29 Mart 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2.—VAKIT 2 MART 1939 işaretler : Altıncı Büyük Millet Meclisi Hüâdiseler arasında: Heykeltıraşlıkta sanat | hakkı | Memleketimizde yapılan heykeller kaça mal oluyor? Bu hususta birbiri ile çarpışan iki zıd fikir henüz anlaşamamıştır. Gürel Sanatlar Akademisi müdürü Burhan Toprak bu beykelle- rin belediyelere çok pahalıya mal olduğunu ileri sürüyor. Trâb- zonda yüz kırk bin liraya bir âbide yapmağı üzerine almış olan heykeltraş Nejad Sirel ise bunun aksini iddiada ısrar ediyor. Biz sanatkâr Nejad Sirel'in Çumhuriyet gazetesine yazdı- ğ: bir makaleyi izaha muhtaç görmüş, bunun üzerine bazı mü. Wharalar neşretmiştik,. Bay Sirel gazetemizin mülâhazalarına karşı bir cevap neşretmiştir. Bu cevaba göre yüz bin liraya ihalesi yapılmış olan Ersu. rum âbidesinin altmış bin lira maliyeti vardır; şu halde heykel- traşa sanat hakkı olarak kırk bin lira kalıyor demektir. Yüz bin liraya ihale edilen bir heykelden sanat hakk: olarak kırk bin lira kalması az bir şey midir? Biz evvelce bu meseleye dair yazdığımız makalede Burhan Toprağın Almanyada seksen bin marktan fazlaya heykel yaptı- rılmaz dediğine bakarak o halde biz de memleketimizde heykel yaptıracağımız zaman sanatkârların bütün masraflarını vere lim; kendilerine sanat hakkı olardk bu masraflara on beş, yir- mi bin lira ilâve edelim, demiştik. Heykeltraş Nejad Sirel bizim bü mütalsamıza da cevap vererek şöyle di — Vakit muharririnin muvafık gördüğü miktarda bir pa. rayı sanatımız ile kazanmak emeliyle umumi kazanç seviyesine erişebilmemiz çok şüphelidir. Çünkü heykeltraşlar hayatlarında bir veya iki defa büyükçe âbide yapabilmek bahtiyarlığına nail olabilirler. Bütün ömürlerince bunlardan alacakları sanat hak. latı ile kalırlar. Bu sanat haklarının miktarı da şimdiye kadar Türk sanatkârları için Vakit muharririnin lâyık gördüğü yük- sekliğe çıkmamıştır.,, Açıkça fikrimizi söyliyelim: Biz muhterem sanatkâr Nejad Sirel'in bu sözlerinde büyük bir tenakuz görüyoruz. Bir taraf- tan darada: “Türk sanatkârları yaptıkları eserlerden on beş, yirmi bin lira kazanmıyorlar,, diyor; diğer taraftan yüz bin liraya ihale edilmiş olan Erzurum âbidesinin maliyeti altmış bin lira olduğunu söyliyerek sanatkârın yalnız bu eserinden sanat hakkı olarak kırk bin lira alacağını itiraf etmiş oluyorlar! Sonra “Bir Türk sanatkâr: bütün hayatında ancak bir veya iki büylik heykel yapar. Bütün ömrünce sanat hakkı olarak alacağı para da bunlardan kendisine kalacak olan paradır.,, de- mek heykeltraşlarımızm bir, nihayet iki eser yaparak bunların bedeli ile bütün ömürlerince malşetlerini temin etmek arzusunu 5 ifade etmek değil midir? Böyle bir arzuyu bilmiyoruz makul ve meşru bulacak kaç kişi vardır? Elbette bir heykel yapan sanatkâr bu işini bitirdikten sonra derhal ikinci bir iş bulamaz, bir sene bir buçuk sene bekliyebi- lir, Fakat bir heykel için sanat hakkı olarak bırakılacak on beş, yirmi bin Jira heykeltraşı midir? üç sene geçindirecek bir para değil — Vahıt — Belediye memurları kooperatif Dünkü senelik toplantı münakaşalı oldu >. Yoplanlıda bulu nanlardan bir grup Belediye