4 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

GUVEN Hayat,yangın, nakliyat, kaza Galata Tel: 44969 • 40630 SiGORTA SOSYETESI 17 nci yıl sayı: 5950 umhuriyef Telgraf ve mektub adfesi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 tSTANBUL CAĞALOĞLU Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 r Dunyanın en kudretli aş romanlanndan biridir. MacaKaSm Necmi Seren tercüme etmiştir. Tanesi Ş^kuruştur. VESTA RAHiB ^w •P Salı 4 Mart 1941 AHMED HAÜD EVİ Bulgaristanda Âlman askeri Bulgaristan yeni vaziyetin komşularile ve tahsisan Tiirki ye ile olan münasebetlerine ha lel vermiyeceğini tetnin etmek' tedir. Kendisinin buna muktedir de olmasını temenrii ederiz. ihayet vaziyet biitün içjiulerile açüdı: Bulgaristan Başvekili Profesör Filof Viyanada memieketinin iiçüzlü pakta iltihakın: imza ederken aylardan ve aylardanberi Rumanjada toplanmakta olan Alman askerleri de Bulgar topraklarına girmişler, her çeşid tayyareleri iki yüz elli gibi kesif bir adedle Sofya üzerinde saatlerle uçmuşlardır. Alman biiyük genelkurmayı bir zafer tebliği gibi ilân ediyor: İngilterenin Balkanlarda çıkarmak istediği kargaşalığı önlemek üzere Alman askerlerinin Bulgaristana girnıeleri emrolunmuş ve askerlerimiz Bulgar hududunu geçmişlerdir. Bulgaristamn iiçüzlü pakta girmesi. ne olursa olsun yabancı olan kuvvetlerin Bulgar topraklannı istilâ ve işga^etmesine kâfi gelir mi? Eğer bahis mevzuu olan pakta iltihak Işi .herhangi ittifak muamelesinden bir parça ise yalnız imza keyfiyeti Bulgaristanın Alman askerî işgali altına alınmasına elbet kâfi gelmezdi. İttifak akdeden devletler hukukta miisavi heyetler sayılırlar. Bir memlekete hatta müt'efik jlevletin ne olursa olsun yabancı olan askerlerinin girebilmesi için çok titiz ojarak düşünülmüş bir takım şartlann pevcud ve mukarrer olması lâzımdır. Bulgaristamn iiçüzlü pakta iltihakında memlekete yabancı askerlerin girmesini înce eleyip sık dokuyan böyle şartlardan haberdar olmadıchmız gibi artık bu hâdise etrafında aldığımız biitün malumata nazaran vaziyette bu türlü düşüncelerle oyalanmağa bile yer olmadığına kanaat getirmis bulunuyoruz. Esasen Almanya Bulgaristana askerlerini sokarak herşeyden önce bu memleketi mukavemetsiz isgal etmek istcmiştir. Üçüzlü pakta iltihak merasimi üzerindeki .büliin parlak sözler bu acı hapı yaldızlamağa matuf gayretlerdcn başka birşey değildir. Zaten Viyanada üçüzlü paktın >eni Rİzamını ve mihverin Bulgaristana iyifiklerini öğen Başvekil Profesör Filof Sobranja\a verdiği izahatta hakikati daha açık söylemeğe mecbur oimustur. Bu izahatta Profesor Filof söze: Almanya bizden Bulgarisfana tskerlerini sokacağuıı ve bunlan memleketimizden geçjreceğini beyan ederek buna muvafakatimizi istcdi. Demekle başlamıştır. Çıplak hakikat de bundan ibarertir. Profesör Filof kısa ve ölçülü olmağa itina eden izalıahnda hükumetçe enine boyuna tetkik edilen Alman isteğinin nihayet kabulü zarurî görüldüğünü. böylelikle Bulgaristamn bir harb felâketile harab olmaktan masun tutulmuş olduğunu, Bulgaristanm