9 Eylül 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

——— vrupada harp ğ gl GARP CEPHESİKDE; Den— Mozel cephesinde Fran. SIZ taarruzu Alman toprakların- da ilerliyor. tebliiğine göre, Fransız ağır top| Çüsu Alman mitralyöz yuvala- Tint temizlemekle Meşguüldür. Barruz cephesi Lüktemburg hududiyle birlikte Iki yüz kilo, Metre kadardır. j Fransızların, bu kücük dev. Jetin bitaratlığını bozarak ara- zisinden geçtikleri haber veril- Mediğine göre taarruz cephesi Yüz altmış kilometreyo iner, Fransız ve Alman orduları, Nın muazzam taarruz ve müda, İta vasıtaları gözününe Betlri- Nrse bu daracık sahada cereyan edecek muharebenin no kadar| Zaylatlı ve çetin olacağı anlaşı-| hr. Garpte, şarkta Polouymıı' Olduğu gibi, çevirmelere ve sah, ra manevrâlarına mlülsait mey. dan yoktur. 3 Almanların Ren ilç Mozel a- Tasında, mödern teknik'in tün vasıtaalrına sahip iki büyük TMilletin boğuşmasına sahit o. lacağız. Fransız tebliği, Almanya İç lerinden Mozel mımtakasma A man takviye kitalarının getirik diğini haber veriyor, Garpte mevcut Alman kuvyvet| lerine ilâveten dahilden da kuv. Polonyanın ir. iki tarafım hava| faaliyeti, hemen hemen Timan. ların ve deniz kuvvetlerinin| bömbalanması ve keşif hare- ketleri gibi sırf askeri faaliyet- | lere münhasır gibidir. ŞARK CEPHESİNDE: Almanlar şimalden ve garp. ten, Orta Vistüle doğru İlerle. En son Frapsız| Narev suyuna kadar sokulduk. Pların vaziyeti 8 Eylül 1939 metre kadar yaklaşmışlardır. Alman İleri kuvvetlerinin Var. Şovanın şimalinde Vistlile akan lart da haber veriliyor. Silezya ve Slovakyadan iler- Tiyen iki Alman ordusu leri kı- talariyle Tarnov — Kielce — Pi. ©trkov — Lods hattına varmış. tır. Gerek bü hatta ve gerekse şimalde Polonyalılar — şiddetli bir mukavemet göstermekte ve topraklarını faik bir düşmana karşı karış karış müdafta ct mektedirler, Alman istilâ kuvvetlerinin adetçe üstünlüğü karşısında dö. vüşe dövüşe gerilemeye mecbur olan Polonya'”ların Alman ha. va kuvvetlerinden oldukça x: rar görmekte Juklarında şüphe yoktur. Bunu, Polonya erkânıharbi. yes'nin tebliğlerinden anlayabi. Hriz. Her saya tebliğinin başında (Alman hava kuvvet- leri kıtaalrımızı ve geri irtibat ollarımızı bormbalamakta de. vam ediy nu gösterir. Geri':rde şimcudifer istaasyon köprülerin yı. bombalanması, cephode muharebe eden ordunun vaktin de ve lâyikiyle beslenmemesi ve lüzumu olan cephanonin zama, nında ikmal olunamaması gibi ağır neticeler tevlit eder. Bu misal, hava fafkiyetinin, bir or. du ve memlekote ne kadar mü- him taydalar getirebileceğini a. çıkça göstermek İtibariy kate deler bir meseledir. Evvelce de birkrç defa İleri sBürdüğümüz — gibb Polonyada henüz katf meydan muharobe- mekte devam ediyorlar. Şimal de, şarki Prusyadan rilyen Alman kuvvetleri Polonya ara- zisinde Mlava'dan sonra Ciceha, nov'a varmışlardır. Aşağı — Vistil — boylarında Bromberg ve Torn'un mevkile. rinin Almanların eline düştüğü anlaşılıyar. Bu mmtakada vetleri Varsovaya GÜ lik ve or Alman kuv* - 80 kilor sat kadrosu Şimdilik hiçbir değişiklik yapılmıyor Maarif Vekilliği ilk ve orta todrisat mücsseselerinde tedrisa. ta başlamanın kati zamanmı 25 eylül olarak tesbit etmiştir. Ec- nebi ve ekalliyet okulları da bu karara uyacaklardır. Vekâlet bugünkü — vaziyette Öğretmen kadroları üzerinde hiç | bir değişme yapmamıştır. Bütün | okullar yirmi beş eylülde eski öğ | retmen