18 Temmuz 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

8— VARTr 78 TEMMUZ 1956 Maarif Şürası dün Vekilin nutku ile açıldı labiliriz. Onlar fazla olarak ( -| L:r birinin Türkiyonin her sa-|la kurulmuş bir aistem ejdağun- olraryan bir MM gö «|taşlarının yeni hizmetler ve vazi. kinel bir yabaner dil, lâtince ve yunanca gibi dersler de göste - riyorlar ki bunların hiç biri biz de yoktur. Böyle olduğu halde bizim ders saatlerimiz fazladır. Bunun neticosi şu - olüyor: Öğtetmen ders saatini takrirle talebo do kafasmı kitapta veya notundak! yazılarla doldürüyor. Eksteriyetle öğretmen — könfe- raneçı ve talebe de — ezbereldir. 'Talebe sabahtan akşama kar'ar ders olarak kendisine anlatılan şeyleri dinleyor. Bunlar Üzorin- de zihin yoracak, çalışacak, va- Dersler hazme- dilmeden dimağındadır. Çalış. kansa vazifeelrini, tamamem yapabilmek için saatinden küy- bediyor. Öğretmeni konferans- tan, talebeyi ezberdon kurtar- mak için öğretim — usüllerimizi şslah etmek şartiyle bütün dere- leri öğleden evvele almak niha yet bir de tedrisatı bitirmek öğ- leden aonraları derslerini hazır- lamak için müsalit mekteplerde eütd saatleri koymak muvafık bir tedbir olarak hatıra gelmek. tedir. Bununla şu faydaları elde e- deceğimizi zannediyorum: Birincisi, mektop binası mü- suit olmıyan talebosi çok olan yerlerde yaptığımız çift öğreti- mi aynı vahidi kıyasiye irca et- miş olmak, ikincisi, gene mual- limlerinin nezareti altında ço- cuklarımıza derslerine çalışma, vazifelerini yapma, ve okutulan maddeleri hazmetmek imkânını vermek. Bir yıl içindeki devam günle- rimiz de göze çarpücak küdâr nedır, demiştir. Filhakika bu böyledir. Belçikada 230, Alman- yada 280, İtalyada 216 gündür. Tedrisat başlangıcını Eylüle çekmek bir zarurettir 'Teşrinlevvelde açılan orta o- kul ve liselerimize tedrisat, bay- zam hazırlığı ve İkmal imtihan- arı sarsıntısı dölayısiyle tam sandımanla ancak ve fillt — ola- rak teşrinisanide başlıyabiliyor. Bu başlangıct eylüle çekmek sence bir zarürettir. Bu saye- de hiç değilde bir buçük ây kü- zanmış olacağız ki altı yılda bu- nun tutarı dokuz ay eder. Lise- serimize bir sınıf İlâvesi tekli. Mnde bulunacaklarımızı da bu süretle kargılamış ne öğretmen tadrosunda, ne de diğer husus- lrada bir değişiklik yapmaksı- “Wa İlselerimiz! bu suretle İlk ve orta ile beraber 12 senöye çı- karmış olacağız. Bu mevzuda yüksek hoyetinizin fikrini ve ka- rarmı bekliyorum, Yüksek öğretime geçmeden önce orta tahsil davamız içinde bülunan huüsüst! Türk liselerin- den do bahsetmok isterim, İe- Yanbul üniversitesinin — vordiği râporda bu clhet İleri sürüldüğü yib: parti kurultayında da aynı nesele hakkmda istirahlarda bulunulmuştu. 'Totkiklerimize göre husüsi mektepler başka ileri memle - Yetlerde sıhhat, rTejim ve ah - Ak bakımından bükümetin kon trolü altındadır. Buna mukabil yetiştirdikleri talebelerin seçi- ni için resmi mekteplerden ny- * bir usule tAbi tutulmazlar. Orlar talebeleriyle beraber ay- nr imtihan öolemolerinden geçi- rilirler. Öyle sanıyorum ki me- şeleyi kökünden halletmek için BİZ de bu usulü tatbik edeceğiz. lik, orta ve lise için devlet Im- tihan, tarzını koymak, talebe is-| ter husust, tahsil görmlüş olıun.’ tek İmtihan süzgecinden geçiri! mek '>ap etmektedir. Bu cihe- ti de İsıtlhan ieselesi içinde lvl-. kik buyurmanızı ehenmimeyetle rica edeceğim. | Yüksek tehsil müesseseler' Arkadaşlar, Yüksek mücstsaselerimiz. krt bulamıyor. hada muhtâaç öoldüğe ihtisas a-| dan ve mefhumlar ise kelimeo- | Fi damlarını yetiştirmekle Mesleki ve teknik mü|feler terettüp ettiğini ve edece - | mesleki tecrübesin! bera-|lerle şekillendiğine göre Türk| esseselerle sıkı alâkası olan ve.| gini bilmkteyim, Hükümet, bu ber millf kültürü kurmak ve| ilmi, türkçe bir flim dili ile be-' kâletler mümessillerinin iştira. türlü hizmetlerin iyi yapılmasımı yaymak, ilm! araştırmalar yap-| raber vâarolacaktır. İleri ıııeın-l kile St elkkecel bt mak İçin birer canir kaynak ilm!| leketlerde İlmin her şubesinde arzedilen mesleki öğretim metodü öğretmek ve İlm? zihni-| yetişmek isteyenlerin yazılarmı | ramınım tesbit edilen _.,dm yeti aşılamak için birer çalre ma ocağı, mlillf davalarımızın hükimiyetini her şeyin ügtünde tutacak birer kültür haline getirmek İçin mevcut Emkânlardan azami derecede istifade etmek yolunda ve kara- rındayız. Cumhuriyet hüküme- ti, birkaç senedenberi bütün fa- kültelerimizin maddi ve mape vi ihtiyaçlarını tamamlamak | çin her fedakârlığı ihtiyar et. mekten çekinmemiştir ve çekin. miyecektir. — Fakültelerimizde yüksek iİlim adamlarımız gibi, yabanzı otoritelerinde ihtisasın. dan azami derecede faydalanı- yoruz. Yüksek kurumlarımız- da zençlerimize faziz veren ya banet —mütehassısların — 'Türk gençlerinin istidat ve kabiliyet- lerini yüksek dereceye çıkar- mak için ellerinden gelen emea. ği sarfetmekte olduklarına İna. nıyoruz. Bu Inancı tahakkük rct. tirmek vazifemizdir. Yüksek öğretim meslöğinde çalışan ilim adamlarımızın met- Teğe bağlı kalmaları ve İlyakat- lariyle trdemleri nisbetinde ro- faha kavuşmaları en büyük emelimizdir. Buna ne kadar ya- kımdan alâkalı olduğumuz An- kara ve İstanbul üniversiteleri- ne ait son çıkan iki kanunla da görülmüştür. Yüksek tahsil gençliğine yabancı dil öğretmek Yüksek mücsseselerimize de- vam eden gençlerimizin garp dillerinden birini, o dilde tetkik ve tetebbua imkân vereçek #u- rette elde etmelerini muyaffa- kıyetin esaslı şartlarından biri olarak görürüz. Fakat bundan da ileride, Türk dilinin en yüksek ilm? mefhum- Tarı en doğrü ve en güzel ola- rak ifada etmesine imkân vere. cek mütekâmil bir inkişafa maz har olması bizce anamoseleler. den biridir. sek mülesseselerimize — düşen mill! vazifenin ehemmiyetini butün meslektaşlarının bütün Bu hususta yük. d ve sözlerine bu bakımdan noka dar ehemmiyet verildiğini hepi- niz benden iyi bilirsiniz. Ana. kurumu | dili, kültür davamızın belkemi- Udir. Onu küvvetli ve düzglün tutmâk ve İnkişaf ettirmek hu- susunda sarfedilecek bütün e- moklerin nekadar yerinde oldu- ğanu arzetmeme ihtiyaç bile yoktur, kanaatindeyim. Atatürkün Türk milletine verdiği medeniyet armağanla - rından biri olan Türk harfle: le Türk kültürünü en geniş sa- hada yayacak eserleri viücuda getirme ve bu eğerlerin geniş bir ölçüde yayılmasına ” İmkân vermek vekilliğimizin üzerinde ısrarla du. luğu en mühim işdir. Geçenlerde topladığımız neşri- yat kongresi kararlarını mevcut imkânlar nlsbetinde ve azami bir dikkatle tatbik etmeği mil- li bir borç biliyoruz. Bilhassa ü- nivorsite, basımlarla İrfan mah- sullerimiszin artacağı muhak- kaktır. Önümüzdeki yıl bana verilen malfâmata göre, üniver. sitemizin mMmanülelleri tamam. lanmış olacaktır. Bundan son. ra treteler, etüdler neşri için geniş imkânlar hasıl olacaktır. Bu arada üniversiteler vasfı ha- iz ansiklopedik noşriyatın e- hemmiyetini de