komşularile olan muahedelerine sadık bulunduğunu ve Almanyanm da bu taahhüdlerden ezcümle son defa Tüıkiye ile akdolunan ademi tecavüz paktına bilhassa itina etmeğe söz verdiğini söylemiş ve neticenin Bıılçaristan için iyi phıcağı kanaatini de ilâve ederek sözlerbıe son vermiştir. Üçüzlü pakta Macaristan da dahildir. Fakat orada Alman askeri yoktur. Buna bedel Macaristandan Alman askerleri trenler içinde geçiyorlar. Bulgaristamn vaziycti daha zijade Rumanyamnkine benziyor. Çünkü orada olduğu gibi burada da memlcket filen Alman askeri İşgali altına girmiştir. Bumanyaya Rumen ordusunun Alman usulünde tensiki maksadile geldiği iddia olunan Alman askerlerinin zamanla hakikî işgal orduIan haline nasıl geçtiklerini biliyoruz. Herhangi maksadla olursa olsun yabancı bir memlekete hatta dostane şekilde girecek yabancı bir ordunun kendi emniyet ve selâmeti için almağa mecbur olduğu öyle tedbirler vardır ki bunlar bu İşgale tahammül eden memleketin ister istemez hürriyet ve istiklâlini derece derece darbeler. Hatta sadece zaruretler sevkile bu hürriyet ve istiklâli tanıamen mahıv dahi edebilir. I MiHetimiz, Şefin her emrini ifaya müheyya, hâdiselerin inkişafını beklemektedir radyo gazetesi bildiriyor: J Türk milleti Bulgaristan hâdiselerini sükun ve vakarla karçılamıçtır. Ittifaklarına, taahhüdlerine sadık olan Türk milleti uyanık olarak Millî Şefin etrafında yekpare duruyor ve Millî Şefin her emrini ifaya müheyya bir vaziyette hâdiselerin inkişafına intizar ediyor. Türkiyenin vaziyeti Yunan Başvekilinin nutku Korizîs dün radyoda Amerikahlara bir hitabede bulundu • Bulgaristamn komşularile hududlannı gösterir kabartma harita (Alman lorvvetlerinin Bulgar toprağına duhulii etrafında arkadasımız Abidin Daverin bir tetkik yazıstnı bu gün 3 üncii sahifemizde okuyunuz) Atina 3 (a.a.) Atina ajansı bildirior: Atina radyosunun Amerikan dinleyicilerine mahsus yapacağı neşriyatın açılışı münasebetile Yunan Başvekili Korizis Amerikan halkına aşağıdaki hitabede bulunmuştur: < Sırf Amerikahlara mahsus neşriaü açmakla bahtiyarım. Çünkü, giriştiğimiz ve dört aydanberi içinde bulunugumuz çok çetin mücadelenin ilk satlerindenberi Amerikahlar tarafmdan izhar edilen sempatiye karşı Yunanhların duyduğu derin minnettarlığı Ame(Arkası sahife 5 sütun 4 te) Almanyanın Bulgaristanı işgali Askeri kuvvetler nuhtelif noktalara yerleşiyorlar LoHdra 3 (a.a.) Müstakil Fransız ıjansı bıldiriyor: Şimdi Bulgaristamn mukadderatı talyyıin etrniş olduğundan bütün dikkat ıbiatile Alman ordularmm cenuba loğru ileri harekelterinde tutacaklan •tikamet üzerinde temerküz etmekteir. Londraya gelen ve akşam gazetelende buyük başlıklarla çıkan haberre göre, bazı müfrezeler Yunan huludunda kâin dort mevkie gelmiş buunuyorlar. Bu mevkiler Zlatograd, ılenlik, Trigrad ve Mustafapaşadır. Diğer bir habere göre de, Filibeye armış olan piyade müfrezeleri bugun alelâcele Turk hududu istikametine evkolunmuşlardır. Yunan hududunda işgal edilen meviler içinde en ehemmiyetlısi MenlikÇünkü bu mevki Rupel boğazında âindir. Motörlü