6 Eylül 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

| 2 — VAKIT Romanyada General Anteneskn dıktatör oldu Bükreş, 6 (A-A.) — Röyter: Buğün erkön kral Karol tara- findan imzalanan emlrmamo ile. tabık harbiyo nazırt general M. tonosku fillen Romanya diktatörü olmuştur. Memleket idareğinde biz. zat kralın salâhiyetleri dall pel ziyade azaltılmış bulunmaktadır. Bükreş, 5 (AAJ — D.NB. e dansı bildiriyor: Yeni başvekil general Antoneskc bu gece kralın huzurunda — yemir etmiştir. Bir kararnamci krali. şubat 1938 kanunu esasisi ile me busan ve Ayan medlislerinin lâğvla rını derpiş etmiştir. İkinci bir ka rarname, general Antoneskoya, Ro men devletini idare etmek tam salâhiyet ir, Kral kendisine şu salâhiyetleri ayırmak tadır.: Ordunun başkumandanıdır. Pa ra basmak hakkırı haizdir. Nişan ve rütbe vermek haklarına malik tir. Affı umumt ilân edebilecektir. Diplomatik ve tam salâhiyetli dip lomatik memurların tayinine ağre man vermek hakkını haizdir. Muar hede akdi salâhiyetine — maliktir Mert kanunların bu tadilâtı, na zır ve müsteşarların tayinleri, ka rarnamei kraliler vasıtasile icra e dileceklerdir. Diğer sair salâhiyet ler başvekil tarafından deruhte e dilecektir, Rador a- geni ku: memlekete hitaben negretliği bir beyannamede diyor ki: Kralm hükimane hareketi saye- sinde devlotin idaresini deruhte et- ınm. Bahisş mevzüu olan yeni bir hükümet deği, fakat yeni bir fi. liyat rejimidir. Iztıraplı mazi ize- rine nisyan perdesini değil fakat adalet perdesini çekeceğim. Bu - günkü vazife, devleti ve milleti kurtarmak, yaraları sarmak ve küvvetleri toplamak, görefi yük - selitmek, memleketin İstikbalini te- n etmektir. Hakikt milletler, bü. yü: mukadderatlarımı mağlübiyet. Tet ön Örerler. Nifak ve Ihtilâf, aihaveto ormelidir. Her tarafta Jenin hir tok hedefi var- fhamı x, kargılıkların secri — tedbirsiz Ha ermesini bildiriyor Almanya ve sefirleri ye. ni başvekil Antoneskoyu ziyaret etmişlerdir. Zonnolundu. miş ve sokak muharebeleri başla. maştır. Kuvvtli bir müdafaa mev. kii teşkil eden bir bina içerisinde iltica eden demirmuhafızlarla aş- ker aarsından heyecana düşen a. hali hemen sı; iltica et. miştir. Muharebe bu suretle altı saat kadar devam ettikten sonra bitmiştir. 45 ölü ve 70 yaralı var. dır. Yüzlerce tevkilat — yapılmış. tir, , Transilvanyanın bazı şehirle - rinde de buna yakın hâdiseler ce. ü bağrışma. ları aâynı zamanda Gigurtu hükü. metine, Almanlara ve İtalyanlara karşı ur. Braşovda ihtilâlciler, posta bi. nasıtır işgal etmişlerse de öğleden sonra tahliyeye mecbur . edilmiş. irdir. Kluj'dan gelen en son ha. berler, her şeyin sakin olduğunu ve askert kuvvetlerin vaziyete ta. mamen hâkim bulunduklarmı gös termektedir. 