1 Kasım 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

> ğe ei g - “den ibaretti. Yaşamak için sâyi- li —4 — VAKİT 1 2nci teşrin 1933- — EE AAA LAL 00 KLAS ATAN ALAKAM <Devlet ve Mecli ANAKARA 44 OZAN Maharriri: Celâl Nuri İl - Diyecekler ki bu programla eski devirlerin loncalarına gidiyoruz... Sözün ne ehemmiyeti var?... Bu- nun için içtimamnızın iktisadi nok tadan milli syndicalism'in dilekle- | rini kabul etmesini teklif ederm., Garip değil mi ki bu mücadele- lerin ilk günlerinden itibaren mey dan bu “lonca,, kelimesiyle çınla dr.. Bu inkılâp esnasında yaratı» lan Pütün kanuni ve içtimai teşek- küllerealem oldu. Bunlar rejimin temelleridir. sw Faşism, tarihi maddiyun mez hebini (matdralisme historigue) inkâr eder. Bu mezhebe göre in- sanlar, vazifelerini yalnız sahne - de endamlarını gösteren oyuncu- lardır (Comparse). Şu tariflerden istihsal edılecek neticeye göre Sovyet akidesince müsavat, hürriyet, adalet büsbü - tün başka bir tarzda anlaşılmıştır. Gene Stalinden aynen alıyoruz: “Proleterlerin diktatörlüğü bir de- mokratik devlet olmalıdır. Lâkin bundan münhasiran o proleterler müstefit olacaklardır. Devlet dik - tatörlüklür ve onun diktatörlüğü yalnız burjualar aleyhindedir.,, SOV!ETLER BİRLİĞİ DEVLE. TİNİN İDARESİ Lenin tarafından tertip edilen bu âlem şu kısımları ihtiva eder: | 1 — Sovietler sosyalist cümhuri- yeti birliği; 2 — Komünist fırkası; 3 — Ml üncü enternasyonal. Soviet şekli nedir?. Şimdiki! baş Stalin'in ifadesine göre syhsR| “Froleter'ler diktatörlüğünün dev- et şeklini iktisap etmesidir.,, Türk ilerinin bir iki ıstılahını tam ma © nasiyle istinası için Larousse İüga- tinden bunların tarifini iktibas edi yorum: (Prolâtaire, Romada fakir adam, öyle biri ki yalnız çocuk yetiştir - meklen başka bir işe yaramaz. İmparatorluk zamanında Roma halkının büyük kısmı proleterler- nin semeresinden başka bir şeye| malik olmıyan kimse). (Distateur, Romada fevkalâde intihap olunmuş yüksek hâkim, â-| mir. Muvakkaten şahsında bütün kudreti cemeden zat. 18 Brumai- re'de Napoleon gerçekten dikta - tör olmuştu. Romada Consolos - İar karışık ve güç zamanlarda Sa- ratonun daveti üzerine bütün kud retleri yüksek ve fevkalâde muk- tedir birine muvakkaten teffiz e - derlerdi. Amirliği altı aydan faz- la sürmezdi. Bu esnada hiç bir| suretle mesul olmadan, devletin | menfaati neyi mucip olursa, yahut kendisi devletin menfaatini mere - de görürse onu yapardı. Bir sü- Yari reisi kendisine yardım eder - | di. En tanınmış diktatörler şun- | lardır: | Cincinnatus, o Camille, Syilo, Cösar, Cümhuriyetin sukutiyle dikta - törlük te düştü, Daha doğrusu imparatorlar deilmi diktatör ha- line geldiler.). Şu iki köhne kelimeden hasıl o- Jan terkip, bugün, Ruslarca hangi manayı müfittir. Gene Stalinden aynen: “Proleterlerin diktatörlüğü pro- İeterferin burjuva üzerine tahak - kümü demektir. Bu tahakküm ka. | nunen tahdit edilmemiştir. Ta -| hakküm cebir ve şiddet üzerine müstenittir. Bu tahakküm ça'ı - ve "vaktiyle,, istismar edilen halk kütlelerinin hüsnü nazarına dayanır. Aynen: “proleterler tarafından ezmek için bir makina- dır... İ t w o halde burjua ne demekti Onun tarifin: de lügat kital 'lır. Bunun içindir ki maha'li sov -| yetlerin içmde yalnız yüzde 59 ve : vs Bu temel üzerine