28 Eylül 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

p Cumartesi 28 VATAN EVİ CAĞALOĞLU No.32 TELETÖN: TELGRAF: VATAN İst. 24136 EYLÜL 1940 İRİ BAŞMUHARR! AHMETEMİN YALMAN z MÜSABAKA KUPONU İsim :.... Adres: .... Bu 1 No. 5 yIP vaplarmmızla beraber bize göndereceksiniz. ce- &!ah:—â kuruş Yıl:1 _;Srayırz 41 BAA D . : ; i“"'“"Y_a. İtalya ve Japonya arasındaki son misak, Uzak Şark '€Erini lardan biri ilk plâna çıkarıyor. Bugün Uzak Şarkta baş rolü oynı- Çin istiklâl mücadelesini idare eden Mareşal Ci- bak 3 Kaişek'tir. Bu mühim liderin Çinin Sakaryasını nasıl ka- p LA zandığını başmakale sütunumuzda okuyunuz. Çin Ejderi t Ahmet Emin YALMAN erlinden mühim , haberler Yor ki aksetmiştir. Öylexgörülü- Y İ Almanya, İtalyb, jle Şapon- '“rîh bir misakla müğterek bir |"e. ©te geçmeğe karar ? y_Ğıiş- e Her üç -memhk# iğaten enfaa Wçm Ti Nami- fneığuw gelefir “yapıyorlar. aak,Mökeri taar- mek: SAT eğâtruz ilâve et- e istemelerinden ibarettir. Za- h"b—_!'PO_nyı, Çindeki yıpranma N p Peticesinde bozulan sinirle- bö, I“Vva_etlendirmek için geçende İeye bir siyasi taarruza geçme- i Arar vermiş ve yirmi beş ka- T mevki sahibi Japon diploma- "u;g, U maksatla bir araya topla- %Almınyı ve İtalyanın hali za- Vııîmlmm olduğu için bu $eni si- bi taarruz, Japonyanın Çinde- L.ib.'z')'eli hakkında malümat sa- ! olmak ihtiyacını uyandırır. B. Toung'u Bir Ziyare* kuy bu iy kar, gözönünde — tutarak An- gu“:y“ bu defaki gidişimde dos- l’llld Dekyen Toung'u, aradım, kar, Sm. Bay Toung, Çinin An- Çiıı?* sefareti maslahatgüzarıdır. " dostum, benim için insan ü;;_sf"'n binlerce senede biri_k- tem olgunluğu e ve gi tecrübeyi ve Ca tesir| nm * günlük hâdiselerin ârızi trinden kurtulduğumu duya- * Toung'un görüş zaviye- ma yüzlerce senelik müd- 480 , Üzerinde dolaşır. Ruhu, İik Milyon nüfuslu Çin milleti- ;mı,"'“kadderınm daima sıcağı “nl:ı—m. '_kuc?ıklır. Fakat yalnız hi dem A_UZ_'erınde de dqrmaz. Çf- BPare, , Yük insanlık ailesinin bir ç."'_ diye sever. Emı'ît.dostum bana bugün itiraf hlri';i Si sene evvel Japon - Çin xü&te?î—?lk zamanlarında bana hinin ği g'uler yüz, bir ev sahi- ly nld'"l_!uhrine göstermeğe borç- 'G| .a“_mğ nezaketin — icabı imi'ı. Milleti, içi ka_n' ağlıyormu'ş. Çin Vüze nin hariçten uğradışııtecı- ıgc“_m“kavemcı kabiliyetinin de- 1 hakkında bazı tereddütleri Ü da; dqı;' Yo n . miıky eğilmiş. Yalnız kendisi ve â:nlırca Çinli için uzaktan u- işıldayan bi '& di Vniş: Sakarya,.. Mil, üy, Yonlarca Çinli, şöyle düşü- Büyorlarmız. Çinli, şöy Şi ümit — yıldızı Türkler, menhus talihlerini fDovamr: Sa. 4, Sü. 1 da) D Sil eder. Onunla biraz konu- | * Japonya Amerika ihtilâfı Yeni Üçlü Pakt Amerikaaleyhine Tefsir Ediliyor Vaşington, 27 (A.A.) Roosevelt bugünkü — gazeteciler toplantısında mihverin Japonya ile akdettiği pakt hakkında tefsi- ratta bulunmaktan içtinap etmiş- -|tir ve