13 Ocak 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

7 NAKIP 4 OKINCIKANUN 1595 Işaretler : Komisyoncunun rolü Devletin satın alacağı maddeler üzerinde komisyonculuk artık tas rihe karışmıştır. Hükümetin ver diği kadar hem hesap, hem de milk letin ruhunu kurtarmak bakımın” dan dikkate lâyıktır. Hesap bakı- mından ehemmiyetliğir. Çünkü yabancı memleketlerden yapılan mübayaaların norma! komisyonu aşağı yukâm bizim maarif büt- çesi kadar bir şey tutar. Bu mik- tarı yapılan masraflardan tarhet- tikten sonra da yine elde edilecek birtakım rakamlar vardır. Bu ra kâmlar memleketin buşka ihtiyaç- larına karşılık olabilecektir. Bu nevi satışların rolü yalnış normal bir kârla iktifa etmek değil dir. Fiyatı yükseltmek, maliyet fiyatı Üstündeki kârin miktarını şoğaltmaktir, Kısacası alman şeyleri daha pa- halıya satmak için bin çareye baş- vurmaktır. Bu hizmetin manevi tarafı in- sânları türlü, tüzlü şartlar içinde körrüpsiyona sevketmesidir. Mil let bütçesinden yapılan israflar ka dar açı ve korkunç olan bu mane- vi gedik milyonlarla telâfi edile-| mez bir hüviyettedir. Hükümetin aştığı bu merhale madde bakımından olduğu kadar maneviyatımızı kurtarma bakımın dan da mânalıdır. Dt Hâdiseleri yalnız sübjektif şart» Jar içinde mütalea etmemek de va- sifemizdir. Çünkü, bir mücadelenin muvat- Takiyetle neticelenmemesi gnun hiçbir cephesinde yeniden falso vermesine, yahut beline tekme Wurulaş müessesenin yeniden can- Janmasına imkân vermemek içabe- der, Devlet mübayaatımda komisyon- culuğun lâğvı bize bu işin müsbet ve menfi cepheleriyle cidden alâ- kadar olmâmiğı zarurileştirmekte- dir. Zira, kendisi ile mücadele edi- len kuvvet sadece birtakım şahıs Tar değildir. Bu şahıslar haline gir miş ve teşkilâtnı zincirleme bir şekilde üretmiş bir o mekanizme- dır. Komisyonculuğun rolü büyük tesisatın başında bulunan ve sötış- lardan het ne şekilde olursa olsur mühim miktarda kâr elde etmeyi sanat edinmiş adamların kârda ve cürümde ortaklığını yapmaktır. Büyük liberal nizamın bünyesi böylece bir kâr ve cürüm ortağı- rı beslemeğe müsaittir. Her niza- mun kendine göre hususiyetleri ci duğu gibi bu merbest nizam ve ik: usadiyatı da komisyoncuyu yoksa vâretmektedir. Bu zincirleme bir şekiliş biri. birine bağlı olan teşekküllerin bir halkası olan komisyonculuk ayni zamanda birtakım müsbet vazife. ler de yapar. Zaten onun müsbet vazileleri- dir ki; kendisini liberal ekonomi âlemi için bir kıymet haline ko- yar, Alıcı ile vatıcının yalnız fktisa- di münasebetleri değil, psikolo- jik münasebetleri üzerinde de mü- essir olur. Alıcı ile satıcı arasım- da bir nevi ruhi rabıta tesis eder. Kömisyoncu bilgisini; bütün eko- nomik *ürüklerini zamanında ve gayet sempatik bir şekilde kullan. masını bilen adamdır. Kendisinden uazklaşmak istedi- ğimiz müçssese böyle bir uzviyet tir, Şimdi bunun yerine nasıl bir çi. haz koyacağız? Bu cihaz şüphesiz devletin elir- de olan bir müessese olacaktır. Hem korrüpsiyona karşı gele cek, hem de zekât ile devletin mü bayaa işlerini hakiki bir komisyor cu zekâsiyle idare edecektir. 