19 Ekim 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

VAKIT 19 BİRİNCİTEŞRİN 19 I Hâd.se er arasında l Satış ofisleri kendine - bağlı mallarında abal — birak- karar ver. ofisleri TİnİN mer N Tüyetlerde birer gubesi bulunacak, Sümer Ban. km mamulât ve masnvatı bu erde muayyen fiyat ile herkeze ratılacaktır. Şimdiye kadar bankayı bağ- hi fab larm perakende Batı. cılara istedikleri kadar mal ve- recek tevzi merkezleri yoktu; bundan dolayı sermayesine gü. venen bir iki iş adamı bu fabri- kalardan her birinin satış işle. rini kendi inhisarı altına geçi- gebiliyordu. Bunun neticesi ola. rak fabrikalar ile perakendeci esnaf arasına tufeyli olarak bir mutavassıt giriyordu. Bu muta- vaasıt fabrika mallarının sebep. siz fiyatlarını — yükseltiyordu. Bundan da müstehlik olan halk zarar görlyordu. Bank öyle bir iki kişinin inhisarma geçmek imkânı ortadan kalk * miş olacaktır. Toptan fiyat Ü. zerine perakendecilerin muayyen bir miktardan fazla kür hissesi koymaları da meno> lumabilecektir. Bu suretle bu mallar ihtikâr mevzuu olmak. tan kurtulacaktır. Amerikanın harp kabiliyeti Ameorikada mecbur! askerlik usulü tatbikata geçti. Şimdiden on altı milyon askerin kaydına bağlandığını görüyoruz. Ön altı milyon kişinin — kayıt muame lesi ile mheşgul olmak için tam bir milyon memur çalışacak. miş. Kayıt işinin bu kadar ger niş bir teşkilât İle yapılması mümkün olan sürat ile bitir. mek için olduğu şüphesizdir, Fakat on altı milyon askeri silâh altıma almak ile iş bitmiş olmaz, Bunların talim ve terbi- yesi ve techizatı ayrı bir mese. ledir. Bıtnların ordular halinde tensiki Uc subay ve komulan kadrolarmın tanzimi yihe ayrı -— meseledir, Demek istiyoruz ki mecbur! — askerlik usulü ilân edildikten sonra teşkil edilecek ordularm harpte işe yarar ha - — le gelmesi bir zaman ister. Bununla beraber, Amerikalı. larım bu zaman meselesini de imkân derecesinde kısaltacakla- ] rını kayıt muamelesinde göster. | dikleri süratten anlayabiliriz. Sonra geçen harpte görüp iğimiz bir tecrübe de var : ÂAmerikâ 1914 . 1918 har- bine girdikten kısa bir zaman -— Bonra Fransaya tam iki milyon n&ker göndermiştir. Amerika germiste yapılan tecrübeleri el- bette unutmamıştır. Bu tecrül . te'erin bu defaki hazırlıkta yar drmt olacaktır. Diğer taraltan şunu da unut. mamak Tâzımdı Amerikanın e müdabalesi ha yük vol donanması, nn tevcecüh edecektir. Ameri kanm ise İngiltere ayarında bit donunması vardır, Tayyare fab. rika'arı dünyanm en mükem: mel fabrikalarıdır. Nitekim ©6 . ki Amerika harbiye nazırı mmüs teşarı Jonhsor Amerikanm harp hazırlı'ılarından ken, şövle demiştir: “Almanyanın beğ senede ya pamıyacağımı biz birik! yıl İçinde yapabiliriz. Halihazırda Ame rika fabrikaları ayda 850 tay. yare çıkarıyor. Önümüzdeki i- kincikâmın ayızda bu mikdar 1250 yi bulacaktır.,, Sovyetler Birliğinin vaziyeti Alman ordusu tarafmdan Ro. manyanın işgaline başlanmazı Bzerine bütün dikkatler Sovyet: ler Birliğine dönmüştür. Ruaya ne vaziyet alacak? Herkes buna merak ediyor. Üçüzlü paktdan bahseden — Soövyet — gazeteleri. Rusyanın bitaraflık siyasetinde devam edeceğini yazdılar, Bu: nunla beryaber, Romanyada ce. Teyan eden hâdizelere karşı Moskova muhitinde çok derin bir dikkat ve slâka gösterildiği de muhakkaktır. Bilhassa Tas Ajansmın nöşrettiği bir