAİR UÇAKLARI İsviçreye götürüp getirecektir Ü Sayfa' & PA RLS MK U BU Fransanın iktisadi kalkınması ANSA'yı 1045 veya 1046 senele- rinde ziyaret etmiş olan bir ecne- bi bugün bu memlekete dönerse, bir nevi mucize karşısında bulunduğunu hinzeder. Trenler, harpten — evvele nazaran 'daha fazla miktarda, —daha süratli ve konforlu olarak işlemekte, Fran- #ız markalı miğtenddit otomobiller ge niş yollarda seyretmektedirler. Birinci ve orta sınıf oteller yine Kapılarını açıp ananevi leziz yemek- lerine ve nefis şaraplarına avdet et- mişlerdir. Nihayet, gerek Pariste, Tek taşra gehirlerinde, mağazaların camekânları eskisi gibi zarif eşya ile Süslenmiştir. Karaborsa tarihe karış- Maş olup, benzin, tereyağı ve kahve Kibi kaymetli maddeler bile serbentçe satılmaktadır. Dövizlerin gayri resmi — rayiçleri resmi rayiçler seviyesine inmiştir. Mehelâ, kurfuluş günlerinde 40.000 franka kadar yükselmiş olan Fransız altım bugün 3300 franka kadar düş- müş bulunmaktadır. Bu refah yalnız zahirt değildir. O| bir görünüş yahut bir Arıza olmayıp derin bir hakikatin tfadesidir. Tarım sahasında, müsait mevaim- ler, tarlaların iyi işlenmesi, bol güb. re istimali, traktörler adedinin yüz bine kadar yükselmesi gibi muhtelif Amiller sayesinde, Fransa bütün ih- tiyaçlarını, harpten evvelki devirde olduğu gibi, bugün karşılayabilmek mevkindedir. Şimali Fransanın mümbit ovala- rında istihsal, hektar başına, Şimali Amerikanın en iyi — randımanlarını geçmiştir. Böylece, Fransa artık ge Fap, turfanda sebze ve meyva gibi yalnız lüks maddeleri değil ve fakat buğday ve et gibi esas iaşe madde lerini dahi ihraç etmektedir. Sınaf sahada, kalkınma hamleleri daha fazia göze çarpmaktadır. 1949 senesi randımanı — bazı sahalarda Fransanın en küvvetli hâsılat — yılı olan 1929 senesi istihsal seviyesini geçmiştir. Bu sahalarda yapılan te- Fakkiler bilhassa mânidardır. Zira, elektrik, gaz, kömür, tasfiye edilmi petrol veya akaryakıt, çelik, kimye vi maddeler, çimento gibi esaslı lar tihsal maddeleri mevzuu bahistir. 1938 senesine nazaran, 100 nispeti esas tutularak, elektrik istihsali 162, tasfiye edilmiş petrol ve akaryakıt istihsali 170, kimyevt maddeler tatih- zaratı 130, — demirden imal edilmiş maddeler 162 ve çimento hâsılatının 178 nispetlerine erişmiş olduğu mü- sahede edilebilir, Velhâsıl, iktisadi kalkınmanın ar- zettiği manzaralardan biri, Fransız- Jarın öz istikballerine olan güvenle- ridir. Tevellüdat miktarı harpten evvelki devrin seviyesini aşmıştır. Doğumların ölümlere nispetle faz- Jalığı 1939 dan beri vuku bulan insan zaylatını telâfi etmiştir. Binsenaleyh, Fransanın elyevm nüfusu rekor bir rakam teşkil eden 424400.000 e baliğ olmuştur. Fransanın başından vahim hâdise- ler geçmiştir. İkinci Cihan Harbi ken- disine Birinci Cihan Harbinden da- ha pahalıya malolmuştur. Gerek mu- harebe meydanlarında. gerek tehcir lerde 1400000 insan kaybetmiş,” 90 vilâyetten 79 u tahribata uğramıştır. Son müstevliler memleketi terk ve tahliye ettikleri zaman, takriben 1650.000 bina kısmen veya kâmilen yıkılmış ve sınal istihsalât 1938 sene- sindekinin ancak yüzde otuzuna te- kabül etmekte idi. Fransanın ümitlerin fevkında olan bu kalkınması tesadüifi olmayıp, 1945 senesinden beri ciddi ve şuurlu suret- Je tatbik edilen bazı esaslı tedbirlerin semeresidir. 