kadrolarına göre tedri . sat yapacaklardır. Her vilâvet maarif müdürlük. leri aym 19 uncu günü aksamı. na kadar vilâyetlerinin okul, &. nıf, talebe ve Öğretmen vazivet. lerini bildiren cetvelleri Vekâlete | göndermiş bulunacaklardır. Bu Karab Birinci yüksek fırın bugün- lerde ateşlenecek Karabük demir ve çelik fabri. | larmım ve yardımcı tesislerinin | İnşaatı tamamen bitmiş bulun - ! Maktadır. Birinci yüksek fırm, | kuvvetle zannedildiğine göre ya- rm ateglenecektir. Fabrikanır kok fırınları. *ali istihsal kısmı kuvvet santrallleri ve diğer yar. dımcı tesisleri zaten faalivet he lindedir. Fırmm ateşlenmesin den 24 S4at sonra fabrika ilk türk de Mirini verecektir. Bundan sönra — sırasiyle borv fabrikası. celikhane, haddehanr İstetmiye almacaklardır. Ancat | Yiksek fırmm vıkılmasiyle bun. ların isletmive alınmaları arasın muavven ve biribirini tamam :l'jı-m fasılalar bulunacağı tabil. ; P Kok fırınları günde 1000 ton İdefterdarlığına tayin edilmiştir. presile ayrılmışlardır. leri olmamıştır. Bütün Polonyalıların Varşova Lub, lin hattında ve Orta Visttilün gerisinde büyük bir meydan mu harebesine hazırlandıklarını gösteriyor. ! Şarkta, iki tarafın vaziyetini gösteren kroki - tetkik edilirse bu zarüret »kendiliğinden anla, dlmış- ölur: : ' n Tevfik BEYIKLIOĞLU ta tedri- cetvellerde gösterilecek ihtiyaca göre yeni öğretmen tayini yapı. lacaktır. İstanbulun ilk tedrisat öğret - menlerine ait kadro tasdik edil. mek Üzere dün Maarif Vekilli . #ine gönderilmiştir. Kadroda ye. ni açılan öğretmenliklere bazi ta. ) denmesi açıkça bu.r ahval,| Mareşal «Dur! emri verecek » Polonya kıtaları intizam içinde ve mane- Londra, 8 (A.A.) — Röyter u.ivodır. jansına Brükselden bildiriliyor: Belçikalı ve Hollandalı muha.|(linden gelen haberler Leh kıta - birlerden ve diğer membalardan|atının intizam içinde ve manevi. buraya gelen malümata göre, Po| vatlarını kaybetmeden çekildik . lonya ordusu stratejik ricatine|lerini bildirmekte ve resmi Al . üstatça bir mükemmeliyetle de.|man beyanatında da bu kıtaatın vam etmektedir. kahramanlıkları takdir ve tazim Polonyadaki bitaraf aakeri mü |'* yadedilmektedir. şahitler, Lehlilerin pek faik bir| Lehli zabitler, Smigiy-Rydz'in İdüşmana karşı 2500 kilometre.|bu nevi büyük bir tecrü. lik bir cephede harbi kabul ede- | be Sahibi olduğunu ve 1920 de miyeceklerini ve buna binaen cop | Dolgeviklere karşr Koyduğu za . heyi kısaltmakta olduklarmı kay | man fırkalarını bin kilometre ge- dediyorlar, Bununla beraber Leh |riye çektikten sonra dönmüş ve aakerleri mareşal Smigiy.Rydz'in neticede muzaffer olmuş bulun - vek yakmda “dur,, emrini ver . |duğunu hatırlatıyorlar. mesine ve mevzilerine yerleşme -| — Polonyada iki mu lerini bildirmesine intizar edi . 'hârebede mm==ı mu., _Polonyadaki | yahudiler — | Almanlara karşı harp ediyorlar Amsterdam, 8 (A.A.) — 'Tel. graf gazetesinin Vargsova muha. biri, Polonyada milli ekalliyetle. | rin Polonya halkı ile hemfikir ol. duğunu yazmaktadır. Muhabir, Yahudilerin ümitsiz - liğin verdiği enerji ile Polonyalı. ların yanıbaşında harp otmekte olduklarmı ve binlerce Ukranya. hlınm Polonya ordusunda vazife . lerini ifa efmekte olduklarını söylemektedir, ——— Bulgaristanda Hususi otomobillerin seyriseferleri menediliyor Sofya, 8 (A.A.) Nazırlar meclisi, husust otomobillerin sey | rüseferlerini menetmeğe karar vermiştir. Bazı otomobiller, bu