4 Mart 1941 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

Bulgaristanın Üçlü pakta iştirakinden sonra Bulgar Başvekili Filaf Viyana- da ÜLlÜ pokta İşt'rak İmzasını at- S luktan sonra Romazyada bulunan dilman kutaları da Bulgaristana doğru bareğeto geçtiler ve profe. Sör Filof Soafyaya vardığı zaman Alman — kuvvetleri de Bulgar ya- yltabtını işgal etmiş — bulunuyor- dardı. Şayanı vazardır ki Alman Olütalarmım Bulgaristanı işgal cde- Bekler! saylası çıktığı — vekit Al. Man hariciye nezareti şçiddetla tekzip eliyor ve bunu İnzilizlerin Bir dedikodusu addederek şöyle diyordu: “Alman kıtalaram Bul. İN cmristana — girmesi bahis mevzmı B bhlle nlamaz. ., A AMilverin Balkanlarda hareketea geçmelerini yu bir iki kelime (le Anlatmak kabildir; Alman ve İtal- yanlar Tngiltereyi Akdenirde mağ- ŞU lâüp edeceklerini zannetm'slerdi. Fakat hasanlar boşa çıktı ve İn- giltere Ardenisde mağlöp' olmak #üyle dursun mihvere mevdan a. Budu, Bunun üzerine Almanlar Romanvayı Oşzale basladılar ve ar da Yunanistana hakaı Sir tecavlira goçtliler, Şu hale gö. Fo Balkanlsra harbi miyverin ge- Sürdiği muhakkaktır. Mihver bar- BiR sahasını ganişletmekte ve bu ateşe bir çok masam — devletleri Hptmeakta bir fayda ummaktadır. Büulgar Baçv FPilof Bulga- Elslanım Bulh içinde vasamsğı ar. gu ottiğ'ni süvledi. Bulraristanm bu emelde bulunduğu — doğrn ola, Ü bilir. Fekat Almanlar için bir ha- Ş reket üssü olarak t--af edilen Bul. Ü garistanm bu emelinin tohakkuku # ne dereceyo kada kabildir? Tag- #i lzlerin Pomanve No sivasi müna. Üİ gebetterini kestikolri ve halen AL e man küvvetleri ellade — bülinen #pötrol küyülerimi bombal-yacakla $t malümdur, Bulcaristanm — &on Yaziyeti Tngilirlorin Romanyaya geçebilmeleri .cin bir. yol acrvar damektir. Su hal karetemda Pul- Küristanın Evlh ve sikündan bah- B Getmesi de savanı tesmmüldir. B Demek oluyar ki mihver dağre- dan doürüv. İnsiltoreve bücuma gesaret edemariş ve harbi beş- $ a sahhlara yaymakta bir fayda Yınmuştur. Bulraristanm harp sa- #EL aet olması muharebayi bize bir Ppdim daha yakm getirmiştir. Türk mllleti hâdisevi her samanki 20- Şekkanlır ve — vakarile kargıla- miş ve vakayiin inkişafmma intizar gömekte bulunmuştur. Uzakşark vaziyeti Jdapanyayı bu ara en ziyade meş gul eden Kindicini ile Biyam ara- Biğmde olan ihülAfter, Japonya ihti- Elâfmn halli için svlh tavassutunda bulunmuş ve her iki taraf da bunu Okabul ederek — milzakereye giriş- Mişlerdi. Fakat İnconva her seye Ö rüğmen Hindicinlnin Siyama arazi ölerkin! istiyordu. Amerika Vişiyi buna — muvalakat — etmemesi için Ülezyik etmişse de bir hayli düşü- men Visi hükümelti Japonyanın Stazviki karçrsında Janon teklifleri- DBi kabulb mecbur olmustur. Vişi #bükümatinle Cunon tazviki karşı. Ş sında toyun eğmesi — Hindiçiniyi i ma terit demek olacaktır. Bu da mozkük para için vahidi kryasi Bunun küsüratı (mangır), ez'afı ganhtelif sıkletlerdeki gümüş ve mütecesir