10 Eylül 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 6

Bayfa 6 S- 1 N E M AM () İkI raklbenin en düzel İkl filmi “Vulcano,, ve “Jeanne d'Arc,; Bu filmlerden birincisini İtalyan rejisörü Rossellini'nin eski karısı Anna Magnani; ikincisini yeni karısı İngrid Bergman çevirdi Vulcano filminin hikâyesi ha baea ahi ha lit FN panzaa l müni G yesii ilran. mom Kaall D ye MA taraai Bi v Di n Gd öe SRL BAA | baki n Due e G | nklamı MN Te D di ae KO ea aa BŞ z ” mia aht Ka Eanle v S Te el Ka Münelar nn a ea ea y eat İN ea üK şolamazl ae Anna Magnani'nin “Vulcano, filmina rikanın yüzlerce sinemasında birden flk defa oynandığı ve Rosselini-Berg- man çiftinin hiç ummadıkları kadar aZ takdir topladığı sıralarda, Holly- wood atelyelerinde, bütün dünyanın gimdi nefes keserek beklediği fil- min müziği — tamamlanıyordu. Bu füm, Wililam Dieterle'nin idaresinde gevrilen ve başrolünü Anna Magn: ni'nin oynadığı “Vulcano" dur. Tablatının — bütün ıcaklığı ve gerbestliği ile yaşayan, seven ve ağ- Jayan, çok hassas, çok ince bir kı Gın olan Anna Magnani, Rosselini'nin “Hayatının büyük aşkı” olduğunu ve onu kaybetmekten, çok acı duyduğu- DU açıkça İtiraf etmekten çekinme- miştir. Rosselini'yi kaybettikten son- Ta bir müddet — bocalamasını tabit görmek iktiza eder. Rosselini le Magmani — “Vulcano” filmini beraber çevirmeğe karar ver- mişlerdi. Film, Sicilyanın kuzey do- Kusundaki — Eolya takım adalarının Vulcano ismindeki adasında çevrile- cek ve Anna, Rosselini'nin idaresin- de başrolüi oynayacaktı. 'Tam çalı mağa başlıyacakları sırada, Robert Rosselini, İngrid Bergman 'le tanış- t Bu tanışmanın akabinde, Rosseli- ni, İki film — çevirmeği teklif etti Başroller, birinde Anna Magnanl, Giğerinde ise İngrid Bergman tara- fından derühte edilecekti. İngrid'in meydana çıkmasiyle aşkının tehlike- ye girdiğini hemen anlayan Magna- , her geye rağmen muvafakat et- ti. Anna'nın korkuları çabuk tahak- kuk etti. Rosselini, birkaç hafta son- Fa “Vulcano” üzerindeki çalışmala: birdenbire durdurarak, büsbütün baş- ka bir film çevirmeğe karar verdi. Vakan bu film de, aynı mıntakadaki sir adada / çevrilecekti. - Fakat di *Stromboli” olacak ve başrolünü de Anna Magnani yerine İngrid Bere- man oynayaçaktı. Bu karar, Magnani fle “Vulcano' filminin ekipine yıldırım gibi. tesir etti. Çünkü bir. taraftan Rosselini, eşi zor bulunan bir rejisördü ve öte taraftan da — Magnani, kolay kolay her rejisörün başedemiyeceği bir sa- Batkârdı. — Rosselini, iki yil evvel İtalyan “ sanatkârına, — kendisinden başka, kimse İle film çevirmemeğe ye nn ettirmişti. Magnanl, “Açık Şehir Roma” gibi çok — muvaffak olduğu bir filmi de geçerek bir senaryo bu- dununcaya- kadar, tevekkülle bekle- DÜŞt Nihayet iki yıl sönra, “Vülca- n0" gibi bir mevzu bulundu. Bu ka- dar feragat ve sabırdan sopra, Ro: selini, başka bir senaryo ve —daha Kötüsü— başka bir artistle işe ko- yulunca, Magnani'nin “İndifa” etme- #ini mazur görmek lâzımdır. Buna rağmen cesaretini kaybetme- l ve Holiywood, “Vulcano"” yu çevir- Tek teklifiyle Rejisör William Die- terle'yi gönderince, —başrolü hemen Kabul etti. -Rosselini'ye, tek başına n muvaffak olabileceğini gösterebi. decek