memurları kooperati. | açılmıştır. Bu terzi elbiselik ku. fi dün senelik toplantısını yap. | maşı bir tüccardan almaktadır. mıştır. İçtimaa belediye memu -| Halbuki kumaşın fabrikadan a . rin müdürü Samih riyaset etmiş- | lınması esas tutulmalıdır, Bu ge. tir. Celse açılmca 938 senesinin | kilde mal daha ucuza temin edil. faaliyet raporu okunmuştur. Ra. | miş olur.., pora göre kooperatif geçen sene| Bunun üzerine belediye iktisat 548)7 1219) 545 1551) 0 1231/1200 003 Gğ'e Ikindi Akşam Yatsı Partisine verdiler. Bu suretle al ğa Müntehipsanilerin «ittifakla C İzifesine devam edemiyeceği, bu lan, ve inkılâp kadrosu içinde in- receği, emniyet umum müdürü sevginin bir ifadesi olduğu kadar! mel olduğu dünkü sabah gazete. Elde edilen netiçe, gösterilen nazar günüindenberi çalışmaya bir haldir. 3 manzarası milletin kendi iradesini! belediye relsi dün bir müddet da. derin kaynaklara kadar giden ol- belediye bütçesinin tetkiki ile İik manzarası hiç şüphe etmeden İmamen iadei âfiyet etmiş bulun. Devirler ve insan kütlüleri var.|daki şayialar doğru değildir. rı üstünde hüküm sürer. böylece kabul ediyor. Vak'a Mahalline Giden isinin kendine mahsus inlelâipçi| OYakacıkta ovaya doğru kayma milletinden aldığı itimatla vazife. | eoloji ordinaryüs profesörü Hâ- * derinleştirmek, Türkiyenin inşa! mahalline gittiğini haber vermiş- | “Türkiyenin yaratıcı kudretinin mi. |iki profesör de dönmüş ve Hâmit ruz; çünkü yapacağımız işler ax | “ — Kayma hâdisesi Yakacıkta bir kemal mefhumu ile de hareket | bir arazi mütemadiyen kaymakta. maktan hazer ediyoruz. Altıncı 1,5. 2 metrelik kavis şeklinde ya- bi birer mümessili olacaktır. teşkil etmiştir, | tahliye ettirilmiştir. Bit müddettenberi İngilterede | kaplıdır. Bu tabakanın üzerinde mize dönmüştür. Umum müdür! tileri ve molozları vardır. Son 2a- larla temaslar yapmıştır. Bilhas.|dan bu şist tabakasiyle moloz ta- sma bol miktarda çıkarılması 1. | dır, Ankaraya giderek Vekflete bü! akmaktadır. Sular şistleri yumu. Ankarada kalacaktır. azzam moloz tabakasının kaymâ- Adalara bu sene su 'verilebil .|devam edebilir. Biz alınması icabe mıştır. Depolar da tamir olun -İtik, Ayrıca Rektörlük kanalile de den şey köy civarında akar suları olursa mevzi mahiyette olan bu İran Veliahdi ile Mısır Kral | cak düğünleri için Londra ve Pa. 1S İlan Ekspresiyle şehrimize gelecek, 40,979 müntehip sani bütün rey) Vazifesinden Çekileceği lerini, istisnasız bir şekilde İnkılâp| Hakkındaki Şayialar >” Büyük My Meclisi seçimi! “vali ve belediye reisi LAtLI Kir yet bulmuş oldu. darın rahatsızlığından dolayı va- H. P, namzetlerine rey vermiş ol-İ > ala cekilmel ön ra ei çekilmek istediği, Avru. maları, inkılâbın mesuliyetini a. paya gidip kendisini tedavi etti. kişaf ettirerek millete mal edenİçükrü Sökmensuerin İstanbul va Partiye karşı gösterilen alâka ve |litiğine tayin edilmesinin muhte. milli vahdetin de cihana karşı bir|ierinden birinde yazılmıştı. kere daha izahı demektir. Tamamen iyileşmiş ve geçen birlik manzarası dünyanın muhtaç başlamış olan Doktor LAtfI Kır- olduğu, senelerdir hasret çektiği! dar dün öğleden evvel partide; ii öğleden sonra ân