tümenlerin Bulgaristandan Yunanistana geçmeleri için en fena olan yol burasıdır. İşte, Sofadan geçen Alman kıt'aları derhal buaya teveccüh etmişlerdir. Bununla beraber bu mevsimde yollar çok fena ılduğundan ve eriyen karlar çamur leryası haline geldiğinden, Almanlarm unanistanı istilâdan evvel Yunanistana infisah hasıl etmek üzere korkutmağa teşebbüs etmesi beklenilebilir. yni zamanda Almanya, Yugoslavya zerine de tazyikma devam edecektir. fugoslavya nazik bir vaziyette ve te:errüd etmiş bir halde bulunmaktadır. 3u tazyikın hedefi Yugoslavyayı da çlü pakta iltihak ettirerek salâniğe inmek üzere çok daha iyi bir yol olan /ardar vad'ini «lde etnrektir. AKISLER Yugoslavyada ntühim içtimalar yapılıyor Bulgaristan Almanya ile bir sene evvel anlaşmış bulunuyordu Belgrad 3 (a.a.) Hafta tatilini Nişte geçirmeyi âdet edinmiş olan Başvekil Tsvetkoviç pazar günü öğleden biraz sonra alelâcele tayyare ile Belgrada hareket etmişür. Belgradda, Başvekil, yanmda Hariciye Nazın Cincar Markoviç olduğu halde derhal Prens Paulun nezdine gitmiş ve uzun bir mulâkat yepmıştır. Daha önce Markoviç, Budapeşteden dondükten sonra, Prens Paul ile uzun bir görüşmede bulunmuştu. İngiliz Bulgar münasebatı Londra 3 (a.a.) Röyter ajansının dıplomatik muharriri yazıyor: İngiltere 'Bulgaristanla diplomatik münasebetlerini henüz kesmemiştir. Bu hususta bir karar almak İngiliz elçisi Rendell'e aiddir. Rendell vakti geldiğine hükmettiği zaman bu kararı alacaktır. Rendell pazar akşamı Kral Boris tarafından kabul edilmiştir. Bu mulâkattan sonra hiçbir beyanat neşredilmemiştir. Rendell evevlâ hükumetine mufassal bir rapor gönderip cevabını beklemek mecburiyetinde olduğunu söylemiştir. Kral, İngiliz elçisinden sonra Alman elçisi Von Richthofen'i kabul etmiştir. Sofyada bulunan müşahidler, İngilizBulgar münasebetleri hakkmda bir kararın çok yakında alınacağı fikrindedirler. Fakat diplomatik münasebetlerin salıdan evvel kesilmesi gayrimuhtemel telâkki olunmaktadır. İngiliz elçiliği erkânından bazıîarı ve bu arada ataşemiliter albay Roos Türki Cephedeki Ynnan askerleri bir istirahat amnda mektub yanyorlar DipIoMatik mfiaasebetlerin bngfin kesilausi bekleniyor Eritrede Keren muhasara ediliyor; hava faaliyeti de çok arttı Sonalide bir şe ARNAVUDLUKTA Eden'in Atina hir daha ahndı Avlonyaya şiddetli temaslan bir baskın yapıldı Umumî seferberlik yok Be'grad 3 (a.a.) D.N.B. ajansı bildirıyor: Belgradın siyasî mahfilleri Yugoslavyada seferberlik ilân edıldiğine dair İngilizler tarafmdan neşredilen haberleri kat'iyetle tekzib ediyorlar. Kahire 3 (a.a.) ingiliz umumî karargâhının tebliği: Eritre, Habeşistan ve Trablusgarbda vaziyette değişiklik olmamıştır. İtalyan Somalisinde kuvvetlerimiz ilerlemelerine devam ederek Magadiscionun demiryolu üzerinde 120 kilometre mesafesinde bulunan Vdlaggio Duca Degli Abruzziyi dün işgal etmislerdir. Nazır mühim mülâkatİngiliz tayyarecileri arda bulunuyor; dün Italyanlara büyük Türkiye ve Amerika zayiat verdiriyorlar elçilerile görüştü Atina 3 (a.a.) Yunanistandaki