5 Şubat 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 6
BEAYOĞLUNUN SEYRUSEFER MESELES | Ord. Prof. Mimar Paul Bonatz T aai Kahbelik v B li decotim. tax İ BERDLAnDAn Fiçek tic'lam Üü K n yşvan lna bi Yavap ilerlediğini görür. Burada kâr TRlei Giskallei maretatık Talde Ti va nni el stzi yadll BN esiş gea KARl aktanlna rEa YA D Ta dela sülbrr B ae üaneabn aai vt Ö vantar DA TIT taddeslan FRalnR va ae Yatanlisni bi Üa Te a Te salansı F rari yalelamkbanmdöanin T EReĞ gambirak A — SO a amlacekii D Bilimidami Stilee Bini 4 — Görünüşünün ne olabileceğini tetkik ve efkârı umümiyeye arzdır. 1 — Bu caddenin istikamoti aşağı yukarı belli gibidir: Taksim meyda- | Bu müdahaleyi yapmadan bu çok mü- | Sinda Kristal kahvesinin hizasından | him caddeye iyi bir istikamet vermek başlayıp, Tepebaşında Refik Saydam | imkânsızdır. Zira, İngiliz Başkonso- | enddesinde nihayet bulacaktır. Bu- | loshanesinin bahçesi seyrüseferin nun için de Taksimdeki su deposunun | dar boğazında bir lokma / gibi otur Bu kesilmi ayılamaz. Çünkü küçük bir kısmı kesilecek ve Fransız | maktı meliyesi Başkonsoloshanesi binasının arkasın- | pek dan İstiklâl caddesi üzerinde ve civa- | - konsolı rında meveut sinema ve kıymetli b otuz metre derinlikte bir bahçe kala yen bir aralığı gözönünde tutarak Te- | solosluk bahçesine nazaran daha al Pebaşına gelinecektir. Böylece yeni | çaktan geçmektedir açılacak olan enddenin güzergühi, dar | — 2 — Bu yeni cadde halen mevcut | ve karanlık sokakları ile, pek fazla | sokakların seviyesine oturtulmuyarak kiymetli olmayan bir mıntakadan ge- | | bir kat yukardan geçirilecektir ki, bu çecektir. Yalnız bu yeni cadde Tepe- | da süreti hallin en karakteristik ta> başına yaklaşırken Balıkpazarı civa- | rafıdır. — Yani bu rında kalabalığı bol bir. sokağı ve | cadde TTaksim mev bundan sonra da İngiliz Başkonsolos- | danından itibaren, Tağu binası bahçesinin şimal kısmın- | mevcut Tarlabası dan bir kısırını kesmek zorundadır. | asfaltı kibi hemen | GA Eec dikine / inmiyecek, Jâkin İstiklâl cnd: desinin meyline v yarak — gidecektir Bu yeni caddenin böylece yüksekten keçirilmesi ile sag- dan soldan yan 80 kakların — caddeyi kesmesine mâni o- dunacak ve netice. de tıpkı Ankarada Atatürk Bulvarın- da olduğu. gibi bu — caddeden kabil — olduğu. — kadar — süratle ge- çilebilecek; — yani — Taksimden Re- fik — Saydam — caddesine — kadar olan — bin metrelik mesafeyi aşağı yukarı bir buçuk dakikada katetmek kabil olacaktır. Bu caddeye amut a- çılan halen mevcut sokaklar olduğu gibi kalacak, zira bunlar yeni caddey kesmeyip alttan geçeceklerdir. Yedi tane olan bu gibi Şarpışma noktala- rında yeni cadde köprü şeklinde ola- caktır. Yeni caddenin yüksek seviye- den geçirilmesi ile ikinci bir kazancı- mız daha olacaktır: Caddenin altında kalan kısmı garaj olarak kullanmak. Bu garaj kısmına, alt seviyede kalan yan sokaklardan gelinebilecek ve I- çerde dalma tek istikamet takip edi- lecektir. Beyoğlunun bu iş ve eğlence mıntakasında iyi bir garajın çok kıy- meti vardır. Beşyüz metreye yakın Uzunluğu olan bu garajda 360 araba için yer bulunabilecektir Yeni caddenin profili İstiklâl caddesi ile daha alçak se- viyeden geçen Tarlabaşı asfaltı ara- sında 160-200 metre gibi az bir mesa- fe mevcut olduğundan yeni açılacak caddenin genişliği pek fazla tutula- mamaktadır. Yeni açılacak caddeden tramvayın geçirilmiyeceği pek üşi- kâr olduğuna göre 24 metrelik bir ge- nişlik bu caddeye kâfi gelebilecektir. Bu 24 metrelik cadde profilini sağda ve solda dörder metrelik birer yaya kaldırımı, vensiti nakliye için gidiş geliş ayrı olmak üzere yedişer metre ve ortada 2 metrelik bir röfüğle temin