6 Eylül 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

" P—VAKIT 6 EYLÜL 1939 bir müsahabe Almanyanın Polonyaya taarruzu harp sonrası Av- rupasında ilk tecavüz değildir. Fakat ilk mukavemettir, Avusturya, Südetler, Çekoslovakya işgalleri mukave. metsizce vukua gelen hâdiselerdi., Bu defaki hareket bir taraftan Polonya gibi altı mil. yon askeri silâh altına alabilecek bir kuvvetle Şarkta mücadele ediyor. Filhakika Polonya 35 milyon nüfusu ile sulhta dört yüz bin azker beslemektedir. Fakat bu kuvveti genç yaşta nüfusu çoök olan bir millet sıfa. tile derhal üç milyona çıkarabilecek bir halde olduğunu dünyanın askeri otoritoleri söylemektedir, Yani harp ha- linde silâh altma alabileceği talim görmemiş İnsanlar miktarı 3 milyondur. Büyük Harp sonrasındanber! Frun. 81z kumanda heyeti tarafından takviye edilen orduda ta. lim ve terbiye görmüş-efradın miktarı da 3 milyonu bul. maktadır. Şu halde Polonya altı milyon modern techi. zatir bir orduya böylece sahip bulunmaktadır. Almanyanın ancak 935 tenberi aakeri talim gören kıtaları şark cephesinde bu kuvvetlerle karşı karşıyadır. lar. Bu noktayı işaret etmekle beraber zafer gibi bir çok sebeplerin neticesi olarak tahassül edecek halin kime râm olacağını gimdiden tahmin müşküldür, Hâdiseler U. zerinde insanın aklına gelen değil, aklıma golmiyen, bile- mediği sebepler öyle tesirler yaparlar ki cu zeki tahmin. leri bir budalalık haline sokarlar. Diğer taraftan Almanya müttefiklerin ateşi altında. dır. Onun da aşkerlikçe ne gibi mansaralar arzedeceğini gimdiden iddia etmek doğru değildir. Ancak muhdkkak olan şey politika ve taarruz spekülâsyonu yerine fili bir surette harbin, insan kellesi yiyerek taayyüşe başladı. ğidır. Şehirler koyu karanlık içinde tutuşturulmuş bir ku. tu kibrit gibi yanıyorlar. Harbin gete manzarasını ay. dmlatıyorlar, gözlerin önüne seriyorlar, Â İlk torpil ilk masum ölülerini Bahrimuhite gömdü. Eski dünyayı bir levha gibi seyretmek bir kaç gün yeni ; iklimlerin, yeni ufuklarile başbağa kalmak, bir kaç gün l î î’;ni harbe dair seyabatin hazzile çocuk gibl sevinmek isteyen bu Ameri. kalılar harp devrinin ilk lokmasıdır. Lüzitanya'da ölen Amerikalı bir evvelki nesle mensuptu. Şimdi ölenler onla- rin çocuklarıdır. Torpiller sallayan -Alman eli muhak. ) kak bundan 25 sene evvel kundakta idi. Babası Lüzitan. yayı aynı şekilde batırmıştı. b Amerikada da aynı şekilde vaveylâ kopmuştu. Aynr hal, aynı propaganda silâhı, ayaı hiddet, aynr kin! — Tosanın bazan Rusoye hak vereceği geliyor. Bu kadar #kıl bu insanlara çok! ü4 Tsansatlantiği yapan insan zakder yine onu atlantik ortasında batırryor. Batıracaktın; neden yelkenden kürekten transatlan. tğe kadar tekâmül ettin? Bir facia karşısında insan bol bol tefelsüf edebilir, Fakat akılsızca başlayan müca. deleler felsefe ile değil, ahcak kuvvetle durdurulur. Kuv. vetten almacak neticeye daha çok zamarnırmiz var, Önü bekleyeduralım. Hitlerin yaktığı büyük yangın içimr insan makul bir sebep bulamıyor. Şimdi bunu izah edecek ancak bir eski zaman hikâyesinin içinde gizlenen psikolojidir: Vaktile paşalardan birinin yanımda ulemadan bir zat varmış, paşası ile birlikte harbe gidermiş, Bir gün ihti. yarın gönlüne gazi olmak arzusu düşmüş. Gitmiş paşa e- fendisini eteklemiş demiş ki: “— Paşa hazretleri sayenizde bütün uünya nimetle. rine mazhar oldum, Bir emelim var; ona