8 Temmuz 1941 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

€ — VAKIT 8 TEMMUZ 1941 — Gramer (Bas tarafı 1 incide) duğu kaideleri tayin ve tesbit etmek üzere komisyonun topları D miş olduğunu, döçent - Tahsin Bankoğlu — tarafından yazılan anahtarile Türk grameri adlı eserin mahiyetini ne şekilde ha zırlandığını, gramer — kaideleri- nin tayin ve tesbitinden sonra | — bütün mekteplerde aynı esaslar — dahilinde gramer — okutmanın mümkün olacağını söyledi. Bu mevzu üzerinde — hazırla nan anketlere gelen cevaplar, © bu hususta yapılan dilekler et- rafmda izahat vererek gunları Arkadaslar siküiyet ediyorlar, di yorlar ki bir kelime okuttuğu- nuz kitanlarda başka diğfer bazı kitaplarda basşka, — gazetelerde başka bir şekilde yazılmaktadır. Tedris mesuliyeti bu işi bir estsa bağlamamızı icap ettir- mektedir. Türk Dili Cemiyeti bu Mmesele üzerinde bir buçuk sone- denberi çalışmaktadır. Diğer ta raftan yine anket mahiyetinde © olan bir profe elimizde mevcut bulunmaktadır. Bu projede im- Miya esas olan gö İ olduğu sorulmaktadır. Bundan O sonra bunları bir esasa bağla- - Mmak ve tutmak mümktün olacak A İralâ proji bir anket ola yak suncyoruz. Gelen cevaplar, tetkik ve tasnif olunacak , orr dan sonra bunu bir prensip ka- — rarına bağlamak mümkün ola - £ Gaktır. İkinci mesele, gramer terimle ri mesel Bu mesele üzerin de Dil Cemiyeti, Maarif Vekâle ti fanliyette bulunacaklardır. Te- rim meselesi ingilizce, fransızca veya almancadan türkçeye bir © klişe uydurmak — voya her kell- D menin karşısına istilah mahiye sdır. Koömisyonun başlıca meşgul olacağı meselelerden - birisi bu- dur. Bu büsustaki — çalışmalar — neticesinde verilecek — kararlar, Dil Cemiyetine Aarzolunacak ve — Amerika İzlandayı işgal elli (Bas torafı 1 incide) Nevyork, 7 ÇALA) — Ruzvelt kongreye bir mesaj göndererek © İzlanda başvekili ile yaptığı bir H anlaşma mucibince Amerikan kı © çtalarının © taları İngiliz kuvvetlerini tamam İiyacak veya bunların yerine & kame edileceklerdir. Ruzvelt gönderdiği mesajda diyor ki: “Garp yarım küresine —karşt sası muhtemecl bir hücum — da sevkulceyg balkrmından hava Şveya deniz üssü olarak kullanı! — mağa müsait noktaların Alman ya tarafından İiszal edilmesini Amerika kabul edemez, Ameri - ka şimdiki halde bu toprakların © hükümranlığında değişiklik yap P mak niyetinde değildir. Bu ada Jarm Almanya tarafından işga> P (i İngiltereye yapilan iaşe ve harp Mmalzemesi — sevkiyatını ha leldar edecek bir muhiyet göste yebilir. Binaenaleyh — ordunun başkumandanı mfatile İzlanda ile Amerika ve Amerika ile bil fmum sevkulceygi noktaları ara gındaki deniz münakale yolları — hin emniyetini temin otmosi için — Çüzmmgelen tedbirleri almasını — donanmaya emrettim. | İzlanda başvekiline gönderdi | ğim bir mesajda Amerikan kı- İW talarımın memleketin dahili işle rine hiç bir surette müdahale etmiyeceklerini ve bulıran gecer ğ bu kıtaların geri çek ceğimi İzlanda ahalisine teyit tim, İzlanda kükümeti hüküm- ranlığı muhafaza edecektir. | — Ruzvelt müteakiben İzlanda | bagvekilinden 1 temmuzda bu hu W sustaki mütabakatı bildirir bir “mektup aldığımiı ve aynr gün kendisine cevap verdiğini be- yan