'Hem hakikati müdrik ve hem / de kendilerine hâs bir rasyonel zihniye- te malik olan Fransızlar bir kalkın- ma plânı tertip etmişler ve onu hâdi- Yazan ; Jacgues Gascuel gelerin Inkişafına en uygun bir ge- kilde tatbik eylemişlerdir. Monnet. Plânı, 1938 ve 1930 sene- lerinde memleketin iktimdi fanliyeti nazarı itibara alınarak tanzim ve ter- 'tp edilmiş ve İşbu plân 1050 menesi için tahakkuku arzu edilen başlıca Kayeleri tesbit etmiştir. Bu meyanda, yanlı 1947 senesinde, Marshall Yardımı zuhur / ettiğinden, mezkür plân 1982 senesine kadar temdit olunmuştur. Mönnet/ Plârının muvaffakiyetini temin eden istikamet verici fikirlere gelince, bunları şöylece zikredebili. Tiz: 1 — Mühtelif sınıflara mensup bü- tün Fransızların müşterek gayretle Fini ayni hedefe doğru birleştirmek; 2 — İmar işlerini modernize etmek; 8 — En zanırt işlerden, yani esaz fanliyetlerden başlamak. Bundan dolayı, bu halden müşteki olan birçok Franmız nazarında, istih- Jâk maddeleri sanaytı hayli zaman ih- mal edilmiş vaziyette görünmüştür. Yine bu sebeple, birçok gehirlerde imar tır. yordu ise, hariçten hazır olarak alın- mış barakalar ve evler kurmak mev- Zuu bahsolamazdı. Evvelâ, çelik ve çimento istihsal etmek, makineler ge- türtmek, plânın mürettiplerinin de. dikderi veçhile, — Aletleri çikolataya tercih etmek tcap ediyordu. Gerçi, bütün — müşkülüt yenilmiş olmayıp, birçok halledilmemiş mese- leler henlüz mevcuttur? Lâkin, esaz vaziyetin sağlamlığı, şimdiye kadar tahakkuk ettirilen iktisadi kalkın- manın geralti istikbale Ümit ve huzur ile bakmayı mümkün / kılmaktadır. Temeller ciddi olarak atılmıştır. B- ğer bir iktisadi buhran mukadder t ge, önA Mükavemet edebilmek içim Fransa güphesiz ki / birçok diğer memleketlerden daha iyi teçhiz edil- miştir. Fransanın dış ticaret bilânçosu Paris (Hususi) — Bu sene tem- müz ayında / Fransanın diş ticaret bilânçosu lehte bir haylı inkişaf kaye detti. Temmuz diş ticaret — bilanço KuN geçen senenin aynı ayına ait bilânço ile mukayese edersek bu va- ziyeti daha iyi görürüz. Nitekim 1849 temmuzunda Fransanın - dolar memleketlerinden yaptığı 1605 mü- yar frank tutarındaki ithalâtın 178 Milyar frangı yani ancak ©$ 111 ihracatla — karşılanmışken bu . sene haziranında — dolar — mıntakasından 1255 milyar Fransız franklık itha- Jat yapılmış ve bunün 48 milyaz feanklık kasmi ihracatia — karşılan miştır. Demek olüyor ki, bu sene ha- ziranında Fransa ihracatımın — itha Jattan kargıladığı kunm €ç 30 m çik- miş bulunuyor. Sterling — meleketleriyle — yapılan Hlcarette Dü aktif dürüm daha kuüvvetlidir. Geçen haziranda — ateri Hing memleketleriyle yapılan ticarete te ihracat, ithalâtın 96 56 sını kara gilamişken bu sene / haziranında &e 80 İni kargılamıştır. Pakat bu mü- kayeseyi yaparken — Fransanın stere ling memleketleriyle olan ticaretinde ithalâtın anormal bir. gekilde azal makta, ihracatın da oldukça İyi gee düşmekte olduğunu nazarı itibara ale mak Jâzımdır. Fransanın dolar ve #terling Bölgek deri haricinde kalan diğer memle ketlerle ticaretine gelince; 1950 ha ziranında Pransanın bu memleketler re yaptığı ihracat 3687 milyar bunlardan yaptığı — ithalât da 25.07 milyar Fransız frangı tutmuş olup bu memleketlerle olan dış ticaret bi- Jânçosu 118 milyar frankla aktif ve ziyettedir. Ay başından itibaren yeni dış tücaret rejiminin tatbikına baş- Jdanmığtır. Bu müddet zarfında