30 Ekim 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 5

KU A x KA AA AARI z CN SER MA ĞN Azç »D *& İREE Z SKİ #f kERİ KA üA YAT AA İ KŞ GA 1 Sit tET : MA Te ŞAT T ' var TT —- 80.10-940 VATAN Ticaret Vekâletindeki Faaliyetlerin Bir Senelik Verimli Plânçosu Dünyanm İçinde Bulunduğu Şartlar Dahilinde İhracat Emtiamızın Fiyatlarını Korumak, Dahilde Gıda Ve Ham Madde Stoldları Vücude Getirmek Ve İthalâtı İhtiyaçlarımıza En Müsait Bir Şekilde Temin Zarureti Vardı | “ümhuriyetin 17 nci yıldönümü- $ NÜ idrak ettiğimiz şu sırada ..H"Myi mütecaviz bir zamandan- Çi dü"yamn içinde bulunduğu ye- l'—':lit dahilinde — memleketimizin hayatını tanzim hususunda Ti- Şi Vekâletinin sarfetmiş olduğu ?:'"ün kısa bir tahlilini yapmak Zamandan ziyade enteresan ve Mll'. Yeknazarda büu faaliyetin Ve gçehresini, mürakabeli plânlı teşkilâtir bir ekonominin bu saha- Ci tezahüirleri şeklinde tavsif et Tek doğru olacaktır. ,_â"mm harbi bir emrivâki olunca piyasalarında umumi bir fiyat teref- füü temayülünün karakteristik bir rol oynamakta bulunduğu âşikâr bir hakikattir. Bu temayülün memleke- timiz piyasalarına inikâs ederek ni- Zzamsızlık tevlit etmesine mâni ol - mak icap edeceği de şüphesizdir. Bu itibarla arz ve talep kaidelerinin ta- bil seyrine uygun olarak ve fiyat teşekkülünde müessir olan diğer e- mellerin de tahtı tesirinde teessüs et mekte olan fiyatlarımızın spekülâ- tif bir cereyan almamasını temin i- çin vekâlet daimi bir şekilde takip ve mürakabede bulunmaktadır. Bu ksadın tahakkuk ettirilebilmesi i- da İhracat arifesin- Bulunuyorduk. Bu müphem vazi- Öt ında üç esaslı hedef teba- “'l'ıı; Piyasanım sıkışmaması için t mallarımızın değer fiyatla “iden Çıkarılması, Bi Memleket dahilinde gıda ve Madi ait ihtiyat 3 — Tthal ihtiyaçlarımızın müsait Şekilde ve vaktinde temini. Maksatlarm temini için bir ta- vaziyetin tavazzuhuna kadar ilk tedbir olmak üzere bazı Maddelerimizin ihracı mene- tâbi Ve bazılarının ihracı ise lisansa tutuldu, Diğer taraftan ithalât suhuletle tedarikini temin için Berek Malar fakan, '“ Ve tesisatrmız kanaliyle bir takım :t"'l harp konjonktürünün daha şe- Y Ve âcil bir zaruret dahilinde orta- t Cikardığı teşkilâtlanma cihazları- tevsi etmek ve bu suretle ticaret tlerinde bulunduğumuz ım'iilckeum harp ekonomisi icap- “ha göre geçirdikleri istihale kar- Sltmda PlPe ai | müteferrik ve dağınık bir yerine toplu, nizamlı ve teş- piyasa çıkarmak evvele- tedbirlerden biri — ola- hatır olmuş ve tatbikina g D ğ H çin muhtelif mahsullerimize ait ol- mak üÜzere teşekkül etmiş olan bir- likler dahilinde bunların âzası bulu- nan tüccarlar tarafmdan kendi insi- yatifleriyle asgari ihraç fiyatları tes bit edilmekte ve bu suretle vekâlet fiyat İ mı takip tedir. Bu tarz tedbirlerimizin neticesin- de memleket malları harice en gelir- li seviyedeki bir fiyatla satılmakta, hariç fiyatlarınım yüksekliği dahili piyasaya in'ikâs etmemekte ve dahi- 1i piyasadaki spekülâsyon temayül- lerinin önüne geçilmektedir. Biğer taraftan esaslı kalemler üze- rinde müteşekkil ithalât i debil Ticaret Vekili Nazmi Topçuoğlu ve ârizi olan bu müşterileri her ci- betten memnun birakarak daimi bi- rer alıcı haline sokmak için lüzumlu standardizasyon tedbirlerine