belediyede me. Memlekette (o görülen vahdet gajsine devam etmiştir. Vali ve temsil edenlere gösterdiği büyük imf enelimen içtimama de riyaset emniyet, kendisinin sahip olduğu etmiş, hazırlanmakta olan yeni gunluk şuuru ile izah edilebilir. | meşgul olmuştur. | Türkiye halkının gösterdiği bir-: Vali ve belediye reisimiz ta . denebilir ki bir ruh nizamının veİmaktadır ve işi ile meşguldür. bir âhengin ifadesidir. Vazifesinden çekileceği hakkın. | 'dır ki; ruh nizamına aslâ giremez | lr, anar onların bütün wi) Yakacıktaki Altıncı Büyük Millet Meelisi A m © milletin ittifakiyle yeni vazifesini heyelâ Cumburiyet e tarihinin büyük! Profesörler Vaziyeti vasıflarından biri her millet mec. o Tehlikeli Buldular bir hüviyetle meydana çıkmasıdır. | ilâmetleri gösteren bir sırt üze- Altıncı Büyük Millet Meclisi de | rinde tetkiklerde bulunmak üzere sini yapacaktır. , | Çİmit Nafiz ile profesör Parejan'ın © Şimdiye kadar yapılan özleri! diğer iki aslstanla beraber vaka kudretine yeni hız vermek, müs- tik. Yakacıkta heyelân alâmeti gös bet bir zihniyete dayanan, yeni teren yeride tetkikler yapan her marı olmakta devamdır. «o (Nafiz kendisiyle konuşan bir ar- Mimarı olmakta devam ediyo kadaşımıza şunları söylemiştir; | * değildir. Ayazma mevkiinin şarkında ol. Dar hudutlar içine sığabilecek | maktadır. Burada 25 dönümlük etmediğimiz için tekâmülü katılaş|dır. Heyelân bariz bir şekildedir. tıracak mağrur vaitlerde bulum-| Toprağın (o mubtelif © yerlerinde Büyük Millet Medisi inlelâpçı| oklar açılmaktadır. Çöken kısım- davanın kendinden evvelkiler gi. |Jar aşağıda dere boyunca kümeler SADRI ERTEM| Heyelândan altı yedi bina ve a-| gil tehlikede olduğundan derhal İnhisarlar U. Müdürü . Dün Geldi Kayman:n sebebi şudur: Bura. daki arazinin altı şist tabakasiyle bulunan İnhiserlar umum müdü.İde dağlardan gelmiş ve kalın bir Tü Mitat Yenel dün sabah şehri-| örtü teşkil etmiş olan taş birikin. Londrada tütün işleri etrafında! manlarda yağan şiddetli yağmur- bazi İngiliz ve Kanadalı firma -İlar akacak kanal bulamadıkların- sa İngiliz firmalariyle tütün ve| yakası arasından geçmiştir. Bu Ax sigaralarımızm İngiltere piyasa. | susta köylülerin de kabahati var. çin mühim anlaşmalar olmuştur.) o Giyardaki bütün akar sular bu Mitat Yenel cumartesi günülmoler tabakasnn altma doğru hususta izahat verecek, yeni İR-| satmıştır. Zaten şist kayıcı bir sa- tihapta mebusluğa seçildiği İÇİNİ eh verir. İşte bu heyelân bu mu- ai sından olmuştur. Adalara Su Şayet tedbir alınmazsa kayma © mesi için hazırlıklar ilerlemek -İden tedbirlerin neden ibaret oldu- tedir. İskele inşaatı tamamlan - | sunu Kartal kaymakamına anlat. duktan #onra su nakline başla . | vilâyete bir rapor vereceğiz. nacaktır, Şimdiki halde yapılması icabe. ufak ve basit kanallarla dereye i vermektir. Şayet bu yapılmıyacak heyelân büyüyebilir.,, İran Veliahtının Düğünü ! Farukun kız kardeşi Prenses Fev- ziyenin yakında Tahranda yapıla- rise ısmarlanan birçok ipekli ku. maş ve eşyalar bugünlerde Semp- memleketimiz yoluyla Irana nak- ledilecektir, Imsak 1726 lira kâr etmiştir. Rapor o.