İngiliz hava kuvvetleri karargâhının dün akşamki tebliği: İngiliz bomba ve av tayyareleri Yunan ordusunun Arnavudluktaki harekâtına yeniden muzahöret etmiştir. Bombardıman tayyarelerimiz, avcıların refakatinde olarak Avlonyaya hü cum etmişlerdir. Kışlalara, bir mühimmat deposuna ve bir askerî levazım deposuna tam isabetler kaydedilmiştir. Düşmanın tayyare dafi bataryalannın şiddetli mukavemetine rağmen hücum neticelendirılmiştir. Bombardıman tayyarelerimizden mü rekkeb bir filo Buzi avarında Paraboan'da düşman mevzilerine hücum etmiştir. Fena hava şartları sebebile vukua gelen hasar tespit edilememiştir. Diğer bir hava filomuz da Berata muvaffakiyetle hücum etmiş ve şehirde binalar üzerine tam isabetler kaydedil miştir. Büyük bir yangın çıkmıştır. 5 İtalyan avcı tayyaresi Tepedelen mıntakasında devriye gezmekte olan bir Hurricane avcı tayyaresinin pilotuna hücum etmiştir. İngiliz pilotu derhal mukabil hücuma geçmiş ve bir kaç dakika içinde İtalyan avcı tayyarelerinden uçünü düşürmüştür. Bu tayyarelerin düştüğü teyid edilmektedir. Dığer iki düşman tayyaresi ricat etmiş. Hurricane tayyaresi de üssüne dönmüştür. Yukarıda yazılı harekâta iştirak eden İngiliz(Arkası sahife 5 sütun 4 te> Hava kuvvetlerînin harekâtı Yugoslavya Naibi Prens Paul'ün Ribbentrop'la bir mülâkatı... Belgrad 3 (a.a.) Röyter: Naib Prens Paul bu sabah Avusturya Yugoslav (Arkası sahife 5 sütun 5 te) Bu suretle Bulgaristamn üçüzlü pakta iltihakının hakikî sebebini Başvekil Profesör Filofun ağzından Sobranyada millet vekillerine vaki izahattan öğrenmiş oluyoruz: Bu, Almanyanın Bulgaristana asker sokmak için serdettigi taleb Sobranyada 18 meb'u* susturuldu Sofya 3 (a a.) Reuter: den ileri gelmiştir. Bu izahatı bir parça Başvekil Filofun meb'uslara, Alman tevsi edersek Pro'esör Filof'un şöyle demek istediğini anlarız: iskerlerinin Sofyaya gelmelerinin hü Alman isteği yavaş yavaş kat'î ma :umetle yapılan anlasmada mutabık hiyet aldı. Biz razı olmazssk cebren gir lduğuna dair yaptığı beyanattan sonra meğe kalkışacaklan görülüyordu. Bu muhalefet grupuna mensub 18 meb'us ;öz söylemek istemislerdir. Bu 18 mebY U N U S NADÎ (Arkası sahife 5 sütun 1 de) usun müzakere talebleri reddedilmiştir. Kahire 3 (a.a.) Ortaşarktaki İngiliz hava kuvvetleri karargâhınm tebliği: Şarkî İtalyan Afrikasında bombardıman tayyareleri Keren civarındaki düşman mevzilerine hücum etmişlerdir. Bir bombardıman tayyaremiz Dessie Asmara yolu üzerinde Alamatada Cap(Arkası sahife 5 sütun 1 de) roni Ca. 133 tipinde iki düşman tayyaresini mitralyöz ateşine tutmuştur. Düşman tayyarelerinde yangm çıkarılarak bunlar tahrib edilmiştir. Tayyaremiz daha sonra bir hava meydanında ve şehir civannda bulunan motörlü nakil vaatalarma mitralyözlerle hücum etmiştir. Cenubî Afrika tayyareleri Neghelli'yi yeniden bombalamışlardır. Motörlü nakil vasıtalarının bulunduğu bir parka tam isabetler vaki olmuştur. Bütün bu harekâttan tayyarelerimiz üslerine dönmuşlerdir. M. Eden Atina 3 (a.a.) Atina ajansı bildiriyor: İngiltere Hariciye Nazırı Eden, birkaç