18 Eylül 1941 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4
&—VARIT 18 EYLÖÜL 19441 Sovyet tebliği (Baş tarah 1 incide) Moskoya, 17 (A-A.) — Resmi teh, liğ: Kıtalarımız Ladago — gülünde Rak- hucasari adasını geri almışlardır, Bu Ada için yapılan muharzebelerde 800 Fin subayı ve aakeri ö'müştür. Düş manm dört vapuru ve (ki motorbotu batırılınıştır. Adadaki garnizonun büe kiyesi esir edilmiştir. Meoskoya, 17 (ALA.) — Resmi istih barat ajansının bildirdiğine göre rad: yonun evvejce bildirdiği gibi Alman- Jarım ölü ve yaraır olarak 10 bin kişi Kaybetmelerile neticelenen Smolente kinin şimali şarkisindeki — muharebe Yantsevo'da cereyan etmiştir. Yantacvo gehri Smçlenak'in 45 ki, hkometre gimali çarkisindedir. Ağans Almanların uğradığı 10 bin Ölü ve yaralı olarak tahınin edilen 2a> ylattan başka Rus kuvvetlerinin bu Byuharevede 100 den fazla top, 100 den fatla alev makinesi ve bir çok malze- mb iğtinam veya tahrip oltiklerini d ve eylemektedir. Moskoya, 17 (ALA.) — Bövyet is, tihbarat dalresinin dün akışamki teb liği: 16 Eylülde bütün kıtalarımız cephe- nin heyeti umumiyesinde — düşmanla Çarpışmışlardır. Almazların Ösel adamna asker çı Kazmak tepobbüsü esmasmda, Sovyot topcuları, tayyaroleri ve harp gemller Pi sakar, tank ve diğer silâhlarla yük. 1ü ceman 28 bin tonilütoluk 4 nakıi, ye gemiri, 1 torpido, 10 Beti tahrip etmiştir. Smolenakin şimali sarkisinde vu « kun gelen bir mubarsbede Bovyet kı, taatr, Almanları hezimete uğratmış . tar. Almanların zaylatı, 10,000 — kişi tabmin editmoktedir. Telnis'nın etrafında teşebbüs kudreti- xi eline almıştır. 30 NCU ALMAN PİYADE FIRKASI dümiştir. Ruslar, 250 asiır — almışlar, yüz kamyoa, bir tankk dafl top batar, (yası ve dabha birçok ma'zame iflinam elnişlerdir. Fransada idamlar Gazeteler bu do. sa ka lar, Paris, f? (A A,) — İagal kuv” vetleri dirde alınacak rehinel kurşur ga düzi cceslerin aüşlerie Bu rehineler, B. M. Meclisi toplantısı Ankara, 17 (A A,) — Büyük Millet Meclisi bugün Şemsettin Günaltay'ın reisliğinde toplar, Mış, askeri ceza kanununda mev cut hususf atışların mana ve şü- mulünün tayini ve tezkereni: Ti verilmesi hakkındaki başveküâ- let tezkeresi B, M, Meelisinin 1041 yılı mart ayı hesabr ha. kında meclis hesaplarının tetkik encümeni mazbatası okunmuş ve cuma günli toplanmak üzere içtiman nihayet verilmiştir. Karadeniz sahil yolu (Baş taratı 1 incide) Böoyübad — Taşköprü — Kasta. monu — Araç — Safranbolu — Bolu istikametinden İstanbula ge- lebilir, Böylece xevkine do ayrmı ayrı ihüisas meselesidir. Bu ihtisaş vilâyetlerin hususi idarele. rinde bulunamadığı gibi aramak da doğru değildir. ASIM US Yeni Şah <. (Baş tarafı 1 incide) ıpıl_nlmenko komitesiyle eksper, erin yapacağı tahkikatı kolay- laştıracağını yandetmiştir, .. Başvekilin bu sözlerinden son. ra mebuslardan Deşti söz almiş, demiştir ki: “— Bütün mebuslar namına ıöy!