derhal tavessül olunmuştur. Diğer taraftan mer'i standardizas- yön mevzuatında l teki am- seyri, hükümetimizin titiz ve dik- katli mürakabesi altında çalışan si- gorta müesseselerimize ve sigortacılı ga karşı halkın hissettiği emniyet ve rağbetin gittikçe arttığını — vazihan göstermektedir. Avrupa harbi nakliyat sigortala- rında bazı tesirler icra etmiştir. De- nizlerde nakliyatın arzettiği tehlike zaruri olarak, harp rizikosuna karşı nakliyat sigortaları tarifelerini bü- tün dünyada arttırmıştır. Bu vaziyet karşısında, dahili kabotajimızda, dünya tarifelerinden çok ucuz olmak üzere harp rizikosu sigortalarımnı mil harekette, evvelki senelere nisbetle bir salâh mevcuttur. Kooperatifçilik sahasında — sene- nin en geniş hareketi gene 2834 sa- yılı kanun ile teşekkül etmiş olan tarım satış kooperatiflerinde görül- müştür. Geçen sene bu teşekküller, dört birliğe bağlı 38 kooperatiften ibaret ti. Bunlar da Ege mıntakasında İz- mir birliğine bağlı 10 incir ve 8 üzüm kooperatifi, Giresun birliğine bağlı 12 findik kooperatifi, Iğdır birliğine bağlı 4 pamuk kooperatifi ve İstan- bul birliğine bağlı dört yaş meyva ve N şirketlerimiz deruhte şlerdir. Bu şirketler, dahili münakalâtımıza bu suretle yeni hizmetler ifa etmek- tedirler. İç Piyasamız Bankalarımızdan bahsederken Av rupa harbi şartlariyle muhat bulun- duğumuza işaret etmiştik. İç piyasa faaliyetlerini bu şartlar bakımından tetkik edersek iç piyasamızı 17 nci yılda en karakteristik bakımdan gör müş oluruz. İç piyasa vaziyetimiz şu hülâsa edilebilir: Avrupa buhranı, karşısında — bir- çok tler kıtlık ve e suretle sebze * ifi ve bunlardan başka bir de Gaziantep Hasan keyf tütün leri müstakil kooperatifi. Bu sene pamuk —müstahsillerinin Egede ve Adanada teşkilâtlandırıl- masına başlanmıştır. Egede, İzmir birliğine bağlı olmak üzere, beş pa- muk kooperatifiyle yeniden iki üzüm bir de incir ve pamuk kooperatifi; Adanada müstakil bir birliğe bağlı Adana, Tarsus ve Ceyhanda üç pa- muk kooperatifi kurulmuş ve faali- yete girmiştir. Muhtelif Sahalarda 'eşkilâtlandı Ti 1 da teşkilât pi luk içinde iken memleketimizde, iç İ nin mevzuuna giren malların ithalâ tr da bu şekilde teşkilâtlandırılmış bir mekanizma çerçevesi dahilinde vukubulduğu cihetle fiyat müraka- besi imkânları tesis edilmiş bulün - maktadır. Hâlen ithalâtımızın mühim bir kıs- mrı hususi takas esasma müstenit mevzuat ve anlaşmalar çerçevesi i- çinde icra edilmekte bulunduğu ci- hetle vekâletin muhtelif şekillerde bir kontrol icrasını mümkün kılacak vaziyetlerden istifade edilmektedir. Birçok memleketlerin ihracına li- sans ve memnuiyet takyitleri vazet- balaj eşy tasarrufu temin için lüzumlu değişiklikler yapılmıştır. Bu suretle piyasaların günü gününe de- ğişen ambalaj ihtiyacına muvazi ola- rak cevap verebilecek bir sistem mey dana getirilmiştir. a Ayni zamanda, malların manipü- lâsfon için de, ihracatçılarımıza da- ha geniş çalışma imkânı veren to- leranslar kabul olunarak tatbik mev- kiine konulmuştur. Böylelikle meselâ, üzüm kutuları- na iki taraflı tel konacak yerde or- tadan tek bir tel konulması; çuvalla- rın deliksiz ve yırtıksız olmak şar- tiyle kullanılmış bulunabilmesi gibi miş T nm mühim mikyasta daralmış oldu- ğu bu sırada