7 Mart 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2£—-VAKIT 7 MART 1940 | POLİTİKA I Mağlüp galibini arıyor!.. Amerika hariciye müsteşarı henüz Avrupadan ayrılmadı. Fa. kat bu seyahatin sulh ümidini bir hayli zaman daha yere serdi. #i muhakkak gibi görünüyor. Hitlerle Amerika hariciye müs- teşarının konuşmalarından çıkan metice hakkında henüz hiçbir teb- liğ neşredilmiş değildir. Fakat €sen hava, Almanyada ve muka, bil muhasım memleketlerda dev. let ricali tarafından ileri sürülen mütalealar gösteriyer ki bahar ve yaz sulh çeleakleri ile değil, mu. harebe meydanlarında — vücutları toprağa karışan insanların kaniy. le açılmış çicek tarlaları arasm- dan geçip gidecektir. Amerikan hariciye müsteşarı. mm Berline geldiği gün muhare. benin ilk altı ayınım nihayet bul. duğu gündü. Bu münasebetle Al. vaptı, Harbin altı aylık h'.llııpıu şunları isbat etmeya çalışıyordu : Almanya altı ay içinde kuvvetin. den bir şey kaybetmemiştir. AL manya deniz ablukasından müte. #esir olmamıştır. Almanya kendi- sine yardancılar bulmuştur. serek yeni sulh tezleri tutmasına imkân yoktu. Diğer taraftan Hitler -tarafın. dan Sumner Velse verilen sulh mııııı bahar günlerinin istik. hakkmda hiç de hayırlı alâ- metler değildir. Bu programa göre Hitler, Orta Avrupadaki tahakkümüne devam edecektir. İstediği şey bu tahak. kümün meşru sayılmasıdır. Prog. ramın diğer bir maddesi İngilte. venin koloniler arasındaki ittisal moktalarını teşkil eden askeri üs. lerin kaldırılmasını istemektedir. Cebelüttarık, Mı.lh. Singapur bu meyandadır. Yine programın bir maddesi, Almanyaya eski müstemlekelerin iadesini emretmektedir. Hitlerin sulh için ilevi sürdü. esaslardan biri de İngilterenin İe- kandinavyada siyasi ıufıı tecs. | süsünden vazgeçmesidir. Bu tekliflerin bir ııllı yerine nasıl kanlı günleri çağırmakta ol. duğunu anlatmak — için, İngiliz Başvekilinin Hitlerin — teklifinc doğrudan doğruya olmasa bile verdiği cevabı dinlemek kâfidir. lnıllıx Başvekili şunlacı — söylü. hayet vermek ve Avrupada hür. riyet ve emniyetin yeniden hâkim olmasmı termin etmek.” Bu iki devlet adamınm dünya. yı görüş tarzları arasındaki tera. dı ancak silâh, ve en kuvvetli tahrip vasıtaları tesviye edebilir. Harbin ilk altı ayımndan alınan ve Almanya bakrmından psikolo. jik manalar ifade eden ran'rnan mıhınplaıı bir masa barmna geç- meleri için kâfi sebep değildir. Masa başına ıeçış sulh şartla. rrm konuşmak için müşterek mik. yaza sahip olmak lâzımdır. Gale. benin, “harbi kaybetmenin” lü. zumu da bundan ileri geliyor. Avrupa harbinin bugünkü dur- gun haline bakıp onun — orojinal şekiller icat ehıınnı beklemeye lhnn yoktur. lihı ve mağlüba meydana çıkara. cak olan günlere doğru hâdiseler dörtnala koşuyor. Mağlüp galibi. ni arayor! SADRİ ERTEM Bir, iki nokta : Sarf yerine niçin gramer? Üstat Halit Ziya, iki gündür, #ürkçemize dair bazı mütalcalar Berdediyor: Niçin “sarf” kelimesini kul- lanmıyoruz da “gramer” keli- mesini tercih ediyoruz?. “Istı. lah,, tabirinin yerine “terim" kullanmakta — nasıl bir fayda var? ,“Nahiv" duruürken “sen. taks" demektekl kazancımızın derecesi