12 Ocak 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9

arel tr.g ktoru olarak çıkmış Bepiy, Sddet zarfında Paris ve Ny okumuş ve fransızca asını İlerletmiştir. / Kaş ec hayatma atılan Hn 4 Dek âyni zamanda re Yaza, part, İlk samanları Ha ya tay | NA ağabeysi Jose? Çape- ça ettiğini ve ilk eser- Munla sik; bir müşterek tey, helicesinde yazdığını ler, r Mi gazetelerde yazdığı Bang, le tanınmış ve az ga | ayaz meşhur bir muharrir yl tay Yel Çapok gazeteciliği on di > da bırakmamış ve R 22 6 kadar, Prağın en gazetelerinden biri olan ai, | Listy” gazetesinde ça” mz 1923 den sonra da “Li. ri Maviay gszetesinde baş- iye ze başlamıştır. Ka- *serlerinin birçoğunu teklinde evvelâ, Çek Ji- zy h naşiriefkârı olan 'de neşretmiştir, PİYESLERİ küçük hikâyeleri (le Nİ , Kik Kârsl Çapek asıl bü- EDEBİYAT Ölen Çek muharrıri le gelmez sirkatler sardır. İnsan Karal Ça; çalmak, ; da pek 9 Haziran 1890 hey Ealorakyada Sinait Be Fakat bu insan çalmanın öyk Müşteri kuçuk bir şehirde doğ- vir misali vardır ki, tarihte bir e » Babası döktordu. Karel ze daba bulamazsınız. Ferruh Al aç GE liseye muadil tahsil! yen Yaşa, Çerkezistanın Sohüm gahil Median, Sonra Bhdie EE -crinde Osmanlı devletinin mü Mesin, #eçmiş ve orac N aessili idi, Kaptanıderyı da | teta e N sir gün yolu buralara düşmüştü taç, Siteyi bitirdikten son- a Çapek evvelâ edebiyat! Tarihten bir Yaprak; insan hırsızlığı Bir musizi âleti çalmakla, baş- kasının eşyasını çalmak arasında ki uçurum kadar bir manavdan el- ma çalmak, bir bankadan para çal-! mektan çok başka, çok akla haya- Çapek Su almak için donanmayı sahile yakın bir yerde tevkif etmek mec | ouriyetinde kaldı. Birçok Yeniçe riler sahile çıktılar. : Çadırlarını xurdular, Kaptanıderya, bu güzel sahillerde bir iki gün olsun dinlen nek bile istedi ve katar verdi. — le MN N Etraf köylüleri Yeniçerileri bü yük bir misafirperverlikle karşıla- dılar, Fakat, onları biraz hayretle seyrediyorlardı. Muazzam çubuklar, birkaç yor. gan çarşaf: kadar sarıkli başlıklar Çerkesleri hayretten hayrete dü- düşürüyordü. Fakat onları alâkadar cden en mühim cihet, Yeniçerilerin pehli van yapılı insanlar cimaları idi, Niçin mi? Çünkü o asırda her tarafta esir ticareti vardı, Güçlü kuvveti; er. kekler ise esir pazarlarında çok İsuharririn Insan karakterini ve insanla rekabet, ıstırap gibi hal- lerdeki vaziyel tasvirde büyük bir Kudret göstermiştir. Kürel Çapek'in bundan #0n Teki eserinde evvelki realizme mukabil daha fazla hayal ve mwizah görülmektedir. Mutlâk şeyler fabrikası ismindeki bu e- seri bir romandır ve 1923 de neşredilmiştir, Muharririn 1924 de çıkan fkinci romanı Krakatit de de ayni hayal kuvveti görü-| lür. Fakat bu sahadaki en iyi vi *seri belki son romanı vii Fazla Şara getiriyarlardı. Kertenkelelerle harp'tir. Çapek | (Bir gün sonra kalyı onlardan wi İ bu rormunında mahallt fikirleri | hülere bakanlar, Yeniçeri çadıria. İhlelv etnrek hususunda büyük | Finn yerlerinde yeller estiğini gör. er, hür mştnret göstermiştir. ys yikrüye idebiliini Karel Çapek'in diğer roman- &i? kaçtılarsa sebep ne idi?. Hem ları arasında Hordubal da zik- rolunabilir. Bu eserinde Çapek ie ei üddi mi buglinkü birçok Çek