15 Haziran 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9
ME ME A a EA a dü AA ili A EYE YETER EEE KUZ İranda asri şekilde kredi vel #rmaye Mişti. Bundan başka Osmanlı ban- nm İranda bazı şubeleri var- i harpten evvel banka salep bu suretle tamamen ecnebilerin e le bulunuyordu. Yeni İran ricali bankacılıkta ta Na istiklâlini temin etmek için 25 senesi levi bankasıni! ya etmişlerdi. 1928 de de İran m tesis olu Mir Bammşti. iran usulünün ihdası tarihi Tahrandan Buşir tayyare idir, ine kadar| yedi Binkalar - Yollars Ha- vacılık - Ticaret vaziyeti Yerli kumaş fabrikalarının çıkardığı kumaşlara gösterilen rağbet.. da çok e ie £ eoğapetseke 578 ikiside e oi Asfahan Şiraz - Buşir 1000, Tahran - Meş- het > Tahran - Rişt 300 kilo- metedir. Bu tayyare hatları Bağdada, gi- Baküya, sina; mada mimik ni. “ap am çalış- maktadır. iranda e dez ziraat ban 1 vücuda Yede Ne e vee zirai ve sma yeni hayat İle me irite m etmektedir. İ- n muhtelif taraflarında yeni getir Bu pe ir mea iin ie. r. Bu hat şimdi hali inşa- Yük sermek ve cenuptan bü- Mini wmların inşası bitmiştir. a e şaşı için. lâzım olan para- * Cay mono polu ihdas edil mopollerin varidatı de- ama tahsis edi lmekte-| *ni hattın, iyi ça Ür ığı :.|İran telefon şirketi tarafından açı -| mükemi | hemmi; yede İ- iyon| Tanım diğer devletlerle irsi ticari 4000 kadar kısmen taş döşeli, 500 — metre kadar kârvan ve 9000 kil metre kadar geçit yolu vardır. » yollar üzerinde idan edilen oto- obil i 1931 senesinde iii işlediği iki sl kırka baliğ oluyordu. hatları- nın teşkil ettiği rs a ilometre ia) lan telefon hatları da şehrin him mn telefonla biribirine doği bağlamı bilimi ii aridatını ticaret ve dolayısile ölme teşkil —. için ticaretin inkişafma fazla yet vermektedir. satla 1927 senesinde yeni bi Genk. rüklerde de İranın harici siyasetinde harici ti- islahat yapılmıştır. carete ait meseleler büyük bir rol il oynamaktadır. Ta ri parlamentosu ecnebilere imtiyaz vermek hususunda çok a- ğir hareket etmektedir. İran ecne- bi imtiyazlardan senelerce çok si- ei çektiği “5 böyle hareket et- e haklıdı 1928 senesinde İran İranın gümrük isiklâlini de temine muvaffak olmuştur. Bu sa; in İranda kilometre| tah Mm Kaş döşeli, 2500 kilometre| içi hükümeti de VAKIT ZİRAN 1934 mama Tekâmül: Devresi rdu - Parlâmento - Hükümet - Ad- liye - Maliye - Nakliyat.. — iran ni iran erkânı tarbiyesila beraber 10 Kânunuevvel 1925 tarihinde| (o Ordu ile ber 12000 kişiden) İran hükümeti ifa seyr 1926 kanunu esaside yapılan tadilât ü-| ibaret olan İran jandarması da| da birce; 927 dede bir zerine o zamana kadar icrayı sal-| zikre şayandır. Rıza Şah Hz. ge-| ticaret mi l tanat eden Ki anedanı yerine| rek o ş e sonra medeni haklar, usulü Rıza Şah Pehlevi hazretleri İran) nın kıymeti harbiyesini arttırmağa| ceza vesair kanunlar da takip et- tıma çıkmıştı. Bu hâdise ül iyen çalışm. Fi iştir. 1928 de bir de tabiiyet ka- için büyük bir tekâmül devresi aç-| sade tahsil gören İran zabitleri bu) nunu kabul olunmuştur. Bu sa; pi — 2 ahlevi Hz., or- 3 çok işler. di eri yele e ve irem zekâ sayesinde — hem şeklin faik olduğun ei > ları e ii e kadar e elm. fak olmuştur. en id Pak levi Hiz. İt il li azm nm siyasi istiklâlini e kabili yetleri “e Eğ sü canlan- dırmağa ve tel etmeğe muvaf- fak olmu hHi kil yasta isme presi Hz. az zi ir! rüştü Harici siyasette Di İranlı kılar Rıza Şah Hz. ile hemfikirdirler. İranın Rusya ile İngiltere ara hi bitarafane bir rol oynaması um men tasvip edilmektedir, Rıza Şaki Hz.nin devrinde ecnebi devletle- rin Me dahili işlerine müdahale! ihayet bulmuş! tı E “ Bunun böyle olması Şehin: mel bir ordudan ileri Yür Yeni İran ordusu m a Şah Hz.nin bir eseridir. ZE Tenli evvel 1928 tarihinden: beri İranda mecburi hizmeti aske- riye yi vardır. Sulh ordusunun! 