'Böyle bir teşekkülün kendisin temiz bir halde muhafaza etmes' iin devletin yüksek mürakabesi södiye kudreti, dirayet ve kabiliyet elele verecektir. Bilkassa korrüpsiyona karşı ağır | İkinci nevi ekmek Yeni çeşnisi bu gün Belediyede imuayene edilecek Belediyenin ikinci nevi ekmek çeşmisini değiştirmek üzere te rübe yaptırdığını yazmıştık, Bir fırında yeni çeşniye göre pişiri. len ekmeklerden bir kaç tanesi dün akğam belediyeye getirilmiş. tir. Bugün daimi encümende İn . celameler yapılacak, iyi netice a. İmirsa ikinci nevi ekmek bun - dan sonra yeni çeşniye göre pişi. rilecektir. Yeni çeşmide yüzde yetmiş sert buğday, yüzde otuz mısırunu bi, lunacaktır. — — Otobüs işletme işi Belediye otobüs imâl eden firmalar hakkında malü- mat istedi Belediye şehir dahilinde oto - | bis işletmek üzere milli bir ban. | kadan yarım milyon lira istikra- İza karar vermiş, Şehir Meclisin . jden geçen bu karar tasdik edil . mek üzere Dahiliye Vekâletine gönderilmişti. Vekâletin bu istik. | raza müsaade ettiği belediye re « İisliğine bildirilmiştir. | Belediye müsaadeyi alır almaz Roma ve Berlindeki elçilerimize | birer teşkere yazarak bu mamle. | ketlerde otobüs imaleden firmalar hakkında malümat istemiştir. A. cak otobüşler en son sistem o. caktır. — Tayyare Piyangosunda Kazananlar Tayyare piyangosunun keşi . dealne dün sabah devam oluna - rak bitirilmiştir. Bu keşidede el. Ni bin lira kazananlar şunlardır. Karaköyde seyyar kundura bo . yaçısı Hakkı, Galatada Doğru . yolda Mari, Şişhanede Tozkopa - ran caddesinde Fümaro. Gerede. de kunduracı Mahmut, Kayseride ismini vermek istemiyen bir zat. Beyazıtla kunduracı kalfası A. liye on beş bin, Kadıköyde sey. yar sebzeci Ahmet, Fatihte ma - hallebici Abdurrahman, Alpullu. da öğretmen Feride on iki bin Ji- ra, Beypazarında orman mühen. disi Temel, Kadıköyde Pazaryo. Tunda Fehmi, Dördüncü Vakıf ban altımda Karadeniz Pazarı sa. hibi Remziye on bin lira çıkmış tir, ) cezalı hükümlerin konması da t- Bildir, Bu şartlar içinde kurulaçak bir devlet müessesesi (o Cumhuriyet Türkiyesi için çok faydalı işler görecektir. SADRI ERTEM; Dün Sultanahmet - birinci sulh ceaa mahkemesinde çok enteresan bir sorgu cereyan etmiş, bir suç- ba hâkimden zorla tevkifini istiye- ivek ağlamıştır. Yersiz yurtsuz takımından kan bur Kâmil birçok yankesicilik va- kasından sabıkalıdır. Son defaki mahkümiyetini ilk. baharda bitirmiş, ve bütün yaz dı- şarda dolaşmıştır. Kanbur Kâmil dün polis tara fından Öroz Dibak mağazası ö- münde yapılan bir yankesicilik su- çundan yakalanmış, adliyeye geti- rilerek birinci sulh ceza mahkeme sine verilmiştir, Suçlu sorgusunda yankesiciliği yapanın kendisi olduğunu itiraf et miş ve tevkifini istemiştir. Hükümet ekmeğin ucuzlatılma» #8 için birçok tedbirlere başvurdu- ğu sırada, maliyenin iki sene ew- vel karar altına alıp da ancak bir- kaç gün evvel tatbikine geçilen bir kararı yüzünden piyasada bir çu- val buhranı başgöstereceği anla- şılmaktadır. Vaziyet