buna sebep olarak da bu hususta henüz resmi malümat al- madığını söylemiştir. Paktın beklenmedik bir şey mi olduğu sorulması üzerine Cüm- hurreisi «Hem evet, hem de ha- yır> cevabını vermiş, fakat bu cevabı izah etmemiştir. Diğer suâale cevap veren Roose- velt, İngilterenin yeni «uçan ka- le> inşaatının yarısını kendi hesa- bına temin ettiği hakkındaki ha- berlerden malümatı olmadığını söylemiş ve petrol ambargosu ve- yahut ihracat lisanslarının daha (Devamı: Sa. 4, Sü. 8 te) Japonya, Almanya Ve Italya ittifakı Berlinde Dün Üç Taraflı Bir Pakt İmzalandı Berlin, 27 (A.A.) — Bugün öğleden sonra saat 13 de yeni başvekâlet dairesinde Almanya |ve İtalya Hariciye Nazırları ile |Japonya büyük elçisi, Almanya, | İtalya ve Japonya arasında üç ta- raflı bir ittifak muahedesi imza- lamışlardır. Ekonomik, siyasi ve askeri ma- hiyette olan bu üç taraflı paktın metni şudur: «Her milletin dünyada kendi- sine ait olan sahayı almasını u- zun müddet sürecek bir sulhün iptidai şartı olarak telâkki eden Almanya, İtalya ve Japonya hü- kümetleri, yanyana bulunmayı ve büyük Asya sahası ile Avrupa mıntakalarında ,yüksek hedefle- ri bu sahalarda yeni bir nizam yaratıp idame etmek ve buralar- da oturan milletlerin refah ve saadetini temin eylemek olmak üzere, karşılıklı işbirliklerini teş- kilâtlandırmayı kararlaştırırlar. Bundan başka, üç hükümet, işbirliklerini, dünyanın diğer kı- sımlarında oturan ve gayretlerini müşabih istikamete tevcih ve bu suretle nihayet dünya sulhünü istihdaf eden emellerini tahakkuk ettirmeğe —mütemayil — bulunan milletlerin işbirliğine teşmil ey- lemek arzusunu izhar ederler, ve Japonya hükümetleri, aşağı- daki Küsüsatı — kararlaştırmışlar- dır: Madde: 1 — Japonya, Avrupada yeni bir nizamın kuruluşunda İtal- yan - Alman idaresini tanır ve bu i- dareye hürmet eder. Madde: 2 — Almanya ve İtalya, Büyük Asya sahasında yeni bir ni- zamın kuruluşunda Japon idaresini tanır ve bu idareye hürmet eder. Madde: 3 — Almanya, İtalya ve Japonya, yukardaki esas üzerinde iş- birliği yapmakta mutabık kalmışlar dır. Bundan başka, Almanya, İtalya ve Japonya, üç âkit taraftan birisinin Avrupa harbine veyahut Çin - Japon (Devamı: Sa., 4, Sü. 4 te) Preveze Zaferinin 402 nci Yıldönümü Dün, Büyük Türk Denizcisi Barbaros Hayreddini hürmetle andık. Yu- resim, Bar apılan ihti bayrak çekme sitâtı dördüncü SAYV ' Buna binaen, Almanya, İtalya | Hayfa'ya Yeni Bir Taarruz İNGİLİZLER de Mukabil Hava Hücumu Yapıyor İtalyada bir yer, 27 (A.A.) — numaralı tebliği: Şimali Afrikada faaliyeti oimüştur * Düşmanın Sollum ve kıtaatı- mıza karşı hava akınları neticesi yalnız bir kişi yaralanmıştır. Dünkü tebliğin düşmüş oldu- ğunu muhtemel olarak kaydettiği tayyarenin sukutu teeyyüt etmiş- tir. Hava kuvvetlerimiz Hayfa petrol merkezini bombardıman etmiş ve Corodac'ın mansabında petrol depolarına isabetler