14 Mart 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5

llh Darı .5.,_“_%) — A n ğ FŞ # DA .;v,: 7 Ü Diğer Memleketlerdeki İntiba Londra, 13 (Radyo) — Sevyet « Fin sulhu ccnebi memleketler. de muhtelif akişler uyandırmış. tır. Romaya göre bu anlaşma har. bin Skandinavyaya sirayetini ön. lemiş, fakat İngiltere ve Pransa için bir darbe olmuştur. — Dani. marka matbuatı büyük bir teselli ve memnuniyet göstermektedir. İsveç efkârıymumiyesi memnuni. yetle karşılamakta, sulh şartları. nin ağırlığını itiraf etmektedirler. Alman tmatbuatı sevinç içindedir. Bu gazeteler Finlandiyanın istik. lâlini tamamiyle muhafaza ettik. ten başka Skandinavya memle. ketlerini harbin fecayiinden kur. ııumgını tebarüz ettirmektedir. ier. Tokyoda: Hariciye nezaretinin Madde 1 — Sovyetler Birliği ile Finlândiya arasında askeri ha. rekât, işbu — muahedeyo merbut protokol — hükümlerine tevlikan derhal durdurulacaktır. Madde 2 — Sovyetler Birliği i- le Finlândiya cumhuriyet daki hudut yeni bir hat muci . bince tesbit edilmiştir. Bu hatta göre Sovyetler Birliği toprakları- na gutlar ithal odilmiştir: Viborg “Vüpuri” ve Viborg kör? fozile adaları da dahil olmak üze. re bütün Kareli berzahi, Keksolm, Sartavala ve Suojarvi şehirlerile beraber Ladoga gölünün garb ve gimal sahilleri, Finlândiya körfe- ziyin müteaddid adaları, Kuola- jarvi şehrile beraber Merkjarvi'nin şarkındaki arazi ve Ribaçi vo Se- redni yarımadalarınım — bir kısmı - bu budüd merbut harjtada gös- terilmiştir , Hududun daha — mufussal tayini Akid tarafların mümessillerinden mürekkep bir komisyon — tarafın- dan yapılacaktır. Mezkür komls- yon işbu muahedenin imzasından nihayet 10 günlük bir mühlet için- de teşekkül edecektir. Madde 3 — İki âkid taraf biri- birlerina kargı her türlü taarruz- dan içtinab etmeği, ve diğeri aley- hine hiçbir İttifak akdetmemeği veya koalisyonlara girmemeği ta- ahhüd eyler, Mudde 4 — Finlândiya cumhu- riyeti, senevi 8 milyon Finlândiya marklık bir Ücret mukabilinde ve 80 sene müddetle Hangoe yarıma- dasmmı ve bu adanın cenub ve gar- knda beş mil ve garbında ve Şi- malinde 3 mil mesafodeki toprak- ları ve mücavir mütenddid adala- rı Bovyetler birliğine kiraya vöre- cektir, Buralarda — Sovyetler — Birliği Finlândiya köfezinin medhalini bir taarruza karşt müdalfaaya el- verişli bir askeri üs tesis eyliye * cektir. Bundan başka, Sovyetler Birli. Ki deniz üssünü himaye için de otalarda kendi masarifile icabeden miktarda kara ve hava müsellâh kuvvetleri bulunduracaktır. İşbu muahedenin meriyete giri. arasın. muahedesi Fin âamentosunda (Şovyet-Fin muahedesinin mefni | l 5 ? salâhiyetli mümeasili, Sovyet - Finlandiya ihtilâfının halli, daha büyük mikyasta bir ihti i rinde son derece mücss! kamtatini izhar etmektedi Nevyork 13 (A.A) — Nevyorz | Timesi diyor ki: yaseti olan Kremlin, bu sulh mu. ne verdiği a. rdan istifade ederek bir. y veya birkaç sene zarfında bütün Finlandiyayı işgal etmesin ve bolşevik yapmasın, Nevyork, 13 (A.A.) — Birle. şik Amerika sabık cumhurrelsi Hubert Hoover, Savyet - F Bu muahede, yeni bir matemin nden itibaren 10 gün içinde Fin- çekecektir. mücavir adalar, kümleri mucibince Sovyetler Bir. liğinin idaresi altına geçmektedir. Madde 5 -- Soövyetler Bi ândiyaya teri duğu Petsamo mıntaka: taatını 1 çekmeği, şimali buz denizi