muharrirle-| | Kaptamıderya Ve make Gİ rinde olduğu gibi, Çekoslovak Me eek yer eli cumhuriyetinin en şarktaki par Sli Bi ami reca bini çası olan Karpat Rütenyasın-| *T* lem mi dan ilham almıştır. ni ile bepsini tulumlara doldurup . sol atlarının terkelerine alip kaçıfmiış- Karel Çapek'in son eserlör! &-İ tar. “Tabik çadırları da sökly'g6. rasında 1924 de neşrettiği İki; görmüşler. cepten hikâyeler ismindeki hi- Bunu anlayan Yeniçeriler; kâye kitabı vardır, Polis hikâ-| o Aman dediler, Çerkezistanın yeleri sahasındaki çok muvaf- güzel sahillerinden vâzgeçtik. Yol fek tecrübesini gösteren bu ©|ç., yolunda gerek. serlerinde Çapek bu tarzı çok| “Tabii kalyonlar, derhal hareket küşük hikâyelere sokmaya Ça-| giti, lışmış ve muvaffak Olmuştur. Fakat, bunlarda da gene onun mizahçı tarafını bulmak kabil dir. du büyük bir teesstir uyandırmış-| ur. Avrupa edebiyat âleminde onun daha parlak bir edebi is DİĞER MUHTELİF BSERLERİ | tikbale hazirlanmak üzere bu- lunduğu, ölümünün yalnız mem Karel Çapek İngliterede &€“| exetin edebiyat: için değil, girdiği bir yazın intibamı İngil. ayni zamanda huyal kuvvetinin vere mektupları isimli eserinde | -» terakki fikrinin kıymet ve- İngilteröde bir evin mobilya. ları sabit olarak yapılmıştır. Bu- rada her sene ahbapler toplana. rak hamaklar ve diğer oyuncak. larla eğlenirler; koca bobeklerin hali görülecek &<y doğrusu. al Vindsör Dük ve P'ecsinin yeni w de birer yıldız olmağa d * gilarak kazara toplamış ve bu kitabı 1924 de neşredilmiştir. Muharrir İtak yahatlerinden sonrâ& da ayni şe- kilde birer kitap yazmiş ve bun- lara kendi yaptığı resimleri ilâ- ve etmiştir. Bahçıvanın bir se- nesi ismindeki eseri ile, gazete lerde neşrettiği birçok makale ve fıkralarında da dalma ken- disine has yarı hicivli, yatı re alist uslübunu bulmak kabil. dir. Karel Çapek'in “T. G, Maza- rik'le görüşmeler” ismindeki kitabı da değerli eserlerinden biridir. Muharrir bunda Çek Cumhurrelsi ile yaptığı mülâ katları toplamıştır. Bunlardân başka Karel Ça- pek'in daha birçok eserleri var dır ki hepsini birer birer sar- mak ve anlatmak çök uzun sü- rer, Merelâ Kelimelerin tenkid pek bufda dile verilmesi lâzım zelen chemmiyeti İleri sürmek te ve Çek dilinin zenginleşmesi a! tavsiye etmektedir. Karel Çapek bugünkü Fran: sız şairlerini tanıtan bir kita; neşretmiştir. Tetini Robotolar fsmin- i İyie kazanmıştır. Bu|/ tag Hair Fabri Uzansoy du, çevrilmiş ve İstan- Uz tra, ilk defa olarak kamış, sonre birçok I Çapek'in iszii bütün yi — Meşhur olmuştur. T ondan sonra, ağa düre beraber Böcekler Ya Sdilen bu eserden son- A e d9 Makropulos | “ “ynanmıştır. Karel Serinde insan ömrü baş e İz Ve hayal kuvve ni aa tir, ie * Adem'dir ve bu- Yisi ile beraber ça- te yek temsil edilmiş, fakat ayi Ye Şarkıyı hiciv e- y e iğ, ada kuvvetli olması- i “ay onlar kadar rağbet f Yerme 5 Ben, yor. Fakat on- h iy Yazıp ortaya koydu- Uly Beş ” ia lm Met ismindeki bu aI k diktatörlük mese. 6tU bip şekilde koy- üre yazı 0 ondan bir se alma "61 Piyes tiyatro bi, deki tor e “SOrİNAS Çapak, Amanlarınin Karak. İze; eserin İransızca- deki Yy Üyatrosunda temsil e- ik Mlterine tercüme edile- pa maş ve Pragda 1921 Mindeki piyesi ayni öm i &k meselesini kendi- Y, Cüpek'in ondan sonraki yazmıştır. Eser Prag* Yes belki diğerlerine B, “ bön Sonra Karel Çapek 9 DEN VUN, üzerinde en faz- Mep, Uyandıran eseri o- ri YS bunu tiyatro» X Yy son £S6ridir, Anne Ii SF öldükten sonra ahasında a rx da Peta olara, irk hikâye. “ağg çimi, Sefalet hika,! dg tda toplamış ve| İğtlr, Bunlarda Karel Çapek'in zatüccenp- den henüz kırk sekiz yaşında olüuğu halde ölmesi bilhass& ya, Ispanya ve Holundadaki 86-|. “emindeki bir eseri vardır ki Ça | rildiği ber yer için bir kayıp gi: | Y uldardıkları bir; resim. Pek mosxt görünüyorlar. G. duğu işaret edilmektedir. — VAKIT'ın kitap şeklinde roman tefrikası — | 92 KORKU GECESİ di: “Onu öldürdüm, Zira, tehditlerin benim tara fımdan geldiğini biliyordu." dedi, Pek, polise müracaat edememişti. Zira kendi- #i de bu dalâverenin içindeydi. Greyden otelinin bir odasında Blavnt sorguya çekildiği zaman, Key ve An da hazır bulunuyorlar- dı. Şüphesiz Jermi de oradaydı. Fakut şimdi sual). leri soran Kortyeyt idi; — Blavnt, buraya bak! Braysm kim olduğu nu biliyor musun? i — Evet, biliyorum. Brays ve Görl her ikisi de bü şenaatin ortağıdırlar. Brays bir avukattı. Bü. tün evrağı hazırlayan oydu. Jermi heyecanını sâkla, — Ne'evraki? Müfettiş Kortreytonu süküta davet ederek: — Acele etme, dedi... Söyle Blavnt... Bütün Lu plânlardan maksat neydi? Bintniştr; Blavnt bir lâhza tereddüt etti. Sanki bütün o- rada kendisini sorguya çekenlere, hakikati öğren mek isteyenlere. meydan okumak niyetindeydi. Sanki hiç bir şey söylemeyecekti. - “Hakikati ken dileri bulsunlar” demek istiyor gibiydi. Jerminin yumruğu gidişiyor, gidip Blavntm çenesine bu kü tahlığından dolayı kurşun gibi bir ki inmek is tiyordu. t Kapının yanında duran Key Parris Bu sirn- A 9 — VAKİT 12 İKİNCIKANUN 1939 8 çalışün #ki Kız kardeşti, Ton. tan mavaffakıy!lerile birinci derecş- * gidiyorlardı, Fakat sağ tarajta gö. vizel Kıs, erekirik ceroyanına ka, ölmüş ve bctini esmer kız yapayalnız kalmıştır, yirmi yaşında idi, dra sahnelerinde gittikç rünen Florans Vera adwd Ölen Kiz, t Te. Dİ di e İngilterede yılbaşı miinasebe le yapılan Gn da iştirak ctmiş ve motü iştir, sirk: eğlencelerine bir klet kullanması. herkesi hayrette KORKU GECESİ 89 bu sükünet âkikatte birkaç sa- Bundan sonra hepsi süştular sânkl asırlarca sürdü. Fakat b niyeden ibaretti. Key sordu: — Demek o kadar ıstırap duymuyorsun. Bu- nun tesellisini bende bulmak isteyişine tesekkür ederim Jermi... Fakat bu ne kadar şayani hayret bir vaziyet!... Bütün bu işlerin arkasında Blavnt'ın da bulunduğunu hiç ümit etmemiştim. Demek Dr. Gorlu tehdit eden de buydu demek? ve kü Blavnt, de ganit idiler, Bez Po; edip ayrıldılar, iti le beraber geezrdi, NI rlokdan çıktığım sırada kevga b verdi: lerin! kabul ediyorum. Fakat diğer ledik daha var. Kortveyt de Felisitiye o Aşıkmış... Buna ne dersin? Jermi bu s lcdikten sonra gayet çet refil bir muan isine girmiş olduğunu da kendi kendine itir tu ediyordu. Fakat An Kenyor. manın açılmasına az çok yar. sözleri, bu mua «ım edecek, mahi eydi, Evet, dedi, Kortveyt do Folisitiyi seviyordu. H ven, Felisitinin, Blavutir Kortrert. için bi rağtığına hükmetmiştim. Felislti daima daha iyi