30 Ekim 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

Istanbul, büyük bayramın ilk gününü coşkunlukla kutlulad HMM GRAM ÇE EEE ARRAY KART RNA MENE EE CE ULA kumandan paşa birer birer kıtaatı, mektepleri teftiş ettiler. Vali bey İ sının bizi daha iyi ve daha güzel | Harbiye mektebi bandosu askere: | Gelecek cümhuriyet bayramla - | vaziyetlerde bulucağı da muhak - | geçidin yapılacağı tribünün karşı" Feyziye, İstiklâl, Şişli zika sesi bütün meydanı doldurdu. resmi — Bayramınız kutlu olsun! di- | kaktır. Bayramımızın İstanbulda | sında mevki aldı.. l yor, asker: — Kutlu olsun! diye cevap ve- riyordu. Vali bey aynı surette bü- tün mektepleri tebrik ettikçe mek- tepliler de: — Kutlu olsun... Teşekkür ede riz. Diye mukabe'e ediyorlardı. Şükrü Naili Paşanın dikkatini celbetmişti. Gülerek: “— Bunları asker yapmalı ide di; kızlar “Olacağız!,, diye cevap verdiler. Üniversite bahçesinde kıtaat, mektepliler, polis, itfaiye teftiş edildikten sonra Süleymani- yede toplanmış o'an esnaf cemiyet leri teftiş edildi. Saat on buçuk olmuş, teftiş bitmişti. istiklâl marşı Bu esnada üniversite önünde vü cude getirilen radyo tesisatı bütün meydanı çınlatmağa başladı. — Allo, allo... Ankara.. . Reisicümhur Hz. Ankarada nu- tuklarına başlamışlardı. Memle - ketin her tarafında yer yer toplan- mış olan bütün bir millet derin bir vicdanla olduğu yerde Gazinin hi- tabını dinliyordu. Gazi Hz. nin nutukları on beş dakika kadar devam etti. Saat on bire on vardı. Nutuk bitti, Şiddet li bir alkış tufanı ortalığı sarsıyor- Gu. Bu esnada bütün muzikalar bir araya toplandı. Kolordu kuman - danı tarafından verilen işaret üze- yarattığını görmek ve büyük va - tanda öğrenmekle mahzuz oldu - ğumuz eşsiz (sevinç ve heyecan manzarası Türk milletinin saa - deti böyle anladığına en açık bir delildir. Yüreklerimizin bu mu - İ kaddes ateşi için sevinmeliyiz. İ Onyıldanberi kutluladığımız Geçit resmi Muzika selâm havası çaldı. Har | biye mektebi çok muntazam adım- larla tribünün önüne doğru geldi. Genç zabit namzetleri seferber vaziyetinde giyinmişlerdi ve çok İ lardı. İ cümhuriyet bayramlarını, sırası i- | İle bizi on yıl mesut ettiği için cüm İ huriyet rejimi artık bu kadar gür büzlük çağına girdiğini gördüğü - müz için, bu bayramımız geçen eş lerinden on kere daha büyük, yüz kere büyük.. Hem geçen, hem ge - lecek buna kıskanıyor. . İ Kati ölümden kurtardığı için İ mazi, bütün refah ve saadet do - İ ğuracağı için ati bugün gıpta için- | dedir. İşte aziz vatandaşlarım. Bugünü size üç zamanın bayramı diye İ kutlulıyorum. Cümhuriyet idare - sinin feyzi bizim varlığımızı aşmış bütün dünyanın hayranlığı üzerin- dedir . Bu bayram yalnız bizim bayra- mımız değildir. Mazlüm ve baht - sız milletlerin de bayramıdır, Mil- Ni ıstırapların tesellisini bizim mu | vaffakıyetimizde arıyorlar. İ Bizim on senedir hakikat ve ha İ yat olan bayramımız onlar için bir İ hasret, bir örnek oldu. Öğüne * | lim ve sevinelim vatandaşlar bu sevinç ve saadet heyecanı içinde rine bütün muzikalar hep birden unutmıyacağımız iki nokta vardır. | ği marşını çalmağa başladı -| Büyük bir vesileyle anmağı ve — Marş resmi selâm vazıyetinde | manevi yüksek huzurlarında eğil- inlendi. On bandonun hep bir - | meği bir şerefli vazife bildiğimizi den çaldığı istiklâl matşı ortalığı | büyük davanın aziz şehitleri.