tebliğ ile “Romanya işgalinden Mos - kova hükümeti daha evvel ha. berdar edilmemiştir,, demesi, bu alâkanım mana ve mahiyeti- ni canlandırmıştır. Amerika göre, Sovyetler Birliği bugün Roman. ya hâdiselerine kargı da — bita- raflığmı muhafaza etmektedir.. Fakat bu bitaraflığın bir hudu. du vardır. Romahyadaki Alman askerlerinin mikdarı muayyen bir haddi geçecek olursa Moe - kova hükümetinin yeni bir va. ziyet alması muhtemeldir. A, Ruzvelt dört mühim nutuk söyliyecek Nevyork, 18 ÇA.A.) — Haber alındığına göre, B. Ruzvelt, inti. habat devresinin son 15 günü zar, fında çok ehemiyetli dört siyasi nu- tuk verecektir. Bu nutukların bi. rincisini 23 birinciteşrinde Filadel. liyada, ikincisini 29 da Nevyorkla. üçüncüsünü 30 da Vaşingtonda, dördüncüsünü de 2 ikinciteşrinde Clevland'da — söyliyecektir. Bun. lardan maada intihabatın arilesi olan 4 ikinciteşrinde de beyaz sa. rayda bir nultuk verecektir. (Tramvay idaresinde dün adaze- tecilerle bir hasbıhal yapıldı ıidare erkânı halkın şikâyet- lerine cevap verdiler Elektrik, — Tüor kakkında güz. ardaki hi — tutur odi lmtigt Jet DU MÜnasetetle dün 6a- resinin — merkezine nVEy ye kadar 2 — Araba eklkliği yüzünden vu gelek izdihım, yani tekniğo ait um. MOSTAHDEMLERDEN ŞİKÂYETLERE CEVAP 1 grupa verilii . c.vap göyle- dalkin tetisa, eden — İfamvay fazladır. ve bunların çoğu da cekidir. Bu kadar fazla insan arasındı. m Bulunabilecek Tüstahdem bulunahi! Bunlar hak- kandaki gikâyet tahkik sonunda baklı görülürse işçiler cezalandırılmaktadır. Banunla beraber en ufak bir kustü. ca meydam — verilmemesi için çalışıl. maktadır. İdarenin idesli vakur ve cidöü bir işçi kadrosu — vücüda getir mektir, Müştarilerle biletçiler ara> madaki mtilâflardan hiri de bazuk pa: ra meselesidir. Müşteriler — biletçi- lere bozuk para vermek mecburiya. tindedir. Tramvay idaresinin — nizam: namerlade müşterilerin - bozuk para vermeleri mecburiyeti olmasına rağ men tramvaya bisen bir yolcu buna riayet etmiyerek mutlaka bir ilranın, beş Uranın bozulmasını istemektedir. Bu (htildl mevzuunun da ortadan kal- gırılmasına — çalışılmaktadır. Deftar. darlıktan —her gün bozuk para alm” maktadır. Tramvay ücretlerindeki — kesirlerin indirimesi veya çıkarılması meselesi de tetkik edilmektedir. Bu da halledi- ürse bozuk para gikâyeti daha ziyade azalacaktır. Vatmanların durak yerit- gini nazarı itibare almıyarak başlarını alıp gitmeleri hakkındaki şikâyete da Mraklarda — muhakkak dü. di arabayı bağların 40 dak Mi bir sefer hir aati bulur. TRAMVAYLARA KONACAK AYNALAR İalp binmenin kolaylaştırılması için yatmanların yanındaki kapılara h bakır lan aynalar çoğaltılacaktır. . bu #uratle yolcuların arka kapılardan inip . çıkmalarmı — kontrol edelilecek- tür, ğ KZDİHAMA BUGÜNKÜ VAZİYETTE ÇAKE BULUNAMIYOR ? Tramvaylarda izdiham — meselesi: Tramvay şirketi imtiyazın satmalına- cağını anlayınca son senelerde ne ya ni malzeme, Do yani araba getlrtme- miştir. Giğlerken depolar buzmboğ bira- kılmaştır. Şebekezin mlahı için proje ler hazırlanmış, — mparişler yapılmış, | fakat harp vaziyeti üzerine bir kuzm | işler durmüştür. Bu vaziyet karşısın” | Ca dakiylen todarik edijobilen malze- me ve idarenin atölyesinde . yapılan h parçalarla Idare olunmak mec Düz bir yökak olduğu halıı k 10 aydır. İdü dingil sazınlık anabileceği