yeni rejimin tatbik şekilleri hak- kında bir hüküm verecek mevkide değiliz. Bunun için bir müddet Gaha beklemek lazımdır. Böyle olmakla beraber, bazı ithalâtçılar, Şeni rejimin tatbik gekillerinden dolayı şimdiden gikâyetlere de Başlamışlardır. Fakat bu şikâyetler daha ziyade T. C. Merkez Bankasının ithal lisansı müracaatlerine geç cevap vermesi, taciri bekletmesi gibi hususlara taallük etmektedir. Bütün bunları tat- bikata #it münferit şikâyetler olarak kabul etmek zorundayız. Dip ticaret rejiminin tatbikında görülecek zorluklar, bu- 'na ait hazırlanan kararname hükümlerinin isabetli veya isabetsiz oluşundan ziyade, dünya piyasalarında görülen yeni - hâdiselerin fesirinden olduğuna şüphe yoktur. Netekim milletleraramı ticaret Aleminde, bellibaşlı ham maddelerin satışlarında yeni tahditler va- Ki olması, bu yeni zorluklara misal teşkil etmektedir. İSTANBUL : Ticaret Borsasında, tiftik fiyatları geçen haftaya nispetle da- ha ziyade bir ilerleme kaydetmiştir. Geçen haftanın sön günlerin. de ana mal 690 kuruştu. Hafta sonunda fiyat birdenbire 800 ku: Yuşa kadar yükselmiştir. İlgili çevrelerde, tiftik fiyatlarının bir- denbire yükselmesi bir sürpriz olarak kabul edilmemiştir. Bir tif- tik taciri “Fiyatın bu seviyeye çıkacağını tahmin ediyorduk” di- yor. Bunu kolayca tahmin etmek için dünya dokuma ham madde: İeri fiyatlarının her Çarafta süratli bir surette yükseldiğini takip etmek kâfidir. Gazetemizin ” yabancı borsalara ait sütununda New-York Borsasındaki pamuk fiyatlarının ne dereceye kadar ükseldiğini her gün neşrediyoruz. Bundan başka Avrupadan al- dığımız husust telgraf haberlerinde de, bütün piyasalarda yün, pa- muk Ve buna muvazi olarak yünlü Ve pamuklu eşvanın da yük- seldiğini zaman zaman habor veriyoruz. demek oluyor ki dış pi yazalardaki bu hareketlerin neticesi olarak piyasamızda da - yün pamuk fiyatları tabil bir sürette yükselmektedir. #indik piyasasına gelince, hafta içinde ç tombul fındık fiya- , 325 kuruşa kadar yükselmiştir. Geçen hafta fiyat 300 kuruştu. Yındıktan başka, badem fiyatları da süratli bir surette yüksel. kledir. Henüz ceviz üzerine muameleler başlamamıştır. Alınan haberlere göre, her tarafta ceviz mahsulünün geçen seneden fark. sız olduğu anlaşılmaktadır. Fakat ceviz ihracatında geçen seneki hatalara düşmemek lazımdır. Bilindiği gibi, geçen yıl İngiltereye sevkedilen cevizlermiz, —satış şartlarına uygun görülmediği için alıcılar tarafından reddedilmiş, bu satışlar etrafınaa ihtilâflar zu Nebati yağ grupunda geçen haftaya nispetle bir tahavvüll gö- Fülmemiştir. Başta zeytin yağ olmak üzere fiyatlar durgundur Vakaa bu arada ayçiçeği tohumu İstismal olarak fiyat İtibariyle Borsa ve piyasalarda haftalık vaziyet Yüksek bir seviyede bulunmaktadır. Hattâ daha 2'yade yükselme İatidadı da hissedilmektedir. Buna sebep olarak bu sene ayçiçeği tohumu mahsulünün noksan olmasını ileri sürebiliriz. Yağlı tohumlar grupunda da yeni bir hareket görülmemiştir. Keten tohumu seri ilerlemeler. kaydettikten sonra 48 - 50 kuruş arasında bir mevki muhafaza etmektedir. Susam mahsulü de nok-> gan olmakla beraber, fiyatlarda gimdiki halde vükseliş görülme- Mektedir. Borsaya dahil diğer maddelerin durumunda kayda değer bir hhdise olmamıştır. İZMİR : İzmir 10 (İzmir Büromuzdan-Telgrafla) — Hafta başında In- cir piyasasının açılması ve Jlk kuru incir mahsulünün diş piya: lafa sevki 'nasıj bir canlılık Çevlit etmişse, hafta sonunda Al> Manyadan alınan İş teklifleri de aymı gekilde piyasanın harare- tini azamli hadine çıkarmıştır. 