6 EYLÜL 1940 ]Çörçilîn nutku (Baş torafı 1 incide) müzakeresi ile iştigal ederken Lon. dra sokaklarında tehlike işareti ca- navar düdüklerinin sesleri — çınla- mağa başlamıştır. Ayam kamarası buna rağmen müzakerata devam etmiş fakat meclis samiine tahliye ettirilmiştir. Yalnız samiin locala. rında bulunan lordlar kamarası &. zaları ile diplomatlar mevkilerini müuhafaza etmişlerdir. Biraz sonra asker? vaziyet hakkında bir nütuk söyliyecek olan Başvekil - Çörçil meclisten içeri girmiş ve şiddetli al- kışlarla karşılanmıştır. Medlis rei. si biraz sonra bir hava taarruzu. nun başlamak üzere olduğunu bil. dirdiği için müzakere tadil olun. muştur. Bu fasıla çok sürmemiş ve Ayam Kamarası yeniden içtima e- der etmez Çörçil meclisin tadil bu. lunduğu müddetin bidayetinden. beri cereyan eden vekayı hakkında izahat vermek üzere ayağa kalktığı vakit W&kacl;.:hrm devamlı Dalkışları nmurştir. Çörçil ki: li dak ze hissettirmiş Büyük Britanya ile Amerika Birleşik dev letleri arasında aktedilen anlaşma şimdi bir emcivâkidir. Benim an. iryabildiğime göre bu itilâf Ameri- ka ve Britanya milletlerinin tam memnuniyetlerini mucib olacak şekilde itmam edilmiştir. Bütün dünyada bulunan dostlarımız için. de bir teşvik vesilesi olacaktır, Te- ati edilmiş olan resmi notalarda bu vesikaların söylediklerinden fazla bulmağa çalışılmışsa bir hata olur. Yaptığımız bu mübadele biri diğe. rine dost olan ve tam bir itimat, sempati ve hüsnüniyetle hareket eden iki milletin birbirine müteka. bil müzaheret tedbirinden ibarettir. Ancak pek cahil adamlardır ki A- merika — destroyerlerinin İngiliz bayrağı altına geçmeleri keytiye- tinde hukuku düvel esasatına kar, şı velev ki pek hafif olsun bir ta- arruz eseri görebilirler. Bu muka- vele şüphesiz ki Hitlerin hoşuna gitmiyecektir. Ve yine şüphe et. mem ki bir çaresini bulabilirse bu hareketi Birleşik Amerika devlet. lerine ağır bir surette ödetecektir Amerika Birleşik Devletlerinin hava ve deniz müstahkem hudüt- Jarının Atlantik içine doğnu ilerle, miş arazi bir kayis şeklinde teves- SÜ etmiş mem nunuz. Bu hal ike kendisinden henüz yüzlerce mil v- zakta iken onun önüne geçmek imkânlarını verecektir. Diğer ta. raftan bahriye imiz de bu eli i almakla pek mem- nün olduğunu ve bunların bir ih- tiyacımıza tekâbül eylediğini söy. lemektedir, Bu destroyerler elyevm tatbik edilmekte olan harp (: programımızın itmamına değil za- rüti olarak husule gelen boşlukları doldurmağa yarayacaklardır. Bu- günkü işimizin icabatına güre pek kuvvetli olmamıza rağmen Ş siz ki gelecek sene bundan da daha kuvvetli olacağız. Bu Amerika des- troyerleri hiç bir teehhüre uğrama- dan derhal faal hizmete konula. caklardır. Filhakika İngiliz müret- tebatı bu gemilerle karşılaşmak ü- zere muhtelif limanlara mütevecci. hen yokla bulunuyorlar. Bunu is- terseniz tesadüfün bir cilvesi telâk- ki edebilirsiniz.,, » Romanyanın kaybetüği arasi Çörçil bunu müteakip, diğer hâ. diselerin izahma geçerek nutkuna şu suretle devam etmiştir: “ — Avam Kamarası Roman.