26 Mart 1942 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

Mi . 3. 1002 rnur ve Sosyete : Uydurma osmanlıcaya dair Değerli arkadlaşımı Nurettin Ar. tun osmanlaaanın uydurma bir dil olduğunu bir gok misaller getire. Pek ikbat ediyor, Nurettin Artamm ertaya koy- duğu misaller uydurma bir dilin yasıyanıyacağına en güzel örnek- lezili. Onmanlıcadaki uydurmacılık yalnız bazı Arap ve Acem aslı ke- Mneleri garip bir gekilde yaşat- maktan İbaret olsaydı bunları bir gün kovmakla yürifelerine niha- Yet verirdik, Osmanlıcayı bünyosi bakrmımdan uydurma, ve soysaz ktale koyan bir dil anlayışı vardı Bi Osmanlı çeleliileri asıl bununla bir milletin dilsiz kalmasına sebep #luvorlardı, Osmanlıcadan — bahsedilirken o, “Arabi Farisi ve Türkiden mürek- kep bir İlsan-ı aablilbeyandır,, diye tarif edilledi. Bir dil bu kadar soysuz bir ge- külde tarif edilebilir. Bo tarifin Hasan ve Osman #dinda iki arka day, bir müddet dryel bir gece Süzan ve Neriman adında ikt kadınla tanı, parak kendilerini Filir tepesine gö- türmüşlerdir. Burada bir kaç ssat eğlendikten sonra, Neriman adındaki kadın — Os. mandan beş lira lstamiş, Osman ver. meyince, kağın oradan geçen Bümi ve Mehmet adında iki kişiyi çağır - miytir, Bunlardan Bami, Osmana - kendini. zin polla olduğunu söylüiyerek cebter arkasında koskocaman bilgisizlik- ten başka seyler, bür dünya anla. Yışı, bir görüsş farkı ve bir devrin farih şartları böylm boyuna uzan- maktadır. Osmanlı — çelebisinin türkçe AKçililik) ve (ağa) kelimelerini aa. Yip sekillerde — yabancı terkipler Ba'ine sokarık “çiftlik&tı hüma- yun,, “ağavatı hümayun,, şekline Bokması hep bu bilgisizlikten ve dünya görüşü farlından ileri gel. Mektedir, Ozmanlı çelebisi öyle bir fikir karmakarışıklığı içinde idi Ki onun “millet,, gerçeğinden bahsetmesi Onu anlaması münrkün — Gağildi. Hattâ o kadar ki sözlüğündeki “millet,, kelimesitil bila bir mabet etrafmda toplanan insanlar mana- sma alırdı, Hanm muhakemeli | ae dünyayı anlayışı ile bizim | Reklimizin anlayışı arasmdaki fark “millet” kelimesinden onun anla- dığı ile bizlm anladığımız mana 2- Yasmdaki fark kadar büyüktür. Osmanlı çelebisinin düsünce prem- Sipleri bir mihrap ve bir mabut etrafında toplanıyordu. Düştüncenin temeli ba olunca | Ortaya çıkmcak eserin nası! olabile- ! teğini tahmin güç doğildir. Tarihi tenkit etmek ixtemem, | çünkü olan olmustur, olması bağ- ka türlü olsaydı tarih de başka bir Bekilde karşımıza — çıkardı, Bizlm vazifemiz bizim gibi düşünmeyon tedlere karşı hileuma geçmek do. Bil, onların KLafalarmım — teşrihini yapmak, mantıklarının jeolajik la. bakalarımı maktalnmaktır, Onlar bütün düşünce ve yaşama sartları He birbirini tamamlayan bir kültür varlığma sahiptiler. Topluluk içinde birbirlerile bağlı- Ti ancak ezan sesi olan fertler ah- sükları, hukukları, fayda kaldelo- Ti, estetikderi bakmımdan da an- tak bir mihrap ve bir mabut etra- finda - birbirlerini kuymetlendirir- Terdi, Bu adamlar da bütün İasaa- lar gibi kaymet verilen şeylere Yaklaşırlar, kiymetsiz şeylerden Uzaklaşırlardı. O zaman kıymet ve. Tilen şey allahın dil olan arapça Ve medeniyetin djli olan farsça idi, Kendileri gekil ve kıyafet bakı- mından nasıl büyük, üstün saydık. ları insanları taklit ederse, guur- larmı anlatmak istedikleri kelime- leri de 6 zamanm