nedir?.. Halit Ziyaya göre “sarf, nahiv, tetrlah” keli. meleri ecdattan başlıyarak he- pimizin vükıf olduğu ve kulak- larımıza munis gelen bir taekiım kelimelerdir. Bunların türkçesi. ni bulup yerine koyamadıktan Bonra ister arança, İster fran. mızca ve isterse çince olsun ara- larmda hiç fark yoktur, Hattâ, Sayın romancı, saklamaya lüzum görmediği büyük bir asabiyotle ayak diriyor: hayır, diyor; gra- mer ve sentaks değil: Sarf ve mnahiv; terim değil: Istılah... Bizden kısa bir not: Gfamer, sentaks ve terim — kelimelerini diğer sarf, nahiv ve ıstılah ke- Himelerinden avıran huüsusiyet | 've tercih sebeplerimiz bunların arapça yahut herhangi bir ölü dilden oluşları değil, beynelmi. lel ilim lisanma girmiş kelime. ::ı oluşudur. Tercihimizin sebebi Şu halde sarf değil, gramer, nahiv delil sentaks; ıstılah de. Zil terim... Ethem İzzetin sakladığı bakla Geçen bir fıkrasmda kendisin- den büyük bir tevazula “meşhur Türk edibi” diye bahseden A, Şekip, yani Etem İzset Benice dün de şöyle bir fıkra neşretti: “Bonebi eserlerini lisammıza Çevirmek —mükemmel bir işlir. Fakat bir de Türk kültür eserle. Tini Avrupaya ve Avrupalıya ftamim ctmek meselesi vardır. Bunu biz vapmazsak kimse de yapmayı düşünmez, Acaba, Tür. kiyeden de bir kaç müntehap ©. seri İngiliz, Freomsız, Alman dil. lerine tercilme ettirip bastırmak tocrübesl vapılamaz mı?., Bu ne mahvivet azizim!, Ağ- n lütfen çı- karmanızı rica edelim: Türkiyeden de bir kaç mün. tehap eser!" haydi canım; sıkıl. maymız. Deyiniz ki “Yosma", "Beş hasta var”, "Yakılacak ki. tap"... Belediye kooperatifinin toplantısı Belediye kooperatifi 22 martta senelik toplantısını yapacaktır. Bu toplafıtıda bir senelik faaliyet raporu ile kooperatifin eski mu. amelâtı hakkında müfettişler ta. | rafından verilen rapor okunacak. | tır. ee ER Tramvay ile otobüs arasında kaldı Küğıthanede oturan Fethi Be. şiktaşla Dolmabahçe — arasında tratmvayın basamağında dururken yol kenarındaki bir otomobille | tramvayın arasına sikışmış, yara- lanmıştır. Fethi Beyoğlu hastahanesine tır, Yirmi yıl evvelki Vakıt T Mart 1920 Ömer Seyfeddin vefat etti Kısa bir hastalıktan sonra dün ir. Hhal edean Ömer Seyfeddin Beyden dir hafta evvel matbaaya yöyle bir tezkere gelmişti: “Hastayım, hekim. başucumda, — Bir hafta benden yazı beklemeyin!,, Marhumun yazı haya. Üniversite bayrağı | Rektörlük talebe arasın- da bir anket ıçtı Üniversite için bir bayrak, ya. ptiması fikri düşünülerek, rektör- Tük tarafından talebe arasında hir anket açılmıştır. Talebenin bayrak hakkında ve. receği cevaplar muntazam bir şe- kilde tetkik edilerek istenilen şe. kilde bütün fakülteleri temsil et. mek üzere bir bayrak v arma vü. cuda getirilecektir. Bayrağa konacak arma aynı za. Manda üniversite arması olacak. tir. B eee ai Vapurlara giren müvezziler Köprünün Kadıköy iskelesi bekleme yerlerine ve — vapurlara gazete müvezzilerinin girmeleri yasak edilmişti. Bu hususta vilâ. yete şikâyette bulunulmuştur. Vali ve Belediye Reisi Doktor Lütfi Kırdar bu meseleyi tetkik etmektedir. Bupünlerde kat'i bir karar verilecektir. Vapurların alt ve üst salonları. na