19 Temmuz 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 4

Bayfa 4 YENİ İSTANBUL |PARİS MEKTUBU BİR TÜRK TİYATRO HEYETİ PARİŞ'TE VASFİ RİZA Z0BU İLE BİR K 'UNDAN bir müddet evvel, tiyatro Üzerinde tetkikler yapmak, İngil- terede verilen bazı — önemli temsll- deyde hazır bulunmak Üzere İstanbul Şehir. Tiyatrosu — sanatkârlarından Vasfi Rıza Zobu ile, Hüseyin Kemal 've tiyatro muharriri Cevat Fehmi Başkut ile tiyatro münekkidi. Lütfü Ay, Londraya- gitmişlerdi. — Londra Gönüşü bu zevat Paris'te de bir kac gün kalmayı ve Fransız tiyatrosiyle de temas etmeyi uygun bulmuşlardır. Cevat Fehmi Başkut ile Hüseyin Ke- amal, İstanbul'a dönmüşlerse de, Vasfi Rıza fle Lütfü Ay hâlA Paris'tedirler. Kendilerini bulup Parla'teki faaliyet- derinin ne olacağını sordum. Londrada — “Türkiyenin en komik adamı” olarak anılan ” Vasfi Riza, Londradaki temaslarından, — gördük. lerinden çok memnun. — Paris'te de tiyatromuzu tanıtmak Üüzere ellerin- den geldiği kadar çalışmıya başlamış bulunuyorlar. Meselâ Lütfü Ay, Ö- nümüzdeki pazartesi günü Paris Ü- Riversitesine — bağlı, — Malson — des Lettres'de Türk tiyatrosuna dair bir konferans verecektir. Comit& France- Turgüle'nin tertiplediği bu konferan- aa Comddle Française'in administra. törü Plerre-Alm& Touchard. riyaset edecektir. Lütfü Ay ile Vasfi Rıza, gerek Comfdle Françalse, gerek 0- Pera, gerekse diğer husüsi sanat te- bblisleriyle temasta bulunarak, bu eyanda merkezi — Paris'te bulunan Milletlerarası Tiyatro Enstitüsünü de ziyaret etmişlerdir. 'Vasfi Riza'dan, bana seyahat İn- ftıbalarımı anlatmasını rica etlim, fa- Kat her nedense “Türkiyenin en ko- mik adamı? hayatta çok ağır, çok eiddi, komiklerle hiç alâkası olmi yan bir #Ürü çok entresan şeyden bahsetti. Vasfi Rıza, Londra'da gör- GÜğüÜ mcak hüsnü — kabülden, uyan- Gırdığı ilgiden değli de, orada mem- deket hesabina yaptığı milit tetkik- derden, buluşlardan hararetle söz aç t — İstanbul'ur beş yüzüncü yıl dö- nümü için teşekkül eden derneğin idare heyeti Azasındanım, Londra'da Britlsh Museum ve Natlonal Gallery'- de Fatih ve Fatih'e ait eserleri ye- Tinde aradım ve bazı yeni geyler buldüm. Bulduklarımı merkeze bil- dirdim, — Bana da bildirmenizi rica ede- Bilir miyim? — Hay, hay. Natlonal Gallery'de, Fatih Sultan Mehmed'in ressam Bel- Hini tarafından bizzat Fatih'in kar- gısında yapılan — portresini gördüm. Yıl dönümü münasebetiyle bu portre- nin bir kopyesinin yapılması hus sunda Gallery ile — mütabik. kaldık. Bundan başka Fatih'in bu portresin- den renkli olarak, kartpostaldan bi- Yaz büyük ebatta kopye fotograflar yaptırıp. Türkiyede satışını temin et- Mek de üygün olur. kanaatindeyim. Portrenin kopyesini kim yapa- caktır? Bu hususta daha — kati olarak verilmiş bir karar yoktur, ya mem. leketten gönderilecek bir Türk rem yahüt da bu işde nam kazan. miş olan bir İngiliz ressamı, Fakat asıl bulüşum bu, değli. — Düşünün British Museum'da, bizde ve hiç bir. yerde misli görülmemiş bir el yaz. ması var: Avcı Sultan — Mehmed'in