da muvaffak o. lursam gözlerim açık kalmaz. Rahat, rahat ölebilirim. Sayenizde gazi olmak istiyorum! Paşa derhal cevap vermiş: — Olur efendi hazretleri, Pağa maiyetine emretmiş: “— Bir esir getirin., Hoca efendi gazi olacak demiş!.,, ; Hocanm artık keyfine payan yoktur. İçinden şöyle hayaller kurmaktadır: — Bir esir kâfi mi? Kılıcrmı elime aldım mı? Kolları bağlı esirlerden dört beşini birden, bir çırpıda haklayı. veririm. Bunu düşünürken gözlerinin önüne cennet kapıları 2- çılryor. Altın tahtlar pıril, piril yanryor, Paşa hocaya ses. leniyor: “— Haydi kılremı, kalkanını kuşan! Nerede ise kâ. fir gelir. Hoca kılrer bir eline, kalkanı öbür çline alır, Alesta artık boynu vurulacak esiri beklemektedir. İçinde de kel. lesi uçurulacak küflrin tek olmasından dölayı bir hüzün dolaşmaktadır. Kapı açılır, içeri iri, yarı bir adam girer ve elindeki kılıçla hocaya doğru hücum eder, Hoca bu manzaradan 'gaşırır. Halbuki o olleri, kolları bağlı bir esirin kargısına konacağını beklerken bir hü. cumla karşılaşır. Derhal kılrcı elinden brrakır, koşa koşa paşanm etekleri arasma girer, “— Paşam, der, bu küfir beni öldürecek imdat!.. Em. redin de kollarını bağlasmlar! Paşa gülümser: “— Hocam der, biz eli kolu bağlı kâfir keserek gazi olmadık, dövüştük, Gazi olmak istiyorsan sen de kılıç kalkan kullen! Son senelerin taarruzu henp eli kolu bağlı esirlerin kellesini kesmek nev'inden olmuştu. Bakalım Hitler hoca bu defa kafter kalkanı nasıl kullanacak, — Sadri Ertem D ADATTARÇARGAAGIAR OA B : S Ra Mlre n T u İ rİZE ĞK GO ĞÜL İ Vapurlar limanımıza Ttnü vetahiye amslsı müşkül ' işlemeğe başladı — ,,, 'zrte » i Berlin - Istanbul hava £ karşılık tutulan para- , f p selerser İarını istiyorlar —| Son günlerde limanda tahmil Italya ile notmal v eiyetin VON avdeti üzerize bazı e-aebi va ve tahliye işleri tamamen — duf” purları limanımıza gelmeğe baş- * A v « e nüştüur. Bu yüzden işsiz V€ l ag v ed ı ld ı sarasız kalan yüzlerce amele N e f— F Te vd B K lamışlardır. Dün Akdenizden * lün limanlar işletmesi umum ğüne müracaat - etmifr sT. fena vaziyette - kaldıklarıt! | Aldirerek bir müddet evvel kens ilerinden Jüzumsuz yere kesi* Hollanda babdıralı Ermes şile- &n mühim miktarda paralarım! biyle Yugoslav bandıralı Lov. “temişlerdir. gen vapıru İimanımıza gelmiş. Daha Denizbank zamanındi lerdir. AHollanda vâapuru akşam ömür ve eşya tahmil ve tahli* Burgowza hareket elmiştir. e amelelerinden her hafta ai Fransız bandıralı Teofil Güt. a arkaya 125 er kurüuş — kesi ye vapuru da dün Akdenize git. vişti. Amelelere bu paralarit! miştir. İtalyan vapurlarımım İi ahmil tahliye aırasında — yapti" manımıza gelmek üzere İtalya- akları zararlara karşılık kesil İdan hareket ettikleri bildiril- 'iği ve eğer bir parça - eşyantfi miştir. Gerek yolcu, gerekse şi- 'enize düşmesine veya kırılmö” lep servislerini, İtalyan vapure | / vna sebep olurlarsa zararın ları eskisi gibi muntazam yap. saradan ödettirileceği — bildirilk mağa Daşlayacaktır. ) e Izmirde kalan ve evvelki ak- şam limanımıza gelmeleri emre- dilen deniz yollarımın Tırhan vapuru dün gece saat 23.30 da Avrupada bu'unup da dün ge'en tateb>'erimizlen bir kısım mişti. 