birer müvezsiin girmesi ve bu- ralarda ancak Türkiyede neşredi- len gazete ve mecmuaların sâtıla. bilmesi yolunda bir karara varıl. ması muhtemeldir. bön ge k a narin Belediyede dün müfet- tişlik imtihanı yapıldı Belediyede münhal dört mü- fettiş myavinliği için bir müsaba. ka imtihanı açılmıştı. İmtihana girmek için 35 yük: ,mektep mezunu müracaat etmişti. Dün imtihan yapılmış 27 kişi girmiştir Bunlarım imti'anları belediyede şehir meclisi salcnunda yapılmış. tır. İmtihan evrakı belediye reis muavini Rıfat, başmüfettiş Samih memurin müdürü Tarıktan mü. rekkep bir komlsyon tarafından tetkik olunacak, kazananlar müm hâal müfettiş nııviılihlerm a yâri edilcceklerdir. — —— Sıhhat Vekilinin tetkiki Sıhhat Vekili Hulüsi Alataş dün sabah yanında belediye sıh- hat müdürü Osman Sait olduğu halde Bakırköye giderek- emrazı akliye hastahanesini gezmiştir, — Dükkânlardan sigara çalan yakalandı Zabıta memurları şehrin muh. telif yerlerinde dükkânlardan ci. gara ve buna benzer eşya çalan bir hırsızr yakalamışlardır. " Çal. dığı cigaralar hayli yeküna va. ran bu hırsız hakkızdaki — tahki. kata devam olunmaktadır. ——— Yoldan çıkan tramvay Sirkeci . Topkapı arasında işle. yen 20 numaralı tramvay arabaşı cvvzlkı akşam Salkımsöğltte yol. dan çıkmış, bir müddet sonra yo- la konmuştur, Bu yüzden seyrise. fer o kısımda kısa bir zaman dur- muştur. Dadaylı Ihsanı öldüren 6 seneye mahküm oldu İzi sene kadar evvel Okmeyda. nında başına taşla vurularak öl dürülmüş ve kolmıııı bir. halde bulunan ve yemenisi sayesinde büviyeti anla: ilen Dadaylı İh. san adında birisini öldürmekten suçlu Zenci Murat Korkmaz'ın birinci ağır ceradaki muhakemesi dün bitirilmiştir. Muhakemenin başından beri suçsuz olduğunu iddia eden ve polisteki ikrarının 8 gün 8 gece dayvak yemesi somunda canmı kur. tarmak için bir bahane olduğunu ileri süren Zenzi katilin, muhake me neticeşinde, Dadaylı İhsan ile tında imzaladığı bu son tezkeredir. 'erşembe| Cuma- 7 Mart | 8 Mart '7 Mohartemi 28 Mi Kasın 191 | Kanm 178 Vakiıtler Vasati Güneşin doğüşu Köanl Vanall Bzani 6261219 621116 Öğle 1820 6181225 617 İkindi 15 80 9321540 933 Akşam 18 07 19 00 18 08 12 00 Yalta 1985 1301087 180 İmsak —4 471040 4 45 10 87 Okmeydanıma pittiği ve sebebi bir türlü anlaşılamıyan bir meseledden dolayı kavga ederek İlisanın kül- rüne kızdığı ve yerden aldığı bir taşla başma vurarak — öldürdüğü. ces>di Susuzdereye sitrüklediği sabit görülmüştür. Murat Korkmaz dün kararı o. kunmadan evvel mahkemeye ya. zıli müdafaasını vermiş ve bun. da yine masumivetinden, yok ye- re günahma girileceğinden — bah- setmiştir. Mahkeme kendisinin 448 inci maddeye göte 18 sene miüddetle hapsine kâarar vermiş, ancak mak:- tulln küfretmesini tahrik sebehi addederek cezanın üçte birini in. dirmiştir, Mısırdan döndü Kral Faruk tarafından kabul edilen rektör seyahat intibalarını anlatıyor Sömestr tatili münasebetiyle Misira germeğe giden üniversite rektörü Cemil Bilsel tekrar mem- leketimize dönmüştür. Rektör Mısırda on beş gün ka. dar kalmış, bu müddet zarfında Mısır Kralı tarafından da - kabul edilmiştir. Rektör seyahati