üyu—ıım_ Yeni padisah eaki padişahın zararlarını telâfi ede ceğine işaret etmiştir. Bu telâfi, ne gibi tedbirlerle mümkün ola. caktır. Bütün mebuslar bunu bekliyor,* bazı münakaşalar olmuş, başve, kil tekrar söz alarak: “Beni he piniz iyi tanırsınız, Ben bu yolda büyük bir imtihan geçirdim” de- miştir. » Başvekil şunları da - ilâve et miştir: &Fnıli İngiliz ve Rus kuv. 'Tahrana yürüyorlar, Bizi inandırarak İrana fenalık için gelmiyoruz ve size İrana ihtiyacrmız ve işlerimiz vardır diyorlar, Ayrıca fenalık için gel, mediklerinin halka anlatılmasını Htiyorlar,” Berlin radyosunun bildirdiği- ne göre Sehinsah İsfahana git. miştir. Hindiztanda Socladan bildirildiğine göre İngiltere ve Ruslarla İran arasındaki anlaş- Btanın takibatında İran makam, ları müşkülât çkiyorlardır. İran, da Almgn nüfuza hâlâ kırılama- İ , yeni gahm vaziyeti- nin, tutacağı hattı harekete bağ z olduğunu tebarüz ettiriyorlar Ve bilhassa salâhiyetlerinin mah dut işaret ediyorlar. Tahran radyosunun bildirdiği. ne göre yeni şah bugün saat 16 da yemin etmiştir. — Radyo ça- zotesinden — M Londra, 1? (A A,) — İngiliz kataatı, Tahran civarına yaklaş. maktadır. Londranın salâühiyettar meha- filine göre, İranın her tarafında sükün hüküm sürmekte olup ol- madığı, resmen Tahranı işgal lâ- zım gelip gelmemekte olduğu hakkında Londrada bir hüküm vermiye imkân yoktur. Her gey. İran bükümetinin muhtaç olaca, Bi yardıma bağlı olacaktır. Vellahtm tahta çıkmasını mü, tealkıp çok zecri bir takım slâhat yapılacaktır. Yeni gah hakkın- da meziyetlerine göre hüküm ve- Tâhiyetlerine nazaran pk mahdut rilecek ve saltanatı, selefinin sa- | İngiliz sefirinin beyanatı (Bas tarafı Y incide) Lokomotif ve müteğarrik malzeme: | tonaj itibarile bizim — zaylattmız:n Bu akgam mesut olduğumu anlıya- cağımızdan eminim, güze) pehrinizi bir kere daha ziyaret etmek ümidini tae hakkuk ettirebildiğimden. İzmir Fua, rını big kere dahâ gördüfümden, ken- dim! yina geçen seneki daztlarım arn: eında bulduğumdan döleyr mesudum, Kgerek refikamm gerek kendimin hizs geçen sene gösterdiğiniz samiml hüs. nükâbülden çok güzel bir hatira mu, hafaza ettiğimizi ve sizlerle tanışmak bahtiyartığına mazhar olduktan son ra yeniden İzmire gelmeği dalma kuv- vetle arzı ettiğimizi söylemek her halde zait olur. Yine İzmire getmak hatıralart taze. lemek, ik ve ikinci buluşma arasında geçen zamanı gözden geçirmek de, mektir. — Hatırlıyorum ki geçen sene İngilterenin İzmir Fuarma iştirâkin: dea bahdsettiği vakit bu iştirâkin letik- balde daha büyük bir mikyasta ola, cağı ümidini izhar ve Türkiyeye kâre ge takip ettiğimiz Hcui ve mall eiyar setin uzan vadeli bir siyaret olduğunu da iâve etmiştim. O zaman şözleri: Tmain tahakklık etmekte o'duğunu bu. Fün söylemeğe ecünret edebilirim, Ve kzı sözlerim Yatikbalda dahü fazla tas hakkuk edeceğini size temin etmek