vâki olmuştur. Hava müdafaa batar- yalarının şiddetli mukabelelerine rağmen bütün tayyarelerimiz üs- lerine avdet etmişlerdir. Şarki Afrikada, Gallabat'ın garbında Monte Amadi çölünde bulunan bir düşman konak kam- pına küçük ve büyük çaplarda bombalar isabet etmiştir. Diğer bir tayyare teşekkülü Albart - Soudan nehrinin sahillerinde bu- lunan düşman gruplarına küçük çapta bombalar atmıştır. Düşmanın Geisa, — Berbera, Dijidjiga, ve Guraya karşı yap- mış olduğu hava akınları esnasın- da cem'an iki kişi yaralanmış ve hafif hasarat kaydolunmuştur. Metemma'da, hemen hepsi yerli ahaliden olmak üzere altı ölü ve 20 yaralı kaydolunmuştur. Hava müdafaa bataryalarımız tarafından iki düşman tayyresi alevler içinde düşürülmüştür. BasraYolile Açılan Dış Ticaretimiz Irak Heyeti Âzasından Bir Zatın Beyanatı s Zi Crelelonlağ Basra yolile yapılacak ithalât ve ihracat işleri işin Devlet Demir- ileri karakol İtalyan umumi karargâhının 112 -İskeri Vaziyet> GRLEETUREUNK SAA Yazan: Emekli Albay Mecit SAKMAR 27 Eylülde Almanya, İtalya ve Japonya arasında Berlinde askeri bir ittifak aktedilmiştir. Bu itti- faktaki en esaslı askeri maksadın, Amerikanın İngiltere lehine harbe girmesine ve yardımını arttırma- sına ve binnetice harbin uzatıl- masına mâni olmak ve şayet har- be girerse Avrupa harbine tesir yapamamasını temin etmek oldu- ğu âşikârdır. MANŞ CEPHESİNDE: 19 Ey- lüldenberi seyrekleşmiye yüz tu- tan gündüz hava çarpışmaları 28 Eylülden itibaren tedricen sıklaş- mıya başlamış ve nihayet dün 27 Eylülde Taymis mansabile Kent sahillerinde şiddetli hava çarpış- maları haline inkılâp etmiştir. İn- giliz Ajansına göre 98 Alman tay- yaresi düşürülmüştür. Bu kuvvet- H gündüz hücumlarının Manş li- manlarının kismen - tahribinden sonra çıkarma hareketile alâka- sından ziyade 25/26 eylül gecesin- denberi Almanya dahilinde geniş- leme ve şiddetlenme emareleri gösteren İngiliz hücumlarının şid- detini azaltmıya matuf olması muhtemeldir. Dünkü gündüz hücumunda gö- rülen değişiklik Britanya Adası- nın diğer cihetlerinden de sahilin birçok noktalarından hücumun yapılmak istenmesidir. AFRİKA CEPHESİNDE: Bir haftadanberi Sidi-Bâranide kara kuvvetleri arasında hareketsizlik devam ederken 26 Eylülde bazı küçük çarpışmalar başlamıştır. İn-| giliz deniz ve hava kuvvetlerinin Sidi-Bârani ve Tobruk üzerindeki hazırlıkları izale etmiye uğraşma- ları çok doğru bir hareket telâkki edilir. Göze çarpan diğer faaliyet çölde keşif uçuşlarının sıklaşma- sıdır. Sudan kısmında İtalyanların, Atbara vadisinde ve Gamllabat ciyarındaki İngiliz askeri grup- manlarına hava hücumlarına baş- lamaları dikkati caliptir. & “Sakarya,, Vapurundan Müsadere Edilen Mallar Ankara, 27 (Telefonla) — İtal- yanlar tarafından kontrol edilmek üzere Leros adasına götürüldükten tonra serbest bırakılan Sakarya va- 'purundan müsadere olunan bakır ve 'kromlar bugünlerde teslim alınarak memlekete getirileceklerdir. Pratik Değil Fiyat mürakabe komisyonu Kİ N 4 K Harbin mühim sahnesi Mısıra geçtiği için İngiltereyi müdafaa için hazırlanan İngiliz kuvvetlerinden bir kısmı Mısıra nakledilmektedir. Resmimiz İngiltereden gelen as- keri kıt'aların Mısırda karaya çıkarılmasını gösteriyor. 