27 Aralık 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 11
Ve entropoloji enstitüsünün Arka radaki etnoğrafya müzemize AL İây Türklerinin medeniyetlerin den izler gösteren birçok kıy- w8tli eserler hediye ettiğini yaz- Wüştik. Bu eserler hakkında izah ları dercediyoruz: Sovyetler cümhuriyeti İttihadı İlimler akademisi tarafmdan et- hografiya müzemize armağan e- dilen eşyalar içinde şaman (kam) kıyafeti ve şamanın ayin esnasın da kullandığı tüngür tabir olunan davul etnoğrafiya © bakımından değerli eserlerdir . Kamlarm hayatı, dini anane- leri ve âyin esnasında kullandık- İarı eşyalar etnografya bilginleri Ye meraklıları tarafından bir asır danberi araştırılmaktadır. Bugün! Altayda ve onun etrafında bül. nan Türk kabilelerinde şamanlr- ğm kalıntıları hâlâ yaşamaktadır. Budda mani, hıristiyanlık ve islâm dinlerinin tazyiki altında kalan bu din Gök (Türk devleti devrindeki inkişaf etmiş şeklini kaybederek tereddi etmiştir. Bu- hunla beraber göktanrıya, dağla ra, sulara ve yirsu tanrılarına hi- taben okunan ilâhilerin büyük bir kısmı iptidai ve sihri cfsunlar olmayıp mütekâmil bir ruhun taptığı mabuduna karşı son | suz sevgilerini terennüm eden ha- *kiki şiirlerdir. Bu şiirler Rusyalı *türkologlar dan Radolff, Katanof, Maynagaş oğlu, Anohin gibi âlimler tarafın- | dan toplanmıştır. Şamanlığın ka | rinde erkek şamana (Kam), ka- dm şamana da (utuğan) denilir. Şamanlık akidesine göre yer| — su gibi insanlara yakm bulu- | Dan tanrılara fani insanlar bizzat kendileri de ibadet ve âyin icra edebilirler. Fakat semavi tanrıla | ra, babaların ruhlarına bilhassa Yavuzluk tahrılarma ancak kam tasiyle yalvarılabilir. Çünkü ancak kam tanrıların ar Zu ve isteklerini | bilir. Kamlık| irsidir. Öğrenmekle elde edile- | Mez. Hami ruhun ilhamı ve kam İ $i şarttır. Kam âyin esnasında güya de Yazifesini görür... Kam gökldre Şıktığı zaman davul onu kanatları Üstünde taşıyan kuş olur.. Hulâ- | sa şamanlık âyini esnasında davu- İ han rolü pek büyüktür. Semavi dinlerdeki evliya mer- i gibi Altay şamanlarının (Kam menkibeleri) çoktur, Bu ardan bazılarının tıpkı hıris- azizleri yahut islim velileri İ, fani insanlara yardım ettik- inanılır. Bunlar şerefine ) denilen heykeller — put- İr yapılır. Resimdeki davulda Börülen insan tasviri de işte böyle İ Haman (Aziz) İerinden Aittir, birine Altay şamanlığı son otuz, kırk | Nİ zarfında büyük istihaleler ge- | Sirmiştir. Hıristiyan Oo papasları- ia teprikiyle (Kam) lar (zabıta etleri; 'e takip edilmişlerdir. Ankara Etnoğrafya müzemize verilen bu h Altay Türklerinin medeniyetlerine ait eserlerdir ! kuzdur, Sovyetler birliği akade- misinin hediyeleri ediyeler| hanımın odasına Ayşe hanım is (Burha- Bu rişmişti. nizm) (hareketi Polis haberleri Komşunun komşusuna yaptığı .. Firuzağada Hayriye caddesin- de 8 numaralı