2 Mayıs 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 1

2 Mayıs 1950 — Salı Beyoğlu - Müellif Caddesi 6 - 8 Posta Kutusu 2100 Beyoğlu Aböne: Türkiye için seneliği 32, lti aylığı 17, üç aylığı 9 liradır. Hariç memleketler iki mistidir. MÜSTAKİL GÜNLÜK GAZETE Teşis eden: HABİB EDİB TÖREHAN İlânları 6 nct sahifede santimet Bir. meraliyet KABUl. satmesi Telgraf Adresi: Telefon: 44756-44757 Santral Hetlo. İstanbul dir. İlânlardan POLiTiKA 1/V/19s0 Seçim propagandası ve vatandaş hürriyeti ARTİLERİMİZİN seçim pro- pagandasında hürriyet sö- züne ayrılan pay büyüktür. Za- ten, seçim yoliyle arzularını dile getiren bir vatandaşın, demok- rasi anlayışına göre, mutlaka hür olması lâzımdır. Çünkü, hür olmıyan bir vatandaşın halk iradesini - temsil bakımından ameli hiçbir değeri yoktur ve olamaz da. Hem egemen olmak, hem de egemenlik mefhumunu belirten şartlardan ve vasıflar- dan mahrum olmak, demokrasi mantığına sığmıyan bir şeydir. Onun için seçim propagandasın- da hürriyet mefhumunun en başta tutulmasını ve bütün po- litika faaliyetimiz için bir baş- langıç noktası olarak sayılması- 'nı son derecede tabii görmek lâzımdır. Fakat — hürriyet ne demek- tir ve biz bundan ne anlıyoruz. hattâ ne anlamalıyız? Bu mef- hum, istediğimiz gibi, aydınlan- madıkça seçim propagandasının en ehemmiyetli bir tarafı, baş- langıç noktası karanlıkta kalmış olur. İşte o zaman böyle zayıf bir noktaya istinat eden fikir ve muhakeme sistemi bizi çok ka- rışık ve içinden çıkılmaz iddia- lara ve yollara götürebilir Söylenen nutuklarda, yazılan yazılarda partilerimiz, — hürri- yet —mefhumu üstünde fazlaca durmamakta ve bunu daha ziya- de mutlak bir mânada anlar bi görünmektedirler. Hürriyeti, hattâ Namık Kemal. üslubunda düşünenler de az değildir. Hal- buki, vatandaşın hürriyeti çok başka bir hürriyettir ve seçim propagandasında asıl bu hürri- yetin gözden uzak tutulmaması icap eder. Vatandaş, hürriyeti- nin ne olduğunu daha iyi belir- tebilmek için, ilkönce, onun fa- aliyet sahalarını hiç olmazsa üstünkörü incelemek zarureti vardır. Vatandaş hürriyetini başlıca üç safhada anlamak ve tefsir etmek mümkündür: 1 —Devlet, 2 — Cemiyet, 3 — İktisat. Hür bir devlette, vatandaş milli egemenlik — bakımından, hürdür. Seçim propagandasının bu çeşit hürriyetle hiç bir mü- nasebeti yoktur ve olamaz. Va- tandaşın cemiyet içindeki hür- riyetine gelince, meselenin ren- gi değişir. Cemiyet; âdetleriyle, gelenekleriyle, kanunlariyle va- tandaş faaliyetinin hudutlarını çizmiştir. Yapılacak şeyler de bellidir, yapılmıyacaklar da. Bu, daha ziyade, vatandaşın — idare nizamı çerçevesi içindeki — hür riyetini ilgilendiren bir dâvadır Seçim propagandasında bu dâ- vanın münakaşa konusu olma- sını tabii görmek lâzımdır. Fa- kat vatandaşı, seçim bakımın- dan, birinci derecede ilgilendiren hürriyet, en kısa bir sözle, eko- nomik — hürriyettir. — Partile- rimizin programlarında olduğu gibi, propagandalarında da bu vatandaş hürriyetine — gereken yer, henüz ayrılmamıştır. Hattâ dört yıllık bir faaliyet programı neşrettiği halde C.H.P., bize beklediğimiz aydınlığı vereme- miştir. Ekonomik — hürriyet, — de- mokrasinin amentüsüdür, baş- langıç noktasıdır. Yeryüzünün bütün demokrasileri, ekonomik hürriyetle başlamış ve onun ha vası içinde gelişmiştir. Ekono- mik hürriyeti çeşit çeşit t erle daralmış bir. vatanda çrğdaş mânada, hür olmasına ân yoktur. Bir ülkede eko- hürriyet olmadı mı, ka: vatandaşa verdiği hak- lar, ni nazaridir ve vatan. as, eti ıi çeviren kayıtlar yü- nde zaman hürriyetsiz. liğini ek fırsatlarını bula: bilir. Türk vatandaşına aradığ hürriyeti temin etmek, ancak ekonomik hürriyetin gelişmesini güçleştiren engelleri ortadan kaldırmakla mümkündür. Se çimler dolayısiyle Türk yatan- daşının egemenliğinden, hürriye. tinden bahseden partilerimiz bu vatandaş egemenliğinin, hür yetinin teminini