3-0 eyiâi haftasını, 980 ihracaat Yılının dlk iş haftası olarak kabul etmek yerinde olur. Yeni ihracat rejiminin ve yürürlüğe — girmiş olan Liberasyon sinteminin tatbikatta vereceği neticeler, tecrübe edilmeden ya- Pılan iş bağlantılari en âz piyasayı hareketlendirmiştir. Bilh Türkiye ile çalışmakta kendilerine menfaat sağlıyacağını tah. min eden Almanya, merkezi Avrupa ve İngiliz piyasaları yeni ti caret rejiminin sağladığı kolaylıklardan hemen istifade etmek ve ticaretlerine yeni bir hiz vermek isteyince gu veya bu mahsulün İstikrarla bir fiatı teşekkli edememektedir. Buna mukabil. alı- 'nan cazip fiat tekliflerinin borsada yarattığı ip havası, ihracat Ççının bazan para kaybına vesile olmakla beraber memleket hena. bına büyük faydalar temin etmektedir. Meselâ hafta sonunda Almanyadan alınan mektuplar, Almanla- 'rın pamuk ve üzüm mahsullerimize karşı fiat temayüllerini ortay koymuştur. Almanlar 80 kuruga kadar (F.O.B. İzmir # Numa: Üzüm, 305 kuruşa kadar birinci Akala pamuk satın almak tema- yülünü gstermişlerdir. Borsada pamuk flatının 205 kuruşa, üzüm Hiatının 'a 67-68 Furuşa kadar yükselmesinin hikmeti budur. ÜZÜM: Borsada üÜzümün satışa arzolunduğu günden hafta we nuna kadar 180.000 çuval Üzüm satışı olmuştur. Manisa borsası ile İzmir Üzüm Tarım Satış Kooperatifleri Birliğine ortak koope atifler tarafından n edilen duğü için müstahsil elinden da ol miktar. 1 eline geçen p İhracat Jarı bulmak gimdilik imkânsızdır. Fakat rekoltenin hemen dörtte Birinin müstahsil elinden çıktığını mantıkt bir hesapla arayıp bul. mak mümkündür. İhracata gelince, şimdilik büyük rakamlara Balig olmuş değiidir. Londra aitesi aatıg bahsinde “Evet' diy ceği güne Ve Almanlar 20 eylüi günü yapacakları bağlantıya ka. dar Büyük partiler ihraç edilemz. Bununla beraber, İzmir dışın. a Üzüm ihracatı ve dahili ticaret yapanların bundan iki hafta sonra bugünkü fiatlerle mübayasda bulunacaklarını - sanmamak Yerinde olur, Fiyatlar dalma ileri doğru bir gidiş güstermektedir. İNCİR: Küçük bir rekolte ile girdiğimiz incir mevsiminde bu mahsulün hak ettiği fiyatı bulmadığı, — yeknezarda anlaşılıyor. Müstasli müşteki, tüccar gayrı memnun, Alıcı piyasalar heves #iz görünüyor. Şimdiki halde incirde en az fiyat 37. en çok fiyat İse 83 kuruştur. Bayram arifesinde Anadolu, mühim miktarlar Ga incir çekmeğe başladı. İstihsal bölgelerinden Anadoluya gönde- Filen incirler en iyi kaliteli olmamakla beraber ihracatı renclde edecek vaziyette görülüyor. PAMUK: Pamuk bors jların tesiri ve alına: rişl leri doğru gitmektedi hasa Almanların 109 dolarla pamuk almağı kabul etm sipa- Bil. , bu Mahsulün gidişini hızlandırmıştır. Bu yıl pamukta normal bir piyasa Ümidine kapılıp, daha evvel adlıkları siparişler için alh Fe müsmelesi yapmıyan ihracatçılar, büyük Zararlara mahküm. durlar. 