almuştu. mi daha küçük olarak çıkmas na kolleksiyonunu yapmak İşinl de mMeöydana getirebilmek yevakkaf bulunmuzğüz, , Bu hediyeler için ifade cddlen krymetler bakkında Barih bir fikir edinebilmek üzere Osmanlılar zamanı meblükütma bir göz gerdirmek faydalı olur:Osmanlılar- gerlar bakırdı; fakat eakça gümüş bir sikke idi, Ösman- Dların saltanatları bidayetindenbari akçenin sikleti bir miskalm dürtta biri olarak tayin ve tesbit olunmutu. Bu, bugünün müs'tamel vahitlerine göre (bir gram, oo beş san'igram) vezminde bir #ikke idi, demektir, Fakat — mkgenin gerek vezni, gerek ayarı sonralartı mükerreren tadil ve tebdil edilarek bu meyanda haeml ve kutru da değ'etirilmiş ve tabif hakik! krymeti de bu tadillerdan Oamanlı padlşahları, Fatih Sultan Mehmed aams- mmdı basiryan bir itivadik, clllüdanıır müteskib veni mkçeler kestirerek piyataya arzadarlar ve tedavi!lde bulunan her ceki akçeyi yoenisi ila dağiştirirlerdi: fakat padiyıhlar her defasmda yeni kesilen akçeleri eskileri. ne nazaran hem vezin, hem de ayarca dahn düşkün ola- rak kestirmek surctile hazinece bu para tebdilinden isti- fadayi de deryiş etmiş olurlardı. Bu lstifade düşüncesi Galmâ akçeler'n her defasımda ayarı daha bozuk ve har- Akçe tebdili işi daha evvelki toplanarak eritilmesi suretile yapıldığı için bu ameliye Aynı zamanda Osmanlı sikkelörinin tam ve kâmil bir er pedisahın sikkesinden — mütesekkil bir kolleksiyon kevfiveti ancak — suntn. bunun elinde 'teradüfen kalmış zikkeleri olue edebilyeye mü- vaziyet Biyamı Japonyaya minnet barcu karşısında btrakacak ve bu suretle Japonyaya dabha M racaktır. Bu —yaklaşmanın ileride Siyamı da İngiltereye kargı mi- tsadöleye mecbur edaceği Mmuhük- kaktir. Amerikanın mühim vaziyeti Harp devam ettikço dünya âb- tm stokları Amerikaya taşımmak. tadır, Malümdür ki mülletler ara. larmdaki alış veriş barcumu al- Unla öder, Alvanlar tarafmd 1 işga) edilen bazı memleketlerta altın stakları da Amerikaya kaçı- rıdmış ve bu süretle Amerikadn'i aitm #toku 22 milyar döolara baliğ olmuştur. Mihver taralmılan aitma ihtiyaç kalmadıtı iddin edildii bir srrada bu vaziyet gayanı dikkattir. Amarika yakmda bağsı memlm ketlere alt mavduatı bloke etmeğe karar vermiştir. Bu kararın saba. bi malüm “'mamakla beraber e. hemmriyetini Haha İüzem gormü- yoruz. Amorikanm İngiltereye yardı- mu bütün bızıyla devam c*“or Harhin başmda T 000 amela ile çalısan tavyara fabrikaların'm * g#ene haziranmda - amele adedini 200.000 © orkaracafmı söylere>k yardımın ehemmiyetini teharlla #t tirmiş oluruz. Afrika harekâtı Bugün Libya harekâtma iştirak eden hür Fransiz kuvvetlerin'n Kufrayı isgal ettikleri ve burada 1000 İtalyan esiri aldıleniyı bikli. rülmiştir. General dö Go) idarcala- daki kıtaların buradan 780- -800 kilometre ileride bunman 'ngiliz kuvvetlerile irtibat temin etmeleri kuvvetle muhtemeldir. Arnavutluk harekâtı Arnavutlukta — Yunan ve İngiliz hava kuvvetlerinin