4. 000 kişidr. Bu kuvvet) e “e: lr denilen altı kısma ay- ye Bu kısımların merkezleri rg ran, Tebriz, Kermanşah, Şira: Meşhet ve Rişttir. İlk beş ilürlük de birer fırka piyade, süvari, ve! nmaktadır. Yalnız Rişt vetli olanı Ordu iyi talim ve terbiye gör- — ve iyi techiz ve teslih edilmiş.) p r. Orduda mitralyöz, zırhlı oto» sebil ve tayyareler de vardır, Yalnız ağır bataryaları kâfi mik- tarda değildir, 1931 senesinde bir! askeri fabrika inşa edilmek ü- zere bulunuyordu. münhasıran iran «300 m ir, la tahmin olunmakta tayyare mürakalâtına münasebetlerini istediği gibi ida- re etmek imkânı bir dereceye ka- dar hâsıl olmuş bulunuyor. ordusu Şir tarafımdan idare ve ni şah sı Hz. tarafından vücuda “> 8: sayar fırka içlerinde en kuv| 1 e maksat i için yirmi receli pe la yla meclisine we — gram Meb'us- ade: 2 gelir. a meb'usları sn sair m leke me meb'uslar gibi haklara im- ya a Hükümet di in parlamı öder karşı mes' ii. Yeni kanunlar i- çin parlamentonun muvafakatini almağa meçburdur. Maamafih di- meselelerde |: ye ni kanunlar üzerine eğ nevi nüfuz| iü vardır denilebilir. Meb'uslar iki sene için intihap olunurlar. eb'usların mar e şkil ed meb'us ta vardır. öz bir e ein fından naspolunurlar, Taket dei ileri Pana, Ş ve onun fikirlerine uygun bir Ssu- büyük bir malar seii mii beri ranı asri bi e bu yede yapabilmek kün olmu leket edam taksim edil- trola tâbi tutulmaktadırlar, Vali- ler de mülki ve askeri vazifelerin biribirlerinden ayrılması tasavvur ediliyordu. demokrat ve bir iki mürteci fikirli vi İran hükümeti sekiz nazırdan| *" i| tedir. Bütçe 1922 set İsis kanin 3 de e simşri işleri de tamami» F zarı in almnetir. Çünkü İ- emelere asri fikir. de hâkim yetiştirmeğe Binlik. tadır. Bunun için İranda bir hu- kuk fakültesi açılmıştır. ir İranda son me şi yapılan ıslahattan lahatıdır. yg la 1922 de Amerikalı Mil Hapmnlii i getirtmişti. Bu zat 1 Seli i ea azda ni ıslah ile meşgul olmuştur. > dan sonra 1928 de Schniewind is- minde bir Alman mütahassıs gel arda Cla- r Belçikalı mütehas $ MR Bu mütahassıslar ia deyi bütçesini Ames; i büt yap- masını temine, Yari usulünde tesisine muvaffak olmuşi yaramis eli usulü vi ilmişi iri Gümrük vaa del va- ridat | etmek- tedir. Diğer varidat, arazi vergile- ri, afyon, tütün, şeker ve çay mo- nopolları ve kazanç vergisidir. Devlet masarifinin üçte ikisini ordu ile dahiliye nezareti ek- .nesinden beri daima tevazün ettirilmiştir. 1930- el idi (bir kran 20 kuruştu). İran devletinin hemen hiç bor- cu yoktur. Evvelce Rusyadan yapı lan istikrazlar Sovyet idaresi tara» fından affedilmiştir. Bugün yalnız İngiltereye biraz borç vardır kibu da İngilzlerin ( iddiasma göre 1,6 milyon İngiliz lirasından ibarettir, yişi temin etmeğe muğtedir oldur ğunu bir çok defalar ispat etmiş» tir, | için de esasen asri kanunların ka» Adli cephede son on sene! Maamafih İran hükümeti bu bor- zarfında bir çok (o yeniadli ka- kat'iyen tammamaktadır. nunlar neşrolunmuştur. İ aki) >“ ij kapitülâsyonlarn (o kaldırılması bulü şart koşulmuştu. Bu şartları ati , an alık ni.