sazendelerinden — Santur! Ali Beyin eski Avrupa notasiyle yazılmış, 400 sayfalık bir müsiki mecmunı — Bunun / mevcudiyetinden kimse iberdar değii miydi gimdiye kadar? — Zannetmiyorum, — mecmun en- der bulunan bir. hazinedir. — İçinde, isimleri hiç duyulmamış bestekârlar ve hiç işldilmemiş eserler var. Bun- Jarın arasında mühakkak ki, Fatih devrine ait eserler de vardır. Bunla- Fi arayıp bulmak, İstanbuldaki/ mü- tahaasıslera kalmış bir iştir. Mecmuayı - İstanbula götürebi. decek mistniz — Nerde... hiç müze onu elden çı- karır mi. Fakat mecmuanın. fotoj Yafin köpyesinin yapılması için mü- anade aldım. Fiatlarını da tesbit et- tik. İstanbula döndüğüm zaman, der neğe bildireceğim ve — ondan sonra #ipariş yapacafız. — Bu neviden daha başka şeyler de buldünüz mü? — Tabli, aml işim kütüphane ara- Hakikatin Araştırılması n Bundan önce birinci ve ikinel elit- deri çıkmış olan Fransiz klâsiklerin. den Malebranche'ın bu değerli eseri- 'nin bu defa Üçüncü cildi de yayınlan- mıştır. Miraç Katırcıoğlunun dilimize irdiği bu eserin birinci eildi 160, ikinci cildi 220, üçüneti eildi 140 ku- Yüş fiyatla Mi Eğitim — Bakanlığı yayınevleriyle bütün kitapçılarda tılmaktadır. HİSAR Ankarada yayınlanmakta olan “Hi. li fikir ve şanat dergisinin 3 inci sayısı tanınmış imzaların mal de, hikâye ve girleriyle çıkmıştır. 'Bu mühtevası olgun ve baskısı gü- zel dergiyi okuyucularımıza tavsiye ederiz. NUŞMA Yazan: Ayşe NUR mak değil, vaktim de dardı. Ama işin esasına gitmek Üzere, Londra Ünl: versitesi Şark Dilleri — profesörüne, derneğimizin Londra — mümessllliğini teklif ettim, kabul etti. Bundan böyle tetkiklerde bulunacak ve ehemmiyet- V bulduğu eserleri derneğe bildirecek. tr. — Paris'te aynı şeyi yapmayı dü- günüyor. musunuz ? — Evet, ve bu gaye ile de Sefa- retin ve Kültür. Ataşeliğimizin del detiyle, bura müsteşriklerinden Loule Bazin ile temasa geçtik. Parla müze- lerinde, / kütüphanelerinde gene Fa- tih'e ve Fatih devrine ait yeni veya 'az tanınmış vesika bulmak Üzere bir tarama yapacağız. Bu işi, ben git tikten sonra da Londra'daki gibi de- yam ettirmek ker halde mümkün o- dur, Bu mevzua girmişken, değerli ko- medi aktörümüzden, yıl dönümü ha- ırlıklarının ne merkezde olduğunu ve buralarda — propagandasını yap- mak ve memleketimize turist celbet mek Üzere neler — düşündüğünü de gordüm, Vasfi Riza, — memleketteki otel kıtlığından şikâyet etti, bu mes sele hallolmadıkça, esaslı sürette tü- rist temini mümkün — olamyacağını #öyledi. Uzun uzun konuştuk ve şu noktalarda mutabık kaldık ki, ecnebi memleketlerde bulunan her vatanda- gın Vazifesi, uzün zamanlar yanlış yere sadece bir askeri zafer gibi ta- Sınan İstanbulun Fethinin kültür ve medeniyet sahasındaki ehemmiyetini tebarliz ettirmek ve bu münasebetle İstanbulumuz. ziyaretçi çekmek Için elinden geleni yapmaktır. Hepimize #imdiden bu yolda çalışmak düşer. Deyimleri ve Sözlüğü Terimleri (VTT inet tasiktii) Osmanlı tarihini incelerken karşı Jaşacağımız zorlukları önlemek mak- aadiyle