kayıttan istisna edilmiştir. Dev. lete ait otomobiller benzin sar - fiyatlarını yüzde 50 ye indire - ceklerdir. Bütün Bulgaristanda haftanın iki gününde, çarşamba ve cuma günleri et yemek yasak edilmiş. tir. da “Top yekün harp, maktadır , Sivillere verilen talimat gün . den güne şiddetlenmektedir. İş servisi herkese teşmil edilmiş . tir. Ameleden her tedir Gece ve pazar günleri çal (şan ameleye verilen zamlar k: dırılmıştır. Neşredilen bir emir. namede herkesin mültecile: n evinde bir kaç oda ayırması bil. dirilmektedir. İKtısadi güçlükleri yenmek için gazeteler karilerine bir çok tavsiyelerde bulunmak . tadıarlar. —— | Dereceleri yükseltilen orta elçilerimiz Ankara, 8 (Hususi) — Kahire orta elçisi Mehmet Ali Şevki, Lâhey orta elçisi Yakup Kadri Karsosmanoğlu, Bağdat elçisi Ce vat Üstün birinci sınıf orta elçi olarak ikinci dereceye terfi et. tirilmişlerdir. ——— Meksiko 8 (A.A.) — Parlâmen- to taralınıdan Reisicumhurun şere- fine verilen ziyafette Cardenas na- mana söz söyliyen Ramon Betela, Avrupa mukadderatının. mevzuu- bahis olduğu bu harpte Meksika- man sempatisini celbeden muharipe lere iptidat maddelerini satacağını vinler yapılmış sıhhi vaziveti ve oturduğu semtin uzaklığı dolayı -| sile nekillerini istiyen öğretmen. lerin arzuları da dikkate alım - mıştir. y Okulların Vekâlete gönderile. sak kadro cetvenlerini texbit et. mek Üüzere aym on beşinde lise müdürleri maarif müdürlüğünde toplanarak görüşeceklerdi ükte | | | | kömürü koklaştırabilecek kud . retedir. Bundan 660 ton kadar i. zade koku istihsal edilecektir. Tüli istihsal kısmında da günde 40 ton katran, 11,5 ton azotlu zübre, 11 ton kadar motör benzo. Kü çıkaracaktır. Bu katran işlen- diği zaman da 20 ton Vadar kren *0t vağı, hafif ve ağır katrar vağları. »ift ve naftalin elde ** lecektir. Kok fırmlarmdan cıkar koklar satılacak ve memleketi- gok ihtivarının büyük bir kısmı. nT temin- adanpletir, Hıt;ıy Defterdarlığı kaydetmiştir. Bu beyanat, derin bir tesir br rakmıştır. Çünkü, bu sözler, her İfırsatta Reisicumhur Cardenas ta- rafından izhar edilen arzuya teva- fuk etmektedir: Meksika demok- rasilere yardım edecektir. Cenubi Amerika memleketleri" nin harp dolayısiyle ittihaz ede- cekleri hattı hareketi tesbit mak- sadiyle aktedilecek olan Panama konferansı toplaumadan evvel söy- lenen bu sözler, büyük bir kıymeti Sigala yağı Ankara, 8 (Hususi) — İhraç maddelerimiz arasında bulunan sigala yağının Türk İngiliz tica. rot anlaşmasmın takasa mevzu toşkil eden Natelesinde tadat olu. nan Türk emteası meyanma ithal olunması Vekiller Heyotince ka. | bul edildi, — Londraya giden Leh askeri heyeti Londra, & (Husust) Bir halzdir. generalin — riyasetinde olarak Kanadanın harp tahsisatı Lehistandan yola çıkan askeri | K N | Ottawa, 8 (A.A. )— Parlâmer. heyet Londraya yarmıştır. to, an'ane hilâfına, dün — öğleden Leh askeri heyeti, Londrada- | okra merasim yapılmadan fevka- ki Loh safirl ve askeri ataseSi| ge olarak toplanmıştır. tarafından karşılanmıştır. Kongre halinde toplanan —.. ve mebusan meclisleri Lord Twed- ingiliz Kralı hava mer- demüir, tarafından söylenen açılış kezlerini teftiş etti nutkunu dinlemişlerdir. — Hatip, Londra, 8 (Hususi) — İngil- Kanadanın müdafaası ve her yeni tecavüre karşı açılar mücadelede tere Kralr yeniden hava mer-| İngiltere ile beraber çalışması için kezlerini teftiş etmiş, bu me. nda