muvaffekryet- lari devam etmektedir. Buradak! hava kuvvetleri İtalyan kuvvetle- r'ndan çok dün olmamakla bera- ber muvaffakıyet müttefiller ta- rafmdadır, Bundan u netlce çıkar ki İtalyan tayyarcleri evmaf ve malseme itibarile fena, tayyareci. leri cesuy deği! ve nihayet bir kea Hme e kuvvei manoviye rzayıftır. Amerika Bütün yabancı devletler mevduatını bloke edecek anmam— $ (4A4) — lnıilıı mevduatı da dahil ol, mak Üzere yabancı — devletlere ait Amerikadaki mevdualin blo” ke edileceğinin bariciye nezare. ti tarafından resmen ilân edil, mesi anbean beklenmektedir. Bulgaristanın işgali hakkın” da iyi haber alan mahfillerde beyan edildiğine göre, Ruzvelt | Bulgar mevduâtına ait ayrı bir amir vermiyecektir. Ruzveltin bir kaâç güne ka. dar umuümi bir emir vermesi beklenmektedir. ötedenberi (akçe) idi. da büyük hacimde ve altın sirkelerdi. Man. armda hayli gebeb olurdu, akçelerin piyasadan çok güçleştirmiştir. ve Birinci Meclis nasıl ve nelerle uğraştı ? İçki yasağı tekllfmın geçırdıgı safhalaı[r_m — Bayşı dümdi sayımızda — m:c. reis vekili “Vehhi Hfen- — Böşnci maddeye — geçiyo- nıı! derıeı Ali Şükrü Bey kanu- na ilâvesi istenen maddelerin bu mer'iyyet ve memuriyet maddüle- rinden evvel müzakeresi lüzumu nu hatırlattı, Fivaki iki döktor, operatör K- min (Bursa) e Suad (Kastamo- nu) hekimlikte kullanılacak ispir- to ve ispirtola maddelor için birer toklif vermişlerdi. Her (ki teklili sahipleri -aüdafua — gttiler, Emin Beyi — Ali Şülkrü Beyin teklifi encümene geldiği raman bu şekli ı uz. — Tuhabatte kullanılacak — ispirtolar hakkında bir kayıt konulmamıştı. Tababet- ta ne rakıdan, ne konvaktan, ne şamnanvadan. ne garaptan vazes gemeyiz. dedi. Surd — Rev: “Bir tentördiyod, bir bansıman yapmak isin ecrenede İemirto bulunmasm, bu, kabil değildir. Her ecrancde 10 k'lo kadar bulunmalı, diyordu, Etrafm itiraslı — bakışlarını görcn Hftşime (Corum) da: — Doktorlar, mütehassealar Hizmm — gösterivor, neden İtirar ediyozunuz? diye soruvordu. Ali Şükrü Bey gayemin iç' menstmek — alduğumu, — ispirtoları menetmek olmadığın: söyledi ve Od dökterim teklifini var'd göre. rek, bunu birlektirmelerini de kendil*rinden tstodi; fakat Haylır Dev (Corum) soruyardu: —— Müz. klratın alât ve edeyutr müsaderö adilince Hanirta nerede yanılarak ? Onaratör Ymnin Res: Vekâleti kendi — kontrolü altında bir isp'rto fabrirvası — açılmağına müsaenade edear, dedi. Natlcede takrizler dikkate alm- dr ve mözeolünarat ga — gakll ve- rildi: « Maddo 8 — Tabhabette kullanı- Tacak her nevi İspirtolu mevad Ih- tiyaç nisbetinde Sıhhiye Vekâle- tince Goxahanelere tevsi ve sarfi. yatı kontrole tabi iutulur. Medde & — Tababette — istima! ı.