15 Temmuz 1941 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

JAN__Sj Corc lin nutku Lanâra, 14 (AA,) — Röyler billüjriye>: Haydparkta siyil müdafan kuv- vetlerini teftişten geçirdikten son ra Başveki) Mizter Çörçil diğer hü- kümet erkânı ve Landra komisar- leri ile birlikte Londra kontluğu moelisinin misafiri olarak öğle yo- meğini yemiştir. Yemekte Yeni Zelanda Başvekili Fraser de da- vetli olarak hazız bulunmuştur. Mister Çörçil radyo İle de not- derilen bir nntuk irat ederek Lon- dra kontluğuna ait büyük halin elân yıkılmamış olmasından dola- yı memnuniye'ini söyliyerek söz- lorine şu suretle dovam etmiştir: Bu sabah Haydparkta gördüğü- müz manzara Londra givil müda « fan kuvvetlerinin kuvvetine ve mücesiriyetine dalr hepimizde çok Bgüzel int balar bıralımıştır, Bu sa- bah gördüğümüz kuvvet Londra şehrinin 250 bin kişiyi tecavüz e- den, her nö süretle — olursa olsun gebrin müdafsası için Galma yer- lerini tutan ve tarihin bir daha emsalini kaydetmediği bir taarru- za uğrayan bu kocaman Landra sehri içinde şekrin hayatını İdamt ettiren memurlar ve hâdimler or. dusu idi. Fakat ne olursa olsun bu gördüğümüz şoy baştan bağa bü - yük Boltanya içinde vücude geti- rilebilecek olan kuvvetin nihayet bir sembolünden ibarot kalıyor - du, Geçen aylülde hava kuvvetle- TiMİzin tmutulmaz metaisi netice. Si olarak isiilâ plünmda muvaffak Hitler bütün Britanya #ehirlerini yerle yeksan edeceğini ilân etmişti. Bu jlânı takip eden İlk &y zarfında bütün hunhar ge- nünııu lclııde toplayan bu yavaz- zam gehre karşı yapılan ve gittik- çe aynr nokta Üzerine — toplanılan ve uzaktan bu bombardımanların ne netlce verceğine vüki ber Tünmdüyordu. Burada Taymds neh- rinin çizdiği bu güzel vâdi içinde Bekiz milyonu mütecaviz halk me. deniyetin en yüksek bir derece - sİne vası! olmuş olarak yaşamak- tadır, Fakat onların yaşaması her gün ziyanın, hararetin, ölektrik kuvvetlerinin, su ve nakliyat hiz. metlerinin muntazam surotte işle- mesine tabidir ki bütün bunların temini çok gün ve karıyık gayret. lerin bir araya gelmesine müte - vakkıftır, Londra şehrinin aresi, bütün hututu He mazinin bütün tarihinde emsaline tesadüf edilmi- yen mudil meseleler karşımında kalmıştır. Nizamı muhafasa et . mek, umum! sıhhatin halele uğra- mamasmt temin etmek bütün umu binalar altından ölüleri ve yuralı. Tarı taştmak, mütemadiyen bom - bandıman altında bulunan hasta . neler İçinde yaralıların todavisiy- le uğraşmak bazan bir gün mar - finda yekünu binleri geçen ve her Kgün yapılan hücumlarla mütema. diyen artan yurtsuzlara yer temin ©tnek ve bütün banları içtimal münveneti ve çocuk — terbiyesini Böz önünde tutarak yapabilmek vaktile Boğuk kanlılıkla tetkik e- dildiği vakit hiç güphesiz erici ta- birile #Wade edilebilecek muazzam yüklerden maduttur, Mister Çörçil, nutkun burasına | geldiği vakit maziyi tahattur ede- | tek geçen eylülde fırtına patladığı vakti bunun no netice vereceğini söylemiş ve nihayet bir akşam, , yağmurlu ve karanlık bir akşam, içlerinde ipek çorapları lla YO uzun ökceli iskarpinleri ile yüz- lercü genç kız da — bulunan halk kütlelerinin — sokaklarda — otobüs bekledikleri bir #trada tehlike işa. Tei verild'ğini işittiği vakit kal - binin Londra v Londralrlar için kat ağlamış olduğunu itiraftan çe- kinmemiştir. İşte bütün bu hal ha- | ff Tastlşdarla dört aydan fazla sür müş ve bu müddet zarfında ken. disi Dovning Strit'de Başvekâlet binsamda vasiyeti anlamak ve mu kayeselerde bulunabilmek için Ler halta içtimalar akdetmiştir. Miser Çörçil bu hatıraları tek- rar ederken demiştir ki: Londralilar yılılmaz ve yenilmez fzlın ve cesaret göstermişlerdir Bazan büyük — kalabalıklar için yemek pişirmek hususunda yegl- | no işe yarayamn havasazı hidema- ti birdenbire akaıyordu. Bazan e- lektrik birdenbire sönüyor her tarafı karanlıklara bcğuwrdı Si Emaklar ve bu sığınaklar içerisin- deki haynt tarzı bhakkında gok ser gikâyetler alıyorduk. Bazan su ke siliyor, şimendifer hatları kesili - yor veya jfakıtaa uğruyor, bazan büyük mahalleler yangınlar altın- da harap olarak binlerce kişi ölü- yor veya yurulanıyordu, Fakat bir gey vardı ki onun hakkımda hiç kimse en küçük bir tereddilt bile göstermiyordu. O da bu harp bi- dayetinde Londralıların gösterdik leri yıkılmaz, yenilmez azim vu ce- Saretti, Bu kaya parçası üzerinde hepsi nümağlüp birer kahraman gibi durdular, O sayede bütün u- mumi hizmetleri muntazam suret- te işeltmek kabil oldu. O sayedo milyonlarca halknı doğrudan doğ- ruya günlük hayatına taallük e- den en müşkül ve ca karışık tod- birler, fırtınanın en giddetli za - manlarında itüihaz — edilmelerine, aslah olunmalarına rağmmen mü - kemmel sürette tatbik olundular, Mister Çörçü bunu söyledikten Bonra evvelce Sir Jolin Anderso- nun ve bilâhire Herbert Morri - Sonun jdarosj altında çalışmış olan Londrsnm bütü sivll — teşkilâtma hükümet namına minnettarlık hia- lerini arzetmiş ve sözlerine şu su- retle devam etmiştir. Landranm gösterdiği bu cesaret va bu mukayomet bilâhrre düşma. Ha aynı giddetle hücumlarma ma- ruz kaldıkları vakit — şehizlerimiz ve Hmanlarımız tarafmdan da ay- mı derecede gösterilmiştir. Şimdi biz kendi kendimize gu su nli sormak Mecburiyetindeyla: Londra yeni bücumlara da muka- vehete bazır vaziyettedir. Hava taarrusları acaba yeniden başlıyacak mıdiır? Buna başlıya - cakalrını tahmin ederek cevap ve. receğiz, Bundan bir kaç ay evvel dahiliye ve dahilf emniyet nazırı ü hazırlıklarda bulunmalarımı ta. lep ettim. Bu hususta her türlü tedbirin H#ttihas adilmiş olduğuna |llphı Gt- miyorum, Sığınaklarımız daha faz- Aa tahkim edilmiş,; islah olunmuş, aydınlatılmış Ve ısıtılmıştır. Yan- gınları çabuk bastırmak için ted. birler bulunmuş, yangın baslayış- Tarmı Mtfa le mükellef hizmet- lerin minhı yolunda mühim adım- bulacak ve fırtına bütün şiddetille yeniden başlıyacaksa Londra ha - zırdır, Landra başmı eğmiyecek - tir ve Londra her garbeye muka- vemot edebilccektir, —"Hayır olmasz, Almanlara bi. ze vördiklerinden fazlasını vere - ceğiz.,, (alkışlar), Bütün Londralrlar bir tek sesle Hitlere gunu — göyliyeceklerdir: “Bütün cinayetleri irtikâp ettiniz we en az mukavemet gürdüğünüz yerde en vahşi