artık bir * bilmelidirler. Vatandaşın seçim propagandasından beklediği şe teselli değil, her " demokraside Ygı gören — haklarının tenin- masıdır. * *kk Rusların tahrikleri karşısında “Amerika temkinli davranmazsa 3üncü dünya harbi patlayabilir” Connally : ,,Rus tahrikleri karşısında yanlış bir adım atmak vaziyetiyle karşılaşılırsa, dünya, bu vahim neticeye doğru sürüklenecektir,, diyor Amerikalılarca Genubi Kore'nin tahliyesi mümkün görülmektedir Washington, 2 (YİRS) — Senato Dış Münasebetler Başkanı Tom Con- naliy “States News and World Re port,, dergisine verdiği bir mülâkatta. Birleşik Amerika ve Sovyet Rusya arasında yakın bir harp ihtimaline | Connaliy, Sövyet Rusyanın umdu. ku menfaatleri Çinden pek elde ede miyeceğini ve bu husustaki ümitlerin. de aldanacağını söyliyerek gunları |- Ruslar şimdi harp etmek için ha- rlikleri her nekadar anayı istihsalâtı düşük- tür ve Rusyada diğer dahili zorluklar mevcuttur. Tito'nun mevcudiyetini de unutmamalıdır. Çindeki insan — kay- nakları, Sovykt Rusyanın harp gücü- 'ne pek yararlı olamaz, zira buradan elde edilecek insan kuvvetini naklet- mek güçlükleri vardır. Üstelik bun- ları faydalı bir asker haline getirmek uzün bir zaman işidir. Conmaliy, Baltık denizi — üzerinde düşürülen Amerikan uçağı hâdises le Berlinde Yukuundan korkulan —© Jayların, Amerikayı bir “yanlış adım, atmak mecburiyetinde bırakabilece- ğine ve bu suretle harbin vuku bula bileceğine işaret etmiştir. Çin hakkında sorulan suale cevap veren Connaliy, Amerikanın bu saha: in fazla bir şey yapamıyacağını Ruzlarla Çinlileri başbaşa, birbirleri. ni “kemirmeye” bırakmanın yegâne doğru yol olduğunu söylemiştir. Senatör Connaliy, Japonya, Okina a ve Filipinler kadar atratejik bir nmiyeti haiz olmayan Cenubi Ko- 'nın, Birleşik Amerika — tarafından çinden korktuğu kanaatini Berlinde 1 Mayın hâdisesir zeçti. a 1 (P )— Buzün Büh v Doğu taraftarnrının / kargılaştıkları kesimlerde tas muharebeleri olmu; fakat Berlin tarihçesindeki en. kala: balık 1 Mayis #österilerinde “akşama kadar İ herhangi bir. . toplu Winston Churehili İşçi yİktisadi uçurumun kenarına geldik,, “Cripps, her liranın yedi şilingini vergi olarak alıyor.” Brighouse (İngiltere), 1 (Ap) Winston Churehili, dün, İn: giliz servetinin, — “bizi iktisadı Bir vehamet uçurumunun kena- rına #ürükliyen 'bir hükümetin elinde” emniyette - olmadığını Kızml seçimlerde Liberal Pa: bunda, Muhafazakâr - Partinin lideri, “seçilmeniz, devlet kaynaklarını fuzuli işlere aa Resimde Baltıkta kaybolan Amerikaı bülunan burun teke, kınin' bir. İsveç zemisi görülmektedir. taratından Seçimler arifesinde &T- muhabirimiz bildiriyor) rada şu esnada en nadir fırsatlardan — biri, faal bir Politika adamına (yani “aday” eti: ketlisine) rastlamaktır. Bunların hepsi, kendi seçim bölge- derinde, partileri adına — propa, yapmakla meşguldür. Bu hal, Anka: rada, tabintiyle bir boşluk yaratmak- tadız. Üstelik, başkente artık iş adamla- M dü Uğramaz olmuştur. Çünkü 15 mayıs hattâ yeni Meelisin toplanıp yeni hükümete itimağını beyan ede- ceği güne kadar (mayısın son haf tası), herhangi bir yeni iş hakkında küvvetli bir karar almağa — imkân yoktum. an tek faaliyet bu bölge larının mahalii — ölçüdeki seçim idir. Fakat bu arada ilk siyetlerinin başka yerlerde söyledikleri seçim nutukları, burada a alâka celbemektedir. Bir kere, son bir hafta içinde,, da- ha doğrusu, Bayarın irtica bahsinde- ki beyanatından sonra, siyasi hava bulutlarından — sıyrılmak istidatları Köstermeğe başlamıştı. Başbakanın İstanbulu ziyareti ve orada iken söylediği temkinli sözler Üzerine, emniyet Hisai, birkaç perde daha küvvetlendi. Bugün Bayarın en son beyanatı Ü- zerine artık siyast hava adamakılı açmış bulunuyor. Umumi kanaat şu merkerdedir ki, iki büyük siyasi par- timiz aşağıdaki noktalar — üzerinde aynı kanaati izhar etmiş oldukları için seçimlere dair gönüllerde ve fi- kirlerde artık en küçük endişe kal- mamıştırr 1 — İrticaa haddini bildirmek, —skılâbın esaslarını her te- cavüre karğı masurt bülundurmak. 