Karşımıza en — büyük davalardan biri olarak çıkan ithal mmın temini için mütemadi ahdi tan laşmalarla temin edilen , dahili mevzuatımızla is- edilen maksatların ve bütün İstikametteki tedbirlerimizin fili- Bahasına geçehilmesi ve tahak- ettirilebilmesi için her şeyden Menfaatlerini ayni yolda yürü- ve memleket — menfaatleriyle etmekte bulan tüccarların bir- hareket edebilmelerini temin tesanlit teşkilâtınım kurul - Ve bunların kendiliğinden işler hale getirilmesi icap ediyordu. Bu maksatla vekâletimizin sırf de- &İ ve rehberliği altında alâkadar %q?llrmm vücüde getirmiş ol- birlikler ve kooperatifler ço- KOTEt YA F bir şekilde sarfı mesai edilmektedir. Bu şekilde evvelce ticaret mübadele- lerimizde hâkim olan «malımızı ala- nım malmı almak» düsturu «bize mal satana mal satmak» prensibi ile çeh- resini az çok değiştirmiş ve daha doğrusu itmam ve ikmal edilmiş bu- Junuyor. İthal —ihtiyaçlarımızın —bugünkü müşkül şerait dahilinde temini için almmış olan şu tedbirleri de kısaca zikretmek faydalı olur: 1 — Kliring yoluyla ithalâta im- kân vermek üzere kliring blokajları mümkün mertebe izale edilmiştir. 2 — İthalâtı evvel yapılmak Şe- raitile hususi takas muameleleri teş- vik & diş büyük kalemlerini teşkil lelere teşmil edilmiş bulun- ayrı bir kısımda bah- / ff P İkracatta Lisans Usulü sistemi asla bir mem- sistemi olmadığına göre bu tâbi tutulan maddelerin piya- iyetleri, stoklar ve dahili is- hacmi daimi surette takip e- ve alıcı memleketlerle olan vaziyetlerimiz ve buralardan le temin — edebileceğimiz eşyasının gözönünde bulurn- f : ğ HT 2 8 — Muvaredatma serbest döviz verdiğimiz memleketlerden yapılan mübayaalarım bedelleri peşinen ak- reditifle ödenmiş ve ayni suretle ta- kas mevcut disponibi Jiteler karşılığında bunlar üzerinden akreditif temini imkânlarından istifa de edilmiştir. 4 — Bazı mallarımızm ihracına ylıklar piyasalarımızı oldukça rahata kavuşturan tedbirler meya- nmdadır. Türk Mallarının Dış Pazarlardaki Kıymeti Bu vâdideki mesaiye şu suretle se- ri bir göz gezdirince tebarüz eden vaziyet şudur: Dış ticaretimizin esas mesnetle - rinden biri olan vasıf Üstünlüğünü te min eden istandardizaşyon ve kon- trol işleri harp halinin icaplarına göre derhal lüzumlu tadilâta tâbi tu- tulmuş ve böylelikle kaliteyi bozma- mak şartiyle ihracatçılara mümkün olan her türlü tolerans ve ambalaj kolaylıkları temin edilmiştir. Bu suretle, dünyanın geçirdiği bü yük iktısadi sıkmtılarına rağmen, Türk mallarmın dış pazarlardaki şöhreti vikaye ve hattâ takviye olun- maktadır. Bankalasımız 17 nci Ci yılr Avrupanm harp içinde iyet pi: , halkın ihtiyaçlarına kar- şılık olan maddeler bakımından nor- mal bir vaziyette ve hatta ferahlık ve bolluk içindedir. Bazı ithalât mad deleri azalmış olabilir. Bu vâkidir. Yabancı memleketler bir kısım mal- larr ellerinden çıkarmamakta veya çıkardıkları takdirde beynelmilel mü nakalâtın intizamsızlığı bunlarım za manında elimize gelmesine mâni ol- maktadır. Bu hal, harp şartlarınm irademiz haricinde kalan zaruri ted- birlere müracaat ederek bu gibi mad delerin iç piyasamıza teminine çalış- maktan geri kalmamıştır. Yabancı piyasalarm musirrane talep ettikle- ri mallarımızm ihracı mukabilinde tarafımızdan da en ziyade