evde oturan Nefise minde bir komşusu girmiş, bir al tın halka ile 300 lira kıymetinde Sovyetler , Birliği. Keningrad | Davulları, kıyafetleri ateşe yakıl bir pırlanta yüzük çalmıştır. Ayşe İlimler «xâdemisinin etnoğrafya ! mış kendileri zındana atılmışlar» hanım yakalanmıştır. dır. Diğer taraftan Altayda bir (Şaman peygamberi) zuhur edip bu dini ıslah için mücadeleye gi Bu harekete diyorlar. Söndürülen ateşler Pangaltıda Kaya (o sokağında 17 numaralı binbaşı Kemal Beyin evinin bacası tutuşmuş, sirayet et- meden söndürülmüştür. $ Bayazıtta Sarnıçlı handa sey yar çorapçı Abdullahin odasın dan yangın çıkmış, yatak ve yor- gan yandığı halde söndürülmüş- tür, Damdan düşen kiremit Edirnekapıda bahçıvan soka ğında oturan muallim Şükrü Bey dün evine giderken bakkal İstira- tinin dükkânının damından başı- na kiremit düşmüş ve kendisini yaralamıştır. .——————— Prusya Güzel san'atlar nezaretinde Prusya güzel san'atlar nazırı M. Rust, Prusya güzel san'atlar ida -| : resinde mühim tebeddülât yapmış Altay Şaman (Kam) tüngürü| 100 kadar yüksek mevki işgal e- “Peygamber,, davulları ve şaman kıyafetlerini şiddetle tenkit, “İlâh den memuru tekaüde sevkederek yerlerine başkalarmı almıştır. 7 — Eski haremeyn vergisine ların kanlı kurbanlardan bıktık. teklif edilmektedir. larını,, ilân etmişti. Bu peyganr ber, zaten sarsılmış olan (eski kam ananelerine kuvvetli darbe | indirdi. Nihayet bu (Peygamber) | Arif Beyin, Cerrahpaşa hastane- mahiyette | de düşmanları olan kamlar gibi | sinde tedavide bulunan Cümhuri Çar hükümetinin zindanmda öl | yet Halk Fırkası Zonguldak idare dü. Altay Şaman davulu Altay Türklerinde Şaman da- vulu umumiyetle Tüngür Ooo yakut Çalu tesmiye olunur. Fakat kam ların ıstılahma göre (Tüngür) da- yulun heyeti O umumiyesi olup İmtılarmı saklıyan Altay Türkle- | (Çalu) ise Tüngürün sapı yerinde İBCağaloğlu Orban Bey apart kullanılan ve Tüngürün sahibi 0- lan kamm: Panzonu sayılan mü teveffa bir kam yahut (Utugan) m suratına denilir. (Kam) ın ha- | ruhların) adedine göredir. (Ya - yatında müteveffa hâmi kamın ro- | ni “mukaddes ruh,, lardan iki a * lünün büyük olduğuna ( inanılır. İLAN Şehircilik mütehassıs Burhan heyeti reisi Mitat Akif Beyle gö- rüşmesi rica olunmaktadır. Dr. Ekrem Şerif Tıp fakültesi ? inci dahliye doçenti Dahili hastalıklar mütehassısı Ankaradaki muayenehanesini manı 6 numaraya nakletmiştir. Tel, 20389 det hâmisi olan Kamın davulun - Bunlara (Ozu kam) (Yilf kam) | daki kirişin “ok,, un adedi de iki, den'lir. Resimde görülen işte bu davul sahibi olan (Okamm | dir. i (Tüngür) ü mahsus bir (Us ki $i) yapar. “Tüngür,, ün aksamı 1 — “Tüngür,, ün esas kısmını na “kaş,, denilir.) Bu kasnağın iki hizleri geçer. O zaman davulu | ucu biribirine kayışlarla bağlanır. | gerek,,) maral “sığır, gemi ve davulun tokmağı kürek | Kasnak için ağaç insanların bu - | derisi ile sarılır. İ i | lunduğu yerlerden uzakta bulunan | ormanlardan alınır, 1 — “Tüngür,, ün iç kısımları: a) Tügürün içerisini sapı iki | müsavi kısma ayırır. Bu sâp “yaş | bağlanmıştır. kaym,, dan yapılır ve yukarıda bahsettiğimiz Ozu Kamın sureti - dir, ki bu “Tüngürün, eozi — Da-| vulun sahibi, addolunur. Bunun | sembolik: resimler bulunur. Gü - nlar | | tam göğsü üzerinden (bir demir| neş, ay, yıldız, ebekuşağı il ola . V A KIT buna kiriş | “Yukarı orun,, a ait geyler olduğu | idaresine (müra- çubuk geçiriliyor ki denilir, Bu kiriş *“Çalu,; (— “cez, nin ellerini temsil eder. B) Kiriş- demir çubuktur. İki tarafında demir tokalar asıl - mış olur ki mecmuu ekseriya do - | Bu tokalar “Konura,, | Türk kabilelerinin ekincilik, avcı- tesmiye olunur ve ervahı şerireyi | lık, ev dirimine müteallik eşya - suret | üç ise üç olur.) e) “Kiriş,, in büyük yerine ya - tabir olunan bu ruhanilerin vası. | hâmi ruhu (Ozu kam) ım sureti: | rım metre uzunluğunda muhtelif renklerde kumaş parçaları takılır, unlarm muayyen adedi yoktur. ç) Sahibinin yüzünün iki tara - | nda hilâle benzer demir parçası vardır. Bunlara “ay kulak. deni- *lan babalardan birinin el verme- ! çam fasilesinden olan bir ağaçtan | lir. Hâmi ruhlar Kama bu “kulak,, i yapılmış kasnak teşkil eder, (Bu- | vasıtasiyle malâmat verirler, IN — A) Tüngür çemberi (“Te yahut at 13 — Çemberin yukarı kısmın” da egenin başı o üzerinde, beşten dokuza kadar kayin ağacından ço- maklar kıldan O yapılan bir iple IV — Davulda bulunan resim ler: Davulun derisi üzerinde bir çok gibi gibi, “Ak ülgün,, ün “Mukaddes tanrı,, nın dokuz kızının, Kamın| hâmisi olan müteveffa Kamların ve sairenin resimleri bulunur, Altay dağlarına sığınarak kalan (“yaman Körmösler,, korkutmak | nın da ilmi değeri çok büyüktür.! (mukaddes | tir, . kiralık odalar —11 £ VAKTT 27 Le könün 19332 | eman 'İ Vapurculuk Türk Anonim Şirketi İstanbul Acentalığı Liman han, Telefon: 22925 Denizyolları iŞLETMESİ A eri Karaköy - Köprübaşı Tel, 49968 <— Sirkeci Mühürdarzade Han Teleion 22740 Bartın Yolu Vapuru 28 Birinci Kâpun İ | | Ayvalık Yolu SAADET vapuru 27 Birinci Kânun Çarşamba günü saat Seyyar 17 de Sirkeci | rbtımın. Ğİ Perşembe 19da Sirkeci dan kalkarak gidişte Gelibo rıhtımından kalkacak. Gidişte lu, Çanakkale, Küçükkuyu, Akçaşehir, Ereğli, Zonguldak, Altınoluk, Edremit, Buzhani- Bartın, Amasra, Kurucaşile, ye, Ayvalığa. Dönüşte bunla- Cide'ye Dönüşte (Amasra, ra ilâveten Bozcaadaya uğra- Kurucaşileye uğramıyacaktız. yacaktır. (7109) Mudanya Yolu TAYYAR vapuru her per- şembe günü saat 9,30 ta To- pane nhbtimudan kalkarak Mudanyaya gidecek ve dö- necektir. Karadeniz Sür'at Yolu : vdpuru 28 Bi- Cumhuriyet “ Kânun Perşembe 20 de Galata rıhtımından kalkacak, Gidişte