Mi Eğitim — Bakanlığınca yayınlanan ve Mehmet Zeki Pakalın tarafından kaleme alınan bu sözlüğün sekizinci fasikülü de çıkmıştır. Sözlüğün bu fasikülünde (Goygoy- cular), — (Gurübt Sant), (Hacegân) (Hacı), (Hakan), (Halvet), (Hamse) (Haseki), (Haseki ağaları), (Haseki oğlanları) ilh gibi maddeler incelen- mektedir. Sözlüğün bu sekizinci fasi Külü 130 kuruş fiyatla bütün kitançı- darda satılmaktadır. Bir Prenses tacını geri almaya çalışıyor Geçenlerde — Börneo'daki — Brünel Bultanlığının 18 yaşındaki — Prensesi Ehsan, uçakla İngiltereye gelmiştir. Bu acele seyahatin sebebi, kendisinin hakkı olan Brünel Sultantık tacının geri alınmasında İngiliz Hükümetinin yardımını temin etmek içindir. Genç Prensese göre, taç haksız — olarak küçük oğlan kardeşine — verilmiştir. Brünel” Sultanlığı, Saraw'ak Devleti Bibi, Börneo'nün küzey kısmindadır. ve Britanya İmparatorluğuna bağlı- dır. Eskiden son Sarat'ak Mihracesi- 'nin Siyast Müşaviri olan Mac Bryan. #imdi genç ve güzel prensesin Britan- yalı vasiliğini Üzerine almıştır. Mac Bryan Müstemlekeler Bakanlığına n- ir ithamlarda bulunmuş ve Prense- #in küçük kardeşinin tahta geçmeni: ni tandik etmekle haksız ve vicdan. #izca hareket edildiğini söylemiştir. HattA daha ileri giderek, bu hareke. tin gayet akılsızca olduğunu da ilâ- ve etmiştir; zira böylece zaten gayet karışık olan Sarav'ak - Küzey Bor- 'neo meselesinin tekrar ortaya çıkma- sına meydan verilmiş olacaktır. Bu. rada İngilterenin Doğu — üzerindeki hâkimiyeti ve itibarı mevzuu bahis.- tir. Bütün İslâm Alemi meselenin hal. ni dikkatle takip etmektedir. Mac Bryan, idâlasına daha ehemmiyet ve rilmesini temin için bizzat Kırala bir protesto telgrafı çekmiştir. Brunel Sarayında dönen bu entri. kalar, 38 yaşındaki Sultan Sir Ahmet Tajudin'in haziran başında ölümiyle başlamıştır. Mac Bryan'ın anlattığına göre, ölümünden bir kac gün evvel Sultan Ahmet, Mac Bryan'a bir mek- kup yazarak kızı Ehsan'ın yerine geç- mesini arzu ettiğini bildirmiştir. Mek- tupta Mac Bryan'a İngilizlerle yapı- Jan mükavelelerin daha iyi bir. hale konulması için harekete eçmeni de yazılmaktaydı. Böylece, Sultan teba- Aasının hayat seviyesini yükseltebile cek durumda olacaktır. İngilizler, bu mantıkt teklifi kabul etmiyecek olur- darsa, Sultan, bir Amerikan — Petrol Kumpanyasiyle işbirliği yapacak ve Brünel'deki petrol sahasını — işletme imtiyazını onlara devredecekti. Mac Bryan'ın elinde Prensesin le- hine bir delil daha bulunmaktadır. Esrarengiz Kiraliyet nişanı! Bu nl- gan som altından yapılmış, gözleri yakuttan yılan şeklinde bir asadır ve ucunda hanedan işaretleri vardır. Bu nişanın temsili mânasının çok büyük olduğu söylenmektedir. Mac Bryan buna sahip olmayan kimse, hiçbir zı man Brunel Sultanı olamaz, demekte- dir. Müslüman tebandan kimse, alnına bu altın yılan — dokündürülmadikci yeni Sultanı tanımayacaktır. — Yam aa eee Gi DA DA DA | Ha Barlm Üa Ka ee gll | ME Tei Tet e T öert| (Bomt || Hrksen NM 1 — mare | SN DİRU. ASN | Z Könüme © 2139 