davrandmız. Fark gözetmeden bombardımana siz baş ruz, İtiyatlarınızı Belgrat katlâmı hize bir kere daha hatırlattı. Kah- ramanca mücadçelesinde kalpleri - mizi kendisinc çeken (Alkışlar) Rus millçtine karşı yaptığınız hay- vani hücumu pok İyi biliyoruz. Ne sizinle ne de hainane emirlerinizi Jera eden çötenizle ne mütareke, he de müzaköre istemiyonuz. Ya - pabileceğinizin en fenasını yapı - yorsuuz ve pek yakmda — sıranın bize gelmesi mümkündür. İnsan tarihinin müthiş bir devresinde yaşıyoruş Fakat seyrini takip e- | den geniş ve emin bir adaletin Mevcut olduğuna inanıyoruz. Ada mizda komgşularımna ve dünyaya gektirdiklerinin benzerini Alman- lara bizzat kendi vatanlarında ve kendi —şehirlerinde — vektirmenin tam zamanıdır. Şimdi son aylarda Alman — şehirleriyle Ilmanlarına, sanayiine vo diğer askeri hedef. leri Üzerine sİstemli bombardıman larımızı teşdit ettik, Bu giddeti nazi rejimi gerek bizim tarafımız- dan ve gerekte daha iyisi bizat Alman milleti tarafından yere sa. Filinceye kadar her ay daha siya- de artıraark idame edebileceğimi- ei zannediyoruz. (Alkışlar). Her ay fabrikalarımızda yeni büyük bombardıman tayyareleri ikmal ©- dildikçe veya atlası geçerek bura- ya geldikçe yüksek - infilâk bom- Fıyat murakabe kursu i ıaşe müsîeşa— rının bir nutku ile açıldı Ankara, 14 (Vakst) — İkinci fiyat murakabe kursu bugün sar at dokuzda Ankı!ı ticarot liso- sinde açılmıştır. İsge müstesarı yidelerle devri lüzumu taçirin a- normal zamanlarda meşru kârı- na rıza göstermiyerek gayri meşru yollardan yürümek sure. tiyle fazla kâr temin etmek isto- mesi ve bu hali önlemek için alr nacak tedbirlerin mahiyeti etra. finda geniş izahat vermiştir. Şefik Soyer, fiyat murakabe- si bahsinde memurlarım üzerleri- ne aldıkları mesuliyeti veciz ke. *Evvelâ Âmerika,, komitesi Amerikan donanması- nın harbe iştirâkini tavsiye eden Bahriye nazırının islifasını istedi Şikago, 14 (AAJ — “Evvolâ den Albay Knoe'un Amerikan donanmasının harbe iştirak tav- Mavi ispanyollar nereye gidiyor ? Madrit, 14 (A.A.) — Ofi: Mavi fırkanın ilk taburu, dün Madritten ayrılmıştır. Hariciye nazırı B. Serrano Su- ner ile ziraat nazırı B. Primo de Rivlera ve harbiye nazırı Gene. ra! Varelomi ve Falanj fırkasrr nn birçok reisleri istasyonda ha- zır bulunmuşlardır. — İstasyonda büyük bir halk kütlesi de mev. cuttu. Bir piyade bölüğü selâm resmini ifa etmiştir, Baat 23 de ikinci kıta şimal istasyonunu terketmiştri. Bu münasebetle B. Serrano Suner llz B. Primo de Rivera ve Mavi fırka kumandanı General Munoz Grande kısa birer hitabe irat et- mişlerdir. balarımızı vicdan azabı çekmeden Almanya üzerine atmağa devam edeceğiz, Her ay bomba ağırlığı - nm arttığmı görecektir ve goceler uzadAkça bambardıman tayyarele - rimizin faaliyet sahası da artacak- tır, Almanyanm İtalya tesmiye e- dilen on bedbaht vilüâyeti de bun- dan hissesini alacaktır. Yalnız şu son haftalar zarfında- ki bücumlarda, Almanların şehir- lerimiz Üzerine bütün harp müd. deti eanasmda attıkları bomba a- Birliğinin yarısı ağırlığında bomba attık fakat bu ancak bir başlan. gıçtir ve