13 Mart 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2 VAKIT 138 MART 1940 | POLİTİKA | Führerin son nutku ve psikolojisi Hitler Berlin askeri müzesinde büyük harpte ve bu harpte ölen Almanların — hatıralarının - tebcili münasebetiyle bir nutuk söyledi Bu nutuk - politika Y akımıpdan büyük bir şey ifade oder mahi. yette değildir. Ne yeni talepler, ne de dünya meselelerinin — balli — hususunda mütalenlar serdetmiştir. Bilinen poltik şartlara bir şey ilâve et- Mmemiştir. Bu nutuk psikiloji ha kımından daha ziyade dikkate lâ yık hususiyetler arzetmekted'e: | — Nutuk ruhi bir atılganlı. ğın değil, bir bezginliğin ifadesi- | dir. N — Nutuk mücadeleci olmak. tan ziyade mütevekkil bir ruhun akislerini taşımaktadır. HI — Nutuk ümitşizliğin ema. relerini sarahatle ortaya atmak. tadır. Fübrer psikoloji bakımından daima kendi kendinin telkini al. tında kalan bir adam intibaını ve- rir. Hâdiseler evvelâ onun kafa. tında dramlaşır; sonra bu dram onun hassasiyetini harekete geti. rir ve aksiyon böylece başlar. 923 denberi Führer bu psiko. Tojik karakterle fanli: lendirmiştir. En larında onu aksiyona sevkeden Amil bu idi. Yine bu psikolojik hüviyeti idi ki kendisine muhay. yel farzedilen bir takım hakikile. ri yaratmak imkânını verdi. Hit. lerin kendine yaptığı telkinler ©, nun peygambervari — şahsiyetini ibdâ etti. Peygamber şahsiyeti daima atılgan bir hava İçinde ya- şar, Va daima birinci safta kalır. Cemiyetlerin başına geçen ve kendilerini veygamlbee hüviyetiy, le baş olarak muhafaza edenlerin tek usulü şudur; Her heyecanın, hor hassasiyetin önünden kaş. mak;-kimseyi-daha ön safa geçir. memeltir. Aynı haleti ruhiye bir zamanlar Jan Dark'da da görül. müştü. Fakat heyecan söndü mü, hassasiyet saflarında başkaları ö- he geçti mi peygamber ruhlu şef. Ter İçin artık zeval mevsimi yak. Taşmıştır denc Son nutukta atılganlık — yerin. bezginliğe terketmiş buunmakta idi Nutuk — fazla mütevekkildir Hitlerin nutuklarında — teyekkül hemen biç yer tulmazdı, bilâkis o “Kant" n bahsettiği kat'i e. mirlerin bir iara vasıtası gibi ko nuşurdu. Allahtan niyazdan ziya: de büyük idarenia yapıcı bir un. suru halinde görünürdü. Halbuk bu nutuk mütevekkil bir adamın niyazlarından, — tezarrularından mürekkeptir. Mütevekkil adam, mukadde, ratın şartlarına boyun eğen a damdır. Halbuki Führer bir dev ve, bir tocihe karşı aksülâmel ola- rak doğmuştu; ve bütün rolü de bir yeni devrin heyocanını, irade sini, yapıcılık kudretini temsil id dinsımda toplanıyordu. Bu nu tukta zaferi, şan ve şerefi müte vekkil bir ada mgibi ilâhi kud retten bekliyor. İlâhi kudretin mümessili olduğuna inanmak ila hi kuüdretten niyazda bulunmak. tan bambaşka bir şeydir. Hâbi kudretten niyazda ve tezarruda bulunmak kuvvetli İra. denin harcı değildir. Bu haleti ruhiye bir ümitsizliğin, bir niha. yete erişin psikolojik tezahürü- dür. Bu psikolojik hal Almanyadaki şartların, bu şartları en ziyade yakından bilen ve kendi kendinin tesiri altında kalan Führerin gö. rüşlerini ifşa