Denil Za | Temmuz ea | Kana 3 Saşd Feril Ti e KİSMET (2664) 1 — Br Mey-| g00 DELY. (Türk) Balikesi- | — 7230 Kiâsik saz eserleri — öi 6 | Samı 2 — Kırırak Paşa ” Ki0 BB Gngilia) Ati | 246 M S Ayarı ve haherler MARMANA (G3M0) 1 — Şöhe| na, Roma, Nis, Londraya— &80 | — Z00 Program Ve Kkapanış. | 1869 | Carşamba| 1866 || vet ve Para. 2 — Reniii Sür | DU BT Yüi Buraya prizler, 2 ço0 K A İ Cltalyan) A-| İSTANBUL RADYOS! yAKIT VaSaATI EZANI || İti (a 1 — Yılan Kes| n Romara. — S00 DHY (SSATİ KZANİ Ü din 2 — Prenses ve Korsan | CTürki Ankara, Malâtya, (ia.| — 120T Açılış ve programlar. — Güne —a — 206 || TUmAN zi 1 — Kicopat-| iğ, D. Bakıra — 930 DY | 1500 Haberler. — 115 Öğle Özet — sain — caz || a Geürkçer. 2 — san Antomol Ctürki Ankaraya — 1005 D | könderi (pi — 1846 Şarkı ve| Mas — &d0 İ Aralanı 2 — LorehHardi Çifte| HY, (rürk) Atyon “Konya | türküler. — 1420 Serbent anat. Ft Kumrular. Ağanaya, — 1015 DALY. ürk | — 420 Şarkı ve türküler (pi). YENİ (Bakirköy 16-126) 1 —| İşmire, — 3030 DALY. (Türki | — 1430 Ali Dönhue örkentra-| Zoronun İşareti. 2-Vatan Halni | Ankara, — Adana, İskenderuna. | Tindan dans müziği (pi). — ATD odrr rurm İzmire | 1500 Programlar ve kapanış. Öğrenmek KADIRÖY CİRETİ GİDECEK OLAN UÇAKLAR Z ise Dürr. ihtiyacında olduğumuz herşey (Türk) İzmire. — a is Yaryete müzikleri (pi EEREM HALE Üa y acemi -| — S9 DY (TürA İsnire | v Açılı ve programlar. İ bas; Bir venk. 5 — Tecrübe et geker d — Benkli Mücieler. ni B Yü rraek Y0 R a ee y OPERA (Oüt) 1 — Kan Dü Türküler geçidi. — 1900 Ha-| Yara, 6 — Dikkat; Bir renk. Sas'a — Yalnır. Değiim Sirler. — akin Tmanbul İ T Bir Bolar ae Teklkk SÜREYTA (S 1 — Amler Börleri, — 1020 latanbul. Kan. | Kanunu 8 sondaki Tükf 0 Biaüren szeman. Üikeni dtürkçer 2 — Glüm Barvelylan Va adai de | ibammua ” KĞÜ yarkaalır ALKAZAR (G25M) 1 — Tarsa- | İodis. Te Heyeli konseri. — 2000 Rad. | Beyan © — Tersi nemata gA Sin İnlikamı 2 — Hacı Mürat, Te aalen orkestren konserl. — İ veli Teredült SKU D — e B Te Hardi Kan Kardeş ANKARA S ÜĞ 1020 Kander “salonlarından 'bü: |/ Yoğlunda' bir somt. ber, B YÜK iaimler (p — Z00 Barki AR (a00 1 — Seven Kalb.| ANKARA (807 1 — Şarlo Te şürküler. 2139 Carmen e| — Yakardan asağı: he 2 Yümayan Aslan (renk | Diktatör. 2 © Hayaler Gemlek | / 1000 Ankaraya (Motorlü) — | Radyofonik temsik — ZS0 —1 — Hazim cihamı kötü Ciki b BÜYÜK: (Gsü 1 — Ömre Be | 1816 Aakara Ekapresi. — Z20 | Cermen — operasından — müzik | kellmey d Göndakı barf t AYLAS Gök5) 1 — Zoro'mun| Gel Kadın 9 — Mütniş Takip. | Bempion Eks. (Avrupa). G ” aa 8 Haberler. — 2000 | ohuraz çoğalt olur e An Bi İşareti 2 — Büyük Va v | ÇEBECİ: ÇÖM0 1 — Sayıl Bana müziğt 2030 Programe | Siyan eölirm 3 — Bit veman nrılı'uzs Bul e lğıfluv Kü-| kahramanlar. 3 — Me GELECEK OLAN VAPURLAK | lar ve kapanış. branşı; Üye, 4 — 'Teral rumca Barban 2 Tal Bükler, ” | karak: 'at Kadeğ, Dana, Bünl İni anDan | Sti Tersi” gönül (maki. terimi ELMANRA G2ösö) 1 — Sokük | PARİK: Ciziği) 1 — Zehirli güp- | madan, — *7.00 Anatartar Ja | YABANCI BADYOLANDAN | 5 — Büyük' eu mahtasanı 6 — Ki kltye 2 — Bayın Kahra | Ka a OYalan. Besdirundan. 