etmiştir. VAKIT Sizin gazetenizdir. Her arzunuzu yazınız, sıze cevap verecektir kongresi ondan sonra Maarif — Vekâleti bunları mekteplere bildirecektir. Üçüncü mesele, dilimizin in- şası mese ir. Dilimiz nasıl bir kadronun içindedir? Bunun iskeleti nedir? Şeması nedir? Kelime taksiminden tutunuz da, terkip ve insaya kadar, yani cümle ve onun kuruluşuna ka- dar, (a) sından (z) sine kadar bunun bir şemasını çizmek lâ- zamdır, Komisyonun mesaisi şu arzet- tiğim meselelere inhisar etmek tedir. Bunlara mütodair meseleler takdim ettiğiniz diğer broşürler de mündemiçtir. Bu brogürlere bir nevi pro> gram gibi bakmak ve ona göre çalışmak lâzrmgelir. İşin bu ta rafı hallolunduktan sonra yapı- lan dilekler de tesbit olunur. Ve bu suretle gramer - tedrisatı da yoluna girmiş olur.,. Maarif Vekili bundan sonra ya- pilacak münakaşalarda gayet obr jektif olarak hareket etmek l4âzrm geleceğini, vaktin çok dar olması- na rağmen işlerin hnddizatındı #hemmiyetli olduğunu ifade ede- rek komlayona mesalsinde muvaf- fakıyetler diledi. Azadan Hakkı Tark Us, mömleket heasbına çok faydalı bir iş olan bu komisyonu topladığından dolayı Muarif Veki- Hne teşekklir ettikten sonra mü> zakerenin nasıl cereyan — edöceği etrafmda münakaşalar başladı. Maarif Vekili akademik müna- kaşanm burada yori olmryacağını. davanm yalnız okül tedrisatını a. lâkadar eden meseleler Üzerinde durmak Vâzım geleceğini bir kac senedenberi bu yüzden Mektep - Terimizde gramer okutulamadığını Ve ağer münakaşalar uzun sürer- se bu için içinden çıkmanım müm- kln olamıyacağını beyan etti. Daha sonra döçent Tahsin Ban- koğlu hazırladığı kitap hakkmda uzun İzahat vardi, bu hazırlama içinde karşılaştığı müşkülüt hangi yollardan yürüdüğü hakkında kita binda mevcut üösslara Git görüşlü. rin! anlattı.. Komlayon — öştlüden Bonra ikinci bir celae daha yapt- rak nasıl çakşacağını tesbit clü. Yarın çalışmalara devam oluna - caktır, ( Refik'Saydamın nuku Lyon, 7 (ALA.) — Oti Le Tan gazetesi, — büşmükalerinde diyor ki: Doktor Refik Saydamın Büyük Mi let Meclisi huzurunda beyanatı, Türe kiyonin vaziyetini tam surette aydın. latmaktadır. Bencist Mechimin Anka, rada Fransez menfastleri için büyük ehemmiyette bir vazife a etmiş ol duğu şu dakikada, Türkiyenin hattı hüreketinde ve bilnassa Bencist Me ehinin vazifasi dolayısile Türkiyenin Pransaya gösterdiği dostluk tezahtir. lerine ve Fransız , Türk muahedes'. nin meriyette bulunduğunun teyidine kargı dikkatli bulunmaklığımız pek tabildir. 'Türk başvekilinin sözlerinden, Ame kara bükümetinin imzaladığı muhte. ııu müahedeler arasında hiçbir tazat bulunmadığı manası çıkmaktadır. Mu ayyan şeraltte Türkiyenin harbe mü, dahalasini düşünenler, Türk zimam. | darlarının hakiki niyetlerini iyi — bil. | memiş ve bu süretle bunların siyasi | bosapları yanlış çıkmıştır. Çünkü Tür kiye, milil arazis! doğrudan doğrüya hücuma uğramadığı takdirde, silâha Barıttmamata ati surette azmetmiş bulunuyordu. Türk , Fransız muahedesi, Türk - Rus dostluk ve bitarafırk muahedesi Türk - Alman dostluk munhedesi bütün bü diplomatik vesikalar Türk emniyetinin tegikii attiği esas prensip Übakımından nazart dikkate almmalı. | dır, Herhalde