lüzumlu görülen â Adal, Antep rılarak birliği Gaziantep olmak üze- re Arıl, İncesu, Nizip ve Hıyam'da birer satış kooperatifi kurulmuştur. Bunlardan başka da Bursada koza müstahsilleri teşkilâtı altına alımmış Bursa, Bilecik ve Adapazarında ku- rulan koza satış kooperatifleri Bur- sada birer birliğe bağlanmıştır. Bu suretle kooperatif birlikleri al- tıya, satış kooperatifleri de 58 e or- tak adedi 58703 e ve taahhüt edilen sermaye miktarı da 3,734,000 liraya baliğ olmuş bulunuyor. Bu teşekküllerin 1940 nisan gaye- sinde tanzim ettikleri plânçolara gö- re bir senelik faaliyetleri: Fakat, nihayet, bu nevi bazı malla rm azlığı üzerinde Yfazla durmıya mahal yoktur. Unutmiyalım - ki, mebzulen gıda maddeleri ve normal surette giyim eşyası memleketimizde mevcuttur. Bunun en mühim bir kuv vet ve huzur membar olduğunu an- lamak için, Avrupadaki birçok mem- leketlerin vaziyetine bakmak kâfi gelir. İç piyasa fiyatlarında inzibat tesis etmek te bu yılm başlıca faaliyet- lerinden birisidir. Milli Karunma Ka nunu bu inzibatın mesnedini teşkil etmektedir. Bu iş, bugün memleketin her ta- rafımda fiyat murakabesi teşkilâtma bağlanmıştır. Şimdiye kadar bilü - mum vilâyet merkezlerinde fiyat mu rakabe komisyonları ve büroları kü- rulmuş ve bunlar faydalı surette fa- aliyete geçmişlerdir. Bu gu bir yıl olmak itibariyle, Banka- cılik faaliyetleri de, aşağıda, harp şartları içinde gözden geçirilmiştir. Bu bakımdan bankt va : a) Ticaret Ve- kâletince tayin edilecek eşya ve mad delerin mahalli toptan ve perakende satış fiyatlarımı tesbit etmek, b) A- ziyetini hülâsa etmek lâzım gelirse, diyebiliriz ki. Avrupa harbinin tesir- leri altında bulunan bu 17 nci yıl, ancak ketin muh mmn bir kere daha halkın taç bulunduğu bir mal ithal edilmek | itimadıma liyakatlerini göstermek şartiyle di ş vermiştir. 5 — Birçok memleketlerde ihra- €ı menedilmiş bulunan mallar - için İf sası şartiyle leketir. 1ktı- enfaatlerine en uygtun bir şe- ihracma imkân veri'miş bulu- . Buna rağmen her takyit gihi bu usulün tatbitında da formalitelerin ifası icap edeceği vekâlet bu hususta âzami 'et göstererek bunların asga ve en basit şekle ircamı ve ETEE lerden hususi mü- saadeler temin edilmiştir. 6 — Umumiyetle ithalât tahdida- tı kaldırılmıştır. Yeni Vaziyete Göre Yeni Anlaşmalar En nihayet dış ticaretimizin ahenk H ve sistemli bir tarzda işleyişini te- min etmek için birçok memleket - işlerin süratle cerey mahiyette diğer müş- lesini temine matut her almış L Harp ekonomisi icaplarından ol - Mak Üzere ihraç ve ithal mallarımı- _b"hım belli başlı mühim kalem- .“:!Hnde şuurlu bir fiyat müra- tesis ve idamesi de esaslı ted birler icap lerle mü imizin ve tediye tarzlarımızm esaslarını ihtiva eden ticaret ve tediye anlaşmalarını yeni şartlara intibak ettirmek Zarureti karşısında kalınmıştır. Harbin ortaya koyduğu ticari zor lukları imkân nisbetinde tahfif ve sı rasma göre bertaraf etmek için alı- ran tedbirler arasında, standardizas- Harbin başlangıcında, henüz Av- rupa vaziyetinin hiç olmazsa bugün- künden daha az vazıh olduğu sıra- larda, bazı vatandaşlar tereddüde dü şerek bankalardan mevduatlarını çekmek istemişlerdir. Bunun üzerine bankalarımız her istiyene parasını derhal iade