24 Ocak 1942 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1
BAŞMUHARRİRİ et Emin YALMA VATAN EVİ — Cağslağlu, Molla Fenari Sokak 30 Telef. 24136 . Teh Cumartesi 24 2 ncikânun 1942 Yıl : 2 Sayı : 465 Harp ekonomisine ait üç esas: Usul zincirlerinden kurtulmak, dimağ seferberliği, hususi slere köprü kurmak teşebbü D met makinelerinin öyle bir işleyiş tarzı vardır ki en nerml | zamanlarda bile vazifelerini günü gününe göremezler ve karşılarına çıkan işlerin icabını yerine — geti- remezler. Çünkü usul ve şekll me- geleleri asıl gâyeyi unutturur. Ve zamanın en esaslı kiymet olduğu- Hu hesabâ katmalarına engel olur Salâhiyetlerin merkeri — suretle faplanmasına tabil bir meyil ve istidat bulunduğu için takım ha [ Tinde çalışma ruhu kaybolur. Me: uliyet endişesi - nemelâzimcı — bir zihniyet yaratır. Şahsi mer'uliyet ten ve bazan tamamile hayali o- | lan filân ve filân mahzurdan Kâç- mak için asıl gâye ve işten bek- lenen fayda merhametsizce — feda | olunur. Şekle taparak gayeyi feda — ve bir millet için yeri dolmaz bir kıy- met olan zamanı israf etmekte en | ieri giden memleket — Fransadır Akslliğe bakın da biz de bir asıw. dir iş görme usullerimizi hep Fransadan kopya ettik- İnkılâbın | Tdiği hızt Tağmen — bü üsüller dalma ayağımıza köstek oldu. Ne yaman bir işin yürümesine Ihtiyaç duyarsak bunu usül çerçevesinin harleine kaçırmak ihtiyacını di yuyoruz ve fakat geride kalan ler eski seyrine devam edip gidi- yor Normal harış zamaninda — bile sıkıntısinı. çektiğimiz bu üsüller. | le, harp ekonomisinin doğurduğu | vazifeleri yerine getirmek tama. | mile imkânsız bir şeydir. Her mem leket bu hakikati görmüş ve har- bin —dağurduğu fevkalide — İşler için geniş salâhiyetle işleyecek v asıl gayeden başka hiç bir di ce üzerinde durmayacak — yolda | fevkalâde teşekküller vücude ge- tirmiştir. | Harp ekonomisi deyince plântı, | hazırlıklı, hesaplı bir. çalışma an- larız. Halbuk! hükümet mekaniz- maları günü gününe işlemek üze- re kurulmuştur. İşler son haddine | varmadıkça tam surette harekete | geçemezler. O zaman da dün âz| zahmetle ve hafif bir bedelle ta min edilecek bir ihtiyacı, aıkıntı | dökikasında ağır bedelle tedarik zarureti hakıl olur ve bütün — hü- kümet mekanizması üzerine — cok | ağır bir zahmet yükü biner Harp ekonomisi osasına — göre | kurulan teşkilât, ihtiyaçları ipti- | dadan hesaplamağa, mevcudu göz- den geçirmeğe, fazla istihsal, h riçten — getirme, ikame çareleri #sramağa, istihsal işlerine ait va- zata ve imkânları seferber ceimoğe nakliye işlerini urnum! hayata alt Ihtiyaçlar bakımından sıraya koy- | mağa ve istihlâklerde; umumun yaşama imkânını ve sıhhatini ko- rumağı iptidadan temin — edecek | yolda tahditler yapmağa mecbur- dur. | eri hükümet — usullerinin | çerçevesi içinde görmeği — tecrübe eden her hükümet mutlaka aldan- mıştır. Normal gidişe ilâve edilen yarım tedbirler maksadı temin edememiştir. Meselâ biz de bir Ticaret Ofisi yaplık. Başına ken- dilerine milyonlar değil, mily lâr emniyet edilecek seciyede un- #urlar getirdik. Elerine