şöyledir: İstanbulda mevcut dört değir- menden, un, harice, malürü çuval- larla satılır. İstanbulun gündelik ihtiyacı 4900 çuval kadardır. Her çuval 72 kilodur. Ve "Buğday ko- rTuma kanunu,, mugibince, mâliye kr. Bu vergiyi tarh için de her değirmende memurları vardır, Değirmene giren buğdayı, sa- tuşları, velhasıl değirmendeki bü- tün muameleleri takip ve kontrol eder, Bununla beraber, vergiyi, için» deki miktar malüm clan çuval ba- şıpa ve her çuval değirmenden çi karken ahır, Bundan üç gün çwveline kadar, bu muamele böylece devam edi- yordu. Yine de devam ediyor. Fa kat arada, Maliye Vekâletinin 1936 yılında yapmış olduğu ve bugüne kadar pratik olmadığı i- çin tatbik edilmiyen hir tamina or- taya çıkarılmış ve bütün değir- menler müşkül bir vaziyete düş- müştür, Tamim şunu söylüyor: Değirmenden çıkan her çuval yeni olacak. Şayet yamalı olursa yama, çuvalın içinden ve rrakine ile dikilmiş bulunacak, İlk bakışta, bundan tabil bir hal 2 A behet çuvaldan 145 kuruş vergi as! Ançak hâkim mevcut delilleri kâfi görmiyerek, o yankesiğiliği Kanbur Kâmilin yaptığına kanaat getirmemiş, serbest bırakılmasına karar vermiştir, Bunun üzerine Kanbur Kâmil hâ kime binbir rica ederek; — Evet, bu parayı çakmadım. Fakat bon sabkak bir adamım. Beni tevkif ediniz. Yatacak yerim yok, havalar da soğudu, hiç değil »e tevkifhanede sıcak bir köşede Otururum.,, demiştir. Hâkim kanunun müsait ölmadı- ğin: söylemiş, bunun Üzerine Kan bur Kâmil mahkeme kapısı önüne oturarak tam yarım sâat tevkif g- dilmesini istiyerek, hüngür hüm gür ağlamıştır. Piyasada çuval buhranımı başyösteriyor ? tasavvur edilemez gibi gelir, Lâ kin, mesele tatbik sahasına dökü- Yünce değişiyor. Evvelâ, çuvalların her zaman ye ni olmasına imkân yok, Çünkü bü tün Türkiye için ayda (300.000 yeni çuvala ihtiyaç vardır. Mem- lekette çuval fabrikası yok. Çuval buraya Kâlkütadan gelir ve tane- $i 2$ kuruşa mal olur. Heray 400.000 çuval almak Jâzımgelsc, hariçe, 75.000 liralık döviz ver mek lâzrmgelir. Saniyen, çuvalların makine ile yamalanması imkânsızdır. Çünkü, guvalcıdık İlçe meşgul olanlar, ma kine kullanmaktansa, işlerini bı- takmağı tercih ettiklerini bildiri yaslar. Sehebi, unların çuvallara yapışması, makine İğnesinin müte- madiyen karılması, günde ancak yirmi, yirmi beş çuvaldan fazla ta- mir edememesi, üstelik makinenin dükkânda üçyüz tane çuval ta- mir etmek kabildir. Zira, beş on ki İşi birden çalışabilir, Halbuki, bir çuvaler, dükkânma, on makine ala- maz, Esasen ne kazanaçak? Maliye Vekâletinin bu tamimi- ae sebep olarak ileri sürdüğü nok» ta, şudur: Buğday koruma vergisi, çuval ların ağızları mühürlenmek sure- öyle alınıyor. Eğer çuvallar delik olursa, un oradan boşaltılabilir, mühür bozulmadan, ayni çuval beş yamalar içerden ve makine ile yâ- pılırsa muayenede belli olur. Mesele, bu vaziyette olduğuna göre, birkaç güne kadar, değir-, menler, matlâp şartları haiz çuval bulamıyaçakları için un veremiye- seklerdir. Yukarda dediğimiz gibi memle- kette çuval fabrikası olmadığı