- yanın pek acı bir darbe ile mem- leketinden bir kısmını kaybettiğini bittabi biliyor, benim şahsi düşün. cem daima Cenul Dobrucanın Bul. gı!lııı iade edilmesi lâzım gelece- merkezinde idi. Macaristanın da son muharebeden sonra uğra. dığı muameleden memnum değii« dim. Fakat harp devam ettiği müddetçe vukua gelen her hangi bir arazinin bir memleketten di- ğerine intikali meselesinin halli ile iştizal edecek değiliz. Yalnız bu meyanda alâkadar - taralların ser. best muvafakatları ve arzuları da yapılmış olanları istisna edebiliriz. Hitler İmparatozluğunun muhare- be bitinceye kadar ne derece te- vezsüi edeceğini kimse söylüyetmez. Fakat ben eminim ki, bu impara. torluk yapıldığı kadar da çabuk yakılacaktır. Hava harbi Evvelce bahsetmiş olduğum - mumi hava harbi devam etmakte- dir- Temmuzda büyük hava faali- yeti vukus gelimiş olmakla bera. ber asil hâarp ayı ağustos ayı ol« lar kendi küvvetlerinin daha mü him bir nisbetteki bir kısmanı ile- ri sürmüşlerdir. Hava kuvvetleri. mizi ve müdafan bataryalarımızı mağlüp etmek için yaptıkları gün düz hücumları kendilerine ağır za. yiata mal olmuştur. Toparlak vTa- kamla denileblir ki zaylat nisbe- ti tayyarelerde bire kargı üç ve pilotlarla mürettebatta bire karşı altı olarak bizim tehimizdedir. B raktmların düşman tarafından tığ- ratılan zaylatı temsil etmekten pek uzak olduğu da bize temin © dilmektedir. x Eylül gartında daha goök ağır bir mücadöleye hazır olmaklığımız isap ediyor. Düşmanın kati bir ne, ter almaya çok büyük (htiynci vardır. Şimdiye kadar — yaptığımız tahminler kadar tayyaresi — varas, bu eylâl aymda — bücumlarını her halde daha ziyade fazjalaştırması Mzrm gelir Hava kuvvetlerimizin mesul şefleri bu taatruz pök ge - Biş bir. nisbette artırıldığı halde dahi —mukavemet kabiliyetimizin ezsilmiyoceği kanaatini — kuvvetle beslemektedirler. Bugünkâ hava kuvvetlerimiz barbin bidayetinde - kina ve hattâ son temmuz ayın - dakine nazaran daha ilstün ve da- ha iyi bir tarada müşellâli bulun. maktadır. Harbin bu ilk dövresin. de ümit ettiğimize — nazaran daha büyük bir süratle Alman yekünü- na yaklağiyoruz. Bir aydaki tayyare zaylatınız Almanlar temmuzla ağustos zar- ftmda 1921 İngiliz tayyaresinin tahrip edilmiş olduğunu Jddia et- mektedirler: Bizim — zaylatımız bu İki ay zarfında 558 tayyareden i. barettir. Pilotlarımız araşında ise, bu zaylat, şayanı gükrandır ki bu rakamdan çok azdır. Hitlerin neş rettirdiği bu rakamlara bizzat iti- mat edip etmediğini bittabidir ki kestiremem. Her halde düşmanım kendi okndini sukutu hayale uğ - retacak tarzda işlemesi insanı memnun ediyor- Şimdiki healde cereyan etmekte olar hava muharebeleri harpten evvol tahayyül ettiklerimize naza- tan bambaşkadır. Hastanelerimiz. de hazırlamış olduğumuz 150 bin yatak bir senedenberi boş kalmiş- tır. Hava hücumlarını mukamet' tasavvur ettiğimiz veya yarm için mukavemetine hazır bulunduğumuz derecöden çök — aşağıdır. Büyük Pritanyada ağustos ayı zarfında tayyare hücumlarile ölenlerin ade. di 1075 sivilden İbarttir. Bundan &z yüksek rakamlala da ehenimi - yetli aurette yaralananları göste - rebiliriz. Bu kayıpların adadi. hat. tâ iki ile üçle darbedildiği halde dahi mevmuu bahsolmaz. Dünya — meseleleri karşısında mühim bir rakam teşkil ettiğini kimse iddia odemez. Yino