| müdürü Asım Süreyya söz alarak kunduktan sonra belediye mua.! demiştir ki: melât şubesi müdürü Zühtü söz — Bay Zühtünün hakkı var. alarak demiştir ki: Menşelerine gidemedik. Bu da « — İdare heyeti raporunda bir) mms!? zaruretler yüzündendir. takım menfaatler temininden bah | Bundan sonra belediye iktrsat sediyor. Kooperatif istihlâk ko.| işleri müdür muavini Halit te operatifdir. Maksadı ortuklara u- | şunları söylemiştir: cuz yiyecek ve giyecek lemini .| “— Şirket ve kooperatif hesap dir. Bunun temini için de alıma. (ları bir sırdır. Ortaklardan pars cak maddelerin mutavassıllar ./alanların isimlerini dan değil, menşelerinden alın -| vermek ayıptır... mast lâzımdır. Zühtü de şunları söylemiştir: Kooperatifimiz &yle yapma -| “— Ben de kooperatiften para maktadır. Meselâ bir terzihane Eminönü istimlâki İkinci Kısım Plânın Tatbikine Haziranda Başlanacak Eminönündeki dükkünların iz. timlâk ve yıkılma işleri hazirana kadar tamamlanacaktır. Halen Eminönünde bu şekilde 13 parça emlâk vardır. İkinci kısım plânm tatbikine de hazirandan sonra belediyeler bankasmdan âlmacak istikrazla başlanacaktır. Diğer taraftan Atatürk köprü sünün iki başındaki meydanlarm açılması İçin de hazırlıklar yapıl. maktadır. Buradaki dükkânlarla arsaların satm alınması etrafın. /da mühendisler çalışmakta ve kıymet takdir etmektedirler, Köp rüye her iki taraftan inecek yol- ların açtlması için de tetkikler ya pılmaktadır. Bütün bu hazırlık. lar bittikten sonra para bulunup açılma işine başlanacaktır, | Kaçakçılık yapan vapur Kaptan Ve Tayfalar Adliyeye Teslim Edildi Gümrük muhafaza teşkilâtı me- stanbulun Umumi Park meselesi (Yazan: HİKMET MÜNİN) STANRULDA iş bir değil, beş değil, Kucak dolusu derdi çıkıyor. Ve bunlar, ancak bizim görebildiklerimiz. İçinde göremediğimiz ve sayısını tah- min edemiyeceğimiz kimbilir daha ne kadar meselesi vardır. ve Belediye Reisimiz, bu mese- leleri ya hep birden, yahut sıra” siyle — fakat hakkiyle — halle- dehilmek için ne kadar yornlus or, Lâkin mademki kat'i bir i- mar ve yenileme hareketine go” çiliniştir, Bu arada İstanbul hal- kı için hilhassa bahar ve yaz mevsimlerinde çok mühim bir ibtiyaç halinde bulunan umumi park meselesinin halline bir üs“ İtünlük veremez miyiz? Taksim Bahçesi için sarfedi- len emekleri göze alıyorum da, bunlardan İstanbul Parkınm, yani şu bizim eski, tarihi ve fa- Jkat hâlâ fayda vermeğe müstait Gülhane Parkınm hisselenmesi lüzumu, mühim bir zaruret ola» rak karşımı çıkıyor. Gülhane Parkı, bu kadar se nedir mevki ve manzarâsinın ifade ettiği manayı asla bula- murları İlmanımızdan ecnebi mem leketlere afyon kaçakçılığı yapan bir vapur yakalamışlardır. Bu, Türk bandıralı Andaris va- purudur. Evvelki gün gaz yüklü olarak limanımızdan hareket et- mek üzere olan vapurda ani bir â- rama yapılmış, gizli bir surette saklanmış 10 kilo afyon bulunmuş tur. Bu vaziyet karşısında geminin Dİ:hareketine » müsaade - edilmemiş, kaptan ve tayfalar adliyeye veril. mişlerdir, Atlas “apartımanı inhidamı Apartımanı İnşa Eden Mühendis Aranıyor Beyoğlundaki inhidam tahkika- tuna büyük bir ehemmiyetle devam eden müddelumumilik, dün bele. diyeden çöken “Atlas,, apartrıma. tumın inşa tarihi, plânlarmı