etmektedir. Almanyadan alınan — hehberler hiç de insana Ümit verecek şart. lse7 göstermemektedir. —Ordula. rın hangi şartlarla teçhiz edildi. Bini bilmemize imkân yok. Fakat cephe gerisinin “sefaleti — dillere destandır. Şehicler ve kasabaların hayatı hakkında işitilen şeylerle iştidlâl. ler yapmak Tüzımgelirse — Führe. rin metanetine hayran olmamak mümkün değildir. Çünkü hâdi seler gösteriyor kir "Dost biperva, Falek birahm. Devran bisükün” dur. SADRİ ERTEM 53:6, ıki nokta : Bir şehrin ismi Bazı şehirlerin — coğrafyada müteaddit isimleri vardır. Me. Belâ “İstanbul" da öyledir. Bir vakitler, bütün dünya, “Kostan. taniye" olarak tanıdığı gibi biz gde “İstanbul” kelimesin! hususl konuşmalarımızda kullanır; dev- let tahriratında “Dersaadet", “Deraliyye” vahut “Âsitana" di. ye zikrederdik. Şimal Avrupasında da büyük harplerin eeçtiği Viborg şehri de böyle şehirlerden biridir. Bu ismi daha ziyade yabancılar ter. cih edâr; ve alelekser “Viüpuri” kelimesi kullanılır. Bu noktayı şunun İçin İşaret ettik ki harp tebliğlerini oku , yorsanız şaşırmayınız. Yirmi yıl evvelki Vakıt arerereneAAerRRE eşeremencA Viyanada Açlık — Gelen haberlerde Viyanada Açirk büküm sürdüğü, dermansızlık. tan birgok kimselerin sokaklara düş. tüğü, erzak noksanlığından — dolayı muhtelif yerlerde kargaşalıllar oldu. Bu bildiriliyor. (Kartşan) da ahali De asker ara. dında çıkan Münazaalarda hirçok kişi yaralanmış 12 kişi de ölmüştür. Çarşamb.! Perşemb" 13 Vart l 14 Mart * Seler B Seler l Kasım V17 | Kasim n Vakiller Vasati iazani Vasati Kzani | Güneşin doğuyu Öğle 6i1ğir di GAĞ 11 Gp 18 24 61018 28 6 00 tkindi 15 49 93016 4â V 20 | Akşam 18 14 18 00 18 15 12 00 | Yata — 1043 1 3010 48 130 İmsak —4 361028 4 35 10 20 Harbin başında şehrin ismini “Viborg” diye kaydeden Anado. Tu ajansı, beş on gündür, hakik? ismi ile bildiriyor; yani “Vitpu- ri,, divor. Fakat, aynı bir afana- ta iki ismin de ara sıra kulla . nildiğini gördüğümüz gibi bazı arkadaşlar da ayrı ayrı İki şe. hir sannetmek hatasma düşü yorlar, Bu it'barla günün birin- de Viborr'un düşüp Vilipuri'nin müdafnada kaldığmı okuyabile. ceğiz. — K, H. iktısat Vekili dün geldi Dahiliye Vekili bu sa- bah bekleniyor Dahiliye Vekili Faik Öztrak bu sabahli trenle Ankaradan şehrimize gelecektir. Vekilin İs- tanbulda bir kaç gün kalması ve | bazı tetkiklerde bulunması mubh temeldir. Diğer taraftan İxtısat Vekili Hüsnü Çakır dün Ankaradan sehrimize gelmiş, Hayd latasyonunda şehrimizdeki Ve kâlet müesseseleri erkânı tara. fından karşılanmıştır. Vokilin bir kaç gün kalarak bazı tetkik. terde bulunacafı anlaşılmaktı. dır. Vekilin bilhasea şeker işle- ri ile de alkadar olması müuhte- meldir. Inhisarların felâketze- delere yardımı İnhisarlar idaresi mamurları arasında selzele folâketsedeleri için vapılan para yardımları so. na rmlîur Yalnız İstanbulda. ki teskilât 11064 lira tonlamış. tır. Bu para Kızılaya verilmiş - tir. | şılamak Üzere Fıstıkağacında ye. giderildi Lise mezunları arasın- dan imtihanla öğretmen