10 hafta kesilen Du paralar” lan bugüne kadar adam başınf 12,5'lira toplanmıştır. Umuflf 7ekün binlerce lirayı - bulmut' *ur. Simdi amelaler, iste bu pt” sayı iatemektedisler. — Fakat İt man umum müdürü Bay Rat "Vİhassa veryi borçlarından bah' rek paranın iade edilemiy? ni sövlemiştir. İssiz olan ameleler yüksel | makamlara başvuracaklardır. öre, muhtelif aktarmalar yü-|mizde bulunan direktörlerinden nden Almanyayı dört günde|Fon Luks, Türk hava yollarıma zeçebilmişlerdir. müracaat ederek Berlin - İstan- Talebelerimiz Yugoslavyada | bul hava seferlerinin tamamen konsolosluğumuzun — tahsisatı | tatil edildiğini tesmen - bildir- kalmaması yüzünden kendileri-| miştir. Halen burada hiç bir yardım geciktiğinden — dör !Almın tayyaresi yoktur. Ancak gün beklemeğe mecbur olmuş- |ihtiyatta bekleyen bir pilotla bir lar ve epeyce zahmet çekmişler. | makinist vardır ki bunlar tren. dir. le derhal Almanyava avdet em. Yumanistanda Selânik ve Gü. |rini almışlardır. Direktör Fon mülcüne konsoloslarımız - tale- | 'uks İstanbulda daha bir müd: ğer ecnebi vapurlarının limanı- mıza gelecekleri alâkadarlara bildirilmiştir. Bu suretle normal nakliyat başlamış olmaktadır. Şimdilik yalnız Alman — va- ÜŞÇESEZEKEDEĞE EA " d ekte- | belerimize çok kolaylıklar göse| det kalacaktır. Bükreş ile İstan. ğ p:dîh" DN gelmenekt termişlerdir. Asker ve sivil bü.| bul arasında seferler muntaza. AI *. Gelen haberlera, göre İtalya (tün Yunanlılar da talebelerimi- iktadır. tın. fialı Man ile Amerika arasındaki seferler zi .;';'."',q.','"i"" SüTGRE NKarşıla- d"-ı_gğ.; ıgî SĞ ) ai a yüksEldi.. .çsıemplon Ekspresi — | İtalya seyahat yasağını olan Malları e aa ön hidimeler dolaşk Semplon hattımm kapanması kaldırdı Türk - Alman ahlaşmasının | sile para fiyatları mühim tahat dolayısiyle Milano - İstanbul a-| — Yine yolcularm anlattıkları- | | Eylülden itibaren feshi do?: vüller geçirmektedir. Türk xti rasında işlemek Üzere yola çı.|na göre, Berlin, Polonya tay-| yısiyle gümrüklerimizde birik- âvi yükselmiş ve 10 küsur lir# kan ilk tren dün sabah yedi bu- | yarelerinin hücumuma uğradığı- | miş olan Alman mallarının it. yan 15 küsür liraya qıkmııu:& çuğa doğru İtalyadan gelmiştir. | na dair tehlike işaretleri üzerine | haline munıde edilmiyecektir. ikadarlarca bu fevkalâde Her zaman dört beş vagon-| çok heyecanlı bir gün geçirmiş, | Yalnız bazı tüccarlar ay !ı;m. vaziyet sayılmaktadır. “ dan mürekkep olan ekspres mev|halk panik haline düşmi'ştür. |dan evvel bu mallardan hrB:- lîir çok gdnı'ielerin .âiı:cuı cudu iki vagona inmişti. Fakat sonradan bunun Alman | mının paralarını raM"kd n |topl amııgıı k:#dlımlıı;ggn Hü İtalyadan itibaren Budnpes_ıc,'aakrvî makamlarının bir dene- |'sasına yııuımış'ın rağ 5 îbî: :uîıgü.ıîle:nr(mdn Belgrat ve Sofyaya uğrayan bu|mesi olduğu anlaşılmış, sükü.| Gümrük ve inhisarlar vekâ- DA ElAZ dwxmkMx 3i trenden 15 yolcu çıkmıştır. net güclükle iade edilebilmiş- !eti bu bususta Merkez Banka- szllmm:iı Bazı yolcuların verdikleri i- | tir. siyle I_cmnıla.' yapmaktadır. Ya yraşt A ol İzahata göre, şirânli Avrupa ile| - İtalyada vaziyet sakindir. | - |bürgibi malların ithaline müsan- | , ASA n e münakalâtın kesilmesine, düne|dıkların söndürülmesi, ainema)| de edilecek, —yahut tüccarlarım | v y a A aA kadar Fransanın İsviçre tarafın-|ve diğer eğlence yerlerinin ka- '7CI'R_'P= Bankağindaki pafalar | v öE saki vaziyetini muhafsö dan ilân edilen bitaraflığa tamı |panması gibi fevkalâde tedbir- | tendilerine iade etile-a'çtir. Ke eaiŞÜK, , kat'i teminat vermekte gecikmiş| — Yolcuların