İnebolu, Samsun, Ordu, Gire- sun, Trabzon, Rize, Hopa'ya. Dönüştü bunlara ilâveten Pa- zar, Pulathaneye uğracaktır. onun) Bandırma Yolu KEMAL vapuru 28 Birinci Kânun Perşembe günü saat 19 da Tophane nhtımından kalkarak Bandırmaya gidecek ve dönecektir. ! << ko iğ Mersin Sürat DOLU KONYA Vapuru 29 Birinci Kânun CUMA 10 da Sirkeci rıh- timından kalkacak. Gidişte Izmir, Antalya, Mersin, Pa yas'a. Dönüşte bunlara ilâve ten Alanya, Küllük, Çanak- kaleye uğrayâcaktır. (7110) “Ri O. İ Satınalma Komisyonu İlânları .. saemaneosemameesaammmeeoaaaama nundan: M. M. V. Satın alma komisyo « Ordu ihtiyacı için 584 kalem muhtelif lâboratuvar alâtı tıbbı. yesi kapalı zarfla (o münakasaya konmuştur. İhalesi 8/1/934 pa- zartesi günü saat İd tedir. Ta - liplerin şartnameyi görmek üzere her gün öğleden sonra ve münaka | saya iştirak edeceklerin de o gün İmroz Yolu ve vaktinde teklif ve teminat mek | , taplariyle Ankarada M. M. Ves | UĞUR Şiki tn alma komisyonuna miüracaat- ları. o (3430) (6925) s4 CUMA 15 de Galata nk tımından kalkacak. OGidişte Gelibolu, Lâpseki, Çanakka- M. Me Satınalma komis- iğ le, İmroz'a, Dönüşte bunlara yonundan: ilâveten Şarköy'e uğrayacak- Muhafaza alayı için yaptı. tr. (7112) rılacak üç adet pavyon ka - İdaremize ait o'up balen, Tersanede fabrika ve bavuz lar müdüriyeti mavna çekek yerinde bulunan Berk motörü beyeti hazırasile ve pazarlıkla satılacaktır. Taliplerin 5 kâ- palı zarfla talip çıkmadığın - dan pazarlığa konmuştur. İ- halesi 3 —1— 934 çarşamba günü saat 11 dedir. Taliple- rin şarinameyi görmek üze- re her gün ve pazarlığa işti- rak için de o gün ve vaktinde ğ nunusani 934 tarihine kadar Ankarada M. M, V. Satmal. İğ idaremiz Levanm Şefliğine ma komisyonuna müracaat- /ğ müracaatları. (7024) ları, ZE KRM Kiralık ODALAR Ankara caddesinde matbaamız ittisalinde Orhan Bey hanında (3447), (7103) Hakimiyeti Milliye Ankaranın siyaset ve fikir hareketlerini takip etmek istis yenler için İstanbulda satış teş- kilâtı yapmıştır. Hakimiyeti Milliye ain tevzi merkezi: Ankara cad- desi: Orhan Bey han Remzi efendi. Başlıca satıldığı yerler: Bo ğaziçi, Kadıköy vapur iskele leri (Köprüde) Sirkecide Mom diyal kitaphanesi, Galatasaray, Şehzadebaşı, Aksaray, Samat ya, Çemberlitaş, © Divanyolu, Sultanahmet, Eminöünü, Kadı köy (vapur iskelesi) Karaköy, Sirkeci, Taksim ve Şişlideki tü- tüncü ve bayiler. vardır. Talip | caat edebilirler. Devlet Demiryolları iânları İ 828 meşe makas travers'nin kapalı zarfla münakasısı içindir. Bu demir tokalara “ok,, - | Bu eserler etnografya müzemizin! 13/41/34 cumartesi günü saat 15 te Ankarada idare binasında denilir, Bu “ok,, lar Kamın hamisi | meraklı bir köşesini teşkil edecek- ; olan “Ak tös,, lerin İ yapılacaktır, Fazla tafsilât Ankara ve Haydarpaşa veznelerinde beşer liraya satılan şartnamelerde yazılıdır. (7025) 4