etmişlerdir. Filhakika, dünya hâdiselerinin gi- dişine göre, birkaç ten son- mahalli fiyatları nezaret altında bulundurmak, c) Tesbit edi- len fiyatlara riayetsizlikten veya mil H korunma kanununun 32 ve 35 in- ci maddelerine muhalefetten dolayı yapılan adli tahkikatın herhangi bir safhasında müddelumumtlerle sorgu hâkimleri ve mahkemelerce sorula- cak sualler hakkında resmi ehli hib- re sıfatiyle mütalâa beyan etmek vazifesiyle tavzif edilmişlerdir. İhtikâr Yoluna Sapmak İstiyenler ve Milli Koruna Kanunu Komisyonlar bu sonuncu vazifele- riyle bilhassa müfit olmaktadırlar. Sıhhiye Vekili Alataş İle Mülâkat —— Doktor Iîulüsi İçtimai Yardım Büyük Ehemmiyet Veriliyor Müesseselerine Sıtma Mıntakaları Haricinde Görülen Sıtma Salgınları Tahribat Yapmadan Önlenmiştir. İlâç Temini İçin Her Türlü Tedbir Alınmıştır. Cüt 'et ü betile Sıhhiye Vekili Dr. Hulüsi Alataştan sıhhi işlerimize dair bir mülâkat rica ettik. Sayın vekil, su- ve bunlara vekâletçe cevap yazıl- masını daha muvafık buldu. Sual- lerimizi verdik. Cevap olarak al. dığımız malümatı aşağıya goçi- riyoruz: Sıhhat Vekâleti, Partinin ve hü- kümetin programında mühim bir mevki tutan halk sıhhati ve içtimai yardım mesaisine Cümhuriyet dev- rinde hazırlanmış olan plân dairesin- de bu sene de devam etmiştir. Dünya ahvalinin doğurduğu müş- külâtın icap ettirdiği personel darlı- ğma ve maddi vasıtaların tahdit edil miş olmasma rağmen bu çalışmala- rın müsbet neticelerinden memnun olabiliriz. Sari ve salgın hastalıklar bakımından endişeyi mucip hiçbir * hâdise zuhur etmemiş ve şark vilâ- yetlerimizin birkaçında hariçten si- rayet ederek yayılma istidadı göste- ren bir çiçek salgını, der'akap alı- nan tedbirler sayesinde durdurulmuş tur. Hariçte hüküm süren ve bize de gelmesi muhtemel her türlü hasta- lıklara karsı da uyanık bulunmakta- yız. Her memlekette görülen ve be- ledi şekilde hüküm süren bazı bula- şıcr hastalıklar musapları miktarı i- se normal haddi aşamamıştır. Hastalıklarla Mücadele Sıtma, zührevi hastalıklar ve tra- hom mücadeleleri geçen seneler ol- duğu gibi bütün faaliyetile devam et miştir. Bu sene ve yaz Siğ bi Sıkhiye Vekili Halüsi Alataş nel yetiştirmiye mütemadi bir ga; retle çalışmakta olduğu malümdür. — Cümhuriyetin ilânında devlet ve bes — lediyeler hizmetinde bulunan — tabip adedi 550 iken şimdi 1400 Ü ve sıh- hat memurları 560 iken 1500 ü, ebe- ler 140 iken 500 ü geçmiştir. Bu ar- tış şüphesiz memnuniyeti mucip ol- makla beraber Vekâletin çizmiş ol- | duğu program dairesindeki mesainin — inkişafr için kâfi değildir. Bilhassa tabip azlığını telâfi etmek üzere tıp fakültesinde hükümet hesabıma tah- sil yapan gençlere mahsus olarak a-. çılmış olan tıp talebe yurdu kadrosü — bidayetinde pek fazla yağan yağmur lar yüzünden hâsıl olan bataklıklar sebebile ekserisi sıttma mücadele mın takaları haricinde olmak üzere bazı vilâyetlerimizde yer yer görülen srt- ma salgımmları da büyük tahribat yap- madan, gönderilen mücadele heyetle- İzmir birliğinin 14,924,801.60lira|ri ve ilâçlar sayesinde az zamanda Giresun birliğinin — 14.700,891.00 lira | söndürülmüştür. 