ağustos AYI rarfında şimdiye kadar tamiri Temal edilmiş olan ikinci dorece- deki hasarat müstesna olarak İn- Eüterede bulunan 13 milyon ev n- rasımda yalnız 800 tanesi tamiri kabil olmryacak derecede hasara uğramıştır. Kaçmıyacağız Bir müddet sinir gerginliği ge. raiti içinde yaşamayı bekleyebili. riz, Fakat bizim kanaatimize göre bu şerait, İngiliz milletinin ruh kuvvetinin fevkinde — olmıyacak. tır. Yakında söylenen bir nutkun tahmin ettirdiği gibi, eğer kütle halinde İngilir ve Alman millet- Jeri arasında bir sinir, arim kuv. weti ve iktiham kabiliyeti müca. delesi başlıyacak ise, bu mücade, le ne kadar şiddetli ve ne kadar uzun olursa olsun, bu mücadele, nin önünden kaçmıyacağır. Biz gu fikirdeyiz ki hür müessesele- ri doğurduğu ahlâk ve seciye, ce. bir ile tahmil edilen mihanikt di. giplinden ve müestirlikten ne el de edilirse edilşin Lunlardan da. ba azimkâr ve daha mütehammi! olacaktır. (Alkışlar) Çörçil, nibayet umumi vari- yetten ve demiştir ki: İşlerimiz, büyük bir nisbette hareket sahasmma geçmiştir. İsti. 1â tehlikesinin geçmiş olduğunu hit kimse söyliyemez. Harbiye nazırı, halen İngilterede Sir A. Brooke'un kumandasına verilmiş | olan ve kuvveti gittikçe artan bü. | yük ordulara tam bit teyakkuz tavsiye etmekte haklı bulunuyor. dit 15 eylülden sonra veyahut Hit. lerin söylediği son tarih her ne olursa elsun o tarihten sonra, de- nizin ötesirden gelecek öldürücü hücum tohlikestinden masun kala, cağımızı söyliyenlerle hemdlikir değilim. Kıs, fırtınaları, sisleri ve ka. muştur. Ne bir taraf ne de diğeri | ranlığr ile şerajti değiştiresilir. kuvretlerinit tamammı — kullanmmış olmamaklı berebear Almatlar hava faikiyetini - kazanabilmek için çok esaslı mesci sarlotmişlerdir. Diye, bilirim Xi mdilerina kargı tikartı. addetliğimiz kravvet Bir tek dakika gevşeklik olma. malıdır. Bundan birkaç ay evvelkinden gok daha iyi bir vazivette bulun. duğumuzu ve halledilmesi lüzım- Belen meselenin eylülde çok daha * edilirse on- | güç ve büyük olduğumu söyler. |Ekmek meselesi “Ekmek meselesi | Vali Üsküdarda, muavini Beyoğ- Jlunda tetkikler yaptılar (Baş torafı 1 incide) Vali öğleden sonra geçerek Zeyneb Kâmil hastahane. sine gitmiş, sonra Kaymakamlık binasına gi kaj ları da evvelâ Ofis tutmakta ve üdara | tüccar ise Ofisin ihtiyacından ar- etmeği tan vagonlardan — istilade beklemektedir. Bu yüzden İstanbul buğday pi- Üsküdarın ekmek meselesi etrafın. c]ua tamamen OÖfisin idaresinde * Vi öonza Böykâma ÇiĞ Diker € Bü seneki buğday Vali gitmi i seneki y makamla birlikte Beykoz .’i—= mıum olduğundar dar yolu güzergâhında tetkiklerde. Xklındıkkayaçmıııçnde_hui. bulunmuştur. day mevcuttur. Yayi hiç bir su- Diğer taraftan belediye reis mu avinlerinden Lütfi Aksöy dün sa, bah Taksim ve Şişli taraflarındaki fırınları teftiş etmiş, Bulgar fırı- nımda amelenin yattığı yerle ek- mek taşman sandıklar pis görül. düğünden yıldırım cezası vermiş tir. Lütfi Aksoy teltişlerine her sabah devam edecektir. Fındıklıda bir fırımın