98 Alman tayyaresi düştü Hava Akınlarının Tesiri Günden Güne Azalıyor Londra, 27 (A.A.) — Bugün 98 Alman tayyaresinin düşürül- düğü resmen bildirilmektedir. Londra, 27 (A.A.) — Reu- ter: Dün gece düşman tayyarele- ti"bilhassa Londra ile civarına ve İngilterenin şimali garbi mınta- kasına hücum etmişlerdir. Lon- draya gelişi güzel atılan bomba- |lardan evlerle ticaret ve sınai mü- |esseselerde hasar ve zayiat var- dır, Diğer mıntakalarda hasar ve zayiat azdır. Gündüzki hava muharebelerin- de 33, ve gece | Alman tayyare- si düşürülmüştür. Kayıp gösteri- len pilotlarımızdan ikisi dönmüş- lerdir. Londra, 27 (A.A.) — Hava Nezaretinin dünkü tebliği: Dün öğleden evvel, şark ve cenup sahillerine yaklaşan bazı düşman tayyarelerinden pek azı dahile girebilmiştir. Şımali Şarki sahilinde iki noktada bazı hasarat ve insanca zayiat olmuştur. Öğleden sonra geç vakit Has- tings ve Southampton üzerine yapılan hücumlarda hasarat ve bir miktar yaralı kaydedilmiştir. Merkezi İngilterede bazı evler hasara uğramışsa da zayiat yok- tur. 'ALMAN üslerine Yapılan Hücumlar Manş limanlarına . , . ve Kiel'e yeni | 'taarruzlar yapıldı Londra, 27 (A.A.) — Rew: ter: İngiliz hava nezaretinin bu |sabah bildirdiğine göre Manş li- manlarına ve Kiel'de ve Alman karasularındaki gemilere yeniden şiddetli hücumlar yapılmıştır. Aluminyum Fabrikası Bombardımanının Ehemmiyeti Londra, 27 (A.A.) — Bütün gazetelerde Berlinin cenubunda Lauta fabrikasına yapılan hava baskınlarının mükemmel netice- leri tebarüz ettirilmektedir. Almanya halen eksik o!lan ba- kırın yerini tutmak üzere alumin- |yum istihsalini arttırmak ıstiyor. | Almanyada kullanılan aluminyu- | mun takriben yüzde otuzunu is- tihsal eden Lauta fabrikalarına taarruzun sebebi budur. Bu ta- arruz Alman sanayii hakkında mükemmel bır vukufa istinat et- mektedir. İmparatorluk Pilotlarının Tâlim ve Terbiyesi Londra, 27 (A.A.) — Reu- ter: Hava Mareşali Bishop, dün akşam radyoda ezcümle demiş- tir ki: «İmparatorluk pilotlarının tâlim ve terbiyesi hazırlanan programa uygün olarak çok iler- lemiştir. Kanada, bütün ruhu ve gayretile çalışmaktadır. Hitler, haklı bir dâva uğrunda mücade- leye ve ölmeğe karar vermiş ve her şeyden fazla hürriyete kıy-« met veren bir milletin azmi kar- şısındadır, İngiltere ve İmpara- torluk bu imtihan günlerinden sonra, tarihin kaydetmediği en mühim ve kati rolü ifa edecek- lerdir.» Defiant Avcı İmalâtı Arttırılacak Londra, 27 (A.A.) — Tayya- re imalât nazırı Lord Beaver- brook bir tayyare fabrikası