isterim, Halihazırda karşılaztığımız zortük lara rağmen, bütün kuvvetimizi yal niz kendi hüriyetimiz için değll, bü. tün dünyanıa hürriyeti uğrunda tarla bin kaydottiği en büyük mücadeleyo hasretmiş almamıza rağmel kendimi- zi İzmir Fuarında lâyikle temsil et- tirebildik, Bundan müdtehiriz. Bu münasebetik baş koasolosumu, zun gerek mesalierile — Lizi bu kadar Ümit verici bir metioaye ulaştıranların kepaini tebrik ederim. TÜRK TİCARETİNİN İNKİŞAFI 'Türkiye hakkında tatbik ettiğimiz değer bir artış kaydettiğini isbat eder cağine şüphe yoktur. 1988, 1930 ve 1040 aanelerinde Türlüyeden yaptığı: mız mübayaatı birbirile mukayese ve fazla — tafallâla girişmemek üzere bu seneler zarfında satın aldığımız mal, Jarın ancak başlıcalarını ve mecmu yekünlarını zikdereceğim: İNGİLTERENİN MÜBAYAA ETTİĞİ MALLAR Tik olarak zeytinyağımdan bahsede. veğim. Zeytlayağı mübayı aLmız 1038 e 153.000, 1980 da 197.006 ve 1010 ön 3400000 — Türk İlrası krymetinde ol muştur, İncir mübayaatına da'tr valıkamları mıx şun'ardır: 1088 de S76.000, 1069 da 1236.000 ve 1040 — 1941 de 1816000 Türk İlrası kiymetinde insir satın almmıştır. Kuru üzüm: 1988 de 227.000, 1039 dx 1.835.000, 1940 — 1M de 7.500.000 'Türk Hrası keymetind, ralbayana edil. miştir. Tiftik mühayaser, 10068 de 175.881, 1889 da 1,508.585, 1040 — 1041 de €.400.000 Türk Hirazr krymetinde, Konevit ve keten mübayaatı, 1038 de 270, 1039 düa T7,462, 140 — 1941 de 1.029.000 'Türk lirset kıymetinde, 'Tütlün mübayaatı, 1508 de 185.768, 1620 da 19S0.96, 10410 da — 4.400.000 'Türk Hiraar kiymetinde, Krom mübayaatı 1838 de sıfir, 1089 da sılır, 1040 da 6.200.0080 'Türk llrası Kiymetinde olmuştur. Mübayaalı misbeten artan diğer ba- zr mallar da vardır, Beade pek enteresan olan — mecmu mübayant rakkamlarına çimdi temas edeceğim: 1038 de inlbayaalırımın — mecmuu 281T71M Türk Hrası 10 tu meblâğ 1080 da 6.287.206 'Türk Hrasına, 1041 da 334023440 Türk Urasına çılgmıştır. Yüni mübayaslıcız yuvarlak bir rak* kamla 2.000.000 lirasından 35.000.000 'Türk EBrasımna yüksetmek — suretile ÜÇ sene içinde 17 müslinden fazla artauçe tır. Zikrettiğim Takkamlara husuat İn gilte firotaları tarafendan yapığan mü- bayaat değli değildir. Türkiyeya güne derdiğimiz ayai devre zarfında ziya” desile artmış elan madarı gelince, ihr | Uyaçlarınız? kargılamak — husuşunda her halde muvalfakiyetriz. - olmuyan güyretler sa-Tetmekteyiz. 1941 genesi. nim ilk aekiz ayı zarfında İngiltereden TTürkiyeye ceman 44,000 ton ağırlığın” da ve 3.600.000 İngilin İtrmsi küymer tinde mal günderdilr. Bu hususta bazı tafglllt vermeme müsaade buyurunuz!: Kimyeri maddeler ve boyuları 9516 tog ağırlığında ve takribeo 241000 Dr. gilim Urası kıyaetinde, Fadırlkn için makize: flet ve ede vut 8.560 ton ağırlığında ve takıribel 210060 İngiliz Hirası kıymetinde, Pamuk ve pamuklu mensucat: 1939 ton ağırlığında — ve