2 Sizee Od | — SECa * | emirin yti Biğem n ae Gi Gi ae “| İellelik. " küüb öe, BE| zonmna; Helar Vazilesi tahara ee Ha — İ aa (AT Gi adai danyadan, — 1500 Çorum, Ka-| YONDR! tir. 8 — Teral dişi mâbut. Tdam Yeraltı Canavarı SÜMER, (M072) 1 — Yol Şar- #L 9 — Yaralıyan Tz a 740 Nat Temple - orkestranm. İFEK (G280) 1— Afyon Ka| Kclar. 3 — Üstün iek. RLAK | — 500 Dinleyici ” iatekderi, — | Çi tütün mahfazı Şakçıları 2 — Kanünsüz &o (220) 1 — Birleşen| GİDECER OLAN VAPURLAR | Ti aa . MSeler e ” kak 4 — Denle yıldızları | çe Antalya, Ayvalığa. —| Küsrteti, — 1530 B.B.C. Weleh TALE Gas05) 1 — Matlüp e- gü0 1 — Böyaden | e Taka AD A GG İ örkesiran. — T1B Oçem mü: — n0NKÜ BULMACANIN Gllmeyenler. 2 — Uçan Devler | Sonra. 2 — Bitmemiş Dana. — | Marakaz, Mudanyaya, — 1600| NL — Ş1S Dane müsiği, — ae MELEK (6868) 1 — Vahşi Ge- Baadet, İmroza, — 2000 Ka-| 21.30 Frad Hartley ve orkes Tin. 2 — Lekeli Hayat. İZMİR Ülgen, Bandırmaya, irame — 2200 MBC. “Bym b iğa: SARAY GiSs) 1 — Tatikal | Sieny. srkestran S z00 URD) Şeldan 1 | ZLMAMNA 1 — Broüway'a S korasonla ara müs — Afiyeti tam. 2 — Azar 2 — İki Açıkgön| ÇENLUNA | Dteere 5” DKDK İ Kuti Ra— —| &: Ürü g C Ataşe; Ekal G Zaler. Abiden Künani Ekactir. $ L AMi va #SUATPARK (SI43) 1— Cezalr | YALE 1 — Zehir Kaçakçıları, İâh. € — Tamim. T — İma; F Dansözü. 2 — Sevim dar, 3 — Tet Beltlar. SÖMER GöS1) 1 — Şimal Ka- Haydüt- £ — Macera Adamı 3 — Silan. lar Konuşuyor. TAYTARE 1 — Vicüanmı Kar 128 AçIla Bünü 2 — Kanlı Büse, YAAETARE U fliar a b Tann (2 2” güçan MaSkör | TAN (1 — Zehir Kacakçileri. n 2 — Macera Adamı & — Silan. mun Tatikamı, IK 1 — Ölüm lalığı, 2 — ha Gingöz Holiywrooa'da. y TAKSİM Gdisi) 1 — Vurün| SK 2 Kahpeye 2 ” Lüküs Hayat. TAN 1 — Yaratılan Vatan 2 — — Californlk Pa | 8 İar Konuşüyor. 5X Zoronün 1 MELEK 1 — Solan Gül Kü İNEMA 1 — Kanlı Dö- T Hai Mürat Geliyor 1226 Açılış 1230 garkalar. ber, ANKAHA HADYOSU T0 M S Ayaı 'Taporu, — Çaliyor. (p " z00 Habi — SRAD "atetodiler Gi Z ikdo Öğle Gazetesil —" inâS aa ilz & Z Kayll RAnA. 9 — A üm'tana, 19 — Falakatı. prşgam 1 erler. | EMİNÖNÜ: — Mehmet — Kâzım , n a SenBil | izandm — n öeser| o1 — Alamaran. 3 — zan leikenan Z ğ Rasia| Nn & z Zarı Taye e AA BZ | Gleaden e Cemi Beyaak | Ti KA aa . 900 | (Beyazıtı Afif; Fa, T — Kerl- BEYOGLU: Beyoğlu (Gterker) Tükdi; Tana & SA TAK at GUye Cani. 10 D tlahaa, ker (Kasımpaşa) ASN a. HL ae d öi üi ONAK, 0N0 1 — Vurun Kah- | MERNARETTSRRYZNDL O vere küzeer Sövüyor (e u: Zorabim Hati (Gehaa | Beyoğlu Ydt — Kadıköy sorz EXALTAZLIN 1 — NM Si | GELRORK OLAN UÇAKLAR | PŞAÇML Ç MUMr D KDU Gğeiranini Karaytaiasa Bi SA e D L CA n GEn e S H BN n OA Y. (Türk) Takenderün, Ada- | 1800 YN kez (Bebek). Anadolu 60530 Yü ai K ge eai ha | T gel A aa F . Bayoram, $ — Kanlı Göl İ a ea Trmğlr İ ea A ai İnelü) Teti Ni Tümz Kd HER l ee e A A K ALENDAR G | ada | üD (rark) İnmirden | tesnde — 1048 Meliye Bal REYRELİADA M eli — Ü Teni lsir (Buselese — z Teyik, 2 — Tulumbacılar, | rutaa” Siüs DALY ' cran türkülerk — 2015 Radyo Ga: AZMİR: Tarlar ÇAlsanca ak) —İ — Millet (Kemeralti). 