gelecek temmuz ayı zar- fında teslihatımız: bir çok defalar artıracağımızı ümit ediyoruz. Bu- Ba- binsendir ki size düşmanın gşiddetli hücumlarma intizar edil » Mmesini tavsiye mecburiyetinde - yim, Alman gece akınları ile mü. cadele usullerimiz pek — ziyade - lah edilmiştir. Bu akmcılar artık kıyılarrmıza sefer tadımı tatmıyor- lar, Almanların bu son ay işığında bütün tayyareleri Rusyada meşgul olduğu için bize gölmedikleri söy. Temek doğru değlldir. Almanların garpta çok ağır “i- cumlar yapmağa müsait bir bom- bardıman kuvvetleri vardır. Niçin gelmedkilerini! bilmiyorum, Pakat herhalde bisl daha çok sevmeğe başladıkları için değil, Bolki de tasarruf yapıyorlar. Fakat eğer böyle ise, bizzat tasarruf yapmak mecburiyetinde bulunmaları — dahi bize havalarda hemen hemen si- fühsız bir yaziyetten bugün Üstün veya en az müsavi bir vazivete geçmek bususundaki müstomir i- lerleyişimizi göstermek — (tibarile itimzt vermelidir. Fakat gerek memleketin niden mütenddit ve ae hilcumla- ra heszırlanmalıdır. -Teşkilâtınız, limelerle ifade ettikten gonra, 'bu mühim vazifeyi idare etmek için devletin kurduğu teşkilâtın en ileri unsurları fiyat murakabe memurları olacaktır.” demiş ve kurs talebesinin vazifesinde çok dikkatli ve hazsas olması lâzım- geleceğini söylemiştir. Bundan sonra fiyat murakabe müdürü Mahmut Sayda kürsüye gelerek ,kursun mahiyeti ve verimi hak- *kında talebeyi tenvir etmiştir. Kurs on beş gün kadar sürecek, bu emnada muhtelif mesleki ders lerin tedrisine çalışılacaktır. Bun dan başka muhtelif mevzularda koaferanslar da verilecektir. Ta. lebeye muhtelif mevzular — üzer rinde tatbikat ve fiyat tesbitleri yaptırılacaktır. Kursa 50 kişi de- vam etmektedir, Almanyanın Moskova sefiri Türkiyede Berlin. İ$ (A. A)—Alnı.uyı. nın Türkiyedeki büyük Moskovadaki Alman büyük dçl" liği memurlariyle Leningrad ve Batum konsolosluğu memurları- nın buşlarında büyük elçi Kont von der Sehulenburg olduğu hal. de Türkiyeye geldiklerini resmen bildirmiştir. Vladivostok'daki Alman baş. k Sovwz Rusyada bulunan bazı Almanları da refakatinde getir- miştir. Halen Sovyet B.Wıü bulunup da münakalâta edilen müfkülât nubeü)'le haih 'Türk hududuna gelmemiş bul: sevkleri nan Almanların man menfaatlerini Sövyet Rus- yada himaye eden - devletlerin diplomatik mümcesilleri nezdin- de lâzimgelen teşebbüsler yapıl. mıiştır. Suriye mütarekesi Berlin, 14 (AA.) — Vişiden D, N. B. ayanaına gelen haberlere göre, Bur Tiye ihtilâfını halleden anlaşma bu sabah General Dentz ve General Vi s0n tarafından imza edilmiştir. Vişi, M (ALA.) — Resmi Fransız ağanır tarafından padar akşamı nog vedilen bir tebtiğde, General Deniz'e kabule şayan gördüğü şartlar dahk zdde ve münasip gönlüğü zamalda mütareke tmzalamak için tam Salâ: hiyet verildiği anlaşılmaktadır. Ajansın toblyfinde Hâve olunduğu: na göre, bazı teknik meseleler hak - kında Vişi hükümetinin mütalensıimın sorulmuş olması bu - vaziyeti biçbir veçhile Geğiştirmemektedir. Yine bu tebliğden anlayıldığına na- zaran, Vişi hükümeti Londra tanafın” dan yapılan teklifleri tetkikten imtina #ttiği