gün Atinada kalacaktır. Eden, dün Kral George tarafından abul edilmiştir. Eden, resmî öğlç ziyafetinden çıkarken halk kendisini İngiliz ve Yunan mill" marşlan söyleyerek büyük tezahüratla karşılamıştır. Öğrenildiğine göre Eden'in Yunan ricalile dün akşam başladıgı görüşmeler gecevarısmdan sonraya kadar devam etmiş ve bu gün öğleden sonra tekrar başlamıştır. İngiliz imparatorluk erkânı» harbiye reisi General Sir John Dill gö * riişmelerde hazır bulunmuştur. (Arkası sahife 5 sütun 3 te) Keren muhasara ediliyor Kahire 3 (a.a.) Askerî sözcü, Keren yolunu kapayan askerî ehemmiyeti .(Arkası sahife 5 sütun 3 teH Artık seyrek işliyecek olan tünelden bir manzara J: Yedek Subay Okulundan edin ağim genc bir arkadasım var. Sıiıhati biraz nazikçe olduğundan, ailesi, dort beş sene evvel askerliği sırasında zahmet çekmemesi için öteye beriye başvurmak istiyordu. Arkadasım bunu haber aldığı zaman son^derece sinirlenmiş ve şubeye kosarak büha'sa piyade sım'ına ayrılabilmek uğrunda didinmiş ve muvaffak da olmuştu. Vatan müdafaasının ne mukaddes bir vazife olduğunu tam manpsile idrak etmiş atesli, dinamik ve atılgan genc'er cıımhurijet rejiminin en jüksek eseridirler. Atatürk, inkılâbı onlara emanet etmişri ve bugün merolpket. göğsü kabararak onlarla iftibar ediyor. Harb başladığı ı. söx İki tip Filânca adam (ne olur ne olmaz belki günün birinde ateş bize de sıçrar) düşüncesile ailesini uzak ve yabancı bir diyara gdndermiş. Böylelikle çoluğunun rocuğunun istikbalini emniyete alan o filânca adam, şimdi burada rahatça oturuyor ve pahalılık yüzünden bclki daha müsaid maddî şartlarla aramızda ve sayemizde işine gürüne devam edijor. mar, san'atkâr, doktor veya herhangi bir memurdur. Aylık kazancı ekseriyctle geçimine ancak müsaade eder. Vatan mevzuu bahsolduğu gün o emredilen jerde hazırdır. İkinci tip, çok şükür, aramızda az bulunur. Bu memleketin müreffeh evlâdlan da vatan mevzuuna hassas bir alâka ile bağlıdırlar. Fakat nadir de olsa bahsettiğim tipten bir iki nümune maalesef içimizde yaşayor. Bunlann millî ahengimiz üzerinde yapacaklan kötü tesir, sayılannın azlığile mukayese edilemiyecek kadar büyük ve şümullü olabilir. Milletin ekmeğine nankörlük eden bu tipiere bir ders verelim. Tünel seferleri tahdid ediliyor Arabalar sabahları 2, akşamları da 4 saat çalışacak Tramvay ve tünel işletmesi, İsveçe ısmarlanmış olan tünel kayışınm gecikmesi ihtimalini düşünerek tünel seferlerinin tahdidine karar vermiştir. Tünel, yalnız sabah iki ve akşam dört saat işleyecektir. Tünel arabalan şimdiye kadar günde on üç saat çalışmakta idiler. Buna nazaran sabahları (7 den 9) a kşamları da (5 ten 9) a kadar yolcu nakledilecektır. Tünel, bugünkü gibi çalıştırıldığı halde azamî bir ay sonra seferleri büsbütün tatil etmek mecbu(Arkası sahife 5 sütun 1 de) • • zaman Bu iki tipten birincisine Türkiyede adım basında raslayabilirsiniz O bir işitmiştim. öğretmendir, hâkimdir, mühendistir, mi N. Afrikada miitemadi zaferler elde eden İngiltere İmparatorluk motörlü kuvvetleri bir hücum esnasında