müjdesi vezü Müytir. Bunutla beraber tramvay selerleri - t da kuldırılacağı şeklin * 180 araha iperken — b ktadır. Bimanta berahe balardan sekizini de) pilari yandan oW ve ayni arabada birlaci v kileri mauklevi arabalar yapmaya baş n birincisi İki aya iyacaktır. Bu se âte yeni Üp araba: € eaki Vp ara YA çekmiş, ka kinci mev KONUYOR Belediyenin tramvay durak yerleri ne çöp kutuları koydurmasına rağmen yolculardan birçoğu biletlerlai tram vayın içino veyahut da imdikten asan ra yertere atmakladır. Bunun önlne Beçmek için tramvayların arka ve ön sabanlıklarına zarif şekilde birer ku- ta kogulmasıma karar verülmiştir Yolcular inerken Hletlerini b kutu Jara atabileceklerdir. Mektep talebelori için sabahları ay Ti tramvay gölerleri ihdaama bugün kü veziyette imkân görülememekle- dir. Bununla beraber mekteplerin ke- Gif bulunduğu Ortaköy * Eminönü a. ranında Beşiktaş . Fatih ve Ortaköy Eminönü ilâve seferleri kanmuştur. ŞİŞLİ DEPOSUNDA İdare merkezinden sonra gazeteci dere Şigli deposu gezdirildi. Arabala rin seferden sonra mamıl nezenfekle edildikleri, zasıl tAmir olundukları gösterildi. Yatman meklebi — görüldü. | Mektebin duvarları birtakım vecie- | lerle kaplı idi. İşte Dirkaç tanesi: Vatman! Yolculara karşı iyi mum- çu e münakaşu a| #lün yölcaları Wnutımın? Bileteiden — işaret almadan banekel etme! Vatandaşm yaralanmasına ee | bep olursun!.. YEKTA RAGIP ÖNEN # % | | mele vazifendir. Yol etmot! Vatmaa! Çok hdi gütmek sana emanet Amerikada silâh altına alınacak ilk kafile Vaşington, 18 (A.A.) — Har biyo nazırı Stirason, silâh altı. na çağırılanlardan 30 bin kişi - lik ilk kafilenin Amerikan or. dusuna 18 ikinciteşrinde gire ceğini beyan etmiştir. Bu tarih. le 8 mart arasımda 600.000 kişk nin daha silâh altma davet e. dileceğini de ilâve eylemiştir. l 1358 4 Amerikan | dir. kazanacak? Vaşington, 18 (AA) — U. S A, News gazete ınerikan efkârı aümiyesine mürataat ederek Or- du ve doranma mensup'arma Vaşingtondaki Amerikan ve ya bancı diplomatlara şu sıtali darbi kim kazanacı Al plarda ordu subayla. inan yüzde GÜ , subayların yüzde 5 diplomatlarının yüzde 70 i ve yabha: rın yüzde 80 | İngilt veeceği kansatini izhar etmişler- ——— Faş:;î Arnavutlar Asırlık haklarını istiyorlar Tirana, 18 (AA.) — Stefanl: Arnavut faşist partisi merkez komitesinin bir toplantısı esnasın. da nazır B. Meoria bir nutuk söy. liyerek, bütüz. kuvvetleriyle İtal. yan imparatorluğunun yanında yör almış olan Arnavutluğun, bu har te meşru ve birçok asırlık meta'i, batının tahakkuk edeceği kanaa. tünde olduğunu beyan etmiştir. ——— Reisicumhurumuzla Çin Hükümet Reisi arasında Ankara, 18 (A.-A.) — 10 teş- rinlevvel millt Çin hükümetinin | (Âkdenize'rafındaki bayram! münasebetile, relisicum hurumuzla milif Çin hükümeti reisi Linsen arasında tebrik ve teşekkür telgrafları teati olun. muştur. Fransada Yahudi statüsü neşredildi Vişi, 18 (A.A.) — Havas bil. diriyor: Yahudi statüsü bugün neşre dilmiştir: Kanuna göre, Yahudi ırkma mensup üç batın ana babadan gelen, veyahut eğer Yahudi ile evli ise yalnız iki batın Yahudi ana babadan gelen her çahıs Yahudidir. İdare ve hükümette bütün yüksek vazifeler, Yahudilere meminudur. Yahudiler, muallim. lik edemiyecekler, subay olamı> yacaklar, devletten yardım gö- ren müecseşeselerde yüksek VAZİ- feler işgal