saman General Dentz'e askeri bakımdan zaruri göreceği bütün ka: rarları almak salâhiyeti de verilmiş- Berlinbüyük elçimiz (Bas tarafı 1 ınctde) gçıkatın cumartesi günü Alman harici. ye nazırı Von Ribentropun şark tep. hesindeki karargâhına giderek birkaç #sat kalmışlardır. Alınan malümata göre — elçimizin bu ziyareti Türk » Alman dostluk mu ahedesinin musaddak — nüsbalarının teatisi için Berlina gelmiş — bulunan Covat Açıkalınr von Mibantropa tak. dim etmek maksadile vukubulmuştur. Mülâkat samimi bir dostlük havası içinde cereyan etmiştir. Türk ricall gördükleri hüsnü kabalden çok mü, #ait bir Intba almeış bulutmuktadır. lar. —— — tayakkuzunuz, vazifaye olan bağ- Udığınız ve dava uğrundaki gay - retiniz en yüksek derecesine çıka- rilmalider, Çörgçil sözlerini şöyle bitirmiş - tir: Her hafta evvelkinden daha çe- tÜün vürmak nöyetindeyiz, Buna binaen telimlerinizin - tekrarı için hazırlanmız dostlarım. Yol ne ka. dar çetin vazife ne kadar müellim Maarif Vekilinin nut Örümer komlsyonunun — meesisini bilirerek azaların dağıldığını yazmış Uk. Anoak 12 temmüuz cumartexi gü- | nü yapılan sön toplantı emnasşında ile Ti sürülen bazı temenniler ve Maarif Veklilimizin bu kongrenin gaye ve he> Bellerini etrafile izah eden çok ebem- miyetli nütku neşredilmemişti. Tarihi bir ehemmiyeti olan son toplantı mü- zakereleri ve Maarif Vekllimizin nut- kunu aynen veriyoruz: Köongrenin son celsesci Maarif Ve kilinin başkanlığında toplanmıştı. Söz alan azadan Hakkı Tarık Us, moaal nin sonü ermesi münesebetile bir nu> tuk irat ederek Müaarif Vekiline, di beyetine ve mesa! arkadaşlarına hür met ve teşekkürlerini bildirdikten gönra (günaydın) tâbirinin umuml bir velim olarak habulüne bir. yardım teşkil etmek üzere yeni yazılacak gramer kitaplarında bunun — misaller arasında birçok defalar zikrodilmesi temennlaini izhar etmiştir. Bunun ü- zerine Maszif Vekili aşağıda yazılı Butkuyla komlayon mesalaine hitam te dışından, tahrir hayalından, dil cer miyetinden ve talim hayalından bura: ya gelarek bir gaye etrafında emekler Müsalt bir dit olduğunda, bunun ar- kasnda ve dolmyaile zibniyelimizin ve zin, Lâbi kurallarını mümkün olduğu kadar sistemleştirilmek ve bunu ye- tireceğimiz nesillere vermek bmkân- larını da burada müşahede etmiş bur hir ktsmır itibariyle akademiktir. Yal- nız bu akademik meseleler — arkar daşınız bir Maarif Vekili srfatiyle bu gu arzediyorum ve alâkadar arka: daşlarıma bir direktif olarak söytüyor rüm — üniversite uzviyotlerde kitaba dökülmüş değildir. Bu —komisyonda atkadaşların şifahi halde serdettikler ri bir kitap halinde yazmalarını, di lerin tesnifi ile bu tarnife Türk düll- nin yerini ve buna beszer mevzuları memleket irfan Alemine birer etüt ha> Hinde takdim etmelerini hem rica hem Ibtar ederim. Bundan başka gramer mevrau etrafında da behaemahal neşri: yat yapmak lüzumdır, Biz elimizdeki vasıta ve imkânlardan istifade edip tuna teşebbüs etmiş — bulunuyoruz. Ve gene Vekilliğe bağtı Him mücase: selerine bilhaasa metin kitaplarını negretmek yolunda — verdiğimiz emir ve ricalar, bü meviden eserler