10 Temmuz 1080 OMOCDKLTRATARLKAKARATLIALAKICAKANTALATRAALNARLCA KA LA DAT YAK KĞ AKDALARAKLFAATARKDATOAKARATLAKATAKARARATCDTAAADARALKURURATAATUKAKANAAINAKA AAA İIKI MACAR GİZLİ POLİSİ İFŞA EDİYOR Laszla ve Hanna Sylner Amerikan. Eiçisinin Sulner — ta mektubu (Vesika K) l e Eğer bu böyle olsa tdi, kendi mem- leketlerinden evvel Sovyet Rusyaya bağlı olduklarını iddia eden bütün komünist politikacılarının el yazıla- Tından da, Moskovanın emriyle Ma- car politbürosunca, Amerikan emper- yalistleri ve Vatikanla birlikte Macar milletine karşı komplo kurmakla it. ham edilen Kardinalın yazısında bu- dunduğu, bana atfen bildirilen bütün hususiyetleri okumak mümkün olur. du. Bi yazısı sahtekârlığınin tekniği 7 ocak tarihli gazetelerde — benim taklit ettiğim vesika ile Hannanın tahlili neşredildikten bir gün sonra, polls lâboratuvarında çalığırken, bin- başı Leslie Keresztes beni, odasına çağırdı. Keresztes, cinal polis 1âbo- Tatuvarının müdür muavini di Odada İçişleri Bakanlığının — yeni Zat İşleri Müdürü ve Parti Komiseri Albay Asztalos ile üç kişi daha vardı. Hepsi Keresztes'in masası etrafında toplanmıştı. Masanın Üzerinde dar- madağınık, bir yığın fotokopi bulu. nuyordu. Bunlardan bazılarının, üç gün evvel lâboratuvarımıza getirilen. lerden olduğunu bir bakışta anladım. Albay Asatalos hiç bir mukadde- meye lüzum görmeden, Hanna'nın bu vesikaların sıhhatini niçin tasdik et mediğini sordu ve; — Hani işbirliği yapmayı kabul etmiştiniz?” dedi. Asztalos tehdit edici bir tavır ta- kınmıştı. Odadakiler umumt olarak konuşuyor ve teknik teferruatla alâ- kalı görünüyordu. Zaten niçin olma- Sınlar? Biz İç Savünma Bakanlığı- 'na karşı ne kadar müşkül durumda isek, onlar da kendi efendilerine kar- &1 ayni vaziyette idiler. Karşımdakiler Meslekten yetişme polisti ve mesleki hayatlarının en mühim hâdisesi lle karşılaşmışlardı. Bütün dünya — bu işle alâkadardı. Anlaşılan Komünist Partisi Umumt Merkezi ile Dişişleri Bakanlığı Müsteşarı İvan Boldiszar bütün vesikaların — kusursuz olması hakkında sıkı emirler vermişlerdi. Bu itibarla onlar da gimdi, emirlerinde çalıştıkları Rus efendisine kargı me- sul vaziyette idiler. Polis teşkilâtının elinde bir - sürü vesika vardı, Bu vesikalar sözde Kar- dinalin kâtibi Andras Zakar'ın ifşa ettiği meşhur madfnt — mahfazadan çıkmıştı. Gariptir ki bu mahfaza, kâ. tibin tevkifinden ancak bir ay sonra, Kardinalin Estergon'daki bodrumlarında bulunmuştu. Fotokopileri tetkik ederek iyilerle kötüleri ayırdım. Bazılarını daha ön- ce de görmüştüm. Toprak — reformu hakkındaki notu bulamadım. Bu no- tu, bizi ziyaret eden İfsavunma Ba- kanlığı memurlarının arzusu Üzerine taklit etmiştim. Anlaşılan taklit ba- şarılı olmuştu ki, tekrar meydana çı: karmaya lüzum görmeden, dosyaya koymuşlardı. Vesikaların — arasında Birleşik Amerika