ı?d n—ıhm K hiye Vekâletince bir talimatname kalama alınacaktır. Ş'mdi son bir Leklif olarak yinc Tevfik Rüstü Beyin malüm teklifi ortava çıkmıştı: (âMterasim ve itikadat-; diniyyeleri müktosasmoca — makirat — istimali (Ermrum) un imzası yoktu. Müfid Efendi — (Kirşehir) in “Tevlik Rüştü Bey demin bağırdı gağırdı da roddolundu., deyin dur. masma ruğmün doktar teklifi bir dofa daha kürsüden müdafaa ve mexheb hürriyyetinden bahsetti: — İslâmm cakadderatınimn mev zuu bahsolduğu sır.larda bizim en cok istinat edocağimiz allel islimi. venin 20, 30 mislini maalasef da ha bir zaman icin kendi istilâlar iitmda tutan memleketlerde hür- viyyet sassımı ileri sürerek huku- cumuzun müd.fansı — essamı red detmivelim, diyordu. Tevfile Rü«tti Bay AN #iilerli Ba- SürnefDü üNü .Vazan.H V. Akçelerin böyle miriye gölir temin ed'yoruz zanni. le her defasında biraz daha bozuk ve biraz daha küçük gçıkarılması işi, Üçüncü Sultan Muradın saltanatı zama- ilerlemiş ve gümüş meskükâtn vezin ve Ayarı artık himsedilecek dörecede bozulmaya başlamış- tı. Çünkü; biyadette bir akçe, miskalm dörtte biri sık. Tetinde çıkarılmış olub bu itibarla bir miakal ağırlığına Gört akçe tekabül aderken ve bu da bir buçuk dirheme mundil ikan Üçüncü Sultan Murad devrinde beş akçe hir dirhem sıkletinde idi; hattâ yine onun saltanatım'a sanlarına doğru akçeler daha biraz düşkün ayarda ve daha biraz tüçük bhacimde olarak kesilmiş ve tedavüle çıkarılmışlardı. Altıma gölince: Otmanlılar zamanmda İlk altın sik- keyi Fatih Sultan Mehmed 883 senesinde, defa olarak tahta gıktıktan yirmi sekiz sene sonra, kos- tirmişti; masmafih Fatih Sultan Mehmedin kestirdiği altınlardan evvel de Osmanlı piyasa ve pazarlar'nda ah tm todavül ederdi. Şu kadar ki bunlar hep ecnebi al- tmlâarı (di ve bunlsra (Venod'k dukası), çAP altını) veya (Macar filorisl) ve #frenciye) denirdli. Netekim Osmanlı altmları kesildik. yazi ikinci (fitari), (Ma- yahut da (sikke-i MASMmAd Salih »cendi (Hrzaram) yi kazandı; fakat etraf kandinden daha hararetli idi, “Senede bir de- fa merasim yaptlırkon güya Haz- reti İsan'n kanı İçilirmiş diye şa- Yap içiyorlarmıs!” dodi, Müfid Efendi de yok, canım, (hurafe!) diye karşıladı. “Bir ha- kürat vardır ki hürriyyet.i #iniyya ye islâmlar kadar riayet eden b'ç bir mület yoktur.,, dedi. Sağdan hir meboa: “Riayet etti de re İs- tifade etti?,, oövabmı verdi. “İe- tifade mevzuu bahis değil, bu bir gereftir. Morasimi dinivveleri &. nasında içki içmeye müsasde et- yarlidir, dedi, Münlâ Efendi “De- min onlar içmez diyen — elzdinis!" hitabimda bulundu, Ali Şükrü Bey: — Hocam, rica ederim, dedi; A- mer'ka protestandır, bunu yapan katol klerdir. Bla (Vesaifi diniy- yeleri esnasında içki —kullanmak mecburiyeti diniyyesinde bulunan. Ne Demeli? “Alman krtalarmın Bulgarlstana girmiz oldukları resmen — bildiril- mediğine rağmen, Bu İbarenin nereden elmdrğını söylemeğe lüzum var mı? Ajans. tan... O ajans ki türkçanin bugln.: kü imlâ ve ifade anarşisinin yüz. de elli mösuliyeti onun boymunda- dir, Her Türkün (Vişi) diye bildi- Bi, belled'ği mw vie-ly gibi biri okunacak biri okunamıyacak iki heco geklile yazanlara ve yazı De okuma arasında zararlı bir