için ma> Z anasırın meydana çıkarılması gaye' K iledir. YAPILAN İŞLER Yapılması lâzım olan noşriyat, u mumft diü büğisine ve dağrudan doğ rüya bizim dilimiza de müteslliktir. Mosotâ, burada zikredilmiş olduğu için arzediyorum: Vandryes'in Le Langa: ge adlı eseri tercüme edilmiş olduğu olan Dü Kurumu Umüumi KAtIbi İi rahim Nocmi Ditmen'den rica ediyo' rum, bu tercümeyi bulup neşredelim, Bonra biz Vekâlet neşriyatı moyanm: Ga J. Deny'nin Türkçenin Osmanlı tehoesine ait kitabını Al — Twi Rit> ve'ye lercüme ettirdik. Bunun birinci fasiktilü çıktı. İxincisi de yakında çıkacaktır. Sonra Abdurrahman Efen dinin grameri — ki büyük bir eser dir — de AN Ulvi Klöve bugünkü â- Himize çevirmiştir. Bu suretle bizimle OPERATÖK Halid Ziya Konıınln alâkalr bütün mücssest arkadaşları tahrik ve & BU mevzu etrafında N e lazımdır. Aksi takdirde bügi yalmız erbahı arasıil nun hariçte efkârı umı kül ve tecssliş odamez, Biz di meselesini burada İğİ n rihi ve fizyolojisi ile Fakat bu meseleyi bütül ie almış bulunuyoruz ve rünün bel kemiği add huda bütün emekler 'I'N Türk kültüörünün kuruıml' a üğgüldür. Bu davayı ıMJ bir mevzu olarak ele rini kolaylaştırmadıkça Bi bir şekilde hatletmek dığına kani bulunuyoruz bir taraftan imlâ, diğer 5 günkü öillmizin, menyot Wi sun, kulinntlan anasırın Hit etmek süretiyle, so0ft | hazineleri demek olan e| metinlerini — neşretmek Gilimiz haklında yerli ve Tj ümlerin şimdiye kadar YAP tütleri yayma suretiyle Ve ÜŞ ların fişlenmes! damak öNN ) vücude getirmek Tmüzin inkişaf imkântarın! fhzar yolunda bulunuyorutk DİL MESELESİNİN B Onun için dü — moaoli hallini bizden sonraki n ve tedris, bizlm için and zetmeği bir vazife biirim moaaleler umumt! olarak BİY | ve tefarrüatir olarak diğef da toplanmaktadır. Şu ifade etmeliyim ki dü m Jerimicin tâ kandi için burada münakaşa e€ bir imin, hiç bir mevzutri canlandırmadığı kadar h rak atkkamızı ve sevgimlti tayız. Bu sevginin izahlarki ye mevzu olan şey Üzerindi la mümkün alacaktır.” TERİM MESELESİ | Maarif Vekili, burada, t ihtisas komitemi Jle terim mış olan komltenin — çalı bahsettikter sonra Bözlerilt vam etmiştir; “Terim meselesine N daşlar; biliyorsmunuz xi teriti ğ rıdan arkadaşlar iki Üüç met odiyorlar. İşi yüzde leri muhafaza etmek, munlf yenlerinin karşılığını bulmak İj 10 yapılmaktadır. Şimdiye Gen fazla kelime bulunmuşt darı da, müsaade min tasvihinize arzottiğim komitesine veririz, Onlar rirler, Ve bu gün için katile röderiz. Bugün için dıyoruı' biz ilim davaların, mutlak yış ve ilim inkizafma eet Yalnız, ilk toplandığımız zettiğim gibi, bizim H hüriyet havası içinde şuurlu | siplin, konulan kaldelere kadar risyettir. Kendimizi V tırmak lüzumuna inanmiş GÜNAYDIN kadar bulunan Mitit Şenmist ” yonun mesaisini arzettiğimi nize olan müuhabbetlerini bil rin! tebliğ ederim. Hepinizin için, bu duva deyince, yafmılk Ti değil, Türk külltürü davası gördüğüm tevsccüh ve nw ; bilhassa .nkrınıırıııı arkadaşımır burada ü mer, işte sözle nı;ııyıp. gözlt mektir." dedi. Ben de Türk kamisyonuna bir sözle b Btx'e Diliriyorum Hepinize "Günaydın” veritik