gu cihet — manidar ki | başvektl, Almanya fle olün paktın bun | dan böyle Ankara hükümetinin dalm! siyasetinin esaalı bir unsurunu teşkil ettiğini tebarüz ettirmiş ve Alman Sövyet arlaşmazlığı karşısında Tür. kiye, derhal Bertin ve Moskovaya bi. taraflığını bildirmiştir , Bu suretle harbin bütür budutlar Givarmda küküm sürdüğü bir zaman, (a dahi, Türkiye cumhuriyetinin harp dıyında kalma': azmi, yükaek bir tarz da teyil edilmiş vulunmaktadır. Berlle ? ÇALA.) — Alman matbus. t Dr, Refik Saydamın Büyük — Millet Mocttsindeki nutkuna we Türk « Ak man müthederinin suraberinin tontimm ne mit fafsilAtr ilk sayfalarında neş. retmektedir Alman ve Romen gemi- leri olduğuna dair şayii Solyadan tekzip edildi Safya T (ALA.) — Alman ve Rumen harp gemilerinin Karadenizdeki Bul Bgar limaniarına girmiş — olduklarına dair Sovyet radyoları tarafından verla len haberler resmi Bulgar mahfillerin de katiyetle tokzip olunmaktadır. Bu haberter tamamile uydurmadır. Çin -Japon harbinin beşinci yılı Tokyo, T ÇA.A.) — Japonya hükümeti, Çin — Japon hari nin beşinci senesl li sek askeri makamlarda değişiklikler yapmıştır. Ezcümle cenubi Çindeki seferi kuvvetler başkılmandanı general Uziroku general 1 İinin y rine Çin seferi kuvvoetleri kur- may roleliğine tayin edilmiştir. General İtagaki ise, yüksek askeri güra âzal ğına layin edi len general — Nakamura yerine Kore ordusu — kumandanlığına rilmiştir. iksek askeri şüra âzasından general Okamura mezkür şüra edilen general ine şimali Çindeki tetler başkumandanlı- ğına tayin olunmuşt —— Cenubi Amerika- da harp Lima, 7 (ALA.) — Pazar gü- nü Porür. Ekuatör hudüdünda “ce- reyan eden hödisa ha da Peru huki tarafmdan — neşrodilen tebliğde hüdİsenin mesuliyeti Ekua atöre yükletilmektedir. Tebliğde şöyle denilmektedir: 6 temimuzda Ekuatör hududun - da Zarunula mutakasında müsa - demeler olmuştur. Deloro eyale- inde Ekustör kıtalatı Aavardes, Palma ve Churgal mevkilerindeki hudut karakollarımıza taarruz et- mişlerdir. Peru kıtaları bu taar - ruzu tardetmişlerdir. Pazar günü gece yarıı Ekyatör lüler tekrar taarruza geçerek Pe- TU arazisine girmeğe teşebbils et. mişlerse de gene geri püskürtül - müşlerdir. Cereyan eden muhare- sinde bir Perulu ölmüz, aralanmıştır. 16 Ekun- törlü ölmüştür. Askeri makamlarca — müdafaa tedbirleri alınmıştır. Ovito, ? (A.A.) — Neşredilen bir tebliğde & Peru tayyaresinin kuatör şehri Üzerine akın - lar yaptığı bildirilmektedir. Bir kilise, askert barakalar ve bir ev harap olmuştur. Çuinto, 7 (A.A.) — Eküvatör resmf tebliği: Pöru muhafızları Huaguillas ve Chacras arasında Eküatör topraklarıma girmişler- dir. Karşılıklı topçu ateşi tenti edilmiştir. Peru tayyaresi Chae rasa Balzalito ve Guabillaya kar $ yirmi dakika süren bir hü cum yapmışlardlır. Bir kışla ve bir ev yıkılmıştır. Burada halk arasımda harp galeyanı artmaktadır. 