mü- dürüne şu telgrafı çekmiştir: «Defiant tipindeki tayyareler- den daha fazla miktarda verme- nizi rica ederim. Bu avcıların ima- lâtını fazlal ve i *ını tesri etmek vazifesini size tev- dı ediyorum. Azami randıman al- mak için her kaynağı istimal edi- niz ve,bütün enerjileri toplayınız. Defiant filotillâlarının elde etmiş oldukları fevkalâde neticeler, bu tayyarenin imalini memleketir müdafaası için en esaslı bir va: zife haline koymaktadır.» böse el Hikmet Bayur'un Dünkü Konferansı Eski Maarif Vekili Profesör Hikmet Bayur, dün Üniversitede ahvalı harbiye ve dünya buhranı dolayısile Türk vatandaşının içti- mali vezaifi mevzulu bir konfe- rans vermiştir. Hatip, evvelâ, hırb'in (jüı_ıyıyı Ordumuzun Kuvveti Bize Her Tehlikeyi Karşılamak Cesaretini Vermektedir kün yüreği İstanbul üzerinde tit- rer.» Hatip, bilhassa İstanbulun bu mevzu etrafında çok hassas olma- sı lâzım geldiği noktası üzerinde durmuştur. Daha sonra Hikmet Bayur, Türk ord temas ederek şun- sarmak istidadınd gu şüu sırada, hükümetin esas Vvazifesi- nin milleti barış içinde yaşatmak lduğ yolları İdaremizle keratta bulunan İrak murahhas heyeti â- zasından İrak hükümeti nakliyat müdür muavini Salih Saiple gö- rüştüm. Bana aşağıdaki izahatı verdi: «Müzakerat kardeş Türkiye hükümeti murahhaslarile dosta- ne bir hava içinde geçmektedir. Müsbet şekilde — neticelenecek müzakerelerin sonunda, deniz yolları kapandığı için Basra” yo- lile memleketinize geniş mikyas- perakendecil $ bun- dan yüzde kaç kâr edebilecek- lerini ilân ediyor. Bundan maksat halkın al- danmaması ise tedbirin bunu temin edeceği şüphelidir, Çün- kü; bu nisbeti hesap edecek müşteri ne bilsin Trabzon ya- ğının satıcıya kaç kuruşa mal olduğunu? Herkes işini bırakıp satıcıla- rın sermaye defterlerini inceli- yemez, zaten satıcılar buna müsaade etmezler ki; hüsnü ta ithalât ve ihracat yapmak ka- (Devamı: Sa, &, Sü. 8 te) niyet var; tedbir pratik değil. söylemiş ve sulhün Türk milletinin esaslı menfaatle- rine uygun bulunduğunu tebarüz ettirmekle sözlerine başlamış ve bundan sonra da İıtınbulun hu- susi vaziyetine geçerek demiştir kiz — Türkiye eğer barış içinde kalacaksa, bunun birçok sebeple- ri vardır: Bunların biği de İstan- bulun yüksek maneğiyat ve ce- saretidir. İstanbul, batı Türklü- ğünün asırlarca çalışarak vücude getirdiği hir sâh ir. Her Tür- ları söylemiştir: «— Bugün Türk ordusu son derece kuvvetlidir. Harikulâde bir mâzisi vardır. Tecrübeli, iyi yetişmiş kahraman subayların ve komutanların elindedir. Ordu- muzun bu yetişmiş hali bize hiç korkusuz her türlü tehlike ve tehdidi karşılamak cesaretini ve- ren bir şeydir. Bilhassa her saha- daki faaliyeti esnasında binbir muvaffakiyet — kazanmış olan Milli Şefimize tamamile güvene- biliriz.» Hatip, konfe*ansını, «Yaşasın Türk milleti, yaşasın Milli Şefi- miz» sözlerile tamamlamıştır.