unsuzluk. tan ekmek çıkarmadığı şikâyet €. dilmiş, fırın ansışın - basılarak, 70 Çuüval un bulunmuştur. Aksarayda da bir firın hakkın- retle sıkıntı çekmek — mevzuubahs değildir. Berlin beşinci deta bombalandı Alman tayyareleri dün de İngiltereye hücum ettiler Londra, 5 (ALA.) — Hava ve daki şikâyet üzerine bu fırında da | dahilf emniyet nezaretlerinin teb. un bulunmuş, cezalandırılmıştır. KÂFİ VAGON YOKMUŞ! Verilen malümata göre İstanbu- lun ekmek derdinin yeğâne sebebi Anadolu ve Trakyadan nakledile. cek buğdaylar için kâfi vagon bu- lunmamaszıdır. Bu yüzden şehri- mize a: mal gelmekte ve toprak mahsülleri olisi de 300 - tondan Jazla değirmenlere tuğday vereme mektedir. Filhakika eskiden İstan- bula günde 300 ton buğday kâfi gelmekte idiyse de bu ihtiyaç bü- gün biraz artmıştır. Biği: Büyük miktarda düşman tay. yareleri bu sabab cenubu şarki sahilini aşmışlardır. Bu tayyare- lerden bir kaçı Londra civarına kadar gelmişlerdir. Bu mıntaka, ya birkaç bomba atılmıştır. Fakat ilk raporlara nazaran ciddi hasar olduğu sanılmamaktadır. Ava tayyarelerimiz ve dafi bataryala. rTımız harekete geçmistir. Düşma. na kayıplar kaydettirilmiştir. Dün gece yarışından biraz şon. ra, İngiltere ürerinde vukua ge- len harekât esnasında iki düşman Diker tarâftan bulunan vagon. | bombardıman tayyaresi, avcıları. Macar kıtaları hududu . geçti Budapeşte, 86 (A.A.) — D, N. B.: Macar kral nmaibi Amiral | mez taralından düşürülmüştür. ... Londra, 5 (A.A.) — Gece saat 22.30 a kadar gelen raporlara na. zaran, dün düşürülen düşmen tayyarelerinin adedi 54 e baliğ olmaktadır. ... Horti, bugün saat on birde, Ma. | — Londra, 5 (A.A.) — Hava neza car kıtalarının başında, Szatmar | retinin istihbarat şubesinin bildir Başvekil hükümet » Nemeti'ye Kont Teleki azatı da, Macar irmiştir. diğer l Krtalarının —e | - kasabaya girişiade hazır, bulun. müştur. Budapeşte, 5 (A.A.) — ter ajansından: Najbi saltanat Horti, Romanya tarafından terkedilmiş olan ara- |zinin işgaline başlanıldığı sırada , Orduya aşağıdaki emri yevmiyi göndermiştir: Trianon — muahedenamesinin baksırlığı tamir edilmiştir. -Bin. ye giriyoruz. Tranşilvanyadaki Macar kâardeşlerimize hürriyet götürüyoruz. Budapeşte, 5 (A.A.) — Macar istihbarat ajansı bildiriyor: Remi bir tebliğin bildirdiğine nazaran, Almanya, Macaristan tarikiyle Besarabyada — bulunan Almanlara yiyecek ve giyecek yüklü trenler sevketmektedir. sem, herhangi bir askeri sırrı ifşa olmarn. etmiş . Anavatan müdafaası hazırlıkları Anavatanın müdafaası hakkın. daki hazırlıklarımız, — mauazzam nazaran, Berlin dün akşem. teşi altına almışlardır. Berlin sav fiyelerinden birindeki elektrik san' trali ile diğer bir santral ve bir ha vağari fabrikası bomba altına alın muş ve bu sön fabrikada büyük bir yangın çıkmıştır. Diğet bir tayyare grupumuz, bit esliha fabrikasına taarrız — etmis Üve patlıyan banibüiarım — tesiri ile lerce senclik malımız olan arazi. | birçok infilâklar vukubulduğu ©Ö rülmüştür. Berlin etrafındaki başlıca şimen diler hatlarına da grup — halinde bomba is:l;cxlzrl vaki * oln!