Öteki | ihletiyordu. Saat on biri çeyrek | bugünü, varlığımızı, saadetimizi , geçerken vali cümhuriyet bayramı | münasebetiyle hazırladığı nutku - nu söylemeğe başladı, | Muhittin Bey bu nutkunda hal kın bayramını kutluladıktan son - ra dadi ki: Muhiddin Beyin nutku Vatandaşlar, hemşehriler, Şevininiz, ogülünüz eğleniniz.. Hakkınızdır. Bu ferahlrkta dünün intikamı, bugünün şükranı ve yarı | nın ülmidi vardır. Bayramımız manasız bir göre nek bayramı değildir. £ Bayram için bayram yapmıyoruz. | İstilâ görmüş, harap olmuş bu vatanın, ink$r edilmiş bir milletin, tezlil| edilmiş asıl bir tarihin kurtuluşu - nu, yükselmesini selâmlıyoruz . Eşsiz ve örneksiz kurtarıcıyı saygılıyoruz. OO bizim öz bayra- mımız, her bayramdan üstün bay- ramımız, karanlık sonra gelen ay | dınlık gibi en © aydınlık ba cümhuriyet bayramı., Bu manada başka bir bayramı mız var mıydı?. Bu kolay değil vatandaşlar.. Şe- vinelim.. Bugün bir milletiz, hü « | rüz ve mesuduz.. Ne mutlu bize.. Dünyayı saran, ve sarsan geçim darlığı keyfimizi körlendiremez. Bunün rejimle alâkası yoktur . Zaten hakiki saadet basit ve e- melsiz bir refahta, şuursuz bir gö- renek ihtiyacın tatmininde değil.. Fakat terakkide.,, Fakat üstünlük te bir kelimeyle ülküdedir. o Her ve ilerlemesini yram, İ gün daha ilerideyiz. Bu uğurdaki fedakârlık ve ferağat bize mahru- miyetim ıstırabı gibi gelmez. Fa- ziletin şevk ve neşesi, büyük mil - letimize yakışan gün görmüşlüğün asil çehresidir . | I Paşalar, harp filosu her şeyimizi başaran, kuran, yur- dunda büyük gazinin ( gösterdiği yola sadakatle gitmek ve kendisi- ne lâyık bir Türk olmak.. Ondan sonra genesevinelim, gülelim, eğ- kutlu ol - lenelim... Bayramınız | sun.,, Tribünde Vali beyin nutku pek çok alkış- landı. onra meydanda halk, o Üniversite (meydanında İtoplanan bütün asker, sivil mek -| İ tepler kadın, erkek hep bir ağız - dan cümhuriyet marşını söyleme - ğe başladılar. 150 bin ağızdan ve yürekten ge len bir heyecanla söylenen bu marş hakikaten tüyleri ürpertecek derecede heyecanlıydı. Bundan sonra Muhiddin Beyle | Şüktü Naili o Paşa dış meydanda üniversite kapısı önünde hazırlan- | mış olan tribüne geldiler, Şaat on bir buçukta tribünde ve tribünün önünde dört beş yüz ka - dın ve erkek toplanmış yer almış- lardır. Beyazıt meydanı ise daha kesif bir kalabalık ile hıncahınç dolmuştu. Tribünde İstanbulun ileri gelen leri ile İstanbuldaki bütün ecnebi konsolosları ve ileri gelenleri gö - züküyordu.. Yüksek memurlar | harp akademisi kumandanı Fuat, İzmir mevkii müstahkem kuman - danı Hüsnü, fırka kumandanı Ga lip, Harbiye mektebi kumandanı İzzet, merkez kumandanı Fehmi kumandanı miralay Şükrü, deniz harp akade- misi müdürü miralay Fahri Bey - lerle vilâyet, belediye erkânı, şe - hir meclisi âzaları görülüyordu. Geçit resmi