bu fırsatı, hemen yakaladı. Anna Magnani, İtalyada çevirdiği bütün filmlerdeki — rollerini, güneyli bir tablat çocuğunun hesaba gelme- yen dramatik insiyakı ile başarmıştı. Hiç güzel olmayan, hattâ girin bile olmayan bu kadın, hemşerilerinin n- Teşin mizacına sahiptir. Öbjekfirin Karşısına geçince, rolünü artık bütün Benliği ile benimsiyor, temsil ettiği gahsiyetle yaşıyor, — seviyor ve a8 Kardeşini kurtarmak için Maddalena (Anna Maxnani) serseri da 'yor ve kardeşi aklıyarak sevgilisinin. üstün: liyor. — Ağlarken öyle içten gözyamı döküyor ki, seyir- ciler. hıçkırıklarını tutamıyor. Hiddet ten kudurduğu za- man, öfkesi öyle tabii bir. ihtirasin içinden — fişkiriyor Ki herki Janmış gibi yerinde kalıyor . Seviyor- mih- sa, aşkı ve okşayı gi öyle hirçın, ya- kacı bir alev ve ay ni zamanda - öyle fedakâr ve kadına has bir. teslimiyet halini alıyor ki, bü. tün sinemanın ne- fesi kesiliyor. - Se- £ kısıldığı veya - yunlarından — biri sanat - hudutlarını astığı zaman / da, İtalyanlar , gülüp kapanıyor. geçiyor ve “Bu fevkalâde bu kadını her- kesten iyi bilirdi. — Kendisi İtalyan ğu ve İtalyanları da DÜdit için, Anna'nın asıl küdretinin bu. tabillik- ten doğduğunu da biliyordu, Bu we- film çekerken, etmekle iktifa ni tamamen sanatkârın he- yecanına birakıyordu. Netice malüm: Dolup boşalan sinemalar ve Anna'ya taabbüd eden tenkidler!, na'ya tevcih Bununla beraber, pet tenkidler, gerekse de hasılatın a- zametine rağmen, gerek bu müs- Anna Magnani, sanat uslübunun ancak İtalyanlara müessir olabileceğini bir gün bile - Atesli mizaca malik Ttalyanlar, dünyanın diğer memleket. lerinde basit, melodrama mütemayil ve gürültüü istihfafla karşılanan bir sanat uslü- buna düşkündürler. Bu itibarla An- 'a Magmani, bütün dünyanın zevkine anlayışmız veya göre tertiplenmesi İktiza eden “Vül cano” filmine ba; Jarken, hayatında fik defa hakikt hir sanatkâr — olmak meoburiyetinde kalacağını idrak etti. Filmde, Anna, hafifme; layısiyle, gehirden çıkarılan ve nefret etti köyünde (Vulcano Adası) ika- Mete mecbur edilen genç bir kadın rolündedir. Burada, kendininden daha genç, kız. kardeşinin hını çelince, adanın hakikt mahiyetini dalena (Anna Magnani' Ki mdi) kardeşini kurtar- mağa ve hakikatı göstermeğe çalış: anlayan Mi nİn fi na, “kızı rak, dalgen Film çevrilmeğe başlanırken, Wil. İlanı Dieterle'nin karşısına, Bu yeni sanatkâr, çelikten bir irade ile İngilizce öğreniyor, sesini ve te sirini bizzat kontrol ediyor ve meslex hayatında ilk. defa, basit yollardan giderek, daha mües- sir şekilde ifadeye çalışmaktadır. bir Magnant çıktı. rölüne çalışıyor, Artık kendine hâkim kendini — kontrol etmeyen - Magmani, sahneden çekilmiştir. Hollywood'daki meslekdaşlarınin, ba- gını çok ağritacak, #anatkâr geçmiştir. Bu büyük tahav: vülün belki en şayanı hayret tarafı birinet sınıf bir vepliği do evgİ ve yardı. — düşmemiş olmasıdır. Miyle, ruhunun sükünetini bulmağa Çalışırken, köy kadınlarının nefret ve tansmubu. İle. karşılaşıyor. define aramak için Vulcano'ya gelen, serseri bir dalgıç, kız kardeşinin ak- Anna için başka Sanatı, aynı zamanda Ro: Çünkü ikisi de, arak hürriyetimi ka- rim, diyordu. /e sanatkar