ittiklerine göre, | yedir. yadan aldığı teminat üzerine bujbitaraflığı muhafaza etmesi il Mddeıe' talebe kayd[ ; surette riayet edeceğine dair Ter kaldırılmış! İsarm bugün tebliği beklenmek a n Ş Italyanın, Almanlarla mevcut İ "kok u"arda ch?.:ı!:ç:î:) îx"ıî'î:y'i ve İtal-|anlaşması dolayısiyle üç sene İhracı menedilecek tla; timali vardır. hrimizdeki alâ. u e &mkm"ğğf:hğ 'Fî İtalya hükümeti, askerlik ça- kıâl:l:ln'ıdıl:lâiıüdi&in: lw Ayın on birinden itib S2 EE.EK, BE P DEDSEER sa hududunun da derhal açrla- | © haricindeki tebaalarının hari- |4 ükümet bircok maddelerin ih- ren başlamasına normal | "e seyahat yasağını kaldırdığım- | sacını menetmek için iki gün.| * karar verildi edili. | dan bu sabah bir İtalyan yolcu | Tenheri tetkikler vapmaktadır | — İlk okulların kayıt ve kabul if Ta gelmiştir. / İlhracr menedilecek maddeler| 'erine bu ayın 18 inci gününde Almanya da, Türkiyeda işi | he ğday; kömür ve bu gibi-da- | tibaren başlanacağı yazılm olan tebaalarının seyahatlerine | <e fazla ihtiyacı görülen mhad: Tedrisatın 25 eylülde başlams? “mdilik Müsaade etmektedir. — | telerdir. dolayısile kayıt ve kabul l Berlin - İstanbul hava | - Bu husustaki karaâmnamenir |? bir eylülden itibaren aĞi seferleri kanandı — İbusün alâta:-rlara bildirilmesi | TASI uygun görü'müş, ve alâkâ Alman hava yollarının şehri- İbeklenmektedir. 'h#;" akutelîübgı:!yışı ;ıınıı'aâ ğ fumlu talebelerin kabul edilm 938 doğumlu hiç bir talebenin immaması için başöğretme! amir verilmiştir. ylü)ı'î.i.ııkîi konvansiyonelle gelen yolcular Diğer taraftan dün bsabahki siyonel ü tat Foti eöbirii Almanlk y Polonya ile harbe başladık. ları zaman Berlinde hulun;ını j İ el tt Sanat okulları talebesi grup mühtelif memleketlerin | yollarında on gün kadar kaldık- İ Ü tan sonra bu trenle memleketi- | İi Er ; ki Iar hm'm '1 mî!gmî]î?;;m—ay- geçip l Ç ı n t y e n ı ta p Şemi'ıtelını:ııllır da — Maarif Vekilliğinin verdiği'ra ile yazılacaktır. Hazırlanan gidiyor yolculardan biri Hitlerin son|yeni karâra göre sanat okulla:|programa göre sıra şu şekilde| Almanlarım harhe başlam harp nutkun Berlinde bir mey İrında okutulacak ders kitapları | tesbit edilmiştir: . İlizerine şehrimizdeki — Almani$ danda dinlediğini, Alman halkı-|bundan sonra . müsabaka ile| Riyaziye, mesleki teknolofi, '»m mühim bir kısmı gitmiştef? nn harbe şiddetle aleyhtar oldu. | yazdırılacaktır. ümüumi mekanik, tatbikt meka.| Gelen yeni bir emirle memleket| gunu, hattâ mühim bir kısmı-| — Yazılacak kitaplar talebe se-İnik ve motörler, resim, genel| mizdeki milessenelerde mütebi nm nutküu yarıda birakarak hid- | viyesine ve müfredat program- | teknoloji fizik - kimya, elekt. | 318 olarak bulünan Almanlar detle çekildiklerini, Almanlar|larma uygun olacak ve kitaplar- |rik, meslekt okuma, mesleki İi- | çağırılmışlardır. Bu arada harbi kazansalar bile memleket.|da talebeye bilhassa sanat bil-|san, mesleki cemiyet kitapları.. | hassa Denizyolları, Limanlar lerinin harap olaraSından körk-|gisi ve sanat sevgisi — verecek | Bu kitablar önümüzdeki ders|letmesi ve liman reislifindeki tuklarını söylemiştir. hususiyetler bulunacaktır. Ki.|yılı başından itibaren - sırasiyle | niz mütehassısları hemen Diğer yolcuların izahatma |taplar ehemmiyetlerine göre sı- İhazırlanacaktır. ceklerdir. İ de bu kafile ile birlikte gelen EASREELEESBEE , EEELER.ESEEE, S