27 Ağustos 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5

'Dün umum müdür muavini Hamdi Emin en *'Üt “Nlumumi ök ve a t yenin büyük bir R lâka ile takip ettiği J€ Yolsuzluğu,, muhake- Ve dün sabah da ağırceza “Mesinde devam edildi. Kaçı “€ malümdur: dfia Vekâletinin İitaya satm al. bi karar verdiği elektrik şir- İN Fmdıklıdaki Satye bi b ı'[',' timdi lâğvedilmiş bu yrıni —_ı”';nbankın eski mü .& ki, (çiya Öniz, muavinleri Kevkep, Hamdi Emin Sıv p Sadun Ga- ©. yapr ve binalar servi. Nü mühendis Neşet Kastm. tukuk Müşaviri avukat g gee Caniş, idare meclisi at Oral, âzadan H Ve Şahin Giray, Re a» Müdürü Firdevs Ta Sellülliğiyle, ve sahtekârlık fesat karıştırmak ve vazi kk'rnumeılcnm sujistimal | Mretiyle Denizbank na- 4 250 bin Hraya satın ala. zineyi 100 bin küsur lira| M Uğratmışlardır, — iddiası- €er maznun eski Reas- * müdürü umumisi Refüi k— ikinci müdürü Malik * ve hukuk müşaviri 4t Atıf Ödül'ün de Lnnun miktardan — fazla 'ı aldıkları iddia edil. vnbt kendi rktll istimlâk salışe fı|" haran la l_undonına bırıkıncğe diğer da. 'ı“l gördükten sonra saat I de “Satye yolsuzluğu- h Muhakemesine başladı. 'k:l'nuıılımı hepsi hazır Sunların —hepsi de ,ıra“kuf bulunan Yusuf di 'niş, Tahir Kevkep, mü. Wı— Kasımgil ile İsmail İsa ’!mıc en ön sırada otur. şer, Refii Celâl ti de arka sıralarda yer " rdı. f ÜN p ve Kasımgilin vekilleri 4"’# Miyle tahliye talebinde bu. !ıür, mahkeme de bu hu Ik_' kararmı bildirmek icin d' Mayı düne bırakmıştı. Bu BU mahkemecin barari me k.cnmnk.ı—ydı keme heyeti, geçen st. ı K'Hı reis kemal, âza Neli ı! lilden teşekkül etmiş, id. |S K nl“umnzı da yine muavin Ex ı;ermıgu. Velâ Hamdi Emin Çap a- *“ildmlarak sorgusuna Hamdi Emin Çap'ın ifadesi "k Denizbank umum mü- Yavini şu ifadede bulun. gİ S ;R Beni vazifemi — suüsrti 7',» tmı. olmakla itham edi. Tuzurunuzda arzedece- ile, ben vazifemi suiis- değilim. Evvelâ va. [).n"'—')f—-. bunu arzedeyim: "’_bünk kanunu bankaya B € işlerin tedviri İ Müdür unlara ait vazifeyi de egit talimatnamesi ile tes. _Ynışhr_ Ben bankanın üaye Kismi tmum — müdür tk Xl idim. Bankacılık ve i- duhm" da $ idi. Bu kram kı Ve binslar Veğa'n çin Üç u. para işleri, isleri, meşrul idi eg? başka bir de mal kısmı levazım gel- |t Bayar ile| Ue—ıs bde Yüzüf Ziya : Tahirl' muavinlik ihdas| Tahir Kevkebe |* 5 — VAKIT atye yolsuzluğunun ikinci duruşması Çap ve İsmail İsa Caniş dinlendi BSabık Denizbarkk müdür muavini Hamdi Emin Çap dünlüü mahke mesinda e işine nasıl fedar olmadığım için bu işle e. saslı surette Benim Satye işine karışmaklı- ğım esasa değil, şekle lük eder ve ancak bir tesadüf ese. Vaka şöyle ölmuştur: Bir gün evrak meyanında meclisi idareden çikan kâğıtlar. dn bana getirilmişti. Şıtlar arasmda bir de Satyenin keşil Evraklar nasti ıda bir “güiz nereye ait olduğu anlaşılmış ve oraya havale edilmiştir. Bu havaleyi benim gibi dıgcx şefler ve muavinler de yapal i. Muhakememizin ilk günü Yusuf Ziya Önişin, Tahir Kcv. İkep ve Neşet Kasrmgil tekem. mül ettirilmiş bir rapordan bah. settikleri malümdur. raporu varmış, havale edılir. geçirilmiş ve | Benim için bir mesele teşkil eden ve bu rapor üzerinde bulu - havalenin nasıl olduğunu i, zah edeyim: Aradan daki Denizban * geçmiştir. Bura- meaâüpları vazi- ıilmıştır. İşi tetkik etmiş olan Velâklet, suç gürmemiş olacak, ki yerimde ;* e Yusuf Ziya Erzin getirilm | Vekâletçe müfettişler gönderi rek tahkikata başlanmıştı. beni müfettiş çağırdı. Bir ra por gösterdi. Raporun ilk say sının bir köşesirde yapı yazı |tarih ve A, E. harfleri vardı, “— Evet bu yazı ve imza be - nimdir dedim. Fakat evvelce ha- vale edildiği anlağtlar bir rapor daha vardır ki, o da bu değildir. Şu nüshasını ibraz ettiğim va - pordur, bunun üzerinde yoktur.,, Aylarca evvel geçen evrakı tef k etmek bence kabil değildi, | Müfettiş, bu ikisi arasımda Şıırk olduğunu #söyled!. Ben de |bundan malümattar olmadığımı bildirdim. Müfettişten ayrıldık - tan sonra aynı, gün Tahir Kev [kebi:ı malümatına müracaat et . tim. “— Evet, dedi, iki rapor var- dır. Birinci raporun tekmil! en diğinden Neşet Kasıma söyle - senin havalen n.evcut olduğu i - çin bunu dn saha hm ale ettirmiş mediğini & *0 İşle alâkadar olmadığın |- İçin mahal görmedim. Ve zaten karıştım. ! Satye binasının alımında vazi-| meşgul olmadım. | Aidiyeti | yle servislere havale etti-| bende bı' ; Jibka etmiştir. Umum müdürlü -|, “İnz Aldıı&lmn Bir | , *| mucibince havale | dim. O da hazıriadı. İlk raporda İr bir hav dik.. Müfe Hankada kendi işlerimle | olduğum bir s: kat İsmail İsa geldi: “—— Satyenin ferağ yapılacak, yanında grafı çıkarıp Vverdim. Fakat bu iş meclisi idare kararı ( nı sordum, arın mevcut ol eyin hazırlandığı Bankanın intizar o nan fotı di. tik. Tapu memuru ve m bir takım a.Ia-n ekı okudi İmzaladı, Ben de onu eclisi İdare aştık. ve lerinin imzala onra benim di mem bir zaruretti. Bunuü benden zaya fotoğ başkı keyfiyeti te bu rapor ırada avu - muam af var )lup olma . ını bildir - odasına git- tanımadı - | lar — vardı. | Tahir Kevkep takiben im kararını bu for Banka hu - ı“'ııın_ıll e imz a sirküler salâhiyetli kimler varsa onlardan biri do im za edebilirdi. gelmiş. Bankada mutat imza keyfiyetini rüz ettirmek iaterim, Banka sirgüleri mu tün muharrerata çift dı. Ancak bü imzala O İşin mevzuu ile, mo; imzast ise, diğeri çift malitenin itmamı zarı Bu gibi pılirdi. ken imza sahibi tarafmd üzerinde inceden in »dxlmuu imkânsızdır » Bu hususta ihtimamı gö Tesadüfen an bu a: bana çift cibince bü- imza atılır rdan biri, sgul olanın imza for - | reti İle ya- muharreratın servisine taallük e! n dos. ye tetkik ve usulden icap eden . Sonra luı . kuk r—d,a.ırırdı n şifahf teminat almak surce! etmedi; e dikkati miş bulunduğumu te, luyorum. idırmak ve bizzat yapmı gelirdi. Bu da maddeter ulgorta hareket mi göster - t etmi Aksi takdirde bütü ak en gİ "|izah ettikleri ssa teba -| idi. Banka kanunu vazife taksimine muhaliftir Hiç bir kas AKksizin f eseri ve imat saikile âdis olan bu hareketimin vazi. feyi sulistimal ve hattâ ihmal etmekle münase oktur. Red dederim, 'Tekemmül etmiş ikinci raporu bana Tahir Kevkep getirdi. Bir rapor, bir kâğıt... Bunu yapmı - ya havale ötmemi ve bir de ta « rih atmamı söyledi. Rapor olduğunu bil! :—Jcr kadaşıma — itimatla Kendisinin birinci nporuyl.