3 — Komünimni alargada tutmak ve içeri sokmamak, & — Partiler arasında — kargılıklı hürmet hissini sağlamak, 5 — “Şahsiyat” yapmamak. Bugün, bunların hepsi imkân da- ın yeniden teğkilâtlandırılması tekli fine karşı dikkatli olmaya aavet et New-York, 1 Başmakalesinde komünistlerin tar- Amerikan demokrasisinin de mühim bir yeri olduğun. —G_orü'meniış do!'u felâketi Islahiye köylerine bir buçuk saat yumurta büyüklüğünde dolu yağdı a& iplere istinat eden yakın ve daha kolay bir. halk şindi İngiliz vatanda. İsçilerin mukadderatı artık tek reye kaldı Amerika, doğu ile batı arasında tarafsız bir bloka muhalif Rusyanın Birleşmiş Milletlerden tardına dair “Hoover teklifi” tehlikeli görülüyor KA (Ünited Prem) York Times gazetesi bugün, es. umhurbaşkanı Herbert Hoover'in şmiş Müll leketlerin iştiraki Sulh için hakikat seferberliği Başkan Truman'ın teklifi, Amerikan basınında müspet tepkiler uyandırdı York Herald Tribune gazetesi Başkanın gazete nâşirlerine seferberliği ile bütün simizi duyurmalıyız işaret ederek di rin de ayrılmasına müncer olacağını azan gazete dünyanın yalnız. iki dekli, Sövyet Alemi, Atlantik. âlemi e tarafsız âlem olarak üçe bölün: bilecefini ilâve etmektedir. Komünizme karşı barış hakikat cephenin kurulmasında — israr eden hürriyeti için çalışan müttehit — bir New-York Times gazetesi — bilhassn gunları ilâve etmektedir: “Maalesef müttehit cephenin nasıl kurulacağı meselesi üzerinde - birçok Körüş ayrılıkları vardır. Filhakika bazı memleketler hentiz gu veya bu bloka itlihak etmiye ha Zır değildirler ve tarafsızlığı - tereih etmektedirler. Fransa gibi diğer bazı illetler u bahis memleketlerden — bazılar meselâ Almanya için, ihtirazi kayıt Jar ileri sürmektedirler. cephe için temi m Rusya, Arnavutluğu kaybolmuş addediyor Rus aleyhtarlarının idareyi ele geçirmeleri bekleniyor Kazetesi siyasi ya göre, Rusya, kayb i e miştir. Muharrir, bu karara son ik Ankaradaki hava .£ İÇ SAYFALARDA Tito'ya ödenmesi gereken mükâfat Bayarın irtica bahsindeki beyanatı ve Başbakanın ÜÇÜNCÜ terine siyasi hava bulutlarından Edebi tetkikler 1 Oscar Wilde ve Bernard Shaw hilinde hattâ tahakkuk etmiş Necdet Selener maktadır. Ankı DÖRDÜNCÜ bu husustaki — memnüniyetini izhar Tiyatro kronikleri * etmektedir Ankarada “Kıskançlar” İptidal çekişmelerin yerini seviyeli ve o münasebetle bir parti mücadelesinin alması, va- * tandaşın tek arzusunu teşkil ediyor Bizlecdi ait d, mükalelin; et ağenl v n CHLP. nin beyannamdsi ve Baya-| gp ea eneyiniz (Hikâye) n D BiYar ğ BEŞİNCİ rın en son beyanatı, havanın birden bire gül gülistanlık olmasında âmil Paansiledaşuteka: olmuştur. Dün şehrimize gelmi ize bir beyanat vern ederken. görülmektedir. Beyanatını Komünist Pekine ığirı Amerikalı MeKiernan milliyetçi çetelerini idare ediyormuş Kızıllara göre, bu çeteleri idare eden MeKiernan, eski Sinkiyang Amerikan konsolosudur Colembo, 1 (YİRS) — Komünist | “ne nit tepkili uçaklarını komünlstle- Pekin radyosu bugün yaptığı bir ya- | rin mülliyetçilere.kargu siriştikleri 'ta. anda, büyük sayıda mülliyetçi. bir- | arruzlarda; kullandırmakla-itham-et- liklerin Sinkiyang - eyâletinde faali- | —miştir. ette — bulunduklarını — açıklamıştır. Komünmt Çin tadian yaptı bava-|| —< Halil Özyörük 'nda ezcümle şöyle demiştir: Öir Afistiea Hölekain . töler hakkında bugün d Gerelimle' vöyea — MÜKANCe â » bin kigi, Sinkiyang eyâletinin ku: karar verilecek do Gldürülrler yaralarımın yeba || rükzlas 1 akeiğgilalaya a. erikan konsolosiyle iki “haydudun” | miş olmam übariğle - Vilyet Seşim lerden” bir kutmi dağlara - çekülmiz- | M Özyörük “hakkında nihat karar Rus o hava küvvetler mebus olacak adam, - koltuğa oturur otürmaz uyudu.