6 Ekim 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4
—.— VAKIT 6 B. teşrin 1933 mama (Devlet ve Mecli Ss. Mi vg UMRE Muharriri: Celâl Nuri ” Tarihte Türklerin muhtelif mii- | da, millicilik, cümbhuriyetçi ik sa -| letlere âmir, hükümdar verdikleri- ni görüyoruz ki bu hâdiseler müd- deamızı ispat eder. Buna karşı de şarıdan gelip te Türke tasaltun e - denleri bilmiyorum. Böyle hâkim ve efendi milletlere, dışarıdan, da ima, necip ve mert fertler iltihak | etmek tarihi bir kaidedir. Roma - ya sağdan, soldan değerli adam « lar iltihak ederdi. Nitekim yakım zamanlara kadar kendisinde bir nevi kudret gören fertler Ameri » kan camiasma giriyorlardı. Fakat bunların hepsi romalılığı ve Ame- rikanlığı yükseltmek uğrunda ça - lıştılar. Bizde bunun daha parlak bir nü munesine tesadüf ediyoruz. Evet, bir çok değerli fertler camiamıza karıştı. Bunun cetvelini çıkarmak uzundur. Bahsedeceğimiz daha başka bir nümunedir. Belki tav'an olmıyarak Türklüğe ilhak edilen yeniçeriler Türk diline, Türk dini. ne, Türk besalet ve şecaatine, Türk âdetlerme ve bilhassa —şu ciheti oOmusırran © söylüyorum— Türk idealine iştirak ettiler ve meydana tarihte adetleri onu çok geçmiyen bir heyet, bir galip, hâ « kim heyet getirdiler. Demek ki milliyetin teşekkülünde yalnız ırk birinci âmil değildir. Kan yakınlığı, kan teselşülü mü him bir âmildir; lâkin, gene söyli- İ mütevattın, müşa (**) istiklâline | yelim yegâne âmil addedilmeme - | yesinde garplılaşmakla yükselti - yor. | ».» İlâve: Cümhuriyet halk fırka - | sının programına göre milliyetin. tarifi şudur: “Millet, dil, kültür ve mefküre birliği ile biribirne bağlı vatan - daşların teşkil ettiği bir siyasi ve çtimai heyettir.,, Şu tarife göre fırkanın anladı- ğı resmi tariflerden biraz daha yüksek (ve onlardan her halde ne zih ve şeniyete uygun) bir mef - humdur. Siyasi icaplarır, kabul et- tiği zaruri milliyetle hakiki milli - yet arasındaki fark zâhiridir. İ Kültür ve mefküre ile bir'ik| daha sıkı bir şekilde tebarüz edi- İ yor. Dinin, rengin, ırkın burada bahse mevzu olmadığını kaydede- | lim. DEVLET Diğer fasılda “Devlet milletin hukuki ifadesidir, diye bir tarif | e! mevcut olduğunu söylemiştik. Lâ. | kin yanılmayınız. Hukuki ifadeden mahrum milletler o'abilir. Yakın | zamana değin bir Leh milleti var- dı, lâkin bir Leh devleti yoktu. Hukuk eserlerinde meshur Blu- ntschli'nin tarifi pek revaçtadır: “Devlet, müşterek (*) bir sul- taya riayet eden muayyen arazide | riayet ettirmeyi ve azasından her BORSA (lralarmda yıldız işareti olanlar üzer- lerind dır,| Rakamlar kapanış fiyarların Mi (Satış) ir SV Kohama 48, — sa, — * * 43025 > ? 46 s0 . yaz 433 #60. » Geneve 14478— Solya 66,1725 e Amstırdan 147 Priz diilâna * Trükse' Avira * Berlin 493-. 45023 La 49 0325 İ Varşova Badapesir Bükreş Belgrat Yokahama Bostova ESHAM - 150678 | e eğ Terins Çimenin as #yor Dey “ark Dez Balya Şark m. ocza 235 Tele 13.