16 sıtma mücadele Iğdır birliğinin 366,825.96 lira | mıntakasında senede üç milyon a- birliğinin 250,700.36 lira | dam muntazaman muayeneden geç- Hasankeyf tütününün 119,617.68 lira | mekte ve bunlardan müzmin veya hâd olanlara para- 30,382,844.68 lira- Hk müuameleye baliğ olduğu ve bil- hassa bu teşekküllerin henüz bir iki ve nihayet üç yaşında oldukları gi- bi alâkadar oldukları istihsalin an- cak yüzde 10-25 nisbetinde birer kıs mına el atmış oldukları göz önüne almacak olursa, kooperatif teşkilâtı- nn ne büyük varlıklar olmıya nam- zet olduğu tezahür eder. Ticaret kanunuun umumi hüküm- lerine göre teşekkül eden istihlâk ya pı, küçük sanat kooperatiflerinde he- nüz kâfi derecede inkişaflar hissedil- mediğini kaydetmek zaruridir. Bu vaziyet bu kooperatiflerle de hükümetçe daha sıkı ve yakından meşgul olmak zaruretini göstermek- tedir ki, bu da kooperatif işlerinin sız olarak kinin verilmektedir. Sıtma tabipleri ve sıhhat memurları müca- dele sahasında bulunan köyleri on beş günde bir görerek yeni vak'alar ve tedaviye muhtaç hastaları da tes bit ederler. Henüz sıtma mevsimi bitmemiş olduğu için bu seneki me- sal hakkında kat'1 rakamlar zikri mümkün değildir. Fakat her sene devlet bütçesinden meccani olarak sekiz dokuz bin kilo kinin kompri- meleri dağıtılmaktadır. Dört beş bin kiloya baliğ olan ve ucuz bir fiyat la satılan devlet kinini de hbuna ka- tılacak olursa sıtma tedavisi için sar fedilen gayreti göz önüne getirmek mümkün olur. Bittabi buna, kurutu- lan veya ortadan kaldırılan batak- lıklar ve su birikintilerini de ilâve Karadeniz sahilinin bazı vilâyet- hinterlandına ve ce- ticaret umumt hükümle- | etmek d rinden almarak esaslı ve müstakil bir p tif lerile mütevakkıftır. Ticaret Vekâleti bu hususta da ça- lhşmakta ve projesini hazırlamış ol- duğu bir kooperatif kanununu yakın da B. M. Metlisinin huzuruna çı- karmayı ümit etmektedir. İthalâtçt ve İhracatçı Birlikleri 1939 Avrupa harbi dış ticaretimiz- de son seneler zarfında beliren teş- kilâtlanma hareketlerini tâcil etmiş- tir. Milletler arası mübadelelerde bu- gün şahsi teşebbüs himaye görme - dikçe ve milli korunma icaplariyle ahenkli bir şekilde zaptı rapt altına alımmadıkça vazifesini göremez ol- müutür. Bundan dolayı memleketimiz- de de ihracatçı ve ithalâtçı tüccarla- ra, halkımız tekrar paralarını ban- kalara iade etmişler ve tasarrufla- rinm emniyet altında olduğuna bir daha kanaat getirmişlerdir. Bu gu- retle, harp şartları içinde, bankacı- lık faaliyetleri, kredi hizmetleri nor- mal seyrinde devam etmektedir. 17 nci yılın bankacılık sahasında en karakteristik ifadesi, hattâ ra- kamlardan da beliğ olarak, muhat Avrupa harbi şart- yon ve ihracı köntrol vüdi fa- de bahsetmek yerinde bir zikr Ser, Fiyat Meselesi meselesinin yekdiğeriyle sı- ve irtibatı iki vardır: 1 — Umumi fiyat te- temayüllerinin dahili Triyat üzerindetevlit — edebileceği izliği gidermek, 2 ıi imizin ihraç fiyatını bir hariç talepleri, diğer taraf- dahilt piyasalarınızda mevcut şe- de gerek tüccaramız için makul bir F Fiyat TMün S*bhe ll f iş olur. Filhakika harp hali, ihracat tica- retimize bazı piyasaları kapamak ve mal ihzarı için lüzüumlüu imkânları kısmen uzaltmak gibi iki ayrı müş- Kül ortaya koymuş ve bu zorlukla- rın tahfifine standardizasyon mev- zuunda vaktinde alman — kararlarm tatbiki ile çalışılmıştır. Bu