lüstün kıymet Hade eden — dillerinden nlırlardı. Fakat içinde yaşadıkları Arap ve Acem medeniyeti — dillerini de bü- tün incelikleri İle bilmedikleri için Uydurma bir dil vücnde getirmek- le kendilerini bahtiyar sandılar. Halbukt dil havada bir şey de- Üildir. Di yaşıyta hir — cemiyetin #unrumu ifade eden müşterek ta- Suvvurlardır. İnsan topluluklarıtdan drşarıda bir dit düsünüldü mü onu anlamak, onu konuşmak mümkün —değildir, Tarihe mal olmuş ölü diller bas- kadlır, Onlar bu sımıfa girmezler, Osmanlı münevteri Arap ve A- cem dini, — kültürü hükimken ay- durma bir şekilde bir dl) yaratına- Ya çalıştı. Bu dil anarmal olduğu gibi, Os- Manlı cemiyeti de tarihte rolünü *ynamış artık ykalmaya yüz tut. Muştu. Öxsmantı cemiyeti dilinden evvel Cöktü, Osmanlı çolebisi bazün de- “il, imparatorluk cökmeye basla- Gğr gündenberi yani, imparatorim- Bu klâsik dili olan bir millete mal #tmediği — gündenberi gülünçtü. Aran imparatarlağa Kur'an dili İle, Roma imparatorluğu lâtince lı İskender Imparatorluğu yu- nanca e ayakta durdü, Osmanlı kaparatorluğu Türk millet, ':.ı #stünlüğüne dayanmadığı, Kih- türkçeyi — yaratamadığı yani Osmanlı imparatorluğu bir millet Finl araztış ve cebindeki â0 lirayı çal, maş, Mehmet ve Nertman ile paylaş. miş'tir. Yakalanarak gâsb süçiyle - birinci ağır ceza mahkemesine verilen suçlu lardan Mehmet ile Nerimam üçer se. me, Bam! de 3 şane 11 ay 7 gün müd. getle hapla cezasına çarpılmışlardır. Karardan sonra Sami, heyeti hâki- meye tahkir edici cümleler sarfetti . Bgindan haklkında bir zabrt varakası tanzim olunmuş ve asliye ikinci oeza mahkemesine verilmiştir. Dumlupınar Yunan.stana 2000 ton gıda maddesi götürdü Kumlay tarafmdan Yunanistana gün derile * Pireye götü yen Dumlupmar vapurt dün akşam tekrar Pireye harekeş etmiştir. Gemi bu sefer Yupanlştana 400 ton imefr, 50 toa yumlurta, 1250 toa kuru fastulye, 200 ton zeylin, 23 ton yaban dömuzu oti götürmektedir. Vapurun — dönüşte — Yunanlatandan bin fakir çocuğu getireceğine dnir her hangi biz haber alınmamiştır. Kadınların çantalarını kapan soyguncular mahküm oldu Kadıköyünde mühtelif zamaalarda gecelöri sokuklarda yalıız başma ge- çen kadınların üzerine alılarak para çantaların çalıp kaçan Zakir ile Or. n ikinci ağır Belediyede: Topkapı dışında yapılan yol Topkapı dışmda baş mötre genlişli. ginde G00 metre urunluğunda yapıl . makta olan ildinci bir yolun inşast işi & N ol etrafında n" ğ y b D VİNİ uış JAoi MacafmdAN: güzden, geçi. rilmiş ağuçlanmazın süratle İkmal e- dikmesi tçin alâkadarlara emirler ve. rilmiştir. Aakere gilenlört ekmek kartları Asköre gidenlerin ekmek kartlart aakerlik gübdeleri tarafından toplana. Fak vülâyet iaşe müdürlüğüne ada e- | Gilecektir. hâkiml&i enasma yaslanmadığı için ortalıkta dilj anlaşıdlmaz, her söz- lerine sadoce gülünür; — çelebiler Bıraktı gitti. Osmanlı çelebisi hayal içinde yaşardı ve dil için bir rüya âlemi tasavvur ederdi. SADRİ ERTEM İhtiyar daktor Vebler'e gerince © da arzı edilen teşhisi koymağa her zaman amade idi, Kadar hazırlanın hasta yatağı- na yattı, Ertesi sabah fevkalüde asılıhatli ve hava da fevkalüde ol- duğu halde hasta yatağında mis- kin miskin gerin'rken kendi ken- dine güldü: — İşte bu çok güzel,, dedi, Böy- le yatmış olarak hayatta bir deği- Şiklik olmasını bekliyorum, Anna yenge