15 bin ki şilik bir halk kütlesi vatanpera verane garkılar söyliyerek Guin tosokaklarında dolasmıştır. Halk, cenubi Amerikanım kur tarıcısı olan Simon Bolivarım heykeli önünden geçerken hay- | kırmış ve Peruya misli ile mı kabele edilmesini istemistir. Fevkalâde salâhiyeti haiz bir icra komitesi teskil edilmiştir.. Mulrtelif sımnıflar silâh altma almacaktır . ovyetler Japonyaya nota verdi Moskova, 7 (A. A,) — Sovyet Rusya hükümeti Japonyaya bir nota tevdi ederek Tokyo hüküme- kralı Ordu teşkil edecek Landra, 7 (LA.) — Yunan — Krah Jorj, Cenubi Afrika seyahatinden İn- | Kütereye avdetinde iMk 4 olarak şüp besiz Yunan müsellâh — kuvvetlerinin talimleri, techiz edilmeleri ve artırıl * mülarile meşgul olacaktır. Mulüm olduğu veçhile Yunan bah riyesinin yarımıdan fazlası Yunanlır tan harbinden kurtulmuştur ve şimdi Britanya Akdeniz donanması ile teg Yiki mesal etmektadir. | Hava kuüvvetleri mensuplarından mühim bir kısım da Yunanistandaa kaçmıştır. Tahliye edilen Yunan kıta> larma :munsup askarler ve Mısırdaki Yunan comaati tarafındaa teykil edi- len küyvetlerden mürekkap - oldukça mühim bir ordu da teşkil edülmekte - dir. Memleketlerinin kurtarılmsazma iy Hrak srzusunda bulunmasından dola” yı dünyanım her tarafında büyük mik- tarca kura askerinin geleceği tahmin olunabilir. Şimdilik barbiye nazırt Dimitrakis ve bahriye nazıri Amiral Sakollartu Ortaşarktaki Yunan kuvvetlerile ka- lacaklardır. | Alman tebliği | (Bas tarafı 1 incide) edilmektedir. Pripot bataklıkla . İzanm gimalinde Alman ordusunun birliklöri Nerlemekte, Dinyeper ve dvina'nımn yukarı mecrası istikame, | tinde uzanan cephede çarpışmak . | tadır, Alman « Finlândiya kıtalarının ha. rekâtı plân mucibince devam etmek, tedir. | Alman tayyareleri pazar günü düş manın bir çok tanklarını, zerhli kam, | yanlarızı imha etmişler, Sövyet ba. | taryasirını (şe yaramıyacak bir hale | getirmişler ,bir çok trenleri, yoltarı, cepbane — depolarmı teahrip etmiyler dir, Bundan haşka , Ulkranya'da ricaot eden kıtalara ve düşmanım müsteah. kem mevrilerine kargı da hava taar. |ruzları yapılmıştır. Diğer Birlikler Smolensk mintakna sında ve Pçipur gölünün şarkmda düşman kıtalarımı bocbardrman ete mişlerdir. . Bombardıman — teyyazeleri ile pike bombarlıman tayyareleri Finlândiya Bovyet hadudü — sivarında balıkçılar yarım adasında kara ordusunun iler lemesine yardım etmişler ve muhtelif çapta bombalarla düşmanın müstoah. Kkem mevzilerini dövmüşlerdir , | Dün Sövyetler 204 tayyare kaybet | mişlerdir. Bunlardan yüz aitası hava | muharebeleri eanasında, kırk biri yer de ve Üçü mayn gemileri etarafmdan tahrip edilmiştir. 10 Alman tayyarezi kayıptır. Baltık denizinin gark ktsmında Al man mayn gemileri dört Sovyet bul. ribine tesadüf etmişler ve bir saat devam eden muharebo neticesinde d tdan top mermileriyle muhriplerden birinin basara uğraması üzerine düş man çekilmiştir. Aynı Alman mayn gemlleri düşma. nn yedi bombardıman — hücumunu Keri piskürterek Üç Sovyet tayyare. st düşürmüşlerdir. Borlin, 7 (AA.) — D. N, B. nin bildirdiğine göre, & temmuz akşatır, şark cepbesinin cenup dölgescinde düş- man kollarına kargı harekâtta bulu> nan birkaç Alman savaş tayyaresi bir yol üUtisak naktasında 15 tank we 20 kamyon tahrip etmiş ve büyük miktarda daha birçek arabayı hasara uğratmıştır. Berlin, 7 (AA.) —D. 