ve han gi mühendisin inşa ettiğini sor- muştur. Bu suretle apartımanı yapan mimarın da kim olduğu anlaşıla- cek, o da sorguya çekilecektir. Bu tetkikler bittikten sonra, ku rulacak ehliyukuf heyeti vaka ye- rinde keşif yapacak, hakiki suçlu- lar tesbit edilerek adliyeye teslim ! Junacaklardır. gazetelere aldım ve ödedim, Fakat gazete - —i Halkevinde Baki Gecesi Eminönü Halkevi, Şair Baki i- çin bir gece tertip etmeğe kaarr vermiş, hazırlıklara başlamıştır. Bak: gecesi müzdeki Cuma günü akşamı: yapılacaktır. Güzel Sanatlar Akademisi mu- alimlerinden Ahmet Haridi Baki. nin edebiyat tarihindeki mevkiini anlatacak, bilâhara Bakinin diva. mından bazı parçalar okunacak, Gösterit kolu tarafından da bir ko medi temsil edilecektir. lerle teşhir edildik, ben parayı ödememiş görünüyordum. Bunu tekzip etmek idare heyetinin va. zifesi idi, Fakat heyet vazifesini yapmadı.,, Bu sözlerden sonra belediye he sap işleri mildür muavini Hüsnü, müfettişlerden Osman ve Kâmil. den mürekkep bir komisyon ku . mamıştır, Orası her türlü temiz” liğine, gözetilmesine şu veya bu laşılanmış çiçekleri, budanmış ağaçlarına rağmen — niçin sak- ilama Hareketsiz bir orman vahşetini taşımaktadır. Falkr- mız tarafından gördüğü rağbet lazdır. Halbuki azimkâr Lâtfi Kır darın ciddi hamlelerinden biriy- le, orası ne kadar çabuk tepre” nehilir; şehrin cevelânmda n© mühim bir renk ve hayatiyet merkezi haline gelebilir! Haftanm muayyen günlerin- İde oraya büyük orkstralar g©- tirmeli, konserler verdirmelidir. Çocuklar için yerler, vasıtalar muhtelif eğlence programları hazırlatmalıdır. Temaşa heyet- lerimiz tarafından “açık hava temsilleri” verilmelidir. Bu açık hava temsilleri, şimdi dünyanın her büyük şehrinde tiyatro Ale minin ihya ettiği çok enteresan bir zevktir. Bunun için en mü- sait yer de, böyle havadar, te miz parklardır. Hem bu suretle yazm faali- yetlerini şehir içinde tatil et- mek ve yer yer turnelere çık* mak zaruretinde kalan temaşa teşekküllerimizin bir kısmına meşguliyet bulunmuş olur. İstanbulun umumi parkları" na lâyik oldukları hususiyet ve ehemmiyeti kazandırmak için İdaha nice tedbirler düşünülebi” lir... Fakat her şeyden evvel bur” nun Âcil bir lüzum olarak tan” ması ve belki şimdiden hareke- İte geçmeğe karar verilmesi, bu "sahada beklediğimiz kazanç ha berlerinin en kıymetlisi ola" ktar, Kğ kimi BİL iii Şükrü Kaya Rahatsız göre eski Dahiliye Vekili Şükrü İKaya, geçen cuma günü hafif bif İparaliji geçirmiştir. Doktorla” kendine istirahat tavsiye etmiş” İlerdir, Rahatsızlık bir tehlike göt termediği için, evinde tedavi ak İtma alınmıştır. emilen Acıklı Ölüm Örtaköy Şifa yurdu sahibi Dr: Asım Onur'un Fazilet ve Rıza O- nur'un valdeleri ve operatör İffet Onür'un büyük anneleri Bn. N& Ankaradan haber verildiğine $ rulmuştur. Bu komisyon koope -İfise Onur dün Allahın rahmetini ratife kimlerin borcu olduğunu| kavuşmuştur, Cenazesi yarınki tetkik edecektir. Kongre on besiperşembe günü saat 11 de Şiff gü nsonra tekrar toplanacaktır. yurdundan kaldırılarak Ortakö Dünkü kongrede malin er zikre gömülecektir, Ailesi ekseriyeti teşkil ediyordu. i efadma baş sağlıkları dileriz. l