İtalyada, italyanca ola- rak gösterilmeğe başlanmıştır. kaç hafta sonra, diğer dillerde, ba- edilecektir. deşi, ablasına İnanmayınca, kurtarmak Mmümkün olan tek çareye başvura. baştan çıkarmağa çalı: #iyor. Ablasının karanlık - geçmişini iyt bilen genç kız ise, #blasınin hareketinin hakikt mânasını anlamı. yarak, sevgilisini elinden almağa ça: Tıştığını zannedince, kendini feda etmekten başka kalmaz ve indifan başlayan volkana atlayarak intihar eder. Maddalena için hislerini daha Onun yerine, — Vülcano filminin relisörlükünü Ros- sellini'den devralan William Magnani'nin rakibesi Ingrid Bergman'in hayatı boyunca en zor çevirdiği film Amerikaya çakrılmış . ve çei Veti 'bir Barlatiyandır. D tüminden dört Jeanne d'Are Bilndiği gibi Jennne GAre, — filmi adir. Bonya İtalyaya gitmiş ve Ree> *T_iyalro kronikl; Avrupai ölçü 10 Eyiği 1980 ve anlayışla “müzikli komedi,, ye hazırlık gösterilen İatanbul için, öteden beri, memi ketin sanat merkezi der dururuz. Fa Kat koça şehir henliz bir resim gale Tisine sahip olmadığı Kibi, / tiyatro bakımından da, dünyanın diğer mer- kezlerine nazaran pek fakirdir. İa- tanbulda devamlı sürette, temniller veren Şehir Tiyatrosunun iki sahne ai “Muammer Karaca,, ve “Ses, O- peretleri vardır. Bunlar da senenin beş aylık bir tatil devresi yaparlar. Yeni tiyatronun kurucu Sarfedilen emekler, müzikli komedi - operet itizlik. Hazırlıklardaki itina, çalışmalardaki elddiyet devam eder ve tahakkuk sahasına da intikal edı hayatımızda yeni devrin açılacağını kuvvetle tahmin edebiliriz. irkları üzerinde bilirse, tiyatro bale gefi, bir örkestre gefi olmak 8- zere bir bale, bir koro, 16 kişilik ak. Yeni heyeti t l eden unsurları dan pek az kısmı tanınmiş aktörler olup, diğerleri Konservatuarda, Bale Mektebinde şan ve dans tahsil etmiş genç sanatkârlardır. Hâlen de iç rinde tahsillerine devam edenler var. Temsll edecek eserleri “intendant, sonra seçmekte, lera sahasına gelin. ından Tenor Racıp Topuz, Boprano Aynur Kitapçı Bu sahneler haricinde, zaman zaman Şehzadebaşında, Beyazıtta, şehrin di- Ker semtlerinde temsiller veren he- yetler vardır. Lâkin bu toplulukların doğru dürüst bir eser temsil ettikle- ri pek vüki değildir. Kimi varyete programları ile veya tanınmış kadın okuyucuları ile birlikte "lerayı Tubi: yat,, eder, kimi eski bir göhretin et Tafına toplanmış dört, beş amatörün 'mektep müsameresi,, — pev'inden temsiller verir, geri kalanlar da, ga- ilânlarının cazibesine kapılmış genç kadın ve erkekleri “yıldız,, yapmak bahanesine bir vesile olarak kurul- muş “topluluk,, lardır. Şehrimizde — muntazam — temsiller veren sahneler arasında Yunan he- yetlerini zikretmek Jâzımdır. Sık sık buraya gelen, komedi, öperet. oynu. yan bu truplar oldukça elddi ve mun- tazamdır. “Operet, üzerinde biraz durmamız Jâzımdır. Hakikatte bün” Jara öperet diyebilmek için ya bü. yük bir hüsnü niyete sahip olmak, yahut tiyatro tarzları hakkında pek de bilgili olmamak icap eder. Zira 'ne Yunan heyetlerinin, ne de bizim “Ses, ve “Karaca, Operetlerinin temsilleri birer operet değildir. Bun- lar her hangi bir piyesin, her hangi biri tarafından rövüleştirilmiş, başı gonuna getirilmiz, içerisine bale adı altında, hafif giydirllmiş bir kaç kız- cağızın sahneye çıkarılması, sesi 6l. miyan aktörlere sarkılar. söylettiril- mesi ile elde edilen / Ginsi ” kendine münhasır bir nevi oyunlardır, seyir- cilere hoş vakitler. geçirtir. aanat bakımından elle tutulur bir tarafları, tenkide tahammülleri yoktur. İşte 1950 yılılnın sonbaharında ve yeni mevsim arifesinde, — İstanbulun tiyatro vaziyeti hulâsa olarak budur. 