ctimleden olarak pamuk gibi, zeytinyağı gibi bazı ihraç maddeleri- mize, her vakitki alıcılarımızdan gayri pazarlardan da talepler artmı ya başladığı cihetle bu maddelerin ları içinde devam eden bu itimat ha- vasıdır. Sigortalar: Sigorta sahasında geçen son sene dahi, yukarıda işaret edilen Şartlara rağmen, normal bir inkişaf yılı ol- muştur. Yangın sigorta tarifelerinde yapılan tenzilât iyi neticeler vermiş- tir. Bu sahada müemmen meblâğ 14,000,000 lira kadar artmıştır. Diğer branşlardaki muamelâtta da tezayüt vardır. Nakliyat sigortası hâsılatın- da 96 12 ve hayat sigortaları hâsı- latında Ca ©6 8 kadar bir fazlalık kaydedilmiştir. (e; iyet i ve mahkemelerimiz, Sık sık 'komisyon- rm 'i ve icabma göre hükü metin sahabeti ve direktifi altında ların lJarma — mü: t et- mekte, bir fiyatın tahlili ve ıhtikâr bulunup bulunmadığı gibi meszle - lerde komisyonlar ehlihibre sifatiy- le reylerini vererek adâletin tecelli- sine yardım etmektedirler, Kooperatifçilik Tarım kredi kooperatiflerini derece daha ıslah ve onları 4 bir l bir emrivâki olmuştur. Milli Korunma Kanunu da bu teş- kilâtlanma hareketinin daha geniş bir zümreye teşmiline imkân vermiş- tir. Bugün 15 ihracatçı ve 10 ithalât- çı birliği faaliyet halindedir. Bu birlikler, hükümetin, fevkalâde ahval müvacehesinde seyyal bir dış ticaret p mükem- p tif prensiplerine oldukça yaklaştır- mış olan 2836 sayılı kanun bu teşki- lâtı müstahsilin kredi ihtiyaçlarını gittikçe daha faydalı ve normel bir şekilde karşılryabilmesine âmil ol- muştur. Bundan arzu edilen derecede bir te kâmüle varılmış olduğu iddia edile- mez. Ancak, bilhassa dünya umu- mi vaziyetinin henüz düzelmeden, son harbin zuhuriyle büsbütün karış tığı bir devrede, banun tesirlerinden tamamen masuün kalamamış: olan imizde, bu sene, mü: şikâyetlerinin her zamandan çok da- ha az işiti! de evsaf ve ambalaj üstünlüğünü temin Sigorta muamelâtının bu münkeşif Ki,-kredi işlerimizin son seneye ait mel bir vasıta olabileceklerini isbat eylemişlerdir. Milli icaplar ve iucirin menfaatleri, hükümetin ve fartlerin elele verdikleri bu birliklerde, umu- mi meniaatlere göre tertip edilimiye muvaffak olunmuştur. Bu hâdise ayni zamanda milli va- zifeler karsısında yüksek seviyeli kir cemiyetin gösterdiğ? tesanüt duygu suna güze! bir misaldir. İthalAtç: ve ihra“atçı birliklerimi- zin iktısıdi olduğu derecede bir içti- mai tesis olrrak ta, fevkalâde tedbir lere ihtiyaç görülmiyecek zamanlar- dan sonva dahi, iktısadi biinyemizde nup ve şark vilâyetlerimizin bazıla- rma münhasır olan firengi ve tra- hom — mücadele teşkilâtı — faydalı mesaisi de buna kıyas edilebilir. Bu sene devlet tarafından mevcut teşki- Jâtı ile tedavi edilen firengili hasta- lar adedi yüz bini bulmaktadır. Şu- nu da söyliyeyim ki, memleketimiz- de firengi hastalığı hiçbir. zaman korkulacak veya endişe edilebilecek derecede yayılmamış ve mevcut fi- rengililerin umum nisbeti 96 1 i bile geçmemiştir. Adedi on dörde baliğ olan trahom imizin faaliyeti surette artırılarak bin ta- lebeye kadar çıkarılmıştır. Bu sene — buraya 99 genç lise mezunu kabul — edilmiş olup ikmâlde kalanlara alt vaziyet tavazzuh edince belki beş öon — kişinin daha kabulü mümkün olacak- — tır. Bu suretle her