Orta — Eiçiliğinin resmi kâğıdı Üzerine yazılmış ve A. merikan Elçisi Selden Chaplan tara: fından imzalanmış bir mektubun ol dükça silik bir fotokopisi de vardı. Bilhassa imza pek kabaca taklit dilmişti. (Vesika J) Odadakilerden biri, postahanede lınmış olan bu fotokopinin pekâlâ işe yarar olduğunu söyledi. Fakat ben, mahkemelerin böyle bir vesikayı kı bul etmiyeceklerini ileri sürdüm. Fo. tokopl gayet silikti ve makinenin yı zim karışıktı. Böyle yam bir. A- merikan elçiliğinin yaı makinesin. den çıkamazdı. İmzaya gelince, bi nun, Üzerinden gidilmek — süretiyi kopyası alındığı ve aslındaki noksan '8” harfinin bilâhare tamamlandığı anlaşılıyordu. İzahatımı / bitirdikten sonra ufak tefek, hareketli ve zeki bir adam o. Jan Albay Asztalos söze karıştı: — Mesele tavazzuh etmiştir. Her- halde siz bunü kolayca tashih edebi. lirsiniz. Bunun İyi bir kopyasını nae ai temin edebiliriz?" İzahat vermiye başladım. Fotoko- pinin beyazından, siyah bir negatif alınır. Negatif üzerinde, siyah * çini ralâ Tribune bu eserin Türkiyede neşir hakkını YENİ İSTANBULA d i edilen taklit Kızıl Sahtekârlık Makinesi ANUNUIMUKIU ANLATAN — TULİNIİUNMUNNN”| ALULALAKIKIIINU — çeviREN — YANAANLANNNIK. Behçet Cemal Gizli vesika için adam bile öldürülürdü. Zaten komünistler yalnız vesika uğruna cana kıyarlar n | (© Amerikan Elçisinin lik taklit edilen mektubu (Vesika 3) mürekkebi kullanarak — bozuk imza düzeltilir. Bu yeni siyah negatiften diğer bir kopya çekilir. Daktilo edilmiş bir vesikanın doğ- u veya sahte olup olmadığının an. Jaşılabilmeni için en iyi çare, yazının tetkikidir. Fakat bazan sahtekâr, o- rijinal makinenin bir eşini ele geçire- bileceği gibi bir ajan vasıtasiyle mek. tubu, orifinal makinede de yazdıra- bilir. Eğer sahtekâr ufak bir tehli. keyi göze alırsa, kötü bir kopyası, polis teşkilâtında mevcut en az ait mış çeşit makinelerden birinde, as- hna en uygün harflerle ve polis mat bansında taklit edilmiş mektup kâ- fıtlarına yeniden yazabilirdi. Albay Asztalos: “— Eh, öyleyse göster bakalım kendini” dedi ve fotokopiyi bana u- zattı. (Bu fotokopiden bilâhare ken- di laboravutarımda, iyi bir kopya çe kerek bozuk imzayı yeniden taklit et. tim. Bozuk. fotokopinin bir kopyası- n aldığım gibi yenisinden de bir kop- Ya sakladım. Her ikl fotokopiyi mik- rofilme aldım. J ve K vesikaları be. nim aldığım mikrofilmden kopya e. dülmiştir. Sıra öbür vesikalara gelmişti. in eaekk Pt anyaz 'ce bir tetkikten — geçirilecek yahut neşredilecek olurlarsa, fena bir tes sir yaratabilecek veya hiç işe yara» miyacak vesikaları birer birer göz terdim. Bunların ekserisi, daktiloda yazılmış ve imzaları çok kötü çıkmış mektuplar veya keza tape edilmiş, mzasız mektup sayfaları idi. Poliste çalışan herkes, bunların na> Bi ele geçiriidiğini bilir, Bu vesika- Jar, casuslar, siyasi, iktisadi — veya adil polis afanları, Moskovaya bağlı olarak bütün dünyaya yayılmış ko- münist teşekküller marifeti İle top- niyordu. Postahanelerdeki sansür. der, husüsi mektuplar açıyor