edebiliriz ki, neticede bütün cadde im- tidadınca sağda ve solda birer de du- rak izi temin edilmiş olur. Bu durak izleri gündüz ve geceleri bu cadde Ü- zerinde mevcut mağaza, büro, lokan- 'ta ve sinemalar için, geceleri ise 1o- kanta ve sinemalar için pek lâzımdır. Şehir otobüsleri de bu caddeden geçe- bileceklerdir, yalnız otobüs durak yer. lerinde otomobil durakları bulunmu- acaktır. Otobüs duraklarının böyle- ce yana alınması ile seyrüseferin a- kap gitmesine mâni olunmıyacaktır. Caddenin yapılış şekli Caddenin altındaki garaj kısmınız ortasında on metre genişlikte bir yol bırakılmıştır, böylece her iki yanda- ki nişlerin içine otomobifler kolayca girebileceklerdir. Bu orta yolun sa- kında ve solunda mevcut — sütunlar caddeyi teşkil eden garaj tavanını taşımaktadırlar. Bu caddenin yaya kaldırımlarını teşkil eden kısımları, caddenin sağ ve solunda yeniden ya- pılacak binaların temellerinden cad- de inşantını ayırmak maksadiyle, be- tonarme konsollar - Üzerine oturtul. müştür. — Kanalizasyon, su, hava; za, elektrik, telefon gibi bütün tesis- ler garaj kısmının — kenarından, ko- Jayca kontrol edilebilecek gekilde ge- girilebilir. Sayın Ord. Pri Söylemezoğlu birlikte, . şehirellik. bakı yeni seyrüefer damarları açmaktır. Vesileni geldiği için yi neviden dâvalarını, hep böyle bu şeklide ele alara takdim etmek kararındadır. Yeraltı treni Tramvay malidir. Yalnız tramvay yollarının lmesi ve halen olduğ'u gibi olomo- billerin yalnız tek istikamette gitme Paul Bonatz ile onu şrediyoruz. Çünkü düv, idan yeni bir üzviyet ven &İ iyi olur. Yeni caddenin açılması ile İstiklâl caddesinden geçecek olan o- tomobil sayısı, buradan geçmekte o- lan otomobillerin ekserisinin bu cad- dede işi olmayıp hedeflerinin daha u- zakta olması dolayısiyle, mevcudun onda birine aüüşebilecektir. Otobüsle- rin hepsi ise yeni caddeden geçiril cektir. Bu yeni cadde ile Beyoğlu mıntakası gelecekte de yetebilecek bir esas damara kavuşmuş olacaktır. Fal olabil t bir hayli milyon liraya mal- zek böyle bir işi acaba nasıl ba- şarmalıdır? Acaba bu teklifimizi tat- bika imkân var mıdır, yoksa sadece bir hayâl midir 'Evvelâ size 1905 yılında Alsace'ın Strasbourg şehrinde bir Alman Bele- diye Reisinin, şehrin tam merkezinde 800 metrelik uzun bir. caddeyi nasıl ya muvaffak olduğunu bir mi- olarak anlatalım: O zamanlar istimlâk kanunu da henüz mevcut ol- madığından - kimsenin arsası elinden alınamazdı ve neticede mal sahipleri- nin arzu ettikleri para kendilerine ö- denirdi. Buna göre hususl tedbir al- mak icap ediyordu. Belediye Relsi ve bu işle meşgul olan belediye mühen- disleri yeni açılacak olan / caddenin projesini tamamen gizli tuttular. Ay- M zamanda Belediye Reisi, birbirle- Tinden habersiz dört bes ajanla an- Jaştı. Bu ajanlar ele - geçirilmesi 1â- zimgelen arsaları yavaş yavaş satın almaya başladılar ve nihayet bir gün geldi ki, caddenin geçeceği mintakı daki arsalarla caddenin - sağında ve solunda yapılacak yeni inşaat için dâzimgelen yirmi, yirmibeş metrel bir kısım belediyenin eline geçmiş ol- du. Dâhiyane bir plân Bunun — üzerine vaziyet — belediye meclisine arzedildi. meclisin toplana- cağı günün arifesinde meclis Azala- rından ancak bir kaçına bu sir açık- lanmıştı. Meclis, hazırlanan bu plânı gok takdir etti ve dâhiyane ouldu. Al- dığı kararla da Belediye Reisinin ha- zırlamış olduğu neticeyi tasdik ve kı bul etti. Yeni caddenin yeri iş hayatı için elverişli olduğundan buradaki ar. sa fiatları tabli yükseldi. - Vaktiyle bu mintakanın peyderpey - satın alın- sefer cadde genişliği olan 22 metre çıkarıldıktan sonra geri kalan kısm parselleferek satılması ile elde edilen meblâğ yeni caddenin bütün tesisatı fi geliyordu.” 