edemiyeceklerdir. Yazdn: n Refik 'Ahmed' Sevengil i : E ı î GÜNDEN GÜNE Bugünkü talebe « vi ? ğ EYAZITTA “Sahaflar gargist,, nn İçi bugün kiyamet!.. Yığınla talebe, bu yal önceki kitaplarını ko.tuğu- na liğı gibi hep oraya top. Canali bir kitap pasu- Ti el alığ veriş.. Ki. mi doğrudun doğruya para ile satıyor. Kimi bir taşza mek - teplinin ki iştiriyor. Doğrusu — çocuklarımızın bu pratikliğini pek beğendim. Bu suretla velilerini de bir metten kurlarmış oluyo! Tedris yılı başlangıcında sıralarda pek pısirik — geyler- dik, Değil böyle kitapları sırtlayarak pazarda mübs etmeğe kalkışma) ra gidip o yıla t yaçlarımızı doğru dürüst teda. lâzımdı. teşvik eder, bayatla betimizi arttırmağa © verirdi. Onları gözönüne getitince bugünkülerin üstünlüğü daha iyi farkediliyor. İşte bu girgin talebe tipidir ki hayatta tuttu- ğunu koparacaktır. Fakat bu. nun da bir şartı var: Kitapla- rının yalnız değer ve değişi. mini değil, ayni zamanda için" dakileri de top yekün — belle- Mesi zaruridir. HİKMET MÜNİR taaliyetler (Baş tarafı I incide) beyanatı Ha Atina Ajansının Yünü- alstanın vaziyotinde Hiç bir deği- | şiklik bahis mevzuu bile olamiya- gağını ilân etmesi bunu açık göste riyor: Bundan başka dikkato değer bir nokta var ki mihver devletle- rine Balkanlarda ön karakol vazi- fesl görcceği söylenen Bulgaris- taa bile Romanya hâdiselerinden sonra düğünmek Jüzumunu hisset- miştir; bu düşünceler netlcesi ola cak Ki Bulgar kralı e Bulgar hi kümetinin değiştirilmesi gibi bir takım rivayetler dönmeğe başla- mıştır. Romanyada olan İşler mih- ver devletlerinin umuzüyetlo kü- çük devletler hakkındaki niyetler rini ve iğfalkâr mesleklerini o ka- kar açık olarak meydana koymuş- ::rır:'ıl:ııuâ hillümetler mil- t 6 karşı büyük mes der yükleanliş olurlar SO Avrupanın böyle İkd cenap neun- da cereyan eden mihver faaliyet lerine karşı İngiltere do dikkatini bu taraflara çevirmiş balunnyor: Tagilz harbiye nazırı Eden'in Mr- sıra gidişi bunun — delilldir. Doyli telgrafın diplomatik muharririno göre Eden'in Mısıra gidiş! İtalya- Tefrika Numarası 12 ve mrart Te hastaneye yatırıldı vo bir kaç güş içinda burada gözlerini hayata kapadı. Gülseren bu aemm sarsınlısını hâlâ ruhunda derin akislerle ve derin bir ai ile hatırlıyon 1 Sinirli, ttiz, sert ve dalma uzaklarda yaşıyan bir baba ki Gülseren önu küçük yaşındanberi bir kere doya doya sevememiştir; boynuma sarılıp yüzünden gözün- den öpüp kana kana baba sevgistni tadamamıştır; fa- Kat o uzakta da olaa dalma kızma moktup, para vo s0- M göndererek Gülserenin tahsil gsenclerini alüka ile tü Gülseren hâdiselerin ilarını ve sebeplerini bilmemek'e bergber nelicö do annesine karşı Âdeta içinden bir kırgplık du- : Bak ölümü bu evde be kadar see->, ne, kısa bir müdüzt hayranlarile toplantılara partiler yapılmış, hattâ Gülsören bi Şarmak surotile bu partilorin Bmr temine Çalışmış, evin neşeli hayatıı Ha ltes'ni bitirdikten sonra neye okumuş olduğunu kendi t tahsiii ne ite ne, İmtazım olinda olmryen bir vev. tarafından ü Geren kendi kendisine soçmis'i !Mi_-n.