ve foto- kopilerini alıyorlardı. Bazı vesikalar ise, kâtipler yahut daktilolar tara- fından menfaat mukabili polise ya hut partiye satılıyordu. — Vesika ele geçirmek için adam bile öldürülmüş- tür. Ve Macar polisi komünistlerin, yalnız vesika uğruna adam öldürdük. lerini söylerdi. Bu söz belki de, de- mir perde gerisindekt bütün mem- leketlere şâmildir. İşin iç yüzünü bilmiyenler, bu ve. sikalar üzerinde alelekser niçin imza bulunmadığına — hayret — edebilirler. (Devamı var) D Sülner'in taklit ettiği derkenarlı vesik (Vesika C) HİKÂYE ı Yazan: / Biliy Rose Dr. neden gecikmişti. KAT dokuza bir iki dakika K la telefon çaldı. Telefon me: Glens — Falls'dan Byek'i arıyorlar, dedi. T evet,'Dr. Van Eyek benim. Z Görüşün: Biraz sonra uzaktan, hafif bir duyuldu; — Ben, Glens Falis hastahane- sinden Dr. Haydon'um. Biraz ön: Ce yazalı bir Çocuk getirdiler, bey ninde kurşun var. Çok fazla kan kaybediyor, nabzı da gayet harif. 'Dr. Van Eyek: Dr. Van — Ben şimdi Glens Falla'dan tam 60 Mi bir. mesafedeyim. sanız, dedi. Bağka bir yere izin civarda otu> Tauyormuş, onün için sizi aradım. Tatilini geçirmek İçin buraya ak- rabalarının yanına gelmiş. Bir 22 ile oynarken kendi ken- yek hemen sordu; — Çocuk Albany'den mi miş? Adı neymiş? Z Arthur Cunningham. — Tanıdığımı — zannetmiyorum. Manmafih, elimden. geldiği kadar kısa bir zamanda orada olmağa Şalışırım. Zannedersem, geceyarı- Şından önce gelebilirim. — Unutmadan söyilyeyim, Ço- Guğun anası babası fakir insanlar. Vizite Ücreti alacağınızi - zannet. miyorum. Eyek kayıtsız bir sesle, yok, diye cevap verdi. Bir kaç dakika sonra, dokto- run arabası, Albany'nin dışında, tenha bir yerde durduruldu. Kah: verengi deri ceket — giymiş bir Adam kapıyı açıp içeri girdi: Doktor neden gecikmişti ? Çeviren: Filiz Karabey — Doğru, yolüna devam et bakalım, dedi. Sakın kımıldanıp, şesini çıkarayım deme, yanımda tabancam var. Van Eyek: TBen, “doktorum, — acele bir ameliyat yapmağa gidiyorum, de- & — Boşu boşuna konuşup dürma, yoluna devam et. Şehirden bir mil uzaklaştıkları yakit, deri ceketli adam, dokto. Fa arabayı - dürdürüp - inmesini söyledi. Dr. Van Eyek otomobilden in- di ve yürümeğe başladı. Ancak yarım saat sonra bir telefon bul- du. Taksi şirketine telefon etti ve güçlükle bir otomobil temin ede Sildi. Tren istasyonuna — geldiği vakit, bir de baktı ki, / Glens Falls'a giden tren tam saat 1210 da kalkıyor. Doktor hastahaneye — geldiği yakit #aat ikiyi geçmişti. Dr. Haydon kendisini bekliyordu. Van Byek: — Elimden geleni ma, otomobilimi. * “Eksik olmayın Dr. Van Eyek, çok teşekkür ederiz. Ama maalı Sef çocuk bir saat önce - öldü. Bekleme odasının önünden ge- gerlerken, Van Eyek birden oldu- ku yerde durdü, kaldı. Sıralardan birinin Üstünde, başını / ellerinin arasına almış bir adam oturuyor. yaptım, du. Üstünde kahverengi deri bir seket vardı. Dr. Haydon: — Mr.Cunningham, — sizl Dr. Van Eyek'le. tanıştırayım, — dedi. Doktor bey, ta Albany'den bura- ya, oğlunuzu kurtarmak İçin gel mişti.