iki. lri; çıkaranlara neşir vasıtası olan ur, İşte bu bozuk ibare de ajans müterciminin güphesiz bir dikkat. sizliği osori... Bozuk; zira (rvağmen) kelime- sinden #vvel gelen kelimelerin is- mi cinsinden olması lâzrmdır; isim, mastar, izafet terkibi, hasılı bir is'm; fakat hiç bir zamanda bir fU! sıygası delit: (Kaldeye mmi- men, bize rağmen bizim gayretimi. ze rafraan, böyle olmasma ra”- “en) gibi... Bunun iç'n (Resmen bildirilme- Uğine rağmen) dememali, (res- men bildirilmemesint rağmen) de- mel lar kullanabilirler) deriz; bu kanundan müstesnn diyemeyiz, © valkit önlar moyhüne açar, rabı da yaparlar! dedi. (Olamaş! ola. maz! © zaman — İ&lâmlar da İçar) sealeri kargılık verdi. Kürsüye gelen Rosih Antalya): *Biz bu kilisöleri, ainagokları, ma- nastırları tarassut altimda bulun durmıyacağız. Onlâar — merasimleri senasında kullanırlar, Kanun mes- küt geçmelidir,,, diyordu. — Kanuna böyle sarahat koya- cnk olurgak, şiridiye kadar her türlü şeyiz ocağı olân kiliseler meyhane olacak, sizi zehirliyocek- ler! dediği zaman alkış!andı. — Bunlar zimmidir, bizim te- baamızdır; fakat o tabliyoti Ihlâl etmedikleri — müddetçe.. Bugün har şeyimize hakaret öden, bükü metimizi hükümet telâükki etmiyen adamlarm hukuku — mütekabilesi düşünülemez! dedi. Heşim Bey de övvelee bu mev- zuda kendi verdiği bir takriri red- dedilmiş olduğu için yeniden mü- nakaşa edilmesini muvafık bul- muyordu, Hamdi Namık (İzmit) defin me- rasiminde, Yabud! düğünlürinde ve gocuklarınım sünnet'nde, nikâhla. rında kullantlâ ğmı hatırlatarak başka memleketlerdeki islâmlara mukabele bilmisilden endişe etti. “Hissiyata kapilmıyalım,, tavkiye- ainde bulundu. Alman Selâniğe | ingiltere | tenlike ml Frans zca Le Juraâl askeri n.mırrb'i son gumnı—dı— larda Selâniğe doğrü Merlemme arzularını bir tetkik makalesi Bu makaleye ıbı'e manların 20 fırkalsii Trakyada ise büyük Ş he veti vardır, tarafından 5—6 iırll edilmektedir. Bü Almanların askerleri ite de bu azlık havl ile telâli edilebilir. cak olan hava ku' kuvvetleri müşterek vaptığı takdirde da bulunan lnıılu J surotta - tehdit Şimdiki halde sow dağı araamcaki İvniz 'vr Üzi ada adeta mahslif te kaldığı için İtal 'it dan hiç bir tuzyike *& Serbest bir halde : dir. Fakat Alsanlar ğ löniğe isecek ohı-'ırl:' rulacak olan üsden releri Sişliya — 308 hava ve deniz M*mud lği ederek bütün tehdit edebilscek*ir. Eğer genaral Bibi Selâniğe inmek Tevfik Hüştü: “Din-i necibimin | Almanların elde hürriyyete olan hürmetinş ftira #t | böyle garki Akuemisi miyelim! diyor, Rasih (Antalya) nn “Hürriyyet-i eydan İtaatle mü- kayyett'r” yolundaki — cevabma gevap veriyor, “Hiç bir vakit ta. gavvur etmiyorum ki hiç kimse en makbul fetvayi islâmiyyeye lstina- den beyanat-ı resmiyede bulunan savattan, makamı hilAfetten dahe Pyade lddisda bulunsun,, dive tek. Üfini kurtarmaya çabalıyordu. Na- Hlet Hasan Basri (Balkseri) nin red hakkmdaki takyiri reva