ı hı- vale ettiğimden, ikinciyi de bana getirdiği anlaşılryordu. Reis: — Hav İnız? hangi tarihi attı » e söyledi, attım, Çünkü, dos. nın tekemmülü mahiyetinde -- dedi. Ben de fazla araştır - rak imzaladım. Reis: — İkinci raporda, ayrıca dün Galip İle Ta e lımııl İsa ifade veriyor Hamdi Emin Çapım sorgusu bitmişti. İsmail İsa Caniş kalk. tı; o da şunları söyledi: — Satye işi sırasında, Yu- suf Ziya Önişin, Tahir Kevke- in ve Kasımgilin mahkemede Ankarada Bulmuyardum. Bu armda B” kaya da uğradım. Yusuf Ziyayı gördüm. Nafia Vekâleti, İktısat Vekâletine Satye Dinasının a. lım satım vaziyetinin ne safha. da - olduğ ve mümkünse | sarfınazar edilmesini — işaret c. |den bir mektup göndermiştir. Yusuf Ziya Öniş, mektuları | okuyarak bu hususta ne di düğümü sordu. gibi unu Gerek bünü ve gerek umum müdürün verdiği malümatı dü- şünerek: Bankanım bu kadar menfaati mevzuubahs ise, bun- dan sarfınazar doğru değildir... I: de taraflar arasında mektup. la tekemmül ettiğine göre, ban. i- İkanın verdiği sözden ve imza. .|smdan rücuu doğru olmazdı ve gerek kredisine, gerek prestiş. rine uygun olmazdı. Bunu bana hususi değil de, rtesmi bir ifadeyle dahi Sim cevap yine bu ©- — Milli Banka gibi mües. seselerin imzalarına hürmetkâr sır? bir | — Eaki tarihi. Tahir Kevkep |k |müdür beni çağırdı ve sormuş | saydı, kendisine imzam altın- || olmaları ve tabiidir.;, dedim. Bu her zanan böyledir, nunu medeninin yanında, bir de tabedilmemiş kanunu ahlâk wardır. Bütün cihan imzasına riayet etmiyen bir ferdi en kü. çük bir itimada İâyık görm Denizbank gibi devleti tem eden 55 milyon lira sermayeli ve yalnız Türkiye değil, bütün cihan iktisadiyatı muvaceh de teşekkül etmiş bir müessese elbette imzasına riayet etmeli idi, ki lâyık olduğu temin edebilsin... Kendisine böyle söyledim. Gerçi umum müdürüm huzu- runuzda anlattığı veçhile ban- Kkaya ve kendilerine hayırhah olan Nafia Vekilinin gücenece. ğinden bahsetmemişti. Fakat bahsetmiş olsaydı dahi verece. ğim cevap yine bu olacaktı. Yusuf Ziya Öniş, bu hashi- zaruri ka. |halden sonra: — Bir cevap yazsan! Dedi. O taril hte binanın ferağ mu. vedde hazırladım. Bunda ferağ kısmından — bahsetmemiştim. Bunu okuyan Yusuf Ziya Öniş pek beğenmedi. O zaman ken- disine dedim, ki: * — Mektup 10 gün kadar teehhürle İktısat Vekâletinden -|bize gelmiştir. Siz de Ankarada bulunduğunuz için bugün aldı. nız. Her znmankı gibi İstanbul. da olsaydınız, iki gün sonra a-. lacaktınız. O halde cevap ver- mek için vaktimiz var. İstan- bulda arkadaşlarla icabı veçhile cevap verelim; bu kadar isticale mahal yok.,, Ogün İstanbula avdet ettim. Kendisi de bir iki gün & İgeldi ve ferağ yapıldı. Bir iki * — Sen başladmn, bitiriver,,. Dedi. Mektubun birinci kısmmna ait esbabı. mucibede tadil edecek bir şey yoktu. O kısmı zaten fikir olarak Yusuf Ziyadan al. mıştım. İkinci kısmı ihtiva &. den fıkraları ilâve ettim, ki bu da dört ve beş tarihli mektup- ların gösterdiği hukuki vaziyet ve kararın icrasıdır. Bunları da aynı müsvedde- nin altına arap harfleriyle ilâve ettim ve Sadun Galibe verdim. |Bu yazdığım Mmektupların bi. rincisinde “filt tasarruf,, diye bir kayıt vardır. Bu fıkraya tahkikat esnasın. |da