alınmıyacak Öğrendiğimize göre Maarif Vekilliği Orta tedrisat mücssese lerine lüzimgelen Öğretmen ihti yacırı yüksek okullardan mezur olan öğretmenle kazşılayabildi. şinden. önümüzdeki ders yılı için ilk okul öğretmenlerinden ve lisc nezunlarından — ümtihanla - orta tedrisat öğretmen alınmıyacaktır Aynı zamanda lise mezunların. dan alınan yardımcı öğretmenle rin de vazilelerine peyderpey ni- hayet verilecektir. Gazi T Enstitüsünde ya. pilan ilk okul öğretmenleri ara. sındaki orta tedrisat öyretmen imtiham ile ve yine üniversitede beş, altı yıllık öğretmen — okulu mezunlariyle lise mezunları ara. sında Üniversitede yapılar im. thanlar da bu suretle söna ermek tedir. Buna ait neticeler yakında belli olacaktır, Okul değiştirecek talebeler Maarit Vekilliği bir okuldan diğer bir okula nakletmek iste. yen talebeler hakkında bazı yeni kayıtlar tesbit etmiştir. Bu ka. yıtlara göre bir kasaat notu biti. mi tarihinden evvel on gün için de bir okuldan ayrılan — talebeye her dersten ©6 devrenin kanaat notu verilecek ve tasdiknameyr de kaydedilecektir. Bu müddetten daha evve) ay- rılan talebenin devre içinde, her dersten müzakereler, yazılı yok. lamalar ve vazifeler karşılıklı ola. cak aldığı notlar naklettiği okuls bildirllecek, yeni okulda bu not. lar talebenin kanaat not cetveli. ne geçirilecektir. Yalnız bu not- lar perantez içerisine alınarak kaydolunacaktır. İkinci kanaat notunun verilmiş bulunması ve ders yılının tamam. lanmasına pek az bir zaman kal. mış olmasından dolayı bir okuldan bir okula nakil kat'i olarak kaldı. rılmıştır. Köy Enstitüleri Köy enstitüleri önümüzdeki | nisandan İtibaren faaliyete geçe- tektir. Enstitülere lâzım olan 4. let ve eşyayı satın almak Üzere Istanbul Maarif Müdürlüğü baş. kanlığında bir komisyon - toplar. mıştır. Komisyon 2450 bin liralık eşya mübayaa edecektir. Bu yıl enstitülerde 1500 tale- be okuyacaktır. Talebe seçimi L şiyle vilüyet masrif müdürleri meşgul olmaktadır. Her vilâyet | mülhak köylerinden seçim yapı- larak talobeler bir nisandan itiba. ren enstitülere gidecektir. İ Usküdarda bir kız lisesi açılacak Üsküderda lise ihtiyacını kar- ni bir lise hazırlanmalçtadır. Bu lse, kız lisesi olarak çalışacaktır Hazırlıklara devam edilmektedir lâıdcm zammı görecek ÜÖğretmenler İlk okul öğretmenlerinden ©. lup zam görmeye bak kazanmış olan SÖO Öğretmenin adları teabit edilmektedir. Bu Öğretmenlerin raporları incelendikten ra lise te tanzim edilerek tal Âcı bir. ölüm haflar çarşısında er fan olan, Haber ga TÜiT Kd e A eti Cumartesi günü Eyüpte Eaşvekm. merasim y 16 Mart şehitleri için her se- ne Evüpte yanılan ihtifale aft )rogram hazırlanmış. tlâkadar tairelere eönderilmletir. Prog “am aynen sövledir: 1 — İhtifal 16 Mart 940 cu. martesi günü saat 15 te Eyüpte vanılacaktır. 