'Daha Iki gün öncesine kadar Tariş'in pamuk alivre taahhüdün girmemiş olması tenkid edilirken bu perşembe gününün en yüksek fiyatı olan 285 kuruşa bağlantı yapması bazı ortaklarının tenki- dini mucip olmuştur. FO.B. masrafı ilâve edilince Almanların ödedikleri en yüksek fiat bu olduğuna göre, yarının rizikoların kargı Tariş'in yaptığı makbul satığın tenkidi. bu mücssesenin ge lecekteki Çalışmalarını rahnedar edebilir. Kaldı ki pamuk borsa. Sının yazınki İnkişafını bugünden görebilmenin imkânsızlığı mey. dandadır. ZEYTİN YAĞI: Târojene yağ fiyatları yükselirken zeytinyı da -Belki ihracaata müsaade edileceği için. yükselme göstermiştir. Bu hafta içinde zeytin yağında daha beş-altı kurup- Tük bir yükselişe intizar edilebileceğini söyliyenler ADANA : Adana, 10 (Hususl muhabirimizden telgrafla) — Adana pamuk piyasasındaki hararetli alış verişler hafta zarfında da devam etmiş Ve keza hafta milddetince 3401 ton birinci akala, 1945 tonda çiğitli pamuk satışı olmuştur. Geçen hafta 260 kuruştan kapanan fiyat İar hafta zarfında 225 kuruşa kadar bir düşüş kaydettikten sonra 240 a yükselmiş ve hafta sonu tekrar 250 kuruşu bulmuştur. Çu- kurovada kütlü tabir. edilen çiğitli pamuk ise haftanın son gü 'nÜ 100 kuruştan — münmele görmüştür. Müstahsilin / hatırından dahi geçirmediği bu fiyat yüksekliği tle muvazi olarak ihracatçı firmalar hazır mal ile iktifa etmiyerek kısa vâdeli açığa mal al. ktedirler. Bu yıl oldukça verimli olan Güney Anadolu rekoltesinin bu gidişle âzami üç ayda tamamen elden çı karılacağı tahmin edilmektedir. Avrupa ve Şimal memleketleri başta olmak üzere dünyanın yakın veya uzak birçok yerlerinden pamuk Üzerine Adanaya birbirini takip eden müracaatlar ve tek- lifler vâki olmaktadır. Bu meyanda Adanalı ihracatçılardan Alber Diyap Japonyaya ilk pamuk sevkiyatını yapmış. bulunmaktadır. En hararetli alıcı Almanya, sonra Pransa ve İtalyadır. leviçreden de bir teklif yapılmış Ve saat mukabilinde pamuk istenmiştir. Mev. Cut dış ticaret rejimimizin bu şekilde bir muameleye imkân vere Memeni yüzünden İsviçreye müspet cevap verilmemiştir. Pamuk bakımından bu yıl büyük bolluk içinde olan Adana . bir taraftan yabancı memleketlerin tekliflerini kargılamağa çalışırken İzmir tacirleri de elverişli şartlarla buradan pamuk mubayan et- mektedirler. İzmirlilerin Adana pamugunu — Egeceki noksanlığı telâfi maksadiyle aldıkları söylenmekte ise de bu pamukların Hi tay ve Egeden tedarik edilen menşe şahadetnameleriyle ihraç olun. dukları da belirtilmektedir. Mersin ve İskenderun limanlarından Mühtelif memleketlere sürekli şekilde pamuk sevkedilmektedir. Sümerbank bu hafta da mubayaaya girmemiştir. Fiyatların devamlı yükselmeler kaydetmesi karşısında Sümerbankla Ziraat Bankası Ve mahalli mensucat fabrikaları mubayaaya girmekten çekinmektedirler. Bugünkü fiyatlarla yapılacak mubayaatın yerli bez İplik ve basma fiyatlarının ' yükselmesini Intaç edeceğinden fabrikalar mevcut pamuk — atoklarını — harcamaktadırlar. — Çiğit piyasası hâlen 13 - 14 kuruş ise de muameleler topyekün pamuğa inhisar ettiğinden diğer bütün maddelerin alım satımı durmuştur. Sadece İzmir ve İstanbulda bazı firmalar namına yapağı, keten tohumu, fasülye ve yerfıstiği stoku yapılmaktadır. Mahalli fab- rikaların tmal ettikleri yüksek rafinajlı pamuk yağı 140 - 448 ku- Tuşa gitmektedir. Haftanın ihraç hareketleri arasında Mersin limanından muh- telif memleketlere 35 kurustan 58 ton yeşil mercimek, 43.78 ku- ruştan 10 ton kırmızı meretmek, 100 kuruştan 1800 kilo iç ba: dem, 80,26 kuruştan 30 ton keten tohumu, 220 Si ton yapağı, 153 kuruştan 58 ton işlenmemiş koyun derisi, 1982 kuruş: tan 201 baş sığır sevkedilmiştir.