-!._—_—-. gizen okuma aPyksrtığ BÖ etrafında başlamış arkadaşı Ja yör aöm dnr' Y gü. Lima allcel Jamamak, haftanın bütün günlerini sabahtan akçama kadar evdo geçirmek Sıkmtısaa uğramamak, üniverai- toye giren arkadaşlardan aşağı kalmış olmamak.. Hur lâsa bir sürü menfi mastarlar Bunların içinde müsbet olarak tek bir makaat vardi Gülseren, llsenin son sınıfmında uyanan edebiyat zev- kinin kendisinde bir İptilâ derecesinde kökleşmekte masma rağmed Üniversite tahallinde hukuk fakülte: ni tercih etmişti; bu müsbet bir maksada dayanryordu- Senelerce evinde görüp Ttrrabını çektiği, çocukluk ve gençlik senelerini zehirliyen manzara bu maksada kuv- vet veriyordu: Gülseren alle — geçimsizliklerinin önüne geçocek, hendisi gibi başka çocukların da zehirlenmesi. no meydan vermiyecek bir esas bulup çıkarmak, mak, kökleştirmek, anneleri Babaları uyandırmak İstl- yordu; bunun için de bukukçu olmak lâzımdı. Fakülteyi bitirdiği seno Maksadını tatbik sahasma koymak için ne yapmak lâzm gekdiğini düşündü ve kr mea, hiç bir geydea önce mahkemede kütip yahı hanesinde Mmomur olmak gibl bir ürü tatemı staj moe- buriyetleri İle kargılaştı, no caĞını tayin edemeden va hiç bir çey yapamıadan geeti Senenin 80 Gülşeren, kondisine derin Dir iztirap veron, köndl Bini büsbütün başsız kölsüz, kimsesiz hir hal0 getiren bu felâketin ağırlığınt omuzlarında bülâ taşıyor gibidir. Ansar ölmeseydi elbette tek başma kalmıyacak, bir iş bulabilmek için töyle Aaadolu içerlerine kadar gelme- Re mecbur olmryacak, geker fabrikası müdürü Ahmet Turgutla kargtlaşmıyacak, mühendis Erdoğanla evlen. miyocek, kim bilir, hayatı betki de bilabütün başka bir mecrada, başka bir istikamette reçip gidecekti. İstanbulda kimsesiz kalrp da bir gazetö İlânı Üze. rine raüracaat ettiği girket merkezinden bu ütak Ana- dolü kasabasındaki geker fahrikasma bukuk müşayir muavini olarak tayin edilince Gülseren için Ökrbeti moç- hul blr macera başlamış oluyordu. Lisenin soa sımıfmda kır arkadaşları Grasında kıs. kançlık ve düsmanlık uyandıran hüdise, Gülserenin gü- zelliği, Ünlversite senelerinda bir çok Erkek arkadaşlar Y etrafmnda fırıl firil dönmesine sebep olmuştu. Şeker fabrürası mutltinde yine bu yüzden elduükça küvyetli bir dodikodu havnsı No vo galiba da ehemmiyeti pele kilçük görül ette uyanga yeni yazayışa, İskilâp fikirler san kıymeti mevzuunda Kadmla erkeğin mü- ada ve sa'reye rağının (9 hayatında kadın, 9 veya aehliyetsizliğinn göre mutalâa girkinliğin: krymetlendiri- dikkati çokmiş, kükük müşavir muav'ni vazıflardırılmişti sın Akdenizdeki vaziyeti He alâ- kadardır. ve İngiltero hiç bir za- man bu denirde sonuna kadar mü dafaada kalmak — niyetinde değil- dir Röyter'in izahma göre ise İm- giliz harbiye mazırınım Musırdaki vazifesi orta' şark harp snhnosine izsan ve mühlimmat yeliştirmek meselolorimi halletmektir. Balcan- lardaki Alman — lejyonlarram Ücri atılmaları ihtimali tahakkuak eder- se İtalyanlar da dorhal harekele geçeceklerdir. Eden ba gili ihti- maller kazşısında mevcut İlhtlyaç farı tetkik ederek bakânlar hazır. layacaktır; aynı zamanda Akdeniz- deki İngiliz kumandanı e kon- şacaktır. Hulisa Aftdeniz muhitinde bir takam — hareketler — hazırlanıyor Şimdiki halde bu hareketlerin s1- deco iki hedefinl görüyorus: Ce- belüttarık boğuzı lle Süveyş kana Imı İngiliz hazp gemilerinc kapat- mak, fakal bu hedefleze varmak için takip edilcu plâmm mahiyeti henüz bütün hatları e meydana gıkmın doğildir. ASIX VS Ünyon Fransezde bugünkü konferans Tepebaşında — Ünyon Franser. salonunda — buğün saat 3,5 da