13 Mart 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

A. SAVELLt; FERNAND HAYWARD ve ALBERT FALCtANELLÎ tarafmdan meydana getirüen bu mühim eseri GALİB KEMALİ SÖYLEMEZOĞLU tercüme etmiştir. İki cildir. ' Her iki cildin fiatı 250 kuruştur. KANAAT KİTABEVİ İTALYA TARİHİ Muharebe bugün kesiliyor Kareli kâmilen, Ladoga havalisi kısmen Rus hakimiyetine geçecek Rus Fîn Sulhu imzalandı Vl! umhuri SÛVI ! 5 6 8 7 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mefctub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanfcul. No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 r MUTUK isidir. GalatîSj^Lti caddesi Şarapl Çarşamba 13 Mart 1940 Ndg^Sl'el: 40899 Hanşö limanı 3 0 sene müddetle Sovyetlere kiralanacak İki taraf ordusu da geri çekiliyor Milü korunma Daladye Mecliste Tedbkleri dün mühim bir NISAFİR MUTTEFIK ktısad Vekilimiz Hüsnü Çakmn Millî Korunma Kanununa gore alınan kararlardan kömür istihsal ve istihlâkinin tanzımi ve son günlerde şeker fiatına yapılan zam üzerinde uzun ve etraflı izahatı dünkü gazetelerde neşrolundu. Kömür havzamız Türkiyemizin pek haklı olarak kara elmas adile anılan en kuvvetli zengmlik kaynaklarından biridir. Cumhuriyet hükumetinin son on beş, on altı yıldanberi havzanın istihsalini düzelttnek ve çoğaltmak tedbirleri üzerinde çalışagelmekte olduğu malumdur. Munzam plânlarla havza isletmesinin rasyonel şekıllere ırcaı sayesınde istıhsalın önümüzdeki yıllarda üç milyon tondan ileri götürülmesi düşünülmüş ve böyle bir program üzerinde yürünülmekte bulunmuştu. Ancak havzaya aid büyük Ye güzel emftllerimizin tahakkuku fasılasız takib olunacak israrlı ve bilgili çalışmalarla büyük himBietler sarfıpa ve ezcümle zamana ihtiyac gösteren bir işti, ve hâlâ da öyledir. O kadar öyledir ki ilk bulunduğu ve çalışmaya konulduğu tarıhtenberi aradan yüz küsur sene geçmiş olmasına rağmen kömür havzamız bugün dahi bakir bir servet sahamız sayılabilir. Havzadan az çok fennî istihsaller yapan Ereğli şirketinden sonra millî teşebbüslerin daha esaslı gayretlerle daha ciddî yenilikler temin etmiş olmalarına rağmen vanlması matlub olan rasyonel ve miktarca büyük hedefe nispetle henüz ilk adımlarda sayılmak lâzım geldiğimizin itirafı bir zarurettir. n Fmlândıyaya göndenlmek uzere 50 bin kifihfc bir Fransız ordusu hazırlandığım söyleyen Daîadye'nin Garb cephesinde ahnmış resimlerinden D nutuk söyledi GENERALLER Londra 12 (a.a.) Reuter: Moskova adjosu, Fin Sovyet sulh muahedesinin kdedi''i~ini teyid eylemektedir. Fin parlamentosu tekrar toplanıyor Amsterdam 12 (a.a.) lyi bir memtadan öğrenildiğıne göre, bu akşam Mostova ile Helsinki arasında vukua gelen nlaşma üzerine Millî Müdafaa Nazırı Nıkkanel ile Maarif Nazırı Hannula istifa tmeğe karar vermişlerdir. Finlandiya parlamentosu, Moskova anaşması üzerinde bir karar vermek üzere rarın sabah yeni bir oplantı akdedecekir. Helsinki'de, vakit gece yansını geçtiği halde, Moskova anlaşması üzerinde henüz bif t^nltp nfsr^rjilm^rnistir Dün Reisicumhurumuz tarafmdan kabul edildiler Muahedenin metni Moskova 12 (a.a.) «D.N.B.» RusFin muahedesinin tam metni henüz ma um değildir. Fakat muahede hakkında aşağıdaki malumat verilmektedir: 1 Muahede, Sovyelter tarafmdan (Arkası Sa. 5 sütun 1 de) Paskalya mütarekesi itfilîi Şefimiz İnönü ve onu takiben BaşvekM, Mareşal, Millî Mudafaa. Münakale ve Dahiliye Veküleri, Yuksek Müli Mudafaa Meclisinden ayruırlarken "Ânhara 12 (a.a.) Reisicumhur tsmet İnönü bu gün saat 10,30 da İngilterenin orta şark hava orduları Baskumandant Orgeneral Sir William Mitchell'i ve onu takiben de saat 11 de Fransanın şarki Ak. deniz hava kuvvetleri kumandanı General Jauneaud'u kabul buyurmuşlardır. İngiliz büyük elçisi Sir H. Knatchbull Hugessen ve Fransız büyük elçisi Rene Massigli, kabul esnasında generallere refakat eylemekte ve Cumhur Reisimizin yanında Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu bulunmakta idi. (Arkası Sa. 5 sütun 4 <c) Zengin havzamızda ne kadar kömür var? Bu suale etraflı ve esaslı jeolojik tetkiklere istinad etmek lâzım gelen hesablarla fennî ve hakikate yakın cevablar vermeğe bugün dahi maatteessüf imkân yoktur. Elbette yapılması artık gecikmiyecek olan bu ciddî tetkiklere intizaren bugün şu hakikati biliyoruz ki kömür havzamız çok zengindir. Hatta öyle zannolunur k o tetkikler yapılıp bittikten sonra havza servetimizin bizim