başlamıştı. Bir mu- toplanan | arasında da İ Çok şiddetle alkışlandılar. Har-| İ biye mektebini, askeri tıbbiye, de- niz lisesi, deniz gedikli talebesi ta- İ kip etti.Bundan sonra çok güzel ve | İ muntazam yürüyüşle bahriye efra dı, Yavuz efradı geçti. (Kuleli, Maltepe askeri mektepler talebesi de aynı intizam içinde yürüyüşler- le resmi geçit yaptılar. Bahriye askerinden sonra kah - raman ordunun Mehmetçikleri pi- | yadeleri topçu, süvariler takip at. 6. Bundan sonra harp, malülleri, fırka vilâyet idare heyeti reisi Cev | det Kerim Bey olduğu halde resmi geçite iştirak ettiler. Bundan son- | ra Milli Türk talebe birliği görün- | dü. Çok mutazam bir yürüyüşle bir- lik bayrağı altına toplanmış olan | | genç üniversitenin yüksek tahsil | talebesi geçti. nin talebe yurdu, hasta bakıcılık mektebi takip etti. Bundan sonra sırası ile, İstanbul (kız muallim Maarif cemiyeti - Geçit resmini seyretmek için dama çıkanlar mektebi,, Erenköy kız lisesi, İstan bul kız lisesi, Kandilli kız isesi , Galatasaray lisesi, İstanbul lisesi, Kabataş, Kadıköy, (Pertevniyal, Vefa liseleri muntazam yürüyüşe geçtiler. Ameli hayat mektebi de munta zaman geçtikten sonra, Darüşşafa- ka lisesi göründü. Çok muntazam İ yürüyüşlerle çok alkış toplandı . l Darüşşafakanın önünde güzel * muntazam yürüyüşlerle geçiyor - Geçit resminde köylü misafirlerimiz | bir bayrak ve 1873 tarihi görünü -! yordu. Bundan sonra oFeyziati, Terakki, Cümhuriyet orta, Çamlıca kız or - ta, Kadıköy orta, İstanbul kız or - ta, Şelçük kız sanat, Üsküdar kız sanat, Davutpaşa, Gazi Osmanpa- şa, Gelenbevi orta mektepleri, er - j kek sanat, terzilik, Üsküdar erkek İ orta, Şemsülmekâtip, Hâkimiyeti Milliye şehir mektepleri geçti. Şaat yarımı geçmişti. Resmi geçit hâlâ devam ediyordu. Her - kes açılmıştı. Bu esnada tribünde bulunan davetlilere bisküvi ikram edildi. Ekalliyet ve ecnebi mektepleri Bu seneki resmi geçidin de resmi limonata ve bir hususiyeti geçide akalli- yet ve ecnebi mekteplerinin iştirak etmesiydi. Bu meyanda İngiliz koleji, Ja- piyon, Fener. Kejonagyan, Zoğra- fiyon, Eseban, musevi liseleri ile Alman lisesi ve ticaret o mektebi, Üsküdar Amerikan kız lisesi var- dı. Kadıköy kız orta mektebi, Al- man lisesi ve ticaret mektebi, $e - hir yatı ve sanat mektepleri bil - hassa muntazam (yürüyüşleri ve yeknesak elbiseleri ile her (o kesin nazarı dikkatini celbetmiş ve çok alkışlanmıştı. Cemiyetler Mekteplerden sonra cemiyetler geçmeğe başladı. Himayeietfal, | Tayyare cemiyeti çok güzel timsal ler yaptırmış, kamyonlar üzerine koymuştu . Milli Tasarruf ve Iktısat cemi - yeti, Şanayi birliği, bunları takip etti. Şanayi birlığı kamyonun üze- rine bir de istatistik koymuştu. 