konul- du, Lehde, olanlar alayhta olan- Jar kadar görünüverdi. — Reis ok. gerivettem — şüphelenrdli; - Mufkl E- fandi “ake'ni reye kovunuz,, di- yordu. Kondu: — reis tebliğ etti: — Efendim, ekseriyot bu taraf- ta! Teklif reddolundu. (Daha var) HABER Ter gün 8 _sa]ıi fe ten sonra da bu ecnebi altınları Osmanlı - piyasalarında tödavülde devam etmiştir. Üçüncü Sultan Murad zamannda da âlün meskü- kât kaslimişti ve bunlarım da arkleti manmda kesllen 2itm vazinlerine müsavi olarak bir dır- hem, bir kırat ve bir küsur habbe idi. Şu besapca bun- lar çok sonraları Sultan Mecid gamanmda kesilen ve yüzlük Meeldiye altmı ismi verlip müstesmma er'afı ve aksamı da çıkarılmış ve el'an balk arusında Osmanlı u- tını namı altında tanınmakta bulunmuş olan altmın vez- hemen Patih za- nen bemen yartama muadildi demektir; çünkü bu to. &İ idi. puncuların aikleti İki dirhem, dört kırattır. Şu kadar ki son Osmanlı altınları yirmi iki Ayarında olduğu halde Üçüncü Sultan Muradım — saltanatı zamanmmda koszilmiş olan altınlar, Fatih Sultan Mehmed zamanında kesllen altınlar gibi yirmi üç âyarnda idiler ve Fatih zamanm” da bir altın altınış akceye muadil tutulürken ayni üyar ve aynı vezindeki altının üçüncü Sultan Murad zamanm- da yetmiş ve hattâ daha sonraları yüz yirmi akçeyo musdil tutulması bu devirlerde alkçenin vezn'nde ve a-. yarında akçe aleyhine yapılmış geniş tadilütm netice- (Arkası yarm) TASHİN — Tefrikamızın dün çıkan T sayılı kırma- saktır, am birinci sütununda bir kaç tertip yanlışı kalmıştır: 1 — 14 Üncü satırında (olduğu) ndan sonra şu fbare konacaktır: (ve tekmil vezirler #ğmr selümlık 6l. hiselerini giyinmiş bulunduğu halde). 2 — 18 inci eatırımda (tantanslı bir şekilde yapı. bırdı.) İbaresine (söyle ki) kelimesi eklenecektir. 8 — 22 nmel entırmda (korkune vekarları içinde) Hbaresi (korkune vekarları icinde da) sunetinde okünar dit etmeğe mu .nasir İ la harbin hıınl’—'# lJemeğe b'le havat ,JÖ harp gemileri Sicilyüö 5 terbestçe geçtikten limanmda — bulunan Akdenizde — yaj harbin kazanıla! mek gülünç olur, =£ı İ Kolonya bombari Uç saat Landra. $ (AA.) — T taarrığl mahiyette Bf © yaptıkları sırada Haritagendeki düşman danlar.Dı. bombala Terimizcen hiçtiri KAYİ Losüra, 8 (ALA.) — göre, Cumartesi günü rine luyiliz hava ’ ğt tücum Üç sant sürül #ndüstri nmukımlu Hu ryungın ve imfili miştir, Birçok yıu“j / ve bu yangınlar. Bede'ler: tayin ve e miştir, Ingiliz boml | leri Kolonyayı — Ruzvettin ml sili lllaıifı Lizton, 8 (ALA.) ” SUsİ mÜmeasili albay l Donavan Portekiz m zİyaret etmiş ve DİF tür. Bu mülükatta bon maslahatgüzari bulunmuştur. Donşvan, Porteki gından çıkar çıkmal ve meydanına giderek Madrite gitmiştir. . uıııı. * ıA-A-) a büyüle eIÇisİ dın bayyare ile Büyük ıl.çl Madride Romanyq i Yunanlı © iki Yuneslğğ Bükreş 8$ (ALA.) ” lııııvvdllı* ; man erdusu bini katledan Yuzadli rafından yapılan diğer iki Yunanlı gütelecisi tevkif uıuııınmnılı#ı M tedirke, /