belirtmeliyim, Atalarımızın yadizârı olarak kütüphanelerimizde mevcut yaz ma Kıymetli eserleri tasnif etti- verek mufassal bibliyoğrafya - larını neşretmek yolundaki ça - lşmamıza devam ediyoruz. Bu İşi etraflı tetebbularda buluna . cak ölanlartmırz içii mathhtin . lacakları bir mesele olarak yas kından takip etmekteyim, 'Türk âlimlerinin eski yazma değerli eserlerini bize ve dün « ya ilim âlemine tanıtmak - için onları neşretmek — husüsunda aldığımız karart tatbik sahası « na koymağa başladık, bu yolda levam Milli müzelerimizin sayısınt arttıracağız Milli müzelerimizin sayısını şumulü ilo kavradıklarına ima-| artırmak, mevcutlarınt zengin « ler içinde tatbiki memlekette endüstri ve ekonomi sahasına yeni bir hamle ve yeni bir hız nin fevkinde artmaktadır. Ha . yata ve serbest iş sahasına mev zularında hünerli ve bilgili va. tandaş yetiştiren kız enstitüle . ri, ticaret mekteplerimiz tam kadın erkek, binlerce vatanda - şa meslek ve aile hayatlarında yeni başarılar temin eden ak « şam sanat ve meslek yurtları, açıldıkları yerlerde büyük bir rağbete mazhar olmaktadırlar. Bu, Türk ailesinin, çocukları - nn istikbalini memuriyet ha - yatında aramaktan ziyade sanat ve meslek sahalarında serbest inkişaf yolunda ilerlemelerine ehemmiyet verdiğini gösterme adır. Teknik zihniyeti ve maki na dostluğunu köylerimize sok- mağa mecburuz. Her meseleyi düşünürken o meselenin köy « lümüzü ilgilendiren cihetlerini ihmal eremeyiz ve etmemeli - yiz. Bu mevzuda ne söylesek ve e yapsak azdır. Mekteplerde disiplin Arkadaşla! lunuyor. Tasdikinize ârzedilen inzıbat talimatnamesi okullar . da disiplini muhafaza icin idare v etalim heyetlerine kuvvetli vu rette müzaharet edecek bir âmil olacaktır. Talimatname, akula işlenen suçların mahiyetini, su. çu işliyen talebenin psikolojik vaziyetine, karakterine, okulda umumf durumuna göre en uygun cozayı tatbik için okul yasav ku. rumlaryma geniş salüâhiyetler ver. mişir. Talimatnamenin dikkate temin düşüncesiyledir xi hiç bir Her biriniz, ilmi ğ tlr mesalelerimizin yi Di ö sında azami muvı!fık!!',; Panacak mevkidesiniz. Be Di vekâlet mensubuna diğerlerinden | nizde burada bulunmâyüf , ayrı bir hak vermemek düsturu. | Taşlarmım mosleğe, Şna dayanarak sön barem kanu . | milli davalara bağlılı nunu Büyük Millet Moclisine nev. | tür meselelerimizin ketli ve Böüyük meellia, aynı di , günce ile bu kanunu tasdik et . ti Mestlektaşlarımın maddi refa. hiru temin. hülkümet aradaşlarım. | İa beraber benim de en büyük va. Zifemdir. Fukat şurasını dörhal huzuranuzda arzedeyim ti Türk gocuğunun ve Türk gencinin ter. biye vazifesini üstüne almış o . lan bizler, vazitelerimizin tam ifasile bu maddi —mevzuu aslâ yekpare bilemeyiz ve bilmiyoruz. Biz, üstümüze aldığımız talim ve terbiye mesudiyetin para ile sırt. larımızda taşıdığımız bir yük de. ğil, vatanseverliğimizin, memle . ket ve millet aşkınım gönlümüze insanlar da bina olunurlar. Bu . günün nesillerinin yarmki nesil. gözlerimiz bahtiyar yarınların Beher yıldızlarına dikilidir. Aziz arkadaşlarım, 'Tetkik ve mütaleanıza arzedi . len kültür meselesinin bir kaçını geniş hatlariyle yüksek heyetini. ze arzetlim. Bu meleler, Milli Şefimiz İsmet İnönünün işaret Yun ihatası haricina çıkacak ka. dar muğlâk ve milletin tirmanıp tepesine — erişemiyeceği kadar serp değildir.,, İ? meselenin halli, milli şuy -| larımna en uygun bir edileceğinin en büyük dir. ıuın'f Yaslit U K Tarihi ve ,ırd“u Bi sazifenin ifasına 07 bulunuyorsu Tarihi ve çok lenin ifasına davet lunuyorsunuz, Bütün N alâka ile dolu nazarlafi yapacağınız büyük işe etmiştir. Şimdiye kağar Vel bir . ea ş ok b her fırsatta ve geniş siçbi! Ş dalandığı vukuf ve ihti bu toplantıda da isal ve tedbilrler almağa deceğinden — şüphe eti U Salâhiyet ve isabetle ileri Üj ürmet? ceğiniz mütalcaları hi lâkki etmeyi Vekilliğimi? FY sine en mühim bir Müzakerelerinizde hiç bif "ij leanızin irfan ve — vicdi başka hiç bir kayıtla bi olmadığını bilhassa tirmek isterim. wn’ leyiniz, yapalım. Bu zınnındaki yüksek vazift suliyeti hepiniz takdir sunuz, lı.ı.ıri.f.ı'ınıı.ndıoı* malitenin ifası için top ğildir. Sizden her mesele da vekâletçe alınmış olduğu gibi tasdikini meseleyi yeniden tetkik V? loa ederok bizi aydınlatmi”” ca ediyorum, Bu hususta bütün teşii rinize, bütün dasya vesiki kikinine hazırdır. Hepiniza verimli çalıştt bünda muvaffakıyetler di n ki Ğ t h & y e 1 ), Bt Kongrede seçilen komisyonli, Mmesallerine başladılar Ankara. 17 (A.A.) — Maarif|li, reportür Halit Ziya P Bürasr bugün sant 10.20 da İk. metpaşa Kız Bnatitüsü — könfe- nım vardır. Burada — bilhassa|leştirmek, bu müzelerden ilim ilmi terimler üzerinde duraca-| adamlarımızım ve halkımızın fım, Orta okullar ve Jisslerde| geniş ölçüde istifadelerini te « Türk köyünden yapılan veya enternasyonal şekillerile alman terimlerle tedrisat yapıldığımna göre yüksek ilim ve öğretim mlü- essetolerimizin buna intibakr bugün artık bir tarüret olmuş- tur. Son kurultayda kabul olu- nan parti programının bununin alâkalı maddesinde tesbit edli. diği üzere bütün ilim ocakları. mızda aynı terimler okütturula- caktır. Orta vye lise kitaplarını basıp — yetiştirmek :hususunda vaktin darlığına rağmen bütün muallimlerden va — tiniversite - den anketler yapılmıştır. Gene de mesele tetkik safhasından çıkmış süyılamaz, Bu işde dai- mt bir uyanıklıkla bütün — Ilim adamlarımızın — çalışmalarına mevzu olacak cihetler vardır. Bununla beraber yapılacak tet- kikler ileride birer tashih ve- silösi olsa da buglün için kabul edilen terimler her tahsil kuru- munda aynı surette kullanda - caktır. Parti programının em- ri dışmda herhangi bir hareke te müssade edemem. Dilsiz ilim olmaz Arkadaşlarım, Nerede ilim varsa orada mut- laka İlmin dit de vardır. Dil BİZ İ!m olamaz ve olmamıştır. Biz Lir Türk küllürü kurmak milli? vasfı osen ve bütün mede I-ılrn Alem' tetadea vartıRı düyü-|ryan mühüm bir sehepir. Bü. Dlan bir Mim hasatı vdevda satir. İ hasaa hükümet — merkezimizöc | 10)& vofiteksnik Ha bir teknikum |ler düşünlüp tatbik —alımdukça “etr yotundurz. YÜo, mücahe- elerin uşa dijiı musthnınlar. min için tedbirle alıyoruz. Şim. diye kadar memleketimizde ya- pılan ve bütün dünyada hayret ve takdir uyandıran devam ediyoruz. Türk toprak « larının altından tarihin her dev. | rümün yakından alâkası, bu ta resinde etmiş olduğumuzun yeni delil. lerini Türk ilim adamlarıın &-| Maarife ait kanunları liyle meydana çıkarmak, her| - bir araya topluyorum gün tahakkuk ettirmeğe çalış . Uğimiz bir amaçtır. Sayın arkadaşlarım, Umumi kültür veren mües « seselere müvazi olarak mesleki teknik meleke ve terbiye veren milesseselerin çoğaltılmasında rane salonunda Maarif Vekili Hasan ÂAll Yücel'in bir nutku İle açılmıştır. Maarifimizin bütün cezadan dolayr kırılmış olan not. | ynaraorelelerine temas eden ve larmtı düzelttirmek için ketdisine | / / ea metni