gi- Yeşilköy Meteoroloji istasyonundan , ve bülçenin Kabulü üzerine, diğer | bi çuval stoku da mevcut değildir. alınan malâmala göre hava yurtla İ Doğu ve Orta Anadulu ile Trakya bölgelerinde kapah ve sisli, diğer bölyelerde umumiyetle hulullu geç , rüzgârlar Karadeniz kıyıları ile Trakya bölgesinde cenubi, şarki Anadoluda şimali, diğer bölgelerde umumiyeile şarki İslikametten hafif kuveelte esmiştir. İstanbulda hava huluilm geçmiş rüzgâr cenubu garblden saniyede 1-3 metre hizla esmişlir, Saat M4 de hava tazyiki 703.5 mili metre İdi, Söhumet en yüksek 11,4 ve sa düşük ŞA sanliğral kaydedilmiş- tir. 15 Yıl Evvel Bugün Arife Vekületi tarafıdan bazırtas | durmadan, Ciçen &.3ü da Bandırma. | Kati bir şekilde işi hemen hallede- başlamıştır. Arkadaşımızı kutlu. | kısmı da yakında igtbik edilecektir. İzmirde yeniden biçi ceza ve bişi hukuk olmak üzere ikl mahkeme ih. das edilecektir. İ Limanda İ İ BUGÜN LIMANIMIZBAN GİDECEK | VAPURLAR rabizaya, Erzurum 10 da Mersine, BUGÜN LİNANIMIZA GELECEK YAPURLAR Use 16.15 de İzmitlen, Trak 18.45 Mudanyadan, Marakaz 22.15 «e Ri non yeni ülliye programısun bir kiş | dan, Bursa 6,30 du Karabiğadan, dare ediliyor. Bu çuvallarına boşa ıp tekrar değirmenlere gelmesi şs- nasımda da, muhakkak yüzde ellisi delinmiş olarak gelecektir. Araba- İ ya konurken, vapura yüklenirken, İ şuvalların delinmesi tabiidir. Yine | yukarda anlattığımız sebeplerden Trak 9 da Mudanyaya, Marakax| dolayı, makine ile de tamir imkâ-| eeldiğin! henüz tesbit etmemiş 8,15 de Bandırmiaya, Bursa 19 da Ka-İar olmadığına göre, yeni çuval git gir. tikçe azalacak, ve nifayet kalmiı- yacaktır. O zaman ne olacak? Her halde alâkadar makamların bu ül vaziyeti gözönüne alıp geklerini ümit ederiz. Mile. Tiyatro, pazartesi temsile . Ancak elde mevcut çuvallarla bi r mahküm Tamir görecek | Dün Sulh Cezada tevkif edilmesini istedi yollar Yeni programda daha hangi yollar var? Beyoğlu ve Adalar kazasında yeni baştan tamir edilecek sokak lari yazmıştık. Belediyeden aldı. ğımız malümata göre Beykoz ka. zasında da pazar yerinin kaldı . rım tamiratı, Çayırbâşı çaddesin. de yarım kalan kaldırım inşaatı. nın bitirilmesi, Kavakdere cad . desinin kaldırın tamiratı, Yalı - köyünde tepede açıkta akan mec. raların künk içinde slınması, Paşabuhçede sel mocrasmın ta - mir, tahkimi, Anadoluhisarında Serçe sokağınm kaldırım tamiri. Bundan başka Kanlıca vapur | iskelesi meydanında yıkılmakta olan şirkete dit binaların arsası meydan haline getirilecek, bura. ya kaldırım döşenecektir. —— Vali Konservatuvarda Vali ve belediye reizi Lütfi Kır dar dün sâbah, konservatuvara giderek tedris © ve idare izlerile meşgulolmuş, müessesnin yeni se n6 bütçesi üzerinde tetkikler yap. mıştır. Vali öğleden sonra imar işleri etrafında belediye mühen . l dis ve mimarlarile görüşmüştür. LAW Kırdar, vilâyet ve beledi- yenin 939 senes! bütçesi hazırlık. larile uğraşmaya başlamıştır. —. Şehir Tiyatrosu İ ir Tiyakmama Are KIŞmir İ Sanatkârlarından çocuğunun has. | talanması üzerine bir kaç gece « dir temali terilmödiğini yazmış re başiıyabilecektir. Operet ar , | tistleri hasta olmadıklarından © kısımda temsil verilmektedir. ——a i m Gümrük Memurluğu e Vekâlete gönderilmiştir. 