takriben - 606000 İngiliz Jirası kıymetinde, Göstaşı: 3073 ton ağırlığında, ve takribea 127 bim İngilt- ierası krymar ünde, sbikkei İi zi ve fakat kanunu esasiye uygun olan salâhiyetlerle açılmış ola. caktır. Üai aeim el lman di ü 8467 ton ağırlığında ve takriben 488 bin İngiliz liraaı krymetinde, Vagan: 6297 tan ağırlığında ve take riben üç yüz bin İngiliz lirasr kıyme- tinde Türkiyeye ilhraç cdilmiştir. Fazla tafsilta girişmek istemiyor Yüm, Ancak bu senenin illk sekiz âyr içitde Türkiyeyo teslim etliğimiz maj ların mecmuu ağırlığına ve bedelleti. ze dair bir kaç rakkam zükretmeği gem'an 36342 tonluk ve takriben 2 mityon 572000 İngiliz — (18,724.000) 'Türk lirası Aaıymetinde mal teslim et- hai « Bu rakkamların bu âenenin ilk ge- kiz ayına aft olduğu unutulmamalıdır. Bon haftalar içinde Türkiyeye gönüte rilen malların takrıbeu on milyon 'Türk Urası laymetinde — olduğu hak- kımda Londrada yapılan beyanata bet- Ki dikkat otmişsinizdir. Müstakbel mübayartımız hakkında gşgunu nazarı itibare almak Hüzemgelir ki, 2.750.000 Tayiltz (20 200000 Türk) Jirası kıyme , nyağı, tiztik palamut ve Ubaynasına git utun va- umın hazırlanmasıni der" kuru yemiş Geli bir pro Bundun başka gu noktayı da arı zetmok istorim, Türkiyenin mübuyaatı için muh- taç olduğu İngiliz lirasını kendisi- ne temin etmok ve aynı zamanda Türkiyoyi müstatelea mulifaç bü- lunduğu ham ve mamtul maddele- Yin ithalâtma lüzumlu miktardan fazin İngiliz dövizile doklurmamak için iki hükümet arasşında tertibat almmiştır, Bu sihniyetten mülhem olurak İngiliz hükümeti geçen ge. ne zarlmda bir azami mübayaa vo salış siyaseti takip etmiş ve istik 'halde de aynı giyaseli takip etmek niyetindedir. TÜRÜK — İNGİLİZ TİCARETİ DAHA ÇOK İNKİŞAF EDECEKTİR İster satışlarımız. ster mübaya- alarımız mevzuu bahsolsun, Tür- kiyo ile olan ticaretimizi arlurmak niyetinde olduğumuzu müşahode edeceksiniz. Bu ticaret katiyen Beçici veya muvakkat mahiyette olmıyacaktır. Bu ticaret inkişaf e- docek ve da'mi ve kargılıklr mü- nasebetlerimilzin temelini teşkil e- decektir. Ticaretimizin bu tıkisafı €min ve muhnlazamı olacaktır. Har bin doğurduğu hususl ve geçici gartların istismarile bu inkişafın hiç bir münasaebeti olmıyacaktır.. Bu münasebhctle gunu arzetmek is- terim ki, biz 1914 ile 1918 ara - Bmda aklığımız ve deniz aşırı mem leketlerle olan miliasobetlerimiz - de göz önünde — bulundurduğumuz derslorden elifade ettik. Biz emi. niz &i tcarf münasebetlerimlade- | ki ikişaf istikbakte daha büyük bir vüsal göstorectktir, Cerek İngilir tacirlerinin Tirk piyasanama mal temin etmek hususundaki menfa. ati, gerek Türk ithalâtçılarının İu- giliz malları hakkmdaki talepleri nisbetini mubafaza etmekta ve battâ gitgide artmaktıadır. İngilizce kitaplara ve garetele- re gelince, bunları git gide artan miktarlarda Türkiyeye gönderebi- leceğimizi ümit ederiz, Geçenler- de İngilterede sayyar bir sergide *“La Türki Komalist,, . imecmuası. mn büyük bir alâka uyandırmış ve | büyük bir rağbet görmüş oldmması yümektedir. Bunun bir delili ola. Tak şunu arzedebilirim: Son a Mmatlarda İngilterede Üç yeni Türk gramcri neşredilmiztir. Geçes senc İzmire yaptığım zi- yaret İngiltere tarihinde kaydedi- Ten en müşkül vo em tağlikeli aa- mana tesadüf etmiştir. Bu sırada L.