kurulmuş bir devletin kuvveden file oçıkması için önceden ahalının elekten geç- mesi lâzım. Bir tarafta mal sahip- leri, hemşeriler; diğer tarafta par- yalar, kanundan dışarı olanlar, o kimselerin malları da, canları da hederdir. Bir kısım proleterlerdir. Bun - iar mahalli sovyetleri teşkil eder - ler. Şehirlerde 1090 kişiye 1 meb- us; köylerde 100 kişiye 1. Bu in -| tihap bütün sistemin esasıdır. Bu sovyetler, nahiye, vilâyet, mınta - ka, muhtar cümhuriyetler birlıği- nın kongresini terkip eder. Bu kon gre bırlığın en yüksek uzviyetidir. İcra komitesi tarafından yılda bır kere toplanışa davet edilen bu kongrenin biricik işi kendisıne arzolunan tedbirleri tasdikten iba- rettir. Esas itibarile icra komite- sının kudreti daha büyüktür, Fa - kat bu heyet senede üç defa top- İandığından onun kudretini büro istimal eder. Bu, daimidir. Merke- zi komutenin bir “halk komiserle - ri,, meclısı mevcuttur. Bu meclis burjua bükümetlerindeki vükelâ meclislerine tekabül eder. İnzı - bat, polis işleri (gepeu) bu mecli- se merbullur. Hasılı, bütün iş burjuaları ten- kil etmektir. Zinoviyev yoldaşın Halle'de, 1920 senesi ikinci teşrımin 14 üncü günü söylediği nutkundan: “İşçiler, burjuaları yok etmek- ler işe başlamalıdırlar; çünkü on - ların başlıca düşmanları burjuva - lardır. Bunun içindir kı komünist- ler terhip (terreur) ten vazgeçme- melidirler. Biz, inkılâptan evvel de, inkılâp esnasında da terhipçi idik., daima öyle kalacağız, eğer inkılâbı ve proleterler diktatörlü - ğünü ciddi telâkki ediyorsanız ter. bibi de kabul edeceksiniz; terhip - siz hiçbir şey yapı mış olmaz. An - cak terhip iledir ki o burjuaların metaneti sarsılacaklır; ve bu su - retle yeni bir proleter devleti nü - muneşinin meydana çıkmasına yardım edilecektir.,, .s» 1924 tarihli teşkilâtı esasiyeye göre Sovyetler birliğini teşkil e - den heyetler ve prensipler bun'ar- dan ibarettir. Harice karşı ancak bu heyetler görünür. Kanunda in- tibaptan, reyden, namzetlikten bahsolunuyorsa da bunlar basit geçer. İntihaplarda umumi liste - ler esastır. Meclislerde ise ancak kabul etmiyenlerin reyi araştırı - dan çıkaralım: hatta yüzde 60 kadar parti a: İĞ A İ TAKVİM | z Ss İİ Çarşamba Perşembe 1 T.sani 2 T.sani 11 Recep 12 Recep Güz doğuşu 419 al (Vaktile bir şehrin sakinleri ki || Güz tanşı iza Tl8 belde hukukundan istifade eder - || öper meman e el lerdi. Bir şehirde ikamet eden ha- || kindi namaz |O1485 14,4 | li, vaktı yerinde olan kimse. Ame- || #ktam namiz iz. le Ve uşaklara göre mal sahibi, vk ii Mi bw patron, efendi. Burjua tabakasi.) || Yelin geçensönler öt m Daha doğrusu burjua, proleter ve | Yi #alas e e © A ISTANBUL EELEDİYESİ i Darülbedayi Temsilleri 212 İM saat 21 de Pergünt Yazan: Henrik ibsen. Bestele- .n yen; E. Grieg Türkçeye çe- LU viren; Seniha Bedri. 