23 Eylül 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

Ni 1733 ie AAA 0 AA KA DE “Devlet ve Mecli m 7 Orta devirde Büzün beşevi hukuku tanır. Her ..- e yn . Ss: Celâl Nuri Wi MEME an ARININ HAAN Muharriri: damlarına geçmiştir. Devlet, Allah tarafından istenmiş ve yaratılmış | bir teşekküld İ İmunun esasla yerde eseteti ortadan kaldırmıştır. Esareti bir haksızlık bilir. Esar tin hafif şekilleri vardır. Bu şekil : İ bütün b kabul et-| bile yegâne bir ilâhi salı buda Allah tarafı mufavvazdır., (Mu | Bluntechli'r İlâhi pre lerden birini islâmiyet pa miştir. Yeni devlet bu şekli tanımaz. mize göre her Türk bür doğar, hür Bazı milletlerin hukukun Bizim teşkilâtı esasi a içindeki bu cüml yaşar. ç bu cüm da i Yeni devlet işte buna da muarız - dır. olamaz. mal değildir. ndir; benim değildir. Mütaleası nas itibariyle Lâkin filiyat noktasından maatte- essüf doğrudur.) si esaretler kabul edilmiştir. yanlıştır. İnsan, diğer bir insanın malı mütekavvim | Hukuki bir mevcut- Sây ve mal serbesttir ve ih. İnsan bir : ski Orta devirlerin hristiyanlığı din ile devleti vakıa ayırır; lâkin bu tur. iki “kılıç,, ın Allah tarafından pa- tram görür. Her tabakanın dey-| z paya ve imparatora bahşedildiğini lette hissesi inkâr olunmaz. ! : Sec” | muteriftir. Protestan mezhebi di - me (intihap) hakkı amele ve ha- ni “kılıç,, fikrini reddeder. Kabul 1 A | - İdir. Bunun için-| devlet kılıcıdır. Bu artık | nunla beraber protestanlık ta si İmamı Yeni devletin kök -İ vil sulta ve kudretin Allahtan gel- leri ezki devletin köklerinden da- İdiği fikrine zahiptir. ha geniş bir saha işgal ediyor. Bu| ideali, garpta saha bütün millettir, farklıdır. Şarkta Yeni devlet kendi nüfuzunun| devlet doğrudan doğruya Thâocra- | nereye kadar cari olduğunu, yani | tiguedir. Yani Allahtan kudret a- tebaaya karşı olan hukuk ve veza- | İm. Garpla ise hükümdar Allahin ifinin hududunu müdriketir. Devlet kendisinin bir hukuk ve siyaset müessesesi olduğunu bilir. | Binacnaleyh demeye de şamildir. pl komiği, ettiği ancak dir ki esir isyanı tehlikesi kalmamıştır. Orta devirlerin şarktakinden mümessilidir. Föodal devlet, tebaasının bir din | 5 ş ile mütedeyyin olmasını müstelzim | aliğaağ ye si m dir. Kâfirler ile Rafızilerin hiç| kilise gli Ayse aşi Rab “el siyasi hakları yoktur. Bünları hü- m vpameylere . kümet takip eder ve öldürür; öl-| nilik bir madet işidir. İ Kezalik devlet sultası ilim ve hirfetlerde cari değildir. İçtihada hürmet ve onu himaye eder, dürülmiyenlere göz yumulur. Orta devirler: huristiyanlığında | kili, ruhların saltanatıdır. Bina- enaleyh yüksektir. Devlet, vücut- | İnsan fert olmak haysiyetiyle | ların saltanatıdır. Bunun içindir hukuku müsellemdir. Binaenaleyh | ki papaslar, hükümdarların yasile- hususi (ferdi) hukuk, amme hu- | ridir. Ruhban Jâiklerin çok üstün kukundan sarahaten ayrılmıştır. | dedir. Ruhbanın imtiyazları mu- e VE 77777 Hususi hukuku devlet kendi yarat maz; ancak onu tasdik, himaye e- dür. Hasılı hususi hukuka devlet hâkim değildir. Hür olan ferdi, devlet mâssetmiştir. Fert kendi başma tekâmül eder, Fert, hakkı- pi devletin istediği bir şekilde, ken ali göre istimal etmekte Devletin hukuku teşkilâlı esasi- ye kanunlariyle mahdut yendir. Yeni devlet, bilhassa tem- sili bir devlettir, Eski heyeti ere mukabil, modern devletin münt, hap meclisleri in ve muay: n bulunur, Müntaha, meclis, milleti temsil eder. Bu ide : c lis her kesten veher heyetten gi -! d yade kanunları tetkika, kararla; it hükümeti a mürakabeye Modern devletler bilhassa milli devletlerdir. Belde, artık, devletin içinde bir şubedir. Devletin, etra- fında dair olduğu bir nüve de dir. Muhtelif devlet faaliyetleri muh telif