sahillerinde 100 tondan aşa. Kı istediği kadar malik olabilece . ği müsellah gemiler haricinde harp gemileri ve diğer müsellâh gemi- ler veya her biri 400 tonu geçme- mek üzere 15 harp gemisi veya di. ğer müsellâh gemiler bulundur mamağı taahhüt eyler. Finlândiya, mezkür. muahedede ldiği üzere, bu sularda danizaltı gemileri ve müsellâh tay yareler bulündürmamağı, sahilde askeri limanlar, harp filosu için üsler ve mevcut gemilerin ihtiya- cınr aşacak askeri tamirhaneler vücüde getirmemeği taahhüt eyler Madde 6 — Sövyetler Bi vatandaşları ve oşyası serbestçe transit olarak Norveçe — geçecek ve Norveçten gelecetki Madde 7 — Finlândiya hüküme ti Sövyetler Birliği ile İsveç ara. sında eşya transiti hakkını tamı Ve bu transiti kısa demiryol! inkişaf ettirmek yetler Birliği ve Finlândiy dalakça'yı Kemijarvi'ye ba bir demiryolunun, 1940 senesi için de teslim ederler, Madde 8 — İşbu muahede me- riyete girer jez, iki taraf ara - sında iklısadi mij betler yı den tesis olunacak ve âkidler b ticaret muahedesi, akdi için mü zakerelere girişecektir. Madde 9 — İşhbu muahede, im zasını mülcakip derhal meriyete girecek ve ondan sonra tasvibe arzolunacaktır. 'Tasdiknameler ön gün içinde Moskovada teati olunacaktır. İşbu muahedename ikişer nüs: ha olarak rusça, fince ve isveçce olarak Moskovada 12 mart tari - hinde tantim olunmuştur. Sulh muahedenamasine bazlı pro'okol Moskoya, 18 (ALA,) — Tas Ajansı bildiriyor: Sovyetler Birliği ile Finlân, diya arasında İimzalanan 12 Mart 1940 tarihli sulh muahe. denamoesine merbut protokol- dur: Akid taratlar, muahede ile tesbit edilen askeri harekâtın durdurulması vo kıtaatın dev- let hududu ötesine çakilmesi Şöklini aşağıdaki tarzda ka- tarlaştırmışlardır: 1 — Askeri harekât, her iki taraftan, 13 Mart 1940 tari- hinde Leningrad saalile 12 de durdurulacaktır. 2 — Asker! harekâtın durdu. Tulması için toabit edllen &aat. ten itibaren, öncü müfrezele- Tin mevzileri arasında bir kilo- Metrelik bir bitaraf mıntaka tesis edilecek ve ayrıca, İlk gün zarfında, Yyeni devlet hü- duduna nazaran, karşı tarafın arazisi dahilinde bulunan ta- raf kıtaatı, bir kilometre geri, ye çeklilecektir. 3 — Kıtaatın yeni devlet hu. dudundan öteyo çekilmesi ve diğer tarafın bu hududa doğru ilerlemesi, Finlândiya — körte- zinden Lelska'ya kadar butün hudut boyunca, 15 Mart 1940 tarihinde saat 10 da ve Lieska- nın şimalinde, 16 martta saat 10 da başlıyacaktır. Ricat günde en az7 kilometrelik merhalolerle yapılanck — ve di- Ber taraf kıtaatının ileri haro. keti, geri çekilen kıtaların ge. ri hat müfrezelerile, yeni hu. duda doğrü yürüyen diğor ta- raf kıtaların ilert hat müfre- zeleri arasımda asgart 7 kilo- metrelik bir mesafe bırakila- Finlândiya 'harbinin sonu (Baş tarafı 1 inclde) Norveç bükümetlerinin bitaraf. | lıktan aycılmamakta ısrar göster. mesi tabii olarak İngiliz ve Fran. sız yardımının mücesir olmasına mani teşkil ediyordu. Finlandi. ya Üç aydanberi yapılan tecrüba. den bu yardım vaatlarının bun. dan sonra ne olabileceği hakkın. | da kâfi bir fikir edinmiştir. On. | dan sonra Moskor bükümetinin taleplerini kabul ederek, iştiklâlini muhafaza etmek osası üzzcinde anlaşmayı muvalık bul. | mmuştur. Bununla beraber Finlandiyalı. ların yaptılıları fedakârlıklar boşa gitmiş değildir; çünkü Sovyetle. rin harben