büyük bör ihatimam- l4 kendisine bakryor ve hizmetçi vaartaslle Kadar'ın çok ağır oldu- n muttasıl yüksel- ciğerlerinin hasta olduğu- ev halkile komgulara ak. özere bazt kimselerin ziyanetleri timalire kargı evvelden tedbir Almak dağru olurdu. Netekim böş altı gün Bonra daire arkadaşların- dan biri kendisini ziyarete geldi: Siyasi mümcasil Kadar'ın srhhati hakkmda malümat almak üzere kendisini — bilhassa göndermişti. Kadar yorranı boğazina kadar çek- mis, ağır hasta rolünde ve hart- ret içinde yatryordu. Anna yemnge bir çoX teğhirler almadan ziyaret- #ivi hastanın yanma sokmamta, Fiyaretciye bir hastalık yakalamak ihtsmalinden korkup korkmadığını sromuş, Yeğeninin Mmnattecasüf fena öğümlüği hsttâ doktorun ifadesine göre basil çıkardığım galatmıştı. Ziyaretçi nihayet haki- katen korkmağa başlamtatı, Fa- kat emir emirdi, emri yerine ge- tizmek lüzimdi ve Kadar'ın yanıma Birdi. | cezada bitirilmiştir. Mahkema, soyguncuların — suçlarını sabit görerek Zakiri 8 ay 24 gün, Or. banı da 7 ay müddetle büpia cezamna garpılmıştır. Poliste Bir çocuk çiğnendi Taksimde, Valda çaşmasinde — otu- ran göför Ferit, 2728 mumaralı oto. mobili e dün, Maçkadan Nişantayına giderken, Aşık Kortm sokağında 81 numarada oturan Ferhat adında — bir gocük birden Şoför otor. Çocuğu çarpı üğer murette yaralamıştır. Yaralı çocuk Şişli “bastahanesine Kaklırılmıtş, göfür yakalanmıştır. eeei bit Ticaret odasında dün münakaşalı bir içtima yapıldı Dün, Istanbul Ticaret ve Sanayi Odast meclisi toplanmıştır. Toplantır da, Hearet vekületi tarafımdan hazır. lanan Odalar nizamnamesi etrefinda gürültülü münakaşalar oereyan et * miştir. Neticede alllkradartaria temas. ta bulunmak üsere Oda birinci reisi Mithat Nemlinin Ankaraya gitmesine karar verilmiştir. Kuş yemi B0 tan kuş yemi vilâyet emrine ve. Filmiştir. Bunlar, aihkadarlara — tevzi eğditecektir. Yazan: Fransuva Körmendi —233 Kuhner uzun böylu, sarışın, toy bir arkadaştı.. Yemek odasına gi- rince kapmın yanmda durmuş zar- yolanım yanma kadar ilerliyeme. mişti. Kadar arkaâr üzeri yatmış, yorganı boğusma kadar çekmiş güçlükle mefes alıyordu. Ziyaret- çi hastayt selâmlryarak — hatırmı sordu: — Merhaba Kadar yoldaş, Na- sılam bakalım #yj misin? Kadar cevap vermodi, fakat ci- Herlori parçalanıyormuş gibi uzun uzun öksürdü, sonra sanki o anda kendine ge'iyormuş gibi yatağının Üzerinde yart doğraklu, — Merhaba Kuhner yoldaş.. Da. irede ne var ne yok?, Diye mukabole etti. Kuhner ya- kxm bir alâka göstermek tatiyor- muş gibi: —— Bırak canım, dedi, dairenin ne ehemmiyeti var, O ikinci dere- e6de kalır,, Senin neyin var? Bizi ytlnraca o alâkadar ediyor.. Kadar elilç gelişi güzel bir ha- reket yaptı ve yeniden çiddetlk öksürdü, Kuhner hasta ile kargılaştıktan sonra korkusu bir kat daha art- mratı: — Oh, dedi, bari tehlürçü bir Bey değil ya? , milyon tuluyor Yeni pahalılık zammı — dolayisiyte vilâyet ve idaret hususiyelerin yap - miy olduğu zem mikdarı, umumi ala. rak 6 milyon lira tutmaktadır. Bunun bir buçuk miüyoa tirnar İatanbat vilü- yetine sittir. Tek tip yağ Mamleketin yağ iltiyacını — gider mok, balka iyi ve tarakı kalorlü yağ vermek Üzere memlekette tek dormü! Hü Dir yağ İmâli bususunda totkikler. de Yulunulmaktadır. Tek tip yağ, bü tün yurdda kullanıdacaktır. Bu husun. taki çalışmalar misbet