5 perde Zabitan gecesi bulunduğu halde kararlar ittifakla | ittihaz olunmaktadır. İ Sovyetler teşkilâtı işte bu. Şim | di fırkaya geliyoruz. Proleterler, devleti idare için her halde erkâ - va muhtaçtır. Bu erkân ancak in- kılâp partısı erkânı arasından se - çilir. Akla gelir ki bu erkân taba- ! kasını sovyetler temin eder. Ha - yır öyle değil. Asıl proleterler soy- yetler teşkil eden azadır. Fırka, proleterleri idare etmekle beraber, münhasıran proleter kimselerden terekküp elmiyor. Bizzat Lenin, Çiçerin, şimdilik Büyükadada mu- kim Troçki ve daha birçok büyük- ler burjua tabakasından idiler, İş- te bu zatlerdir ki proleterleri ida- re ediyorlar, Fırkanın cüzü ferdi hücre (Cel- lale) dir. Azası en azdan. üçtür. Parti teşkilâtı da, tıpkı, Sovyet teşiklâtını takip eder, Nahiye, vi - lâyet ve saire. Firka yıllık heyeti | ve fırka merkez komitesi bütün bu | teşkilâta hakimdir. Bu teşkilât da | aynile sovyet intihabatı gibi mtı - haplarla meydana gelir. Şimdiki halde fırkanın nâzım ve hakimi Stalin yoldaştır,. Bütün ! siyasete, idareye, iktisadi işlere, | para hususlarına, asker umuruna, | beyne'milel mesalihe kendisi ka - İ rar verir. Bu kararlar Politbüro| denilen siyasi kaleme gider, »» Gerek sovyetlerin, gerek komü- nist fırkasmın hükmü mülki hu - dutların içinde geçer. Lâkin “Marksizm,, ve bu günkü tabirile ; “Leninizm,, akide ve mezhebi bu hudutlarla iktifa etmemektedir. Bizzat Lenin 22 haziran 1927 komintern kongresinde şunları söy lemişti: “Eğer diğer memleketler- de de kısa bir zamanda inki'âp başlamazsa mahvolduğumuz gün - dür.,, Bu hususu daha ziyade uza- tıp siyasetle girmek (o islemiyoruz. Yalnız şurasını bilmeli ki komü - nizm bir memlekete mahsus bir şekil değildir. Gayesi, büyük din- ler gibi, cihanidir. İkinci İnternationale Ouvriere böyle bir gaye takip ediyordu. Lâ kin komünistler ondan ayrıldılar ve bu hedefe varmak için bir üçün cü İnternationa'e yarattılar. Ya - mi birlik devletmin söylemediğini bu enlernasyonal kongreleri birlik arazsinde toplanıyor. Çünkü o ze- min bu toplanışa müsaittir. Baş -| ka yerlerde de buna istidat hâsıl | olursa oralarda da toplanabilecek- tir. Bir büyük muharrir diyor kiz dır. | “Gonk Vurdu,, realist tablolarla | Meclis, parlamento j Balkan konferansı | Murahhaslar yarınSelâniğe gideceklerdir Teşrini saninin beşinde Selâ- nikte toplanacak olan dördüncü Balkan konferansında memleke- timzi temsil edecek heyetin reisi Trabzon Mebusu Hasan Bey dün sabah Ankaradan gelmiştir. Heyelimizin umumi kâtibi Ruşen Eşref Bey de bugün gelecektir. Heyetimizin diğer azası Bolu Mebusu Cavat Abbas, ticaret odası reisi Nemli zade Mithat, hukuk fakültesi reisi Tahir, pro fesör ibrahim Fadıl,Büyük Millet Meciisi umumi kâtibi Veysel ve Abdülhak şinasi beylerdir. Murahbaslarımız yarın stella ditalya vapurile Pireye hareket | edecekler, oradan Selâniğe çeceklerdir. p- RE LER Gonk vurdu Reşat Enis, GONK VURDU ile edebiyatımıza üçüncü eserini ve - riyor. Bu, her okuyucunun se- verek, o benimsiyerek (okuyacağı çok kıymetli bir romandır. Standal: — Bir roman, büyük bir yol ü- zerinde gezdirilen bir aynadır. Der... Reşat Enisin romanı İs- tanbul sokaklarını dolaşan dürüst | görüşlü bir aynadır. Burada bir çok hakiki hayat sahneleri — bü- tün acılıkları ile — gözünüzün ö- nüne seriliyor. Kahramanlar fev- kalâde karakteriştiktir. Ve siz onların hepsini tanıyacaksınız... İlstanbulda bayrâ! aş tara 1 ici sayıtarmzdah Temsiller ) Dün İstanbuldaki ilk, orta“ selerin hemen hepsinde tale” lilerine müsamereler verilmi$” Ayrıca Şehir tiyatrosu ta” dan da ön yılım destanı şe” tklâl piyesi oynanmıştır. Bunlardan maada B v de şeriye mahkemesi, Eyüpte * İlâp çocukları, Üsküdarda Üs” dar gençleri tarafından şeriy€” kemesi, Amerikan