Altianya — ilzerine üçüş lâzimgelen tedbirleri almak üzere y hükümetin parlâmentoyu — içtimaa yapan tayyarecilerle de görlüş-|davet ettiğini söylemiştir. müştür. Lord Mui ——— Mısır heyeti memle- ketine döndü Şehrimizde bulunan Misir as. keri heyeti dün memleketlerine dönmüştür. — Romanya vapurile gitmeleri mukarrerken, mezkür Kanadanın bütün kuvvetiyle çalış- mağa hazır olduğunu sölemiştir. Hükümet, İngitereye yardım (etmek üzere alacağı tedbirleri giz- li tutmaktadır. Fakat iyi haber a- lan mahfillende söylendiğine göre, parlâmento 1914 de olduğu gibi 50 Ankara. £ (Hususi) — Marne defterdarı Galin Aktuğ Hatay ilâ 100 milyon dolarlık bir harp vapurda ver — bulunamamıştır. a: bütçesi kabul edecektir. Bu mik Muhterem misafirler Toros eks. ayan | | İngiliz hürriyetinin ve müesseselerinin müdafaası İçin | Gerek Polanyadan gerek Bar.[AImnr.î.ır tarafından Gurich, 8 (ALA.) — Almanya- | hazırlan. 'tung”, halka keçi ve tavgan ye. zaman talep| edilebilen fazla mesai için hafta. | ük dişi tavş da 19 marktan fazla verilmemek. |/ yasak olduğunu - hatırlatmakta | viyatlarını kaybetmeden çekiliyorlar bulmamıştır. ve alman az miktarda esirle ele geçirilen bir kaç top Polonya n . lığı tarafından tatbik edilen plâ. nın mücssirliğini isbat eylemek. tedir. Leh ordusnun kuvayi kül. liyesi henüz harbe :irlwwmiş ve Leh orduanun malik olduğu bin- lerce küçük tanktan henüz bah. sedildiği duyulmamıştır. Almanlar halen bilârdo kadar düz bir arazide ilerliyorlar ve gimdiki kurak havalar - kendine, vek ziyade yardım ediyor. Son. bahar mevsimi ve arazinin değiş. mesi motörlü Alman kuvvetleri. nin tesirini pek ziyade tadil ey. harebesi — vuku « liyecektir. Almanyada sivillere verilen talimat şiddetlendiriliyor Dört yaşından küçük dişi tavşanların öldürülmesi yasak edildi “Deutsche Allmemcine Zei . tiştirmeği tavsiye etmekte ve bu hayvanların mutfak — artıklarile b mebileceğini ilâve etmekte . ir, Bu gazete, dört yaşından kü - nların öldürülmesi olmasına |ve movsim — ilerlemiş a). |Tağmen 8 aylıktan yukarı olan tavşanların üretilmesini tavsiye etmektedir. Bu talimatı yerine getiremiye. cek olan tavgan sahinleri hay . vanlarınt hususi cemiyetlere tev di etmğe davet edilmekt Meksika demokrasilere yardım etmiye karar verdi Kanada 100 milyon dolarlık bir | harp bütçesi kabul ediyor ş olan normal bütçeye ilâve edi- cekt İçtima ceği tahı Mısır, İngiltereye yardım edecek Londra, 8 (AA.) — Mısır i Almanya arasındaki münasebetle: İrin kesilmesi üzerine Mısır Başve |kili “Times” gazetesinin Kahire muhabirine beyanatta bulunarak, Mısır hükümetinin ve halkının kalben İngiltere ile beraber oldu- ğunu ve kuüvvet politik: karşı açtığı mücadelede kenı yar dim edeceklerini söylemi, vresinin Ççok sürmiye- olunmaktadır. ne iştir fika birliğinin harbe girmesiyle cenubu garbi Afrikanın da otoma: tik bir şel Almanya ile harp |halinde bulunduğu öğrenilmiştir. Guatemala, 8 (ALA.) — Reisir cumhur, Guatemala'nın bitaraf ka: lacağına dair bir kararname isdar etmiştir. Pekin, 8 (ALA.) — Muvakkat | Şimali Çin hükümeti, Avrupa ihti- lft karşısında bitaraflığını ilân etmiştir. Yugoslavya hükümeti- nin tebliği Belgrad, 8 (Husust) Hu. et bir tebliğ ne Zi siyasi temayüllere tereliman olan şayialara, böyle nazik za- manlarda ka tavsiye otmiştir. Bu münasebetle Yugoslavya nın bugünkü Avrupa ihtilâfında tam bitaraflığı iltizam ettiğini, böylece Avrupanm bu kısmın: da ehemmiyeti! bir sulh Amll' olma, Brmni İsar Gâ milvön olarak tesbit edi'.