netice verdiğli takdirde karar filiyat sahaacın giro. cektir, ——— Bono Sahtekârlığı Lematl Kıral adında birisi, Rüveyde ve Hikme; adlarına 2 bia liralık sah te mübadil bonosmu tanzim etmiş Al. met Yücel ve Vanırel adında iki kişi- nin şehadetiyle naterde bir senet ciro ederek paraları almıştır. Bilâtsdre için maydana çılcmasiyle yakalanan İsmall Kıral, dün — birinci ağır oeza mahkenteal tarafından 1 se. ne $ ay hapse, 200 lira da para ceza. | ama çarpemış, yalaner çahit Ahmet Bo Vangel de Üver ay hapee mahküm edilmişlerdir. —et Seker hastalarına ekmek İstanbul belediyesi geker hastaları. a mahiris olmak (hsare gulütanla ek. mek fmâl etmeğe karar- vermiştir, Bu ekmek haliş undan yapılacak 1 dam başına 150 gram rapor mulabi. Yinde verijecektir. Kahvehanelerde içilen kahvelere 60 para zam yapıldı Kahvelerda müşterileri verilmekte olan çüy ve kahve fiyatlarına son za. manlarda yaprlan sam üzerine 60 pa. Ta Niva edilmesi kararlaştırdmışlır. Karar daimi encümen tarafından kabel edilmistir. Ö — Mektep müdürleri arası Örta kız öğretmen okulu direktörü Rebin İstanbul ker öğretmen olmulu direktörlüğüne, İstanbul kız öğret Teen okulu direktörü Hümil Pertev. niyal Hscel direktörtüğüne naklan ta- yin edilmişlerdir. İsmall Saip için Önümüzdeki pazartesi günü bir ihtifal yapılıyor Beyazıt. —kütüphanesi — müdürü Jlarak düşünülen İken ölen büyük âlim müderris İse mail Salp Sencer'in ikinci ölüm nümüzdeki Pazartesi günü saat on döztte Reyazıt kütüphanesinde bir ihtifa! yapılacaktır. Çeviren: Muzatter Acar — Tehlikeli mi? Belld de ar- tık hiç kalkamıyacağım — bile.. Bu dert bana harbin hütması.. Kadar bu sözleri vüzih bir tece- sürle söylüyor, halbuki diğer ta- Taftan boğuzmmm gicrklandığını his. sediyor, kalkahalarla gülmemek için güşlükle kendine hükim olu- yordu. Kuhner endişeli nazarlarla Ka- dar'a baktı, bir kenara ilişti ve hem dairede hem de gohirde do'a- ıunmaın, Romen ve Çeklerin müş teroken taarruza - geçeceklerinden bahsolunuyocdu.. — Fakat yakmda Proleterlere gans yeniden gülecek ve kmrl Söv. yet ordusu Romenlere arkadan yük lenecok, Tesellisini de ilâve etti ve ne- ticedo zavallı Kadar'ın geceyi bi-. le güçlükle geçireceğinden emin olarak giktı gitti, Kuhner giftikten sonra amen ile yenge İçeriye girdiler ve Üçü al- çak sesle görüşmeğe — başladılar, ihtiyar yence nihayet böyle çok etddi —vaziyetlerle a'ay etmenin bilhassa böyle bir amanda doğru olmadığı neticesine vardı. Bu vakadan sazma böir daha kim- HLĞT MA S Kİi di / Bir kadm 3 sene hap. Pahalılık zammı6 SBİ(SEH hm k se mahküm oldu Beraber eğlendiği adamdan 5 lira ala- mayınca, sahte polisler işe karıştı ve.. Dünkü gazetolorde okudum, İs. tanbaldaki celeplerden biri, nar- ka kaldırtmak için yollardaki ço- bonlarıma telgrafla anir — vererok, sürüleri eğlemlirmiz. ve son kar bastırmca, sekaca bin keyun, aç- Ukla soğuklan ölmlş. Bu haberin doğru olmasmı, hiç Ktemiyaram, Çöünkü bunum karşi. sında çileden çılmmamak elden gel. mes, Sörü, gerçi falan veya fllün a. dammdır, Fakat yine bu sürünün dabn büyük hir sabibi de “vatan,, dır, Bir kazanç hırsiyle, eğöe böy- le iğrenç, böyle canavarca bir eyun oynamışsa, bir cinayet ve bir mem. leket hiyaneti karsısmdayız de. mektir. Gerçi o soysuz mahlük, seksen bin koyununun ölmesiyle, büyük bir cezaya carpıldı. Bir