ıuıdrıyı ve diğer İngiliz şehirle- rine en giddetli hava hücumları yapılıyordu. Biz — yapayalnızdık. Düşman da kaprmızda idi, o 7a" mandanderi düşman bizi garpte, Afrikada, Şarkta, denizlerde, de- nizlerin altında ve havalarda teh- Git etti. Biz mükavemet ettik, Fa- kat mukavemet göstermekle kal - madik, bir taraftan mukavemet e- derken bir taraftan düşmana ağır darbeler Mmelrdik, Havalarda ve denizlerde chemmiyetini gittikçe daha fazla hiasettiren şanlı zafer- ler kazandık, İNGİLİZLER DÜŞMANA ÜÇ MİSLİ FAZLA ZAYİAT VERDİRİYOR Düşman tayyarelerinin İnglite - roya kârşı göslerdiği hava faali- yol son aylar zarfında hiaesdilir tekikle azaknız fakat İngiliz hava ordusunun faaliyeti büyük bir mik yaasta artmıştır. Almanyada, Nor- Yeçte, Holandada,' Fransada, İlaf- yada, şsimalf Afrikada, Atlas dehi. zönde ve Akdenizde tayyarecileri- mizin — muvaffakıyotleri todricen goğalacaktır, Yakmda Rusyada da böyle olacaktır. Son iki ay zarfın- da düşmanın aylık gemi raylatının Ça A A & İ hemen hemen üç misline baliğ ©!. mast dikkate değer bir hüdisedir. Temmuz ayında — batırılan İngiliz | — tösleki ( tiearet gemilerinin tonaj yekümı Ha çok —i istiana jle — narbin 'en dir | Yerlerinde D Slasil BÜk aylık zaylat yekünu idi. Ağus. tos ayı barfında atlaa denisindeki Bemi zayiatımız cüz'i olmuştur. Vö Li KU PP momnuniyet verici bir şekilde 1n- | tindeki bütün Teattii Kiliz lmanlarına uğramağa devam | tarak W_.'C- İ etmektedir. Durmaksızın — kuvvet- lerimizi arttırıyoruz, Mücadele vü. " Ü Bi mıntakalarda goce de - ğ n N vam etmekte ve bütün bu mınta - nrem“'mv İN kalarda, kara, deniz ve hava kuv- 'Tayyare vetlerimiz gece gündüz Tamlasız | polarında VK ve daima artan müktarda toplan- | gıntar çıktığı A v makladır. İstikbalden neden emin | pek az Uf "bulunduğumuzu ın.lııı—hagh ge- | şiman garblsind? y Çen ziyaretim Censsmdaki vaziye- | yangın ve Inflük j t b;umwwvııqıth müukayese et | dır, Tznmetgâh gğ Mel idir, lar olmuştur. 5 i Lâkin bütün bu gayretlerde bu- | — Donanma v GN Junurken Türk dostlarımız: sandet | aarı ıourr'”'"" ! 