'N D. nin bi dirdiğine göre, 2 tommuzdan itibaren 72 saat zarfında, şark cepbesinde ye- niden 340 tank, 201 top, birçok zerh” ir Wwan ve sayılamıryacak kadar her türlü silâh ve techizat almmış veyâ tahrip edilmiştir. Berila, 7 (A.A.) — Boskid ile Prar | pet arasında mağiüp edilen Baolgevik- ler de Stalin hattıma doğru alctücele gekilmeğe çalışıyorlar. D, N. B. nin öğrendiğine göre, Al- man kıtalarmım tazyikma ve Alman hava Fuvvetlerinin mütemadi taarruz darına binsen bu Sovyet — kıtalarının mncak ax ehemmiyetli kasımları müd- tahkam hatta varabilecektir. Berlin, 7 (AA,) — — Voliniden çekilen bolgevikler, yeni müdafaa hattımar Stalin hattmm — modern tetihkâmlarına varmaya teşebbüs |B italva Rus mukabil . kruvazö- taarruzuna güveniyor Başlıca Rus kuvvetlerinin Henüz harbe girmedi- ğini kaydediyor Nevyark, T (ALA.) — — Amorikada gitlikçe gerekleşenbir kanaata — göre naziler Rusya seferina — başlamakla beklediklerinden fazia düşman Kkazan, maşlardır. Başmakalesinde — Nevyork Herald Tribun gazetesi Almanyanın şimdiki vaziyeti (le Almân ordusunun Fransa a ve Polojoyada aynı müddet zarfıne da katettilt masafeler arasında — bir mukayose yapmaktadır. Radydlar, Rus mukabil taarruzu haklkında nikbinane tofafrlorda bulun. maktadırlar. Müfessirler Rus müukases wemaeattnin uzun süreceğini iddla et. mekten içtinap etmakte iselar de naa zilerin henüz kati bir muzafferiyet ee de etmedikterini ve başlıca Rus küve vetlerinin henlüz harbe girmedikleri, Bi kaydeylemektedirler. — — Sovyet tebliği (Bas tarah 1 incide) yet kıtaları düşmana mühim tank #a yintr verdirmişlerdir. Polostak istikametinde Drinayt geç mek istiyen düşmanla bütün gece şid. detli muharobaler yapılınıştır. Bütün taarruzlar geri püskürtülmüş ve düşe man ağir zaylata uğratılmıştır. Besarabyadan Almanlar tik hedefle rine kadar geri pürkürtüllmüşlerdir. Riga körfozinda eereyan eden — bir denlz muharebeminde iki Alman daşte royeri batırılmıştır. Firlândiya kürfezindeki maya Lar. lasinda bir Alman denimaltisi tahrip edilmiştir, Sovyet sabah tebliği Moskova, 7 (ALA.) — Sovyot isa tihbara' bah ilk saatlerde noşredilen Sov. | yet tebliği: 6 temmuz günü, —motörlü cüzüe tamlar arasında muharebe Ostrov, Lepel ve Novograd « Volintk böle gelerinde büyük bir şiddetle de. vam etmemiştir. ,Ostmav bölgesinde, düşmana kare Bt yapılan enerjik mukabll hücum. lar düşmana uğır zaylat verdirmize tir. Bütün gün, Visna bölgesinde çok giddetli çarpışmalar cereynn ete miştir. Öğleden sonra tank hü. cumlarına maruz kalan düşman motörlü kıtaları, tedafll vaziyete geçmeğe mecbur bırakılmıştır. Borisov bölgesinde, kıtalarımız, düşmen motörlü — elizütamlarıma kargı taarruza geçmişlir. Öğleden sonTa bü bölgede giddetli çarpış- | malar cereyan etmiştir, Bobrulek bölgesinde, kıtalarımız, | tüşmanın Daieper'i geçmek için yaptığı bir çok tegebbüsleri tan. detmiştir. Düşman, bu bölgede vukua gelen muharobelerde ağır kayıplara uğramıştır. Novograd « Volinak — bölgesinde düşman motörlü cüzütamları bü. cumlarda bulunmuştur. -Anudaae mukavemet eden kılalarımız düş. manı durdurmuştur. Cephenin Besarabya bölgeşinde, kıtalarmınz, Boltzi istikametinde hücum eden düşman piyadesi ve cüzütumlariyie şiddetle çarpısmak. tadır, Cephenin diğer bölge ve muınta. kıtalarımızın vaziyeti do« kalarmda, #işmemiş olarak kalmaktadır. Hava