hak. kındaki intibalarını bir muhart. rimize şöyle anlatmıştıı : “— 'Buradan Pire - İskenderi. ye seferini yapan Ttomanyanın doğru vapuriyle hareket ettim, aynı yolla döndüm. İske.deriy :- ye muyasalattan sonra Kabireye gittim. Bu mevsimde Miısir, şüp. he yok ki dünyanm en güzel mem leketidir. Kahirede bulunduğum günlerde, Kahire sivil üniversite. ile meşhuür Klezker üniversite, ziyaret ettim. Kahireye vardığım zaman elçi. miz Mehmet Ali Elhanla saraya giderek defteri imza etmiştim. Üç dört gün sonra Kral Fartık'un be- ni kabul edeceklerini elçimiz bil- dirdi. Majeste o gün beni kabul buyurdular; Yarlarında yarmn szatten fazla alıkoydular ve *ok iltifat — bulun. dular, Memleketimize gelmek ar. zularından bahsettiler. Üniversi. teyi ziyaret etmemi ve intibaları. mi arzetmemi bilhassa istediler. Misir ünivet si yepyenidir; ve Mısır için övürülecek bir eser. dir. Binaları ve bütün tesisatı, hep yenidir. Bu mahiyet ile ken« disini ilmi sahada büyük inkişaf. lara namzet yörmek lâzımdır. On beş gün &”ren Misir seya. hatinden iyi balarla döndüm.” Universitaye alınacak âletler Almanya ile hükümetimiz ara. sında yeni yapılan ticaret anlaş. ması dolayısiyle — üniversitenin muhtelif fakültelerine yeniden â- let getirilecektir. Fakültelere lü- zumlu olan âletlerin tesbit edil. mesine başlanmıştır. Hazırlanan Jiste Maarif Vekilliğine gönderi. lecektir. Şehrimizin İlse ihtiyacı Maarif Vekilliği tetkik- lere başladı Şehrimizin lise ve orta okul ih- tiyacı etrafında tetkikler yapıldı. iını ve müstakbel şehir plânında yeni okullar işaret edildiğini ev- velce yazmıştık, Önümüzdeki yıl da şehrimizin lisşe ihtiyacı öldük. ça . bit diselerin - bir baren faaliyote geçecektir. Yeniden faaliyete geçecek lise. Mahkemelerde: kısmı veni ders yılt başmmdan İti. ı letin yerleri Maçka, Balat, Fatih semtleri' olmak üzere kararlaştı- rılmıştır. Bundan başka Maatif Vekilli. ğine gönderilmek üzere bir de o- kul haritasr vücuda getirilmiştir. Bu haritada İstanbülün ilk, or. ta ve İise Vaziyet! ve gemtleri gös, terilmiştir. Orta okul ihtiyacr da Ayrıca tetkik edilecektir. Afrodit davalarına dün devam editldi “Alrodit meselesi" yüzünden Cumhuriyet gazetesi aleyhine açı. Jan davalardan bazılariyle ,Kon. yalı İbrahim Hakkı tarafımndan kendisinin evvelce yazdığı vesi- kaları neştederek halkın nazarın- dan düşmesine gebep olmak gu: | gundan açıları davaya dün asliye | altıncı ceza mahkemesinde başi nılmiştır. Maznun Cumburiyet gazetesi meşriyat müdürü Hikmet Münif, Peyami Safa, Selâhattin Güngör ile avukatları İrfan Emin ve Suat Zâya mahkemede hazırdılar, Kon. yalı gelmemişti. Evvelâ 25.2-1940 tarihli Cum- huriyet gazetesinde çıkan mah. keme tafsilâtı, Peyami Safanın Server Bedi imzasiyle bir fıkra. Bi ve Selâhattin Güngörlün “Afro. dit mahkemede” mevzulu röpor- tajı hakkındaki iddianame okun- du. Müddeiumumilik iddianame. ginde mahkeme tafsilâtımı — hildi. ren yazıda, “Müddelumum! Hik. met Onatı tahkir ve istihza edici mahiyette kelimeler” bulunduğu. nu, Selâhattin Güngörün ropor— tajında “Yalar yenlıe malümat” olduğunu ve Server Bedi'nin fik- rasının