bol para vererek stok temin etmelerini söy- ledik. Biraz geç kalınmış olmak- la beraber karşılarına stok temi fırsalları çıktı. Paraları da vardı. Ne çare ki salâhiyetleri yarımdı Filân ve filâm nokta — icin — filân | dalreden izin âlıncaya kadar — iş | işten geçti, bir çok fırsatlar ka- çırdı'ar, çünkü İşin şu veya bu tağalı için reyleri İstenen — daira- lerden her biri eski kurulu itiyat. lara göre filân ve filân mahzur hatırladı. Beklenen faydaya — niş- Şetle yizminci derecede kalan mahzur, asıl gayeyi boğdu ve stoklarımız eksik ka'dı. Hörp zamanının fevkalâde —ih twselarını plân ve hesap - dair sinde karşılamak ağır bir yüktü Bu yükdü taşıyabilmek için İlk ted. Sir Asıl gayeve hertürlü usul ve kil endişelerini feda etmeğe ce- ret'n ve katf'iyetle karar — ver- ektir. Vazife alacak — uzuvların m salâhiyeti olmalı, ne barem v >> o dlğör künunlar ve vsuller ellerint bağlamamalıdır. Ancük bu osaslı usu! tadillerine girişmede karar veri'irse — ikincl (Davamı Sa. 3, 8i 8 de) (—) Yazan: Ahmet Emin YALMAN Geçen harp zamanının (men'i ihtikâr) işleri Damat Ferit zamanında açılan bir davaya ait evrak 23 sene daire daire dolaştıktan sonra Adliye Encümenine dayanmıştır. Evvelki akşam Ankara muhabiri- miz geç vakit şa haberi verdi: «Geçer umumi harp yıllarıı tıklârı işlerden suçlu sanılan ve o Za- manki Ihracat ve Men'i Ihtikâr he- |yetlerinde bulı Ticsret Na- zırı Ahmet merbum Mus- a yap an eei lesimi |tafa Şeref Ozkanla Mebus Hüseyir Cahit Yalçın ve Mithat Şükrü Bleda haklarında nç gidi bir muğmele ya- Pilması lâzım geleceği Adliye Bnci menince muğlük görüldüğünden ya Pılatak muamelenin tesbiti için dos- yanın Başvekâlete iadesi Tüzumuna Encümenee karar verddiği bildiril- mektedir. Hazırlanan mazbata, yarın | Meciis umuml heyetine sevkedilecek- tir.e Bundan tam bir müna çıkarama- Giğımız için neşretmemeği ve mest- teyi daha yakından araştırmağı doğ- ru buldük. Yaptığımız araştırma şu neticeyi verdi; 1019 senesinde Damat Ferit hükü- eti zamanında müddelumümilik. Mi geçen zatler hakkında dava aç- (Devamı Sa, 3, Sü, 7 de) X Ka a e A Sade yağiçin yenitedbirler Mi İstihsal mıntakaların- da ihtiyaçtan faz'a yeğlara el konacak Anskara, 23 (Telefonlay — Hükümet, gerek zaytinya Bi ve gerek sade yağı için bür takım — tedbirler almış- tır. Bü tedbirlere Köre yal- z yağ İslihsal ediler n takalarda — ihtiyaçtan faslı yağlara valiliklerce &l ko- aadak Ve “Dunüra. ikcları Hükümete bildirilecektir. (B.B,) B. Hüseyin Cahit Yalçın Almanya 'Dünyanın bir kısmını idare edecekmiş Göbels'in Almanya hakkında yazni sözleri Berlin, 23, (AA) — Alman psaşanda Nazırı doktor Göb. <«Des Relche mecmuasında İsRuhların görünmesi, isim'i — bir mmakale neşrederek harbin bu 1941 - 42 üçüncü kışında Alman in bülün enerjisini kulla- ine tahmil edilen adeleyi zafere götürece. maktadır. Göbbels man milletini İk kıştan büsbü. duğünü kaydettikten sonra şö: devam etmektedir. Simdi — 1939 - 940 c benaci kışındaki yen — siyâsi nlar kar- z Harp cidâl Sü 6 da) —» Pva gısında bi (Devamı Sa. öcüncü kış yılının | N Harkof Rus ı tehdidi altında| Ruslar Almanlardan ! birçok şehir ve kasabayı| yeniden geri oldılar Moskova, 33 (A.A.) gece tebliği sönkünun günü rimiz batıya doğru ileri hareket- lerine devam etmişlerdir. Birlik- lerimiz bir çok kalabalık mahai- | lerle Börodinonun takriben 7 H-f lometre batısında Uvarovo — şeh. | rini işgal etmişlerdir. kova, 28 (AA) — Bir hu- sus! Sovyet demeçine göre, Öle- ning ve Straya Torapa işkal edil. miştir. Ölening. Rizev'in 50 kilo- metre kadar batısındadır. | Almanlar rical ediyor | Moskova, 23 (A-A.) — Sovyot gece tebliği 23 sonkânunda kıltülerimiz iler- lemeğe devam etmişlerdir. Alman kıtalarının bir kaç kesimde mu- kabil tasnrruza geçmek :nırrlv'ıı’; Sovyot kıtalarının İleri hareketini | durdürma " teşebbüsü — akametle | İbitmiştir. Kitalarımızın hücumları |karşısında düşman ricat —ederek |harp meydanında teçhizat ve kül- Hyetli er ve subay ölüsü ve yara- hti birakmıştır. Birliklerimiz. mü tesddit meskün mahâlleri işgal et- |mişlerdir. Bu arada Demno, An driapol; Holm, Toropctz, — Divina, İZatadnaya vardır. Viazma saptedildi mi? Stokholm, 28 (AA) Rus kıtalarının — Vlazmayı zaptettikle. rini gösteren emnreler — vardır. Simdi Ruzlar Barodino'yu geçmiş bulunuyorlar. Almanların Rusları dürdürabilmek için vaktile Napol yonün bir günlük bir zsl muka İbilinde bütün bir duyu kayt tiği bu mevkide son bir mey müuharebesi vermek istemiş olma- ları muhtemeldir. — Rusların — son (Dovnma dak SARIL A 40) e-pn Sövyet kuvvetle: | harbi Mihverciler Agedabyayı geri aldılar İngilizler Mersa Breganın cenubuna | çekildiler Kahire, Ortaşark giliz kuvvetleri umumi kararga tebliği | Bir gün evvel Merza Breganin ce-| nubuna ve doğuya doğru ilerlemiş ©-| lan düşman kolları dün sabah er-| kenden,; avcrların refakatinde uçar Alman ve Italyan Bomba teyyarele- | Finin kuvvelli himayesi altında ileri hareketlerine devam &n dir, Ak| şamleyin hafif küvetlerimiz. Ağedab | yanın doğusuna çekilmiş ve düşman | Agedabyayı tekrar eline geç v | tunuyordü. Gündüzkü harek tlerde hava kuv| uZ iyi hedefler gedabyanın ce vetlerimiz bulmuştur. Bilhassa Bup balım çevresinde düşmü: törlü iki taşıt topluluğu Şiddetle bom balanmış ve muvaffakıyetle mitral. öz ateşine tutulmuştur. Düşmüna çok kayıplar verildiği görülmüş. çU Amerikadan tayyare ile yetişen soldaki resim, B. Rurz- velt'in harp ilânı #mrİNİ imza — ottiğini — gösteriyor. Ruzvelt'in bu anda tarihi mesuliyetin ağırlığını duy- düğü belli.. Diğer resim, harp Hânı günü bir töyyare gemisinin denize İndiğini gösteriyor. ae Japonlar Harita, taarruza VATAN DOĞRUYA DOĞRU . İĞRİYE İĞRİ » Fiyatı 5 Kuruş biri görükmektedir aa Yenl Gine adasile her an bir taarrum bek- llyen Avuste dya'yı göstermektedir. Yeni mebus namzetleri İsmail Hakkı Ülkümen, Haydar Halit Nazmi ve Refik | Koraltan namzet seçilmişlerdir Günver; M iki meb'usun teşril masuniyeti kaldırıldı Refet Ülgen ile Hasi, 'Ahmedin muhakeme- leri t mevkufen mi yapılacak? Ankara, 28 mutebik tinde relk (Devamı; "Tetefonla kaldıkları en Urfa gibi yapılan — pi- Sü, 6 da) /X/ Ankara, Istanbul Kâleti. Tetkik (Hakkı Ulk: İna Başvektlet Haydar Günver, Ticaret Vekâleti Nazmi Keşmir, dâ Bursa vâlisi Refik Koraltan Par- ti namzedi nlarak seçi yın ikinci müntehiplere dân ederim. CHP. Genel Başkan Vekili " Başvekti D. Refik Saydam Cümhuriyot Halk Partisi Amiral Doktor Hakkı Şinasi Broldez inhi- Jâl eden Istanbul mebusluğuna nam- zet olarak Maliye Vekâleti Tetkik 23 (AA.) mebusli Açık olan Maliye Ve- hey Relsi Tamatl men, Denizli mebusluğu- Müsteşar Tokat mebusluğuna Müsteşarı — Halit muav işlerdir. Sa- bildirir. ve Heyeti şefi Tsmatl Hakkıyı namzet| göstererek Istanbula bildirmiştir. Beçim pozar günü sabah sant 9 üniversite salonunda başlıyarak, birde tamamlanacaktır. da saa! Ekmek karneleri bugün dağıtılıyor Karne alacaklara nüfus tezkereleri sorulmıyacak Ekmek kar subahtan itibaren başlanacaklır. büro makbuzlarını tamamen alın lardır. Bu ay için nürüs tezkeresi ib- raz etmiyanlere derinin tevmine Buıcrk aya birakılmıştır. Karneler bun- 33 / dan evvelki kayıtlara göre tevsi &- / |dilecektir. Geçen ay-889 bin kişiye karnelerinin veril-| kmek karnesi verilmiştir. Bu ay bu memesi takarrur etmişti. Malbuki | miktarın azalacağı tahmin edilmek- İson bir Kararla bunun tatbiki gele-| tedir. Yeni Gine ve Salomoene adalarına asker ihraç ettiler, Resim de, — Japon ve Tçel mobusluğuna | Bügün 2 nci sayfamızda Salamine hava hücumu Anlatan : FERİDUN DEMOKA! naktiye — gemilerii PASİFİKTE Japonla Yeni Gine asker çıkar Amerika Pasifik' takviye kıtaları yoll. Melbourne, 23 (AA.) — neşrediler bir tehliğde Yeni Gi Ve Balomon adalarına bütün kıtalarının çıkmış olduğu büdli tedir. Bu sabah Japonlar hu lerde dağınık noktalar üzerind lyetli hava keşifleri yapmıişi Hasar olduğu bildirilmemiştir. Dört dapon harp yemlsi b Batavya, 23 (ALA.) — bildirildiğine göre av tayı himayesinde uçan bir bornba dört Japon harp gemizise betler kaydetmiştir. Bunlardı Düyük bir saffıharp gemisi, öt hir. kruvazördür. Birmanya hüktmati Saygon, 23 (ALA.) — Domel #ına bildirildiğine göre, Birmel 'Tavy'un zaptından sonra Japc hizli ierlemelerinden endişeye Ingiiz makamları Birmanya metinin Rangondan Mandalay' lini düşünmektedir. Birmanya — makamları Ran çıkarma hareketleri bekliyorls Vaşington, 28 (AA.) — D lhiyettar bir memur, Amerik viye kuvvetlerinin cenup - be gine dalga halinde gitmiy ladığını bildirmişti Bu memurun söylediğine gör R Bulgar!'ar harbe hazırlanıyı Başvekil Filof mü bir nutuk söyle; Ankara, 23 (Radyo Gazel ar Başvekili — Filof, bir söylemiştir. Bunda dünyan senedenberi harp içinde bul nu ve bunun topyekün bir | duğunu söyliyerek harbin ga; ni dünyayı kurmaktır. Yeni nin kürülması için de âdil bi Tüzımdır. âdil nizamın kurul | Bulgaristarın da çok çalışı zım geliyor, demiştir. Bundan sonra - Başvekil, Tan bir işla bir takım iktis Tukların hallinin Jâzam geldij nün için de fodakârlığın toa; ni söylemiştir. Diğer taraftan — Londra türkçe neşriyatında Aulgaris ibtarda bulunmuştur. Bund Bar kıtalarinın — Sirbistandı aldığını söylemiş ve böyle 1 (Devama Kar 3, Büz 4 (