neşredilmiş olan imkân vermesidir. Âynı xaman. | yu nutuk Şüra azasmdan büyük da ders ve vazife ile ahlâki du « | yi niüka İle dinlenmiş ve kürek- “İH alkışlarla sona ermiştir. Şüra azasının vördiği takrirler üzeri ne Ebedi Şef Atatüirkün aziz ha- tırasma hürmeten beş dükika &- yakta dürülmuş ve muvakkat İkabirlerine Şürayt temell ede- iş Cek Üze! bir. hayot tarafından Ş İgüranm sonsuz saygı ve — bağlı- valarımızın halli da bir teşkilât meselesini kendiliğinden ortaya atmaktır. İşlerimizin yüzde yüz *|başarılması için merkez teşkilâ. ki ehemmiyeti — memleketin | tmdan başlıyarak köylere kültür muvazenesi bakımından | yormal bir ııkıldık w_:;:ı; çlaha evvel tebarüz ettirmiştim. | bir teşkilâta Tüzum ve Teknik müesseseler ihtiyaç vardır. Daha gimdiden maarife açılması zarureti vardır | taallük eden bütün kamınları bir Yürdumuzun az zaman içiıuıınyı toplatıyorum. Diğer ta - de endüatrileşme yoluna girme- ' raftan başka memleketlerin bu si, makinanın memleketin u .| mevzudaki kanunlarını tetkik et. mumi hayatında esaslı bir yer | tiriyorum. Bu husuta kendi ihti. almağa başlaması, hasılı iktısa. | yaçlarımızı inceden İnceye tes . di bünyemizin yeni bir şekil al| bite çalışıyoruz. Bütün bu araş. ması memlekette mesleki ve | tırmalar bitince maarif teşkilâ . teknik terbiye görmüş unsur -| tinı bugünkü ve yarımki ihtiyaç. lara azami derecede ihtiyaç lâra cevap verecek surette ka . zöstermektedir. Bu, — muhtelif | nunlaştırmak mümklün olacaktır. mıntakalarda mütenevvi ihti -| Bu teşebblisümüzü size ve vası . vaçlara cevap verecek muhtelif |tanızla bülün — meslekdaşlarıma derece ve nevide mesleki we / süylerken onları memnun olacak. teknik okullar a Vizi zor-|Jarı bir çalışmamızadan haberdar ettiğime kani bulanuyorum. İş .: letimize geliştikçe, yeni tedbir . k tehizine imkân | bunların tahalekıdım için meslek. lıklârının arzı sürekli alkışlar. la kabul ödilmiş ve çelenk ko- nutmuası kararlaşmıştır. Büyük Miltet'Meollaf Relsi Abdülhalik Renda'ya, Başvekil Doktot Refik Saydam'a ve Ge- nel Kurmay Başlktan! Maretal Fovzi Çakmak'a hürmet tel- grhfları çeklimesi kararlaşmış- tır. İstanbnl ilniveraltesi rektü. rü Cemll Bilkel söz alarak Büra adına Maarif Vekiline Şüram aza- smm saygt ve slikranlarını Ifa- de etmiş ve komlayonlar halin- de mesiye devam olunmak l- zere umum! toplantıya nihayet verilmiştir. R UÜmum! toplantıyı militeakım Kkom'zyonlar kendilerine tahsis edilen yerlerde ayrı ayn topla: barak relt v raportörlüklerine aşa İtda Kdları yazıkı zatları geç mislerdir. Maarif Şürası komlsyonları- nım rels ve raportörleri: 1 — PiSa komlsyonu: Rete: Mehmet Benin er. 2 —İlk öğretim komltfği Rels: İsmall Hakkı oğlu, raportör Cemal O? 3 — Orta öğreti mkom'” Rels: Tevfik Ararat. tör Halit Vedat Fıratli: 4 — Teknik öğretlifi yonu: Reis: Avni Refik raportör Nihat Sayar. 5 — Yüksek öğretim * yonu: Reis: Cemll Bilsel, Akil Mattar Özden. 6 — Neşriyat komley' Rels: Hakkı Baha portör #aik Reşit Unat- 7 — Beden terbiyosi Reis: Vildan Aşir, Adil Kortan, oğü! pat | ğ n $ — Dlekler komisyi | Reis: Salt Zeki Buluk: tör Sami Akyol. e Saat 12.80 da Maâ Şürayı temsllen berab komisyar reisleri oldü Ebeât Şef Atatürkün M kabirlerini ziyaret hürmet çelengi kcvyııl’l Öğleden sonra saat İ komlieyınlar çalışm rişerek kendi iş plânl mevzuları işlemeğe lardır: “1— Teknik öğretimi nu caret liselerinin T tihanlarma hariçten & M KA n Orta ticaret mektepit , f ) j k