2 — 16 Mart cumartesi günü zaat 13.15 te köbrünin Haliç is. kelesinden kalkacak bir vapur vekeri kıtaları, ssat 14 te de da- vetlileri alarak hareket edecek- tir. 3 — Morasime askeri kıtalar Milit Korunm muhalif h ü_r;!meı; iüîıvcı Mart ihtlifali apılacak mektepler ve halk iştirak ede . sektir. Evüp kaymakamı ve C H kaza reisi ile kültür di. ğünden. emniyet direk. | törlüğünden, merkez kumandan lığından gönderilecek birer mü- messil bulumacak ve şehir nam! na umuml meclis azasından bir vat sBöylev verecektir. Nutuklardan sonra bando ma. tem havaser calsrak kolardu. be tediye, C. H. Par'isi şehitlere elenk koyacaklardır. a Kanununa areketten İki tüccar hakkın- da yapılın takibat Hükümet tarafından şekere on kuruş zam edildikten sonra elle rinde bulunan şeker miktarını bil. dirmiyerek mill! korunma kanu. fnuna muhalif hareket eden yağ süccarı Sefaroğlu Nikolaki Üe Liyon , Melba çikulata İlmited şirketi hakkındaki tahkikat evra kı ikmal edilerek dün miülddeiu. mumilliğe verilmiştle. Liyön . Melba fabrikasında 102 bin, Seferoğlunun deposunda da 3200 kilo şiker bulunmuştu,. Müddelumumllik dün — birinci sulh ceza hâkimi Reşitten şeker. lerin hıfzı hakkında tedbiri ih. tiyati kararı almıştır. Şekerler ya bir yedlemine tet tim ediletcek yahtt adliyenin ema net dairesine kaldırilacaktır, Seferoğlu Nikolaki ile çikula. ta fabrikası sahipleri milli ko. runma kanunumun 32 oei madde- sı delâletiyle S9 uncu maddesine göre muhakeme edilecektir, 59 uncu madde iki senaden heş seneye kadar sürgün ve $00 Tira. dâan beş bin liraya kadar para ce. zaşını ve ayrıca mallarının da müşaderesini emretmektedir. Suçlular bugün adliyeye veri.- leceklerdir. Bir tahkir ve dövme davası görülüyor İkinei ağır ceza mahkemesinde Şile halkevi odacısı Ösman oğlu Mehmedi tahkir ve darb suçun. dan muhakeme edilen Şile sorgu hâkimi Ramizin dünkü muhake. mesinde müddelumumi muavini tarafından mütalaa söylenmiş, sorgu hükiminin dövdüğüne dair delli bulunmadığından yalnız tah- kirden tecriyesi lstenmiştir. Vaka, sorgu hükiminin oğlu Yılmazın hbalkevi bahçesindeki söğüt dallarını kırması Üzerine o dacı Mehmedin, babası Ramize şikliyeti üzerine çıkmıştır. tddianameden sonra mahkeme. davacı tarafından adliye vekâleti. ne gönderilen İstidayı okumuş. tuz, Mehmet bunda, yahitlerin Şi lede istinabe yoluyla Hadeleri a hkmurken maznun sorgü — hükimi. nin mahkemeye geldiğini, şahit. leri tehdit ettiğini, hattâ müda- balesini hökimla ihtarını alınca ya kâdar ileri götürdüğünü söy. lemekteydi. Neticede mahkeme, maznunun | sabıla kaydinin gorulmamına ka. rar vererek muhakemeyi başka ne bir akşam Kurtuluştaki evine kızkardeşi Lili ile giderken Ek. rem karşılarına çıkarak teklifin: kabul edip etmediğini sormuştur Harikliya yine red cevahı ve. rince Ekrem pârmâakarı arasına sıkıştırdığı jiletle kızın — yüzünl boydan boya ve bariz bir iz bıra kacak şekilde kesmiştir. Tevkif edilerek sekizinci asli ye ceza mahkemesine verilen Ek. rem dünkü muhakemesinde: “— Nişarilım vaka günü başka erkeklerle geziyordu. Bunların kim olduğunu sordum. Benimle artık alâkası kalmadığını söyliye- rek göğsümden İtti. Ben de dai ma : yanımda taşıdığınır jiletle yü. zünü keştim." demiştir. Muhaheme karar verilmek üzere