| tirm. ktedir. *Pretoria, 8 (A.A.) — Cenubi Ala k bar|, inanılmamasını hal/ tebarllz et.'kümet, matbuata S VAKIT 9 EYLÜL 1839 —e S$migli Ridz yakında Alman ordusuna Görüp düşündükç İhtikâr canavarı Başkalarının felâketini, yuyttaş- Tarının ıstirabini kendine gıda yar pan bir canavar vardır. Admma ih- tikâr derler, Nerede bir iç yangını başlasa, hangi diyardaki halk va- tan kaygılına düşerek silâha sa- rılsa, orada bu canavarın kımıldan mağa başladığı görülür. Bütün memleket, asil heyecan- larla taşıp köpürürken, ©, piyasa- da çöreklenir, erzakın canevine çullanır, borsayı halkaları arasına alır. Muhtekir, düşmanın vatan için- deki casusu, kaleyi içinden dövç':ıı bataryasıdır. Bu canavarın güler- yüzlü maskesi, altındaki iğrenç ve gaddar simayı örttüğü İçin, kor- kunçluğu bakışta — görülmez. Sinsidir. Yerlerde sürünerek yü- rür, lâzim geldiği vakit, salta dum rur, etek, ayak öper, her kılığa gi- rer, her hüviyete bürünür, Ama bütün bu alçalışlar, bu tak- lalar, bu yaltaklanmalar; tâ zehir” li ağı örünceye kadardır. Kurşun kenarlı serpmeti tamam — olunca maskesini atar. Kıvılermlanan kese kin dişleri çakar durur. Dudakla- rından hakkın, faziletin, şeref ve namusun kanl » Kazanç uğrunda daha ilk dakikada kendi şeref ve haysiyetini, kendi ahlâk ve nâmusunu her iktidarın önüne halı gibi serdiği için, kazandıktanı sonra başkalarınmkine saldırmak- İa öç alır. Dün akşam ve bugün çıkan gar zetrlerde okuduğumuz Başvekilin beyannamesi, işte bu canavara karşı devletçe savaşa girildiğini gösterir. Bir memlekette ihtikâr yılanını iki şey besler: 1 — Hükümetin miskinliği, 2 — Halkın lüzumsuz telüşı, Bugün, hükümetin hiçbir zaafı yoktur. Piyasa ile ortak olacak ka: dar alçalan herhangi bir nüfuz sa- hibini, devletin pençesi parça par- ça eder. Esnafın ise kendi kendine türüst kurması, beyannamelere tâ- bi eşyayı saklaması, fiyatlara taş- kanlık katrnası, imkânı yoktur. Ne- rede bir ihtikâr kabarıklığı görü- lürse orası amansız bir tetkik kor- donu altına alınır ve muhtekir bir ahlâk vebası, bir namus — kolerası gibi hemen oracıkta yokedilir. Başvekilin ; — Bugünkü kanunlar kâfi gel- mezse, yenilerini yapar ve sizin bütün mallarmıza elkoruz, Deyişi, bunum en açık ve en mert delilidir. Halk da hükümetin kuvvetine, "_d““'" kahramanlığına ve bu mübarek vatan toprağımın nimet zenginliğine güvecrek telâşı brrak- |malıdır. Bunlar yapılırsa, ihtikâr canava: rı, sön nefesini verir. HAKKI SÜHA GEZGİN Romanyanın bitaratlığı memnuniyetle karşılandı Bükreş, 8 (Hususi) ı bitaraflık siyasetinin nat meclisince kabulü, Ro- İmanyanın her tarafında mam. nuüniyetle karşılanmıştır. Gazet Rumen efkârına terctim olarak aynı hlesiyatı tebarüz ettirmektedir. | İrmr her hangi bir tazyik altm- da değil, menfaatini duyduğu için iltizam ettiğini ve Avrupa, nin bu kısmında sulhün muhü- fazası için siyasetinin icapları- nr hakkiyle tatbik edeceğini yazmaktadır. Romanya dahiliye nezareti, | temayüllere torocüman olup Romanya afkürında tesir husüle getirmesi ümit edilen ylialara kapılmamağı bir teb. liğle halka tavsiye etmiştir. — Belçikanın bitaraflığı Brüksel, 8 (Hususf) — Belçi. ka, tam bitaraflık #iyasetini tatbikte devam etmektedir. Hü- Bansür kov. Mmuştur, Rumen halkı tarafından | Romanyanm bitaraflrk kara- kçal | Ro- —