'YENİ MEVSİMDE YENİ HEYETLER Bu vaziyet 1030-1951 mevstmi Için değişeceğe benziyor. Haber aldığı- miza göre “Ses, Opereti esaslı bir fanliyete girişmiş bir takım değişik- düklere teş etmiş bulunmakta- dir. Bügüne gelene kadar bu tiyat- Tonüm sahnesinde - gördüğümüz ak- törlerden bir kısmı oradan ayrılmış, ayrı bir teşekklil halinde çalışmaya karar vermişlerdir.. “Tevhit Bilge, 'nin başına geçtiği bu heyet Ses Ti yatrosundan başka / bir yerde tem #iller verecektir. *Ses,, sahnesi ise, hâlen yeni bir idareye geçmiştir. Yeni müdüriyet, elde mevcut unsurlarla henüz bir ©- peret tesisinin vakitsiz olduğu neti- cesine varmış, işe “Musikili Komedi, ile başlamaya karar vermiştir. Bu yeni teşekküilün kadrosu şöyle- dir: Bir intendant, bir koro gefi, bir Alto Dektor Aydan ©e, her gübeyi kendirine meslek isla Tak intihap etmiş olan geflere tevdi etmektedir. Yeni tiyatronun bele gefi Kayafk handır, orkestra şefi Kapoçelli, kore gefi Jerfi Aralan, baş korist Güzide Delideniz, tiyatronun dekoratörü Na €i Kalmıkoğludur. Sesli sanatkârlar arasında soprane Aynur Kitapçı, Hikmet Karagöz, alto Doktor Aydın Yüksel, tenori Ragıp Topuz, bas Jerfi Arslan, bariton Fer- di Talay, basbariton Pertev Yüksel bulunuyor. Aralarına çok tanınmış İkt sanatkârın daha iltihakları muh- temeldir. Aktörler heyetinde Aziz Basmacı, Handan ve Vedat Karsokçu, Mürüh vet Özerdem, Münir Özkul var. Vahi Öz ile genç Tek'in de aynı sahnede rol alacaklarını zannediyoruz. İLK TEMSİL 21 EYLOLDE Yeni Ses müzikli komedi tiyatrosu 21 eyldi tarihinde sahne, ışık tertiba- tı, Salonu da yenilenmiş olarak açır lacaktır. Tik temsil olarak, Üç Güvercin” - simli Macar mü- zikli komedisi ve rilecektir. 1850 yı linda yazılmış Sig- M Sigetti'ye ait bu eserin seçilmesine sebep hem yüzün. Cü yıldönümü,hema de bunün Sultan Hamit zamanında İstanbuldü. maraya da oynanmış bulun masıdır. Filhakika mevruün — mühim bir kısmı burada geçmektedir. Tik temsil gee si, tiyatro müdirk yeti tarafından bür yük bir gala olak Tak yapılacaktır Maksat, yeni tiyat royu takdim. olduğu kadar halkın yukarida anlattıtımız ölçülerle has zırlanmış eserlere güstereceği rağbek betin derecesini ölçmektir. ”Üç Güvercin, in sahneye konuşu Rheinhart Mektebinin notları üzerk ne hazırlanmaktadır. Bugüne kadar yapılan hazırlıklarını ve provalarını gördüğümüz bu müzikli komedinin 'ne dereceye kadar muvaffak olacağı hususunda şimdiden bir şey söylener mez. Fakat sarfedilen emekler, mü- Zİkli komedi, operet farkları üzerin. de gösterilen titizlik, hazırlıklardakt itina, devam eder ve tahakkuk #aha- sına da intikal edebilirse bu yeni te gekküllin tiyatro hayatımızda bir der vir açacağını kuvvetle tahmin edebi. diriz Yüksel provada Yeni teşekkül eden heyet toplu bir halde