ı:'glâ Berline yakın ormanlık m: Grünevald ormanı da dahil olduğu halde gece yarısı bombardıman © Bir kaç gündenberi İstanbuldi bir ekmek darlığı var. Dün gö şahar tanımmış bir zat matbaalili" ıule!aııdmkhhlnn: menlere verilen 300 ton buğdayı! şehir ihtiyacına kifayot etmemesi. |Ane fırımların gündelik ihtiyaçları dert” cesinde un tedarik edememek'? bulunmasıdır. Bundan büşka fırmcılara sar” fettikleri unun bir kaç zünlüğü birden verilmiyerek günü günüdü tevzlatta bulunulmasının da tosi- L olduğu söylenmektedir. ret gösteren bir gekll almıştır. 187 tanbulda ekmek buhranından mü* Sul olan kimdir? Kabahat toprak malsülleri olisinde mi, değirmen- gilerde mh> yoksa fırmcılarda ml” dir? Ötedenberi — İstanbulun günde- hik 'yatı 300 tondan fazla '7 ba 1 tahdide Jüzüum — göstereti Ortaca bir sebop ver mıdır? Bir (” rmcının bir kaç günlük un ihtiya- emnr hirden toedarik etmesine mas ni olan yey nedir? Bu nokta'lar anlaşılmalı, icap © den tedbirler almmalıdır! “Türk malı,, Kumaşlara damya mecburiyeti 18 eyiülde başıyor Ankara, 5 (A-A.) — Iktısat Ve PPi kâletinden bildirilmiztir: Türkiyede imal olunan, yüzde İi 25 ten fazla yün ihtiva eden bılü. Âr mum kumaşlara, mamul ve yarı mamul decilere, yün ve pumuk (p- liklerine *“Türk mah.., — kelimele. ! ile fabrika veya imalâhalae isine lerinin — konulması — hakklır 2/13839 sayılı İcra Vekiller kararı 8 Eyiül 1940 tazihinden ttis baren mevkii meriyete girmek ledır. Bu tarihten itibaren fabri'ia ve imalâthaneler kararnamede göste- rilen şekilde mallârına “Türk Mö- lr., kelimeterile firmalarını yazma- ya mecburdürlar. Keyfiyet alâkadarların ittilâmıl arzolunur. esir lll DA L ĞĞ| dimiştir. İngiliz tayyareleririn bu taarruzla takip ettikleri gaye alüç lar arasına saklanmış — olan silâit fabrikalarını tahrip etmektir. Diğer bir tayyare — grupumuz, Magdebourgda büyük — bir petsl tasliyehanesini bombalamıştır. T ĞONÜN aAKISLER! ; Kökü yerde olan nimetler ve âfetler bir surette devam eylemiştir. takviye kalileleri göndermekte | tırır- Dolap ı tereddüt etmedik, Şarkt Akdeniz | sebseler bir türlü gellşemez. Fakat (ilo;::ı: takviye için ea kuvvetli | nn Yirmi dört saat içinde —Allah mo: nt oraya göndererek birkaç gün evvel oradaki filomuzun — hakiki kuvvetini hemen hemen iki mis. Hine çıkarabildik. bahri harekâttan e H Burada vaziyetimizi mümkün o. lan bütün kuvvetlerle idame tirmek ve bütün Aklıniı'dı. ü —- Yahu; Bu suretle, hem anavatanda, | tm İtem hariçte, yolumuz. boyunca, | biçiminde yeni yüygârlar rereden gelirse, sabit | dik. Sen in4 Mir kademir. (Şiddetli alkışlar). ha veriyorsun ©: bir Hseri | lere kurak vermediğimiz su rta garka devamlı bir ge ıııııı:ş v gemilerimizden bir kaçı. | ketlenirlce ki değme gitsin-- Gökten gelen Vo yine çapalamasına devam ctti- Ben de düşünceye vardım: Gükten — gelen küvvetli olüyor: Hâdikeyi, tablat sahasından İ i | ER | | İ l H İ İ I i'I- İ | i İ İ F İ : # * % İ t | f : f $ $ 4 î İ İ Ş t & : ! ;