tasavvur ve tahminleri mizi pek çok geçen muazzam rakamlarda karar kılması asla ihtimal haricinde değildir. Cumhuriyet rejimi devrinde kömür havzamız bilhassa millî faaliyetlere sahn olmak itibarile tebarüz etti. Millî idare bu millî servet kaynağının ancak millî ellerdı ve lâyık olduğu millî ihtimamlarla inkişa edebileceğine kani olmuştu. Havzada bulduğumuz işletme faaliyetlerile tahmi ve tahlıye şartlarınm iptidailiğini ilk ba kışta takdir etmiştik. O vakittenberi havza hep millî mahiyetli tekâmüller içinde ileri liyerek nihayet devletleştirilme prensipimi ze tamamjle tevfik edilen bir neticede ka rar kılmış bulunuyor. Havza tam mana sile modern bir işletme haline konulabil mek için cidden büyük sermayeye ve toplu, ahenkli bir surette çahşacak kudretl gilgiye ihtiyac gösteriyordu. Cumhuriye Halk Partisinin devletçilik prensipi bil hassa bu kömür havzamızda en pürüzsü tatbik sahasını bulurdu. Ruzveît, harbe 30 gün fasıla verilmesini Ribentrop boşuna yorulmuş muhariblerden isteyecek Bu teşebbüse Papa ve Mussolini'nin İtalya, harb karşısında bugünkü vaziyetini de müzaheret edeceği anlaşılıyor değiştirmek niyetinde değil Roma 12 (Hususî) Siyasî mehafilde Almanya Hariciye Nazırı Von Ribbentrop'un temaslarının neticesi ehemmiyetle tefsir edilmektedir. Ayni mehafilde, bu münasebetle ltalyanın siyasetinde hiç bir değisiklik husule gelmediği bilhassa tebaruz ettirilmektedir. Diğer taraftan, Ribbentrop'un Roma ziyareti Moskovada da endişeler uyan dırmıştır. Sovyet mehafili, Alman Hariciye Nazırınm komünizm düşmanı ltalyan Başvekili ve Papa ile yaptığı temaslann Rusyada menfi tesirler yaptığını sakla mamaktadırlar. Bu münasebetle Ribbentrop'la Papa arasında cereyan eden mülâkat hakkında bazı şayanı dikkat tafsilât verilmektedir. Alman Hariciye Nazırı, Nazilerin Le « histan katolik kilisesini bolşeviklerden kurtardıklarını söylemiş ve Sovyet Alman anlaşmasından bahsederek, bu an» laşmamn mes'uliyetini Ingiltereye atfet miş, İngilterenin takib ettiği siyaset neticesinde Almanyanm istemiyerek Sovyetlerle anlaşmak mecburiyetinde kaldığım ileri sürmüştür. Ribbentrop bıı münasebetle, Vatikan radyosunun Nazi rejimi aleyhindeki neş » riyata nihayet vermesini istemiş ise de, Papa, katolik kilisesine karşı Nazilerin Sa. 5 sütun 5 te) YARIN: Amerika Hariciye Müste^an Welles, Pariste Fransız Naztrlan tarafından karşüanıyor lardır: Welles, Kennedy, Steinhardt ve Taylor.» Ayni muhabirler ilâve ediyorlar: «Mussolini ile Papa'nın da yardım e t mekte oldukları plânm muvaffakiyeti Rus Fin ihtilâfının hitama ermesine bağlıdır.» Welles, perşembe sabahı tayyare ile Londradan Parise gidecek ve orada bir kaç saat kaldıktan sonra ltalyan Başve kili Mussolini ile ikinci bir mülâkatta bu lunmak üzere Romaya hareket edecek (Arkast Sa. 5 sütun 3 te). Erciyeşle sohbet Arkadaşımı z îsmail Habibin nefis bir yazısı Şeker ihtikân yapanlar sürgün ediliyor Izmirde ve Kırşehirde iki bakkal nefiy ceza* sına mahkum oldu Izmir 12 (Hususî muhabirimizden) Urlada bakkal Ragıbın 300 kilo şeker sakladığı anlaşılarak kendisi mahkemey* sevkolunmuş, 5 0 0 lira para cezasına v«> iki sene Aydın Vilâyetine sürgüne g ö n d c rilmesine kauar verilmiştir. Saklanılan şe» kerler de musadere edilmiştir. İArkası Şa. 5 sütun 6 da). Nevyork 12 (a.a.) Daily A'etis gazetesinin Vaşington muhabirleri Fred Memleket dahilindeki her türlü müte Pasley ile Carl Warren, Reisicumhur rakki faaliyetin artması neticesi olara Roosevelt'in yakmda Avrupadaki niza binnefis kendimizin kömür ihtiyacımız için bir mütareke talebinde bulunacağını çoğalmakta devam ediyor. Herşeyden haber vermektedirler. Bu muhabirler şöyle yazıyorlar: önce ve her türlü şartlar içinde bu ihtiyacı «Roosevelt'in 30 veya 60 günlük bir karşılamakhğımız lâzımdır. Halbuki bipaskalya mütarekesi akdini taleb etmek zim kömür ıhracatile haricî ticaret muva suretile Avrupada sulhun teessüs etmezenemize bu madde üzerinde kuvvetli bir sine uğraşan dığer ricalin mesaisine iştiistinadgâh temin etmek iddiamız da var rak etmeğe karar vermesi, Avrupadaki 4 Amerikan diplomatının stratejilerinin eYUNUS NAD1 İArkası Sa, 5 sütun 4 U) saslı amili addedilmektedir. Bu zevat şun Mussolini ile yeni mülâhat Siegfried Alman tahkimatına dair mühim bir tetkik yazısı Ribbentrop'a, Almanyanm pek de hoştına gitmeyecek cevablar verdiği anlaşılan ltalyan Başvekıli Mussolini