müfettişlerin “işgal,, mâna. sınr verdiklerini anladım. Halbuki mektubun yukarı kıs- mundâa ifade edildiği veçhile, mu kavele ile iştira edildiği yazılıy- Var. O zaman binada bulunan muh telif müesseseler bizim kiracı - mız vaziyetine geçmişti. Ferağ akdinin vukuu ile mütebaki za . mana alt İcar bedelinin bize ait olması da pek tabil idi. Bu be - deli icar da tediye edildi. Bina - enaleyh “TiNt tasarruf,, vaki ol- muştur. İkinci kısma gelince, umum ferağda hazır olmamı söyledi. Gittim. Tapu memüurü ve sairenin gel - miş olduğunu gördüm. Ferağ i - çin imza vermek Üzere umum üdü Tahir Kevkebin isim . eple Hamdi F- düm, Hamdi t bizrat gırdım, ça in- | emniyeti ” amelesi yapılmamıştı. Bir müs- | içi görüşerek |© n sonra Sadun Galip, aynı| müsveddeyi bana getirdi: Jarımı kâfi gör - 27 Ağuslos 1925 Mekaların tahliye talebi reddolundu âdisesinden ildir. Bunun kimin ta lanmış oldu. Formül bank: izden dolma mahalle ait itibarla kâfil olduğu için üs- fazla durmadım, li, ancak doldurana verir, Bugün de bu deniz |kısma başka hiç bir kimsenin ta sarruf etmesine kanunen İmkân ül etmiş n yeniden sa- alacağı bir yer için böyle bir formüle ihtiyaç olsaydı derhal kabul etmekte tereddüt etmez . dim, Birinci mektup benim seryvisi- e havale edilmemişti. Sadun Galibe yardım için yazmıştım. Ikinci mek tüp servisime gel « n Bunu arkadaşım Emin AÂli yazmıştı. Bundan te den bir mes'uli siz ki, bana aittir. Emin Âlinin miş olduğu bü tün h_kın*lwn ortaya koymak Kh .ıu.yıı yal - nız bedeli icar üz yordu. Bodeli icarr zanne rum, ki Tahir Kevkep dra olmak üzere işitm Bunu Emin ÂAl: Bu rakam, bir hesap hat Şüphe yok, ki bankadan V. der. Eğer vekâletten sorulmuş vap verilmiştir. Bu mektu icart tebarüz e'nr'nnr i yazılmış di buradaki ra “|bir he 'e Bügünkü kanunlarımız, he Say hatalarının mahkeme ( da bile tashil göre, mektup da tabil gön Satyı lan başka bir mıyorum. Satye binasının alrm satım i « şinde benimle hiçbir müzakere ve müşavere yapılmamıştır. De- Jnizbank kanununun 21 inci mad |desine göre, bankaya lâzım olan |yerler istimlâk ile almır, Satyı binasmın istimlâk veya pazarlık #üretile almması hakkında be - nim tarafımdan verilmiş bir mü, talâa yoktur. Eğer sorulmuş ol saydı kendilerine vereceğim ce vap “istimlük mocburiyeti yok- tur.,, olacaktı. Ankarada Nafın Vekili ile görüştüm. Bana sordu Verdiğim cevapta: — Denizbank umum müdürü ne, milyonlarca liralık mübayas salâhiyeti veren Denizbank ka nunu bina işinde istimlâk mecbu- riyetini umum müdüre tahmi etmez.,, dedim. Denizbank kanununun 21 inc! maddesinde gayrimenkuüllerin iz. timlâk tarikile ve o kanuna göre, ynpılı_ıgı musarrah — bulunmuş iken, bizim nazarı itibara alma- mamızın sebebi bu, Satye alım satımında mevzubahs olunma - 'y;ı:ı ve bana sorulmayan bir hü- dise olduğuna göre, bunu bana karşı mevzubahs etmek calz de ğildir. Kendi kanastime gört istimlâkin Denizbank içl burf olmadığına kari Binanım deniz kısınmda bul... nan ve doldurulma kasmıı hak - kında taahhütname formülü © Tahir Kevkep bana — gelirdi Tetkik ettim. Nankanmı vaz'yı İtin€ uygun gödüğüm için ivras jetmedim.,, (Deveremi PL becis': ) in kısmını hatırla .