sene devlet kadra- — suna yüz - yüz elli genç tabip ilâvesi temin edilmiş olmakla beraber mem- leketin ihtiyacına yetecek mik! tabip yetiştirmek hususunda bu me- sat kâfi görülmemiş ve Ankarada kinci bir tıp fakültesi tesisine kı verilmiştir. Bin yataklı bir hastaı ve her türlü tesisatı cami bir fi te binasını ve bin iki yüz kişilik b talebe yurdunu ihtiva edecek olan muazzam <«Sıhhat merkezi» ne bütün hazırlıklar ikmal edilmiş olup bu sene dünya ahvali bu şekli alma- mış olsaydı inşaata başlanacaktı. Ebe ve Sıhhat Memmu ' Yetiştirmek Vekâletçe diğer bir personel, sıh- hat memuru ve ebe gibi memi l yetiştirilmesi için de gayret H mektedir. Bu arada bilhassa Kon! ve Balıkesir doğum evlerine bağlı 0- larak eçılmış olan «Köy e mektebini zikretmek lâzımdır. ralara münhasıran köylerde i yapmak Üzere ilk tahsil görmüş köş kızları kabul edilerek yetiştirilme tedir. İlâç Meselesi bir vaziyet yoktur. Ahvali hazıra d layısile ve bilhassa ticaret şe harp vaziyetlerine uyması mecb yeti, nakliyat güçlükleri ve ilâç v buna benzer tedavi vasıtaları yapa ve satan bazı memleketlerin harp linde veya işgal altında bulunmalı rı gibi sebeplerle bazı maddelerde bir- darlık görülmektedir. Buna karşı Ves kâlet teşebbüsile hükümetçe ka'ti tedbirler almmış olup pek ya- kında İngiltereden, Almanyadan, İş. yeti muciptir. Bu hastanelerle bun- lara bağlı dispanserler ve seyyar ve sabit köy tedavi teşkilâtı sayesinde her sene yüz binlerce tedavi yapıl- makta ve yapılan göz ameliyeleri binlere baliğ olmaktadır. İçtimal Yardım Müesseseleri Bu gene içtimat yardım müessese- lerimizden yalnız İzmir sari hasta- lıklar hastanesine elli yataklı bir pavyon ilâvesine imkân hâsıl olabil- miştir. Günün vaziyeti sebebile in- şaatın tatili yüzünden Trabzonda yapılmakta olan 250 yataklık nümu ne hastanesi ve Heybeliada sanator- yomu ile Haydarpaşa nümune has- tanesine ilâveten yapılacak 35 yatak l1 verem pavyonları ve difer inşa halinde bulunan hastanelerin ikmali ne imkân hâsıl olamamıştır. Anka- rada yapılmakta olan 200 - yata'dı çi n D ve dan insulin de dahil olduğu her lü ilâçlar ve müstahzarlar kâfi tarda gelecektir. Bunların mühim kısmı sipariş bile edilmiştir. harp vaziyeti dolayısile münh Cavadan tedarik — edilebilme Yine ayni sebeplerle takas, nakliy sigorta fiyatlarındaki yükseklik se bebile kinin fiyatı da artmış bulunu- yor. Fakat kinin doğrudan doğrun Kızılay Cemiyetinin inhisarı altı olduğu cihetle Vekâletimizin de ti bile tayin edilmiş olan bugünkü fi yatlarda lüzumsuz bir artış yen mevzuubahis olamaz. Sıhhat Programı Vekâletimizin müstakbel mae ve düşünceleri hakkımda bundan vel gazetelerie birçok yazılar dı ve bu bapta hazırlanmış olan ram uzun uzadıya bahis mevzuu du. Hali hazır vaziyeti karşı y doğum ve kadın h vi kliniği inşaatı da bitirilemedi. Elâzığda 100 yataklık cüzzam hastanesini ise bu sene içinde açmıya muvaffak olaca- ğımızı kuvvetle zannediyorum. mevkilerini h ü-| C hüktmeti devlet sıh- meit olunalılir. hiyaciliği işlerini görebilecek perso- bahsetmek şimdilik lü suzdur. Yalnız şunu söylemek rim ki, vaziyet düzelince ve türlü teşkilât ve tesisat imkân dahi line girince, evvelce müteaddit va lelerle bahis mevzuu olan sıhhat (Devanı: 8 Incide) — B . D