kız lis yarım Osman, Halkevi B şubesinde İstiklâl piyesi, B€7.. “fırka o merkezinde Cümhur İ gençler mahfeli tarafından miyen ateş, Alay köşkünde Z lâp senbülü, Alemdar Ame” il k'übünde İstiklâl piyesleri edilmiştir. Çin Türklerinden tela, Cümhuriyetimizin onuncu *. bütün dünya memleketlerini pek tabii Türk diyarlarını çok kadar etmiştir. Bilhassa Çin müslümanla” Türkleri, Cümburiyetimizin © cu yılı münasebetiyle İştar Halkevine şu telgrafı gönder” lerdir: Nanking, 30 — Ulu Gazi, il Fevzi, Kâzm Paşa Hazrel yi ve Türk milletine Cümhuriyet ğ ramını Çin müslümanları na” kutlularız.. Beyoğlundâ bir ilk mektepteki konferan* Beyojlu Dokuzuncu ilk Aykırı, dürüst, garip, gülünç, düşü nüşleriyle hepinizin aşinalarınız - doludur. İşte bir mahalle kahve- si, ki kim bilir kaç kere hasırı yır- tık peykesinde bağdaş kurdunuz; yahut arkalıksız iskemlesinde — | müellifin tabiri veçhile — kambu- | runuzu çıkardınız. Mahalle kah-| vesi siyaseti nasıl yapılır?. Günün | hadise'eri burada nasıl bir gözle görülür?. Kahvehane müdavim - | leri mükemmel rilmişlerdir. | Muharrir, eserinde Beyoğlünün | mahut yan sokaklarını, en şaşmaz | bir objektif sadakatile göşterirken | bu sokakların sekenesini teşkil €- den kadınların maddi ve manevi ızUrapla do'u hayatlarını anlatır- ken, müfrit bir natüralist olmuş - tur, a diğer bir hususiyeti de | ve çok canlı göste- | | Babıâli dediğimiz gazetecilik ve | kısmında da Ethem izzet yazıcılık âlemini kısmen bize an- latmış olmasıdır. Kitabı çok nefis bir surette tabeden Sühulet kütüp- hanesidir. lslerinin kaba şeklinden bugünün daha mütekâmil ve daha tam tem- sili heyetlerine varabilmek için i - k bin sene çalıştı ve, esern ancak umumi hatları ikmal edilmiştir. yani yapacak çok şey kalmamış - tır, Evet, tarih silsilesi nazara alı - narak en eski Türk kurultayların - dan, Frank'arın Re'chstage'lerin - den, Romalıların meşhur Comices centuriates'lerinden şimdiki par- lâmentolara kadar gidilirse tekâ - BiN ikKiN (YIKILAN Ss Bütün Istanbul Halkının gdip göreni IVAN İ yeni Türkiyenin kutuluşuei arın akşam SARAY (Eski Glorya) da muhteşem ve zengin şar” filmi MOSJOUKINE ) Tania Fedor ve Gaston Modot ri tepte Ethem izzet Bey ş“ saat 21 de halka ve davetli hitaben. bir konferans yert” ihtilâl, istik.âl ve inkılâp 84 > larmın bir tahlilini yapmı$ , , ondan sonra 1923 den 19 kadar inkılâbın geçirdiği ve tekâmül üzerinde izi bu'unmuşlur. gö Ethem izzet Bey on yılı! ir ticeleri üzerinde durarak miştir kis ler on yıl öbürüne yöre ku geceki gibi hızla ülkü, heyecan ve hepsinden eti bür efendi bir Türkiye İdi ede idealimizdeki büyük *” yeye varacaklır. On yıl gi işaretidir. On yıl her şeysi Wi pedilen Türkiyenin yeni eye sahip oluşurun ilad€“ ii Ve Türk ber şeydir. Kemii” cümhuriyet budur.,, ed! Nulkun gençiğe temas “oy & demiştir ki: diği “Euzün o'duğu gibi yanın ye öbür güne de itimatla “ liriz, Mem'ekette | bilgili, ii varlıklı ve asrın bütün PU” yetlerine giren hâkim sir lik yetişiyor. Bu Mugial gerç'iğidir. Kemalist cüm”. tin yüözakı gençliktir. ye ergen ve o'gun çocukları© ,/| mms / mülün ehemmiyetli olduğu 8 lür. Parlâmentoları da usul SW) todu dairesinde tenkit edi sak bundan sonra alacai halkında bir fikir edinmiş “ Ci GECE ALTANAT) K eği ve kemali cakdirle alsaşlıya 0 !