kuvvetlerimiz, Tualiyetini düşman motörlü cüzütamları üze. rinde temerküz ettirmiş ve bu su- retle kıtalarımızın harekâtına mü. zaheret etmiştir, İlk raporlara gö re & tammuzda hava kuvvetlerimiz 28 düşman tayyaresi tahrip etmiş. tir, Bizim kayıbımız 8 tayyarodir. lardır. Çok kuvvetli mildafan gi « dühlart ile mücehhes bir kaç ka « lenin alıımasını mütçakip, het mü teaddit noktada delİnmiştir. Al - man kıtalarının jleri hareketi de- vam etmektedir. Börlin, 7 (AA.) — D.NEB, nin öğrendiğine göre Alman zarhlı kuv vas ve keşif tankı ile ağır ve örte <Apla 100 top iğtinam edilmiştir. rübatırıld Londra, 7 (A. A.) — B, B G Amiralliğin — teblği: 29 Hasl 4 randa 10.000 tonluk Göorezzla İl yan kruvasörü bir İngiliz de: Ust tarafından torpillenerek © rılmıştır, İtalyanın bu tipte Ğ kruvazörü vardı. Üçü Mataban niz muharebesinda batırılmıştır. Bundan başka 9,000 tonluk sellâh bir ticaret kruvazörü, tollluk bir İtalyan iage e 1500 tonluk bir başka gemi, V 8000 tonluk bir vapur da bat mıştır, * hakkında İsvece gelen habet göre, Sovyet genel kurmayı, diye kadar ihtiyat olarak nan Leningrad, Kiyef Kuk askeri mıntakaları kıtaatını Ğ harp meydanına — sevketmiş hanmaktadır. Bu taze kuvvetler Stalin b tının önünde harekete lerdir. Hudut — mıntak eereyan eden büyük muh e lere iştirak etmiş bulunan Kü vetlerin bir kısmı da bu K önünde toplanmış — bulum u dır. Mezkür kıtalar, Litvanya, Bi tonya, çimal , V ya ve Galiçya mıntakalarınd Muharebelere iştirek etmişlerdi. Zırlılı ve motörlü Sovyet ih yat kuvvetlerinin yaptığı şiddi İi mukabil hücumlar Alman ri kıtalarmın yürüyüşünü duf durmak gayesini istihdaf etmefi | todir. Bu suretle düşmanın P zerdivonende tathik etmek ist€ manevresinden mifd 7 Stokholmdeki askeri mahfillef $f bu yeni Sövyet kuvvetlerinii ŞiC müdahalesi üzerine hasıl ol vaziyet hakkmda bir mütalı beyan etmenin 2or olduğu ll naatindedirler. Alman kıtali nın süratle ilerlemeleri bu v: yeti müphem bir vaziyele ko nmuştur. munla beraber, r ler bugünkü vaziyetin asağıdaki | şekilde tasavvur edilebileceği mi taleasındadırlar: Baltık memleketlerinde muka” bil taarruza geçen kıtalar Leni grad mıntakasındaki motörlü Sovyet kuvvetleridir. Bu mınta” kada başlıca muharebeler Dunâ burg — Leningrad yolunda kâliil Astrov şehri civarında cereyatt etmektedir. Burada halen çok giddetli bir meydan muh cereyan etmektedir. İkinei Alman kolunun ilerleyişi hakkında hâlâ sarih haberler alına * mamıştır. San malümata göre bu kol merkezi Estonyada Parpat nehri üzer rinde Valka Hstikametinde ilerlemek * tedir, Ostrov etrafında osreyan edeli meydan muharebesinin neticesine id* tizaran bu kolün durmüş olması ihti" mali vardır. Minek * Smolenak cephesinde mü” harebe, asıl Stalin hattı üzerinde de* vam etmektodir. Burada Ruslar şid * Getli Mukabil hilcumlara — geçmekter dirler. Alman resmi tebliği Almasla * rın Dinyeper nehrine vandıklarını bil" dirmektedir. İsveçli askeri mütebasmlara göre zırhi: kuvyetler Alman, Macar, Slor vak ve Romen kuyvetlerinin teşebbils ettikleri çevirme hareketine karşı koy Sovyet - İtalyan ıiyuf memurlarının mübadelesi Roma, T (A.4.) — h toma, T ( ) lı=- yan siyast memurlarile