kaç yüz bin lra kaybetti. Fakat bu arada T—ııklıe( de, bir de zarara uğra- dik, O, tamamın — kurbanıdır, Kendi etmiş, kendi bulmuştur. Ama zim sucumuz neydi? Dünyada, kor- kunç buhranların, doln — dizgin at | sürdüğü bir samanda, #eisen bin koyunu öldürmek, ne demektir? Bamnn, adalet huzurunda bir ce- zası yok muf?.. nuUmln ! "Vı'a" Mq.. j L(':Eıîı T Bizim imidle, Amerika- el bara i b vahışi llnııl-lıaıhişm : lerinln t .w Jürinin rey verdiği proj « şekli ve teşk Jüri heyetince mükâtata lâyık görülen üç proje hakkında jüri he yeti tarafından verilen rapor: SIRA NO: 9 (HÜVİYET No: 21472 Esas yapının pozisyonu ve sil. veti iyidir; keza toplantı yeri ©. meydanın ve tekmil tâli binalarının A müsaittir, Bu meydanm ön tara- fr tamamen, — yunları ise nrimd, lsr yapılmak suretiyle açık bıra. kılmıştır. Uzaktan görünüşü sadelik için. de vazıl ve tesirlidir. Yüksek ta. vanlı bina dahilinde sade ve ter. tipli işleme tarzı ve lâhidin, önü cenup . batıya doğru ufuklara &. çılan ve binnisbe alçak tavanlı o0. lan dir girinti içine konmasiyle, m!mr ve şerefli hava yn:au!ma:.. 'Uı—.:ılı—-er harici alksama ait teferruatm işleme tarm, ayni mertebeyi haiz değildir. Cephe detayları Üslüp tecanli. sü .ı'm'wk!!'dır Cı* yi surctte halledilmelidir. SİRA No: 25 HÜVİYET No; 60927 46 gelp Kadar'ı rahatez etmedi, ve buna rağmen Kadar yatmakta devam etti “Komediyi socuna kadar öyna- yalrm!,, diye kendi lendi. Fakat birdenbire başka bir sebeple de yattığı hatırma g Yatıyordu, çünkü yapacak hiç iei yoktu, uyuyurak zaman öldürü- yordu Ve uyanmık olduğu zamanlar. Üa penenrenin den gök- yüzünü 'ordu. Böyle pence- reden chkıL, indeki küçük bir ma. vi parcayı sovretmek! ona garip bir his verdi, Bu bir hâtwanım canlan- Kendisi ait yatakta yatıyondu, fis- tündeki yatakta yatan karmından yaralr idi, güçlükle nefes alıyor, İnliyordu.. Diğer iki vatakta da iki yaralı yüzükoyun yatmızlar hattâ karyolalarına bağlanmışlardı. But larm yaraları da — arkalarındaydı. Bunir da inliyorlardı.. Ve hütün bu inilti içinde ilerliyen trenin küçüü. cük penceresinden soğuk Alp lerinin küelik bir h: görünl - yordu, Bu kere va: daha İyi A, Sıhihatl olarak yatmak ve bek lemek? Bir kaç gün sonra Proletarya diktatörlüğü yıkılmıştı. Kadar bu baberi altr almaz derhal kalktı. On bes gün muttası! yattığı için bi. rar zeytftr. Pakat bıma — rağmen Ayni gün dajreye gİLiL (Devamu var) d SAD lalı ııL u; .'.,ıl' ? tü lonad ile ihata edi tsnâ bina yükselir dolduruları üş o('ınıı' vermektedir, Parkı çeviron duvar aksamın sadeleştirilmesi tçi olur, BIRA No: d4 HÜVİYET No: 14916 pi Bıı proje olg un vr BÜ bir plân na kütle öleülerinde kendine söy- | yi bilâkis kavvetlendiren bör tarziz anıdın ayak.ucuna, sokl hizasın. yerleştirilmiştir. Anidin içindeki di lâhit kesmnı tatmin edici dl"fılrhı' Bir lâhit anc: mevzu bult mf tesir a Emteriönün irle ha fazla Lir sadelik sayanı arzu olurdu. Vaziyet plünmda bahçe ıoşe.ıkulâny'e geniş tutul fazla şekilperestlik İüri heyçii tarafından — takdire değer görlilerek satın alınması hü- hükümete teklif olunan beş peoje: : (Devamı var) 25 yıl evvalki Vakıt 268817 Paris borabardımanı Alman lnbd*î.nde: ve Pransiz mem n haberlere güre 180 toplarla Parls bom bardıman edilmiştir. Belçika sahilirr — den de İngiliz sabüleri bombardıman edilccok tir.