'ş ©n yüksek saaddtton daşka bir şey man tayyardüi A dilemediğimiz bu güzel memleketi ——"ı:::” AÇ de düşünmek için vaki' yorum. | am askecl w # q Bu münasabetle 'Tü> | göre, büyük aıcas " yf İA kiyedeki vazifemi son derece to- |. O xxuneri 15 I’, f Iı)':ıuıın devlet — adamlarımmı | L Li Balgevir İN takdirle yüdederim, Tonakalamalat H Münnsebetlerimizlr. mülhem bu- | “ayaan tayyareltfi DAİA Tunduğu karçılıklı dostluğu müdri- | ) DDt kiz, Türklerle İngilizlerin birbir - | Zak Simai O ge 8 D kerile aervestçe, samimiyetle ve Jar yapmışlafdü M itimatla — konuşabileceklerini bili- | " Yr _,::;; ç î yoruz, Ve Türk —- İngiliz ittifakı- J v Türkiyeye karşı takip etüği - | 2000 ve 1000 Ü z yE N, miz siyasetin temelini teşkil et - | Takliye ge a ÂN mekte olduğu ve udıma teşkil ede x:ı:“ aç * NU geğini size tekrar söylüyoruz. _ıf ) Kondi hosabana söz söylememe | basara wErallT”) verini 4ĞN A müsasde buyurulursa, Türkiyede | — Mman sa W a İk', her nereye gitaem kargsılaştığım | Ye ge! GĞ 'lı nezaketten ve dostluktan ne dö- | elün işgal eti L AĞA Tete Mmülehasala olduğumu — ada | vaffakiyetle NÜ | # | ;: Gindek jelerim, Diplomatların tali, | yet tetınkarları "E AĞN hi kendi ocaklarından uzak yaşa * | tarda hizredilir FN maktır, lükin bu misafirperver ve | müştür. .f' E dost memlekette öyle bir hüsnü | — Büyük .ı::., CA * kabul gördüm, o kadar beriz bir | Leniagrad ZİŞ 4 anlayış ve fikir biriğile kargılaş. | Sovyet ıuu'ıl'"/ ' tım ki artık kedimi yabancı bir | detii m:un“'_“.f Ca momiekotte histetmiyorum, A W TÜRK İKTTJADİYATININ U DOĞURDUĞU REFAH Ekselâna Bay bölediye reki, bu korkuünç mücadelenin cereyan et - tiği sırada sizin aranınla —bulun- mak we İzmir'gehrinin gfeşen sene olduğu gibi bu sene de benyelmi | taâ cdilen vE .. î lel bir hayır eserile uğraştığını | bir hattı görmek çok güzel bir şeydir. Bu Üati sizler için bir şereftir. Ve refahımn | muştur. Bu 'I bütün dünyaya gamil olması lüzü- | çusturmuş n/ muna kanaat - Vzaştır. Alman yi moktedir. Siz cadece böyle bir ka | güşmanın © ge naat beslemekle kalmıyorsanuz, 0 | , pum ve el / Bu tatbikat sahasma da koyuyor « | yerdir, A h sunuz, Bu kanaale biz de iştirük e- diyoruz. Ve bu nebepten doölayıdır &l istikbal için beslediğimiz ümit. lerin dayandığı prenaipler Birleşik Amerka devleti reisi ve başveki- Lmiz tarafmdan tasrih edlirken | v ertaya alılan sokiz maddenin biri- | c ni İzmir fuar: bana hatırlatmakta. dır. Bu madde güdür: “Mevcut ta- ahhütlerin nazarr dikkate alımnma. ar gartle, büyük veya ufak, galip veya mağlüp bütün devletlerin ken di iktısadi —refahları için muhtaç oldukları dünya Ücaretinden ve BH 19 Eylâl Yarınki Cuma Mati / - TAKSIM Sinenf' /| HiYeni Sinema Mevsiminin Açılısı | BORİS KARLOF ve BELLÂ İ Dr. ŞANDU) Fitminin Feriinde V S İ ğ a i * # ( iki : Kw—nwı filmlerinin CiNSt Gaz bezi Cureba kaştımnamnesi He hastekanede yer almlş saririyatlarına lüzumu atam mikdarı yazılı gaz hesi aSi meya konumuştur. İbalrst 6.10M1 tarihine müsedi/ Z 15 te İstanbul Volrfar Başmildürlkgü binanında topladt”, Inzaktır. Şartnatarler her gün Levasım Kaleminde taptar, Sbale tar'hinder sukiz gün evvet Bolediyo müracamtin alscaklarr fenmi ehliyet ve 91 yıına ait 7 larilo ihâle günü meayyen saatiç Dalmi Encümende