maznunun sabıka kaydının sorul- masına kalmıştır. Bir sabıkalı yakalandı Fatihte 3, Galatada 2, Unka- panı ve Eyüpte beş, altı bırsızlık yapan Hulüsi isminde bir sabıka. h yakalanmış, adliyeye teslim e. dilmiştir. Zabıtayı bir hayli uğraştırıp uzun müddet isini kaybettirme. ye muvaffak olan hırsız - birinci sulh ceza mahkemesinde sorguya çekilmiş vet * Galatadaki iki İşi ben yap- n diğerleri uydurmadır. demiştir. Hırşız tevkif edilmiş. ür. Sovyet Rusya Bu yılki İzmir Fuarı için mal gönderdi Sovyet Rusya hükümeti bu senaki İzmir Enternaayolan Fu- arına resmen iştirak etmede ka- rar vermiş, bu kararmı alâka. darlara bildirmiştir. Sovyt hü. kümetinin bu kararı alâkadar. lar Üzerinde çok müsait bir tesir vapmıştır. Sövvetler bu yolda valnız kararlar da kelmamış « lar, dün limanımııza welen Sva - netya vanurile sergide teshir ©. docekleri eşvalardan mühim bir 'aşmımı #öndermişlerdir. Avn! vapurla Rutyaden memlaketi . mize mühim mürtarda — İthalât eşvası da melmletir. Difer taraftan ihraet muvak. kat surete — menedilen susam | maddesi isin hükümet İlsana ver mede batlamratır. İlk olarak dün 10 bin kilo 23 kuruştan susam örderi!mistir. Bu mallar Köz- bir güne brrakmıştır. $ Nişanlısını yaralayan genç Ekrem adında yirmi yaşlarında Şişlilde kasaplıl yapan bir genç, iki sene evvel bir biskllvi fabrika- | sında çalışırken, Harikliya adın. Şeykiye aileşine tü da bi L la sevişmiş, nişan. Aradan 2 sene geçmesine tağ. maon nişanlılar bir türlü evlens- memişler ve son günlerde Bkrem mişanlıarma bezi İn tekliDerde bulunmuştur. Pakat Harikliya bu teklifleri reddetmiş., bunün Üzeri. tencede teslim edilecektir. Bu * sam İhracetmlerı muhtelif yer. lere mal röndermek için müsa . ada İstemek tasebhilelinde bulu. nacaklardır. Fivatlar müsaade öaerine yükselmektedir. öea eait Topçu ateşi talimleri yapılıyor Dün Zevtinburnu sahillerinde sabahtan alışama kadar topcu atığları vavılmıştır. Atışlara bu. günlerde tekrar devam edilecek. tir, Bu sebenple daniz vasrtaları- am sahile yakm yerlerden geç- malari mmenelilmiştir. çati mum mü Jaf tonlanacak 'la, S dom':;!ınılıl R yelifi te sevilecek la beraber, tekemmül : nivetlerle '"y't G KA Ç sumlu z=ıu birini tesi K İ sıta, bizde, '“f'-w.v“ ’ N le kuvvet, Ve ÜÜjt ir gİN teşkilât o!ı"__,ıl M dalt neticelef Yİzmuti gel Pm_mtlnd;vıü 4 'Hlmtlzürıı bu Öo de dahili ve 4 mumf sahadt '.wı' K atmesi Jâzmü Pilma Ot zahada isimi3 a caktır. uı';.:r”" tenvir. di tesirlere W f vatla kargil "M ' de, milit — vah Teti vrensiplere V mezın ridir. Harici harp dışmda için bugün TT SA L LAİ v İ Z zmdan değil tevnli tefsirle mütehasarslar! de dinle! caktır. Yine bu ithamları. dorhal en d le reddettiktü'i, aakeri mevelül) - Vi '.ım!rîml. mw 5 TU buryer S90i S trkiye BAA I, hayativet v;,,..r::; dan Brosretiiçin YO CLELCLLLA CC Y C Li tent Funa da ef İ[' | mem' Ço Fatih ””" / gin ŞE aati ç V) :.,T.”;î“ı'w"'n;ğ, 1 Bundan battii | kamı Agâb A“.nı" İ/ kamı Ahmet gğ,ı. .) . Bahir G e e A Ai yaystt malearnı makam! ha larköy ve Hay'