- İş Bankas Anadolu 3 Keji 35 Sir. Hayriye Tramvay 4450) U, Sizora dağ Bomonti v-İ istikrazlar tahviller Tamay Yrgani item Serk Diy D.Muvah Gümrükler 1608 Mü, A. Bakdar. 283) Anadolu 55İs Anadolu! A Mümessi ten Ve saire. » » e Devletin iki mühim ve as'i hu- susiyeti: 1) — Devlet bir hukuki şahsi - 1807 Vİ 1043 75'İ ALMANYA nereye gidiyor ? Başmukateden Devam | ! yeleri: değiştirilmiştir. Yeni ka - bul edilen teşkilâtı esasiyeye ü- |! çüncü batna kadar ecdadı arasın- İda Yahudi kanı olan protestanla- rın kiliselerde hiç bir vazife ala. | mıyacakları şeklinde bir madde | | | lâve edilmiştir. Bundan sonra Almanyadaki ! protestan kiliselerinde kapıcılık e- !i ! decek olanların yüzde yüz Alman i kanından gelmiş olması şarttır. Tabii ruhani bir vazife almak için | bu şart daha ziyade ehemmiyetle İ nazarı dikkate almacaktır. Binaenaleyh Hitler Almanyası lamâmen yeni bir manzara almış- tır. Bundan sonra Almanyada protestan kiliseleri, bütün teşkilât- “ lariyle Hitler fırkasının fikirleri - | İ ne ve programlarına propaganda vasıtası olacaktır. Görülüyor ki Almanyada “ra- bir makine halini almıştır. Bu bü- yük makine bir taraftan bugünkü Almanyanın hudutları haricinde ları kendi içerisine almağa, bil. ! hassa Avusturyayı Almanyaya il - hak etmeğe çalışıyor, diğer taraf- tan memleket dahilinde bulunan, a İl ve fakat Alman ırkından olmıyan | unsurları ya tedrici surette imha ! etmeğe, yahut hudutları haricine çıkarmağa gayret ediyor. Ve bu gayret ve faaliyetleri durdurmak biçin, ne dahildeki mukavemetler, ne de hariçteki tehditler kali gel- yalnz siyasi ve içtimai değil, aynı | zamanda dini noktai nazardan da | sizm,, mütemadiyen işliyen büyük | olan Alman ırkına mensup insan- | ramazan TAKVİ Cuma 6 T.evel 15 Cema.ahir Gün doğuşu Cumarti Z > di 16 Cema. v0 7d 417 Gün sp Sabah namaz Öğle namazı Andi gamazı İİ Yülen geçen günleri Yıha kalan *9 “ lm İISTANBUL BELEDİ Darülbedayi Temsili İ Bugün matine saat 15 de İstanbul Beledi Akşam suvare va saat 21 de Pergünt 5 PERDE Yazan: Henrik İsen Besteliyen : E. Greg pen ll Türkçeye çeviren: İn | il | Seniha Bedri UMUMA VEFAT Tütün tüccaranından ve çam eşrafından Ali ağa Ali Raif Bey dün gece vef. miştir. Cenazesi Kabataş ikametgâhından (o kaldırıl! Dolmabahçe camii şerifinde mazı kılmarak metfeni ebed ne defnedilecektir. İ İl İn İl Mezar başında es çekenler yakaland Geçenlerde Galatada memurları ile boğuşurken ! | durması neticesi ölen esr Kinin mezarı başında, merhur kadaşlarınm ruhunu şâd için çeken öl bir esrarneş "Yi lidir. Kan kadar (bilmem ondan| fazla mı?) duygu, emel, tema- yül, hasılı bir kelimeyle ifadesi birinin muhafazasını gaye bilen | yettir; | miyor. ailelerin mecmu heyettir.,, 2) — Devlet hakimiyeti haiz - | Eğer Almanyada işler bu açil Âlimler, şu tarifte, bir