da “Müddelumumi hak. kında suizannı davet edecek” şe. kilde olduğunu iddia ederek, maz nunların matbuat kanununun 27 ve 31 inci maddelerinin delâletiy. le ceza kanununun hüıüınlerinı göre tecziyesini istiyor! Avukat İrfan lhılıı un inci maddeye göre, bu davalara ancak müddelumumı Hikmet — Onatın, şahsi şikâyeti olduğu takdirde ba- kılabileceğini ve ortada böyle bir şikâyet olmayınca dava bulunma- dığını ileri sürdü. Müddeiümumt muavini, bu ci. hetin geçen malkemede izah e. dildiğini ve Jüzum olmadığını söyledi; mahkeme duruşmanın görülmesine karar vererek evveli Peyami Safayı sorguya çekti. şunlari söyledi: “— Fıktamla ne müddeiumu. miliğin, ne de ââliyenin bir alâ- kası yoktur. Yazıda müddelumu- miye hakaret etmediğim gibi, mahkeme kararına ait herbangi bir mütalca da yürütmedim. Yalnız arâpça p de fransız. cadan anlamıyan bazı kimselerin Fransız edebiyatından bahsetme. lerini ve broöşürler çıkarmalarını doğru bülmadım ve bunu yaz. Röportaj muharriri Selâhattin Güngör de şöyle dedi: “— Afrodit davası günün me. selzei idi. Davada hulunırık İnti> balarımı teşbit ettim. Yazı tetkil edilirse hiç bir şekilde hakaret mahiyetinde olmadığı görülecek- tir.” Neşgriyat müdürü Hikmet Mü. nif de, diğer marnunların müta. lemlarına iştirak etmekle beraher, muhakeme tafsilâtını bildiren ya. z hakkında: “— Biz, evvelce Afröditin top. ve tenkit ettiğimiz icin, tafsilât Üzerinde ehemmiyetle durmak, muhakemede cereyan eden her noktayı tesbit ettir. Yazı nihayet bir tenkit mahiyetindedir. Ehli. vukufa havale edilirse böyle ol- duğu anlaşılır.” Müddelumum! bunu reddede- rek davanm tevhidini istedi ve mahkeme bundan sonra Konyalı tarafından Hikmet Münif aleyhi. :ı' açılan davayı görmeye başla. nunun 27 ve 48 inci maddelerine göre tecziyesini tstiyordu. ida 8! Münife tebliğ edilmediği için, bu. nun icrasına karar verildi ve ü. Üniversite rektörü ! sAK Edebi mü neden Yazan: H! i G unlztdn' sunuz? SUM zu kaçtı ldn!l—- hafta evveline .fı çeşaj peyda ettti harrirler yeni ler onlara sitem uıım";;ğ Yeni m bir yer arayor, K Bü seleflerini “"gl tirmek İstl suspüs !.. Yenilerin Juğu çok iyi ı.hcıımek w devresi... adamı: lııyl“" ni gösterir. Ve teki adamın kâ' luğun garip bir kendine gelme ' A anlıy' ..,.ıı dl Vp e et G lür, Acaba V"" oldular? Öyle ya. nevi mübarez! birine düşman İKİ halde, bir mil) sinde ııuıl:;::" * olan ayrı ki Jarını tegkil db’“;, le de değil. Her .,Jıf,'ı de istikrar p' la yer ılıuı.. devresinde, ba$i bir hayat sahast şıp durmaktadı(i * rıdılır? nlıı yenk lhımgdır: başladığı zaman sa, hâlâ mevi mektedirler. yeni bir ym ne di Benim di! muharrirler zaman eskiler rine şöyle hıü? leriniz nu—uî -. ler veriniz. B" Yahut eserleri pılar açıktır!” Yeniler blm'î r, Deri laca! ve silâhlanmağA teçhizatı artti Harbi açtıktari Janmakta dan biraz da yorlar.. ferden de lemek isterir. Bi mağlübiyet Necip Ali KÜS fikirlerini yaz' miyi tahkir et dilerek Hi aynı fikirdedir Eh, ıı.ıdl!lı yaptık. O halde böyle bir IEC“' IİI Cesaretleri mi ” tan sıkılıyorlar .,...fâ' e M:ı, ..,5;//,:&'” ö eei çakat ZLT î Z| e,-r—ı Va. İ_ SLF ü İ ti e7e ll ııııu_:ı;