1s- yi ve sarih bir is- timlâk kanunu ile halletmek kabil- dir. Bu kanınla mevcut arsa sahipleri Zarara sokulmaz ve tam hakları ken- dilerine temin edilebilir. yi bir arsa politikası hiç bir zaman totaliter zZorba bir zihniyetle dönmez. Böyle bir politika muhakkak halka dayanmalı ve halkı korumalıdır. Bununla/ bera- ber böyle bir kanunun sarih ve kuv. vetli olması da şarttır. Aksi takdir- ile yapıl ta inda istikraza başvurulmuştu. Bu | değerli döçenti mimar H, Ke- deye dalr yaptıkları bir tetkiki, plân. | | . Ya bu yüksek binalar her iki yandaki NASIL / HARLEDEİR?— sel fiatleri eski fia. tin İki misline çı: karılmış olur. De okuyucularına | mek ki elde edilen para ile yeni cad. denin bütün t rüsti ile inşası — kabil. olur ve hattâ ikrazın — falzi — bile — kar- gılanabilir, ayrıca — yeni — cadde nin hâlen mevcut / yan — sokakla rın seviyesinde bulunan garaj kısmı da kârlı bir iş sayılır. Zira bu kısmın | arsası aşağı yukarı bedava demektir | ve garajın yan duvarları ise/ sağda #olda yeni yapılacak - binaların bod- rüm kat düvarlarıdır. Demek ki yal- nız betonarme sütunlarla garajın, ay- 'ni zamanda caddeyi teşkil edecek o- lan tavan kısmının inşası icap ede- cektir. Tabil böyle bir işi ancak tek bir şirketin eline tevdi etmek Tazımdır Belediye bu şirkete esaslı bir şekilde dahil olmalıdır. Zira burada büyük kazanç bahis mevzuu - değildir, elde edilecek kazanç da yine şahıslara münhasır kalmamalıdır. İstiklâl durdurmalı caddesine hücumu İstiklâl caddesine olan bu hücumu muhakkak sürette düraürmak ve iş| sahasını genişletmek Jâzımdır. Yeni | cadde magazalara, kahvelere, lokan- talara ideal arsalar - arzetmektedir Mobilye mağazaları, ötomobil. satış ve teşhir yerleri, bankalar hep bu | caddede yerleşebilir. Buradaki bina- ların üst katları da doktorlar, diş | doktorları, avukatlar, mimarlar, mü- hendisler, acentalar ve kısmen apart- man geklinde ikametgâhlara müsa- ittir. Acaba bu yeni caddenin görünüşü nasıl olmalıdır? Her halde burada as- la gratsiyeller inşa edilmemelidir, zi mahallelere zarar verebilir, güneşini keser ve Üstelik bu mıntakaya yeni den büyük bir kalabalığı toplamış ve böylece seyrüseferi yeniden yükle oluruz. Cadde üzerindeki binalar ne kadar yüksek ve çok katlı olursa cadde o nispette asli olur diye düşünmek pek acemice bir. şey olur. Berlin'de 60 metre genişliği olan "Unter den Lin- den” caddesinin mühim bir kısmında bina yüksekliği üç kat olarak tahdit | edilmiştir. Zira burada caddenin asâ- deti bina - bloklarının — alçaklığı — ile temin — edilmiştir. - Paris'te - büyük 'Champs Elyste” avenüsünün niha- yetinde bina bloklarına 9 kata ka- || dar yükselmek müsaadesi verildi, fa> | bu güzel caddenin aleyhine oldu, zira | cadde darmış gibi tesir etti. Böyle bir | cadde Üzerindeki binaların ancak ze ve birinci katları yüksek gelir İr. Fazla gelir düşüncesiyle fazla | kata müsaade edilmemelidir. Zemin kat da dahil olmak Üzere altı kattan fazla inşa etmek için ortada herhan- | Ki bir sebep yoktur. Yani bina âzami yüksekliği 22 metre olmalı, Bu da cadde genişliğinden biraz daha az de- | Şehrin en iyi mimarlarından kat bu vaziyet 76 metre genişlikteki mektir Döçent Mimar H. K. Söylemezeğlu den bir. bütür rtaya çıkmış olur ğrlayer rdry ti7 Breninedener F emeğkayr l arım blok ha- 4 caddenir açılması Beyoğlu ta partman. inşaatının | rafında tam bir. şehircilik ve imar ını zikretmek kâfidir. | hareketine fırsat verecektir. Bunun in de yap- | hakikat olabilmesi için yalnız enerjik n kimselere aynı yapı ada- | bir ele ihtivac vardı Galatasaray Seyrüseferin düğümlendiği nokta: 'Yan sokaklar kullanılsa bile geçit veremez.