1923 te 140 fabrikamız varken 1933 senesinde bu rakam 2317 ol muştur, Bundan sonrabir çok reklâm oto mobilleri geçti. Bunları esnaf cemiyetleri takip etti, Çiçekçiler, bahçıvanlar cemi- yeti tarafından valiye, kumanda - na, fırka reisine çiçekler verildi. Şoförler, ayakkabıcılar, balık - İ çılar, celepler, körler, sağırlar, dil- İsizler, dokumacı, yazmacı, kabzı- mallar, ekmek yapıcılar geçtiler. Bundan sonra cümhuriyet bay- ramı münasebetiyle İstanbula ge - len misafir köylüler geçtiler. Köy- lü misafirlerimizin arasında öküz i arabası, kağnı arabası, bir köylü kadının omuzunda silâh vardı. En ihtiyar köylü bayrağı © taşıyordu. | Kağnı üzerinde cephane sandıkla- İı vardı. Bir köylü çocuğu öküzle- İrin yularından tutmuş çekiyordu. | Köylülerin bu şekilde geçişi (o çok beyecan uyandırdı (Varol) sada -| ları meydanı çınlattı. Esnaf cemiyetleri geçmekte de | vam etti. Lokantacılar, ham lar, inşaat ustaları, kaldırıma? sandalcılar | gesi Kayıkçılar bıçak oyunu oynıyfi geçiyorlardı. > Marangozlar, Türk müretöi ler cemiyeti, saraçlar, | sıva sütçüler, tahmil ve tahlisiye #* lesi geçti. Amele geçerken €i kayıkçılar, huriyet marşını söylüyorlard6 Esnaf cemiyetlerinden binlerce halk kütlesi geçti. tam bir buçukta geçit resmin€ bayet verildi. Üç saat devam © bu alay, Bayazıttan itibare” lata köprüsü, Şişhane yokuşu! İstiklâl caddesine gittiler. Taksimde Dün Beyoğlu da muhakkak er. tarihi ve görülmemiş günlefi ğ İ den birini yaşadı. Burada da İ* İ men her pencereden birkaç bayfi ve bir sürü insan başı sarkıy0” Yaya kaldırımları tıklım tk doluydu. Binlerce el, fasılası#"! coşgun ve sürekli çırpmalarla, İ çişi saatlarca süren alayı alki yordu. Ordu, Taksim meydanınd cümhuriyet abidesinin etrafi bir daire (yapmıştı. Biraz sofi bayrak çekildi. Hazır bulu! selâm vazıyeti aldılar. Muzik# tiklâl marşını çaldı. Bilâhare P ta İstanbul belediyesi've C. H.F kası olmak üzere birçok husi müesseseler ve cemiyetler tarafi dan çelenkler konu'du. Geçit merasimi burada bu şi retle bitmiş oldu ve ha'k dağılf Gece Gece İstanbul, görülmemiş ie viratıyle nurdan bir şehir halini #işe. Umumi yollar, Kenar hallelerin eh dar sokaklarına “* rımcıya kadar, ışığa boğulm En büyük bayramını kutluluya" sanlar yaya kaldırımlarına sığ”) yorlar, caddelerin ortalarına ld dar taşıyor, yayılıyorlardı; 79 tomobil, tramvay, bu kalabsli yarıp yol açabilmek için güçlük $ kiyor, bazan dakikularca beki yordu. Fener alayları Dün gece büyük fener alay! yapıldı. Harbiye o mektebind') Taşkışladan birer kafile, elleri” meşaleler ve bayraklar olduğu de saat 20 de Taksim meydanıf toplandılar. Bu kalabalığa ii İcam fenerlerle seyyar diname' alınan elektriklerle bir yığın katıldı. Ayni saatte Bayazıt dadanında da bir ikinci büyük ner alayı toplanmış bulunuyo"” Saat 20,15 te radyo tarafında" rilen cümhuriyetin nasıl ilân ol duğu hakkındaki kısa o konfef” hoparlörler vasıtasıyle halka d' ettirildi. Cumhuriyetin ilân edildi dakika Saat 20,30da, limanım!” bulunan filodan ve bataryadaf İ birer atım top atı'dı. İlk top * siyle beraber herkes ve bütü" kil vasıtaları oldukları yerde *) siz durdular: İnkılâp uğrunda “ larını verenlerin yüksek hatı” rma saygı dakikası. ö Türkiye cümhuriyetinin i£” on yıllık devrinin ilk anr baş'9”) tı. Herkes, bu yeni girişi, he? ağızdan cümhuriyet marşın! ” mekle kutluladı. Gemiler, fab” lar düdük çaldı, Taksimde toplanan fener © Ayaspaşa, Dolmabahçe, Kar? 0 Devamı 9 uncu sayı