heyetin | dir; » N de devam &dip giderse nihayet bes cüizse ideal yakınlığı, iştiraki bir âmildir. İmdi, haydi biz de, hiçbiri tam olmıyan (millet) in tariflerine bir dahasmı katalım. Evet, tiraf ede- riz, bu tarif te eksiktir. Belki muğ lâktır. Lâkin onu türk © tarihinin binlerce senelik seyrinden aldığı- mız için noksanı, müphemiyeti hoş görülmemelidir: Milliyet, tarihte bariz mezi - yetli bir heyetin, bilhassa ve ekse- riya meş'ur olmamak üzere ayni ideale sahip bir takım insanların, bir hayli seciyelerin teakup ve te- selsülüdür; bu heyet, bu insanlar azhlır, çoğalır; onlara iltihaklar ve'iltisaklar vukubulur; yahut on- ların bir kısmı asli heyet için kay- bolur. Eydil (yani Volga), Tuna, Nil, Ganç'ın suyu daima değişir. Bu - güh manzarasına hayran olduğu- muz Sakaryanın suyu, yarın, hat - ta bir dakika sonra ayni su değil! dir, Kezalik kaynağından Kara -| denizdeki ağzına kadar süren Sa-| de ilga edilen ve birçok hususlar. | ırmak | da devlete benziyen, askeri, mah - Buna | karya her noktada ayni mahzarasını göstermiyor. daha kaç ve kaç su iltihak etti... Şihalden gelen sularla cenuptan gelenler ayni Sakarya camiası i - çinde öpüştüler, evlendiler, tesa - Tüp ettiler... Türk mil'e&i de ulu bir Sakaryadır: yalnız bir satıh üzerinde akıyor; Türk milleti ise tarihin içinde; zaman - ların içinde akıyor. Maznin bize meçhul derinliklerindeki kaynak- | devlet olabilmesi İ dört şartı arıyorlar: mai bir gayekovalamalıdır. Dev - | zayı istihdaf etmelidir. Devletten için aşağıdaki| 1) — Bir miktar aile, yani nü - fus olmalı. Nüfusun azlığı o heye- tin devlet olmasına mâni değildir. 2) — Şekli ne olursa o'sun dev-| letin bir hükümeti bulunmalı. Bu | bükümet ciddi ve müstakar olmak meşruttur, Hükümet teşkil edemi- yen millete devlet unvanı verile « mez. Bir milletin böyle bir hükü - metij olmalıdır ki devleti onu ha -| riçte temsil edebilsin. Geçici bir anarşi ile hükümetin sukutu dev - letin mahiyetini değiştirmez. (9) Commun. (**) Collectif, 3) — Devletin mutlaka arazisi olmalıdır. 4) — Devlet, behemehal içti - let, hariçte kendini saydırmalıdır. Devlet, mülkü ve milleti muhafa - maksat bunları muhafaza ile be - raber tebaasının inkişafını ve hür- riyetini temin etmektir. İndi 1858 kemeleri bulunan meshur (Hindis masadakı deği'dir. Bu şirketten tan kumpanyası) devlet tarifinin! gaye, ticaretti. Kezalik hatta mül-| kü, askeri, gemileri olan bazı kor- san heyetleri de devletten addedi. Sakarya | İsmez. Vaktile böyle heyetler var- dı. Devlet bir veya dâha ziyade milletten mürekkep olabi'ir. ve | lardan biri mütefevvik ve ekseri- , tan çıkıyor,istikbalin aydınlıkla - | İ yet milliyettir; diğerleri Me rına doğru gidiyor. / ler milletleridir. İsveç Devleti, me. | Sakarya nasıl şeklini, şemaili 8 selâ, br mi'letten ibarettir. Yu - ni, simasını, bunca insibaplara; oslavya hesabı doğru tuttuk ise, © rağmen muhafaza ediyor ve bu in| $u milletlerden mürekkeptir: Sırp, ' © sibaplarla büyüyor, kükrüyorsa Hırvat, Sloven, Macar, Arnavut, | © Türk milleti de, dilini, huyunu, se | Bulgar, Türk ve saire. Çekoslo - ciyesini, bunca ıstıfalar arasında | Yakyada milli unsurlar şunlardır: öncel ettirivor ve meselâ şu sıra -| Çeh, Slovak, Alman, Macar, Rü - üs Evet, cari olan mütaleaya gö - re devlet bir manevi, hükmi, huku | ki şahıstır. Fertler gibi hak sahi - bidir ve vazifelerle (o mükelleftir. Bu şahsiyet, dahilde ahaliye karşı da, hariçte devletlerle olan müna- sebetlerde de barizdir. Klâsik hukukçuların nazarında on sene sonra bu memleket tanm- maz bir hale girmiş olacaktır Da: hilde ırki obirliğe karşı gelen i bütün unsurlar (o temizlendikten sonra tek bir fikir ve tek bir işas! retle harekete (o geçebilecek ha- le gelmiş olan Almanyanın neler | yapmak istiyeceği ve neler yapa: | devlet, müspet bir şeydir; içtimai | PE Cümhüriyetin bir şeniyettir. Binaenaleyh devle- tin hukuki bir şeniyet olması da zaruridir. Her kütle gibi devlet denilen kütle de bir kuvvet teşkil | mefruz ve mü -| cerret bir mefhum değildir. Bite” eder, Bu kuvvet, kis, gayrimücerrettir, mevcut mahsustur, Meşhur muallim Du guit, devletin bir şahsiyet olduğu: nu münkirdir. Bu zat diyor ki dev- letin bir şahıs addedilmesi sun'i ve dir; hâdiselere münafidir; ve, ne-' ticede büsbütün gayri millidir. Kezalik bu profesör, devletir hakimiyetini de inkâr ediyor, Mü talcalarının kendi tarafından ya -! zılmış bir hu'âsasını tercüme edi «| hukuki! yorum. Aynen: “Devlet, bir şahıs değildir; devlet hâkim bir şahıs değildir. Devlet, lâaletta. ! yin bir cemiyette kuvvetliler kuvvetsizlerin tahayyüzünden hr sıl olan tarihi neticedir. En kuv » vetli ere ait olan kudret (en kuv - Mi vetli ister bir fert, bir sınıf, yabu! bir ekseriyet olsun) (sadece fil bir kudrettir ki asıl ve merşede çihevnma vari ile 10 uncu Yıl adliyeye verilmiştir. bileceğini enlemi 3 zor r bir | gildir. İşte bugün bütün A bu vaziyetin tabii bir neti bi telâkki olunabilir. Mehmet Ası dönümü için Etektrik Ş'rketi, resmi daireler ve muhterem ahali tarı dan yapılacak tenvirata ait tesisatın, ruhsatlı tesisat müt aitlerine yaptırılması icap ettiğini bu vesile ile hatırlatır. Bu tes'sat her ne kadar muvakkat ise de muaddit kud dır. Aks takdirde tesisat ya “ni teçavüz eltiği takdirde bir ihbarnameye tâbi tulu tağdiye edilemeyecek yahut & viratın heyeti umumiyesi üzerinde teşevvüşalı mucip tehlikesine sebebiyet verebilecektir. Ibbarssme'erin birinci Teşrinin 14 ünden evvel şirketine gönderilmesi rica olunur. Istanbul, 1 Teşrinievvel 193. Müdiriyet e İPEK » ELHAMRA scada Türkçe filmlerin en güzeli SöZ BiR, ALLARH BiR Reisör:c ERTUGRUL MUHSİN DİKKAT: Bu sabah saat 77 de tenzilâtı halk matinesi 18274) yı sarmış olan telâş ve he: ( | Tenvirat