aldıkları yerleri ter. ketmelarine ve şimal denizi ile Baltık denizinde üsler veemeleri. ne mukabil memleketlerinin ve milletlerinin istiklâlini Moskova me kabul ve tasdik el mişler Finlandiyanın istiki li ise Fin milletinin varlığı de. mektir. Bu noktanın ehemmiyetini an. lamak için Sevyetler ile Finlan. diyalılar arasında harbin ne gibi şartlar içinde başladığını hatırla, yalım: Harpten evvelki müzake. weler münkati olunca Moakova hükümeti bir taraftan kızılorduya taarruz emri vermiş, diğer taraf. tan Kusstinen adında bir eski bol. hududa göndererek bunu andiya halk hükümeti” di ilân etmişti. Bundan sonra birkaç defa Helsinki hükümeti vaya tekrar müzakeceye başla. mak için müracaat ettiği hepsinde talepleri reddedildi. H defasında Moskovanın Ku hükümetinden başka Finlandi da bir hükümet tanımadığı ceva. 'bı verildi. O müracantlara karşı bu tarz. da verilen cevapların manası an. şu - olabili Sovyetlerir Finlandiyadan istediği şey yalaıt ileci sürdükleri hudut tashihi ve bazı üslerden ibaret değildi; asıl maksat bolşevikleştirmek sureti, le bütün Finlandiyayı istilâ et. mekti. Ondan sonra da İsveç ve Norveçin sırasını beklemek lâ. zangelecekti. Bu defa Finlandiya mukavemetinin tamamen kırıldı. &, yahut kırılmağa yaklaştığı bir sıwada başlayan sulh müzakeresi teklifi ise iplida “Finlandiyada başka şe “Fir Kuszinen bükümetinden bir hükümet tanımayorum." - di. yen Moskovadan gelmiştir. © halde acaba Sovyetler birli. ği evvelce tanımadığını ilân etti. Bi bir hükümeti bu defa nasıl ol. du da tanımaya lüzura gördü? A devam ettik. in Almanya. ya, hattâ iktışaden yardım ede. miyeceğini, bu suretle bu memle. ketin denizden olduğu gibi kara. dan da âdeta abluka edilmi ziyete düşeceğini düşünen Hizlerle Fransızlar son günlerde Finlandiyaya yardım işine daha fazla ehemmiyet vermeye başla. dılar; hattâ bu yardım noticesin. de Sovyetler birliği ile muharip hale gelmeyi bile gözlerine aldı. lar. İşte İngilizlerle Fransızların bu kararını anlıyan Moskova hü. kümeti küçük Fin harbinin bü. yük bir İngiliz . Fransız barbi şekline girmesi ihtimalina — kacşı derhal sulh yapmak için fedakâr. hğa Küzum gördü. Evvelce tanı. madığı Helsinki hükümaetini mü. zakereye çağırdı ve küçük Fin. landiyanın istiklâlini tanıdı. Demek oluyor ki Moskovada imzalanan sulh yalnız bir tarafın değil, her iki tarafım fedakârlığı ile olmuştur; Sovyetler - birliği Finlandiya işi ile, küçük bir der. lete kreşı bile olsa harbin ne de. mek olduğunu, neticesi - nerelere kadar gidebileceğini fiilen tecrü. be etmiştir; Finlandiya Sovyet. lere karşı hudutlarından ve bazı emniyet noktalarından fedakârlık yapmakla beraber hem milli iştik. lâlini, hem milli şerefini kur. tarmıştır. Hiç biz akıl ve mantık sabibi küçük Finlandiyadan bun. Jan fazla fedakârlık beklivemez. di. ASIM US LA D a a zar eee sammam ae ea cak şekilde lcra edilecektir. £ — Kıtaların, hududun mühtelif mıntakalarında geri çekilmeleri, üçüncü maddeye tevfikan şu şekilde olucaktır: A . Tüntsajoki nehri kaynak larından itibaren Kuolajarvi, Takala ve İoukamojarvi gölü. nün şark sahiline kadar olan mıntakada, her iki taraf kıta- atıniın Beri çekilmesi 20 mart 1940 da &aat 20 de bitecektir. b — Kuhmonlensi cenubu, Lat vava mimtakası bölgesinde her iki taraf kıtalasının geri çekil. mesi 2 2mart 1940 