teşkilâta (taazziyata) mev dudur. İşler taksime uğramışlır. O vazifelerin mevdu bulunduğu kimseler de muhteliftir. Modern devlet, devletler huku kün; (doit des gens) her devlet ve milletin mevcudiyetin; tekeffül e- den bir hudut elmak üzere tanır. Bir devletin, diğer devletler üzeri- ne tahakkümünü reddeder, gil Bununla beraber bir nevi umu- mi esaret demek olan imperialis- me, müstamere usulünü yeni dev- let henüz ortadan kaldıramamış - tır. Orta devirlerde Devlet, Allahın bir eseridir. Kud ret, Alllahtan devlete ve devlet a- I saddaktır. | Kilise, gençliğin talim ve terbi- | yesiyle mükelleftir. Kilisenin sul tası ilme de hâkimdir. Her yerde ve daima amme huku ku ile ferdi (hususi) hukuk karış- | mıştır. Mülki saltanat tıpkı husu- si hukuk gibidir. Hükümdarın sal- tanatı, zati mülkü gibidir. Milletler f&odal bir tarzda teş- kilât yapmağa yeltenmişlerdir. Sul ta ve kudret kırılmıştır. Parça par ça olan bu sulta ve kudret kralı | Allaha, derebeylerini krala bağ «| lar; kezalik şövalyeler (faris) ler | ve şehirler de bu suretle bağlı - ır, Temsil zümrelere müstenittir. Aristocrate dediğimiz asilzade - ler ile ruhaniler hâkimdir. “Her İ zümrede hukuk mütenevvidir. Büyük ve küçük derebeylerinin aili hürriyeti | rişan eder, İ yadır, Orta devirler ran İtibaridir. himaye devlet sullasını pe: Köylüler daima rea - | devleti rsunhası Mahkemeler fen olunuyordu. fertler mahkemeler j olarak adaleti kend | lerdi. | O devirlerde adızdı Ekseriyet! yerine hâl | idare (hükümet) | ve teşkilâtı azdı. Feodal devlet kendi hakkında zaif bir fik | re malikti. Örf ve âdet föodal dey lette asıldır. | | Yeni devlet müşterek hayatın bir Yeni devlet Yeni devlet insanın tab'ı üzerine müessisdir. zaruretidir; bu devleti kuran in. İ sanlardır; gaye insanidir. Beşeri olan felsefe ve tarih mo-| dern devletin esaslı prensiplerini tayin eder; yeni ilim devleti tavsif | ileri ifa ede | Edebiyat Edebiyatı isek sayılada) lâ Inkı ip kazık gibi diri Edebi - ve ancak dil sade- Buna mecburuz. yatımız ancak liğini yapmış, fikir vadisine henüz ımını atmıştır. Eğer edebiyata, tefekkür hedef: kılmazsak, onu tasarlanmış gasır ve hassasiyeti bir plânım esiri etmezsek, bu telkin ve terbiye edebiyatın tabii neticesi olur mu?. an ve bundan misal almı - yalım. Bizde olmamıştır. Mehmet Emin Beyde Namık Kemalin ro- manlizmi ve turancılarda, divan edebiyatının mistik ve romanlik lirizmi vardır. Zıya Gök Alp devrini karıştıra- lum, Bulacağımız Nedimin şu tar- zıdır: İşte üç çifte kayık iskelede âmade, İşte aslolan, her şeyden evvel bunu kırmak, bunu kazımak: Gülgülü kerrakeli mor hareli yi bortlatmamaktır. Bunun içinde milli edebiyatımız, inkılâp edebi - yatımız evvelâ çocuklara ve bü - İyüklere inlilloçılğin faydalan: | sayıp döken bir yurt bilgisi olacak- tır. Tezimiz çok kuvvetlidir. El - verir, ki kalite iyi ve teze lâyık ol- sun. Selâmi izzet Eğer bir suikast varsa ? (Baş tarafı 1 İnci sayıfamızda) alâkadar şefler tarafından €sa bir kontroldan geçirilir ve ancak şeflerin verecekleri raporlardan sonra, trenlerin hareketine müsaa de edilir. İkinci ihtimale gelince; bunun kat'i surette bir suikast eseri oldu- ğu tebeyyün ederse rayların cıva- taları bir kişi tarafından söküle - miyeceği taayyün edecektir. Böy- le bir suikast hazırlığı enaz beş kişi tarafından görülebilir: Çünkü; hat O boyunda, heron beş kilometrede daimi olarak iki bekçi dolaşır. Suikastçilerin, bu bekçilerden korunmaları ve tam bir emniyetle çalışabilmeleri için her iki istikamete karşılıklı göz - Ya - ni hattın ön ve arkasında sağına, çüler dikmeleri icap eder. soluna birer gözcü koyacaklar ve bir kişi de cıvatayı sökecektir ki bu suretle asgari beş kişiye