2 kişi yer açıldıkça vazifeye | ulmacaklardır. Portakal san- dıklarında hile Istabul gümrüğü işe elkoydu Türkler! Bulgarli ARUF Sofy den “Dnez'* de timizden sitayişle b magli naknle çıktı. Bu sümle deniyor kiz “Türkiye, büt millet olduğun Bulgaristan ko lirmekte olan bu başlıca iki bakımdan etmek lâzumdur: 1) Bulgaristan, ün n isbat beraber yaşadığı Dir daha ziyade yükseli! kalıyor, 2) Bulgaristan, ahenginde kendisine * isabetli mevkiini tut ..* Sevimli ve çalışkaf muz, bir zamanlar miasının aykırı bii rünmüştü, O vakitlef” bir yazıda tasvir Bulgaristan leziz et yasının Adeta sert temsil ediyordu. siyaseten kırıln Bir görülen bu şayanı di” ran elbettç ki güzel enktı,.. İşte ve itidal havası içinde gürüyor gibiyiz. ta» Bulgar korüşul şüphesiz bilirler ki, miyetlerden sonra ta almak üzçre B tulan siyaset, ba kendi sahiplerinin »i da hür yaşatmaktır kadderatma ken kılmaktı, Fakat bu © duygusu, beşeri hir Gümrük memuru olmak iste - | fazilet olan teşviki yen 48 lise mezunu arasında yapı. | yacını inkâr demek de her gün temizlenmesi lâzımge-|lân imtihanda 24 kişi muvaffak | Balkanlılar, Balki lişidir. Halbuki el ile bir çuvalçı | olmuş, imtihan evrakı tasdik için | yırlı gördükleri siy! kendi aralarındaki geçim esaslarına min edeceklerdi... ameli kıymeti ne mülki tamamiyetin? ganül, bütün Balat” hilâistlena birihirini yacağı muhabbetin insanlık ve mede sı yalunda üzerimi 0 A İstanbul gürarükleri başmüdür | sifeleri daha kala” on kere daldurulabilir ve vergi ka yüzü mühim bir meselenin tahki. | dn imkân bulacağı! çakçılığı imkânı hasıl olur. EĞEC| katile meşgul olmağa başlamış - | kaktır, tir. Son zamanlarda (hariçten memleketimize gelen bütün yaş meyvalarm menşa şahadetname. lerinde Hatay kaydı görülerek | bu vaziyetten şüphelenilmistir. Çünkü Hataydan gelen mallar; çok tenzilâtlı resme tabi olduğu | halde Suriye ve diğer memleket. lerden gelen mallar yüksek güm. rük resmine tabidir. Bazi açık gözlerin diğer memleketlerden ge len mallara Hatay menşeli sa - hadetname damgası vurdukları. | bu suretle bunların tenzilâtlı reğ, me tabi olmasını temin ettikleri anlaşılmıstır. Hile bilhassa por. takal gibi yaş meyvalarda yanıl. maktadır. Gümrükler başmüdür. lüğü tahkikat yanmakla beraber bu malların hangi memleketten ———— ikdam Arkadaşımız Ji Naci Karacan İkdam adıy. Iş dün yeni bir gazete mesrine lar. muvaffakiyetler dileriz. “Haber ,, do “Haber” dostu nın sekizinci yılına * zunca zamanın - *ımla yakım bir W duğu için ayrcs duydum... Ben “Haber” masiyle beraber başladım. O zam İ şeyler daba Mete insanlarla yak mek, ezcümle ici alâka ve nüf mutat, tahsil yol dırdığı sermgye?* istikamet yeren vw rübedir, Ben, istifade etmekle ca zeykalmak renlerden ise (4 aşılayan ilk gazeli” du... Sonra gazi Hu i İran ve samimiyeti tulursa, Balkanlar 5 ii SEİR A Rİ Şİ ŞE ŞAR De rr vi