ta saat 22 de bitecektir, Moskao. | balde | Ş n P IÇ B—VAKIT 14 MAR emberlayn'ın Avam Kamarasındaki izahatı (Bayş tarafı ! incide) tan muharabenin nihayet bulmuş olmasından dölayı da memnunuz. İngilterenin bu tahrik edilmeden vaki olan taarruzun yaptığı ha. sarı tamir i;.in Finlandiyaya yar, dimm etmesini talep ediyorum. (Alkışlar). Eski harbiye nazırı Hor Beli. şa Finlandiyaya karşı sempati ni ifade ettikten sonra demiştir kit — Finlandiyanın İngiltereden muhtelif vesilelerle insan ve mal. zeme istediği doğru değil midir? Bu'hâdiselerin fevkalâde ehem. miyeti gözönünde tutulunca, ha. reketsizliğin Mmesuliyetinden ta. mamen teknik mahiyetinde sebep. ler ilefi sürülerek sıyrılmıya ça. | dşmak acınacak bir şey — olmaz | mı? Hor Belişa bu mesele ve alelü. mum Finlandiya harbi hakkında müzakerelerin derhal açılmasını | istemiştir. Çemberlayn $u cevabı vermiş. tırı: — Fin hükümetinin bize muh. telif vesilelerle yardım müracaa. tında bulunduğu doğru değildir. Fin hükümeti bizden muhtelif ve. gle malzeme istemiş ve bu istekleri her defasında da is'al e. dilmiştir. 25 Şırbatta Finlandiya hükü. | metine yaptığımız bir tebliğde arzu ettiği takdirde kendisine as. ker de göndermeye âmâde bulun. ! duğumuzu ve bunun için hazır. İrklar yaptığımızı bildirdik. Fin. ler, mevcut ahval ve şerait için. de, bizden bu talebi yapmamaya karar verdiler. Muhalefet reislerinden Sir Ar. şivald Senkler Sovyet taarttızunu takbih ve Fin ordu ve milletini tâzimle yadettikten sonra Finlan. Ankara, 18 (Hususi) — Ko- ordinssyon heyetinin Üç yeni kararını vekiller beyeti tasdik otti. Bu kararlar şunlardır: 7 şayılı dirinci karar: Devlet Demiryolları ve limanları ida. resindeki iş yerlerinde Milli Ko. rTunma kanununun 19 uncu mad. desi hükümleri dairesinde fazla messl yapılmasına müssade e- dilmiştir. 8 sayılı karar: İthalât tacir- lerile toptancı ve yarı toptan . cı tacirler ve sanayi erbabı ara. sında ticarette tağşişin men'i ihracatın murakabesi ve korun. ması hakkındaki kanuna ek ka- nunun yedinci maddesi hüik- münce birlikler teşkili için ti. caret ve İktısat Vekillerine sa. lâhiyet verilmiştir. 9 sayılı karar: 1 — Millf Ko. runma kanununun 31 inci mad- desinin üçüncü ve dördüncü fik- | ralarr hükümlerine müsteniden, a — Komisyoncu, ithalâtçı, ih. racatçı, fabrikatör, — jmalâtçı toptancı, VArI toptancı ve pera. kendec! 'Bibi tacir sıfatını haiz bilâmum hakikf ve hükmi şa- htalar arasında yapılan toptan ve yarı-toptan her nevi tleari emtia Üğerine alım ve satım mu. —— Eski. Kafseri valisi muhakeme ediliyor Ankara, 18 (Hususi) — Bu- gün öğleden evvel Temyiz dör- düncü ceza dairesinde eski Kayseri valisi halen Ankara vilâyet jdare heyeti Azasından Mustafa Adlinin alayhine açıl- mış ikt davanın rüyetine buş- landı. Davanın biri, Kayseride bir şahga git harmanı yakmiş ol- ması, diğeri şehlr plânına mu- halif olarak şehir gazlnosu in- şa ettirmiş olması vo belediyo- yi on altı bin küsur llra zarara sokmuş bulunmasıdır. Ikinci davada maznun mev- kijnde belediye reisi Hayrettin, rejs vekili Mustafa ve Mühen- dis Nuüri Çil bulunmaktadırlar, Bunlar vazifelerini saujistimal. den muhakeme edilmektedir- lor, Bugünkü celsede Mustafa AdIf dinlendi. Plânm tatbiki işinin belediyeye alt olduğunu, belediye reisi ile hemfikir ola- rak gazinonun yapıldığını söy- tedi. Mahkemeye gelmiyen di- ğer maznunların Kayseri mah- kemesince ifadeleri alımnmak üzere muhakeme on Nisana ta- lik edildi, diyaya gönderilen malzeme hak. kında neşredilen rakamların doğ. ru olup olmadığını sormuştur. Çemberlayn şu cevabı vermiş. tr; — Matbuatta intişar eden ra. kamlardan dolayı hiç bir mesuli. yet kabul etmem, Bu rakamları neşretmenin münasip olup olmr. yacağını bir müddet aotıra karar. laştırabileceğiz. İşçi mebuslardan Hendereon şu suali sormuştur: — Hükümet, İsveç ve Norve. çin bitaraflıklarını hiç bir zaman bozmak tehdidinde bulunmadığı. nı bize temin edebilir mi? d Çemberlayn şu cevabı vermiş. tir: — Hiç bir zaman bu memle. ketlerin bitaraflıklarını borzmak istemedik. Müstakil işçi mebuslardan Mak Gevern demiştir ki: — Birçök kimseler Finlandiya. da harbin sonuna ermesinden do. layı bahtiyardırlar. İngilir mille. ti ekseriyetinin, Stalin ile Hitle. rizmden mülhem olan hattı hare. ketin bütün namuslu insanların takbihine maruz kaldığı müta. leasında olduğuna — kanaatimir yardır. Hor Çemberlaynden Finlandiyaya Fransız ve Inn(ilb kuvvetleri gönderildiği ve Fin. landiyaya kuvvet gönderilmesi vaadedilmiş ise de Finletin bu kuvvetlerin Sovyet taarrurunu defe hâdim olmuyacağı kanaatine vardıkları hakkında dün Daladye tarafından yapılan beyanatı teyit edip etmiyeceğini sormuştur. Çemberlayn verdiği cevapta : — Daladyenin söylediği sözle. ri kat'i olarak öğreninceye kadar hiç bir şey söylememeyi tercih e. derim, demiştir. koordinasyon heyeti- nin yeni kararları amelelerinde malm kemiyet ve tini Batış fiyalını ve tas rihini, kime satıkdığını bedelin. den ne miktarınm tahsil edildi ğini ve ticari teamüllere tevfi- kan Jlüzumlu sair malümatı mübeyyin olmak üzere usulü veçhile tanzim ve ticarethane namıma fatura verip imza et - meğe mezun gşahıslarca imza e. dilmiş bir faturanm satıcı tara- fından derhal alıcıya verilmesi, b — Bu süretle verilen fatura- nn bir kopyasmın satıcı tara. fından ve fatura aslmın alıcı ta- rafından Milli Korunma kanunu tatbik edildiği müddetçe muha- faza edilmesi — meeburiyetleri vazedilmiştir. c — Yüz kuruş- tan fazla yapılan alış verişler. de müşterinin talebi üzerine sa. tıcı fatura vermeğe mecburdur. 2 — Bu karar bugünden itjba- den meridir. Misafir kumanıian- lar Beruta giltiler (Baş tarafı 1 incide) Muhterem generaller iştas- yonda hava müdafaa genel kumandanı Korgeneral Hüsnü Kılkış, Gaz genel kumandanı Tümgeneral Hüsaü Rıza Ünsal, hava müşaviri Tuğbay Celâl Yakal, hava müsteşarı Tuğ. bay Yahya Razi Biltan, İngil. tere büyük elçisi Hugessen, Fransız büyük elçisi Rene Ma- sigli, Albay Hilmi Oray, Mer- kez kumandanı Ali Somdemir, Fransız, İngiliz büyük elçilik- leri erkânı ve ateşemiliterleri tarafından uğurlanmıştır. Rasimei ihtiramı ifa etmek üzere garda mevki almış olan kıtaya Tefakat eden askeri bando İngiliz, Fransız ve Türk millif marşlarını çalmış ve ge- neraller askeri teftiş eylemiş. lerdir. Tren gardan ayrılırken kâa. labalık bir halk kütlesi muh- terem misafirleri sürekli alkış- larla teşyi eylemişlerdir. Yıldırım okepresine bağlan- mış olan hususi vagonlarla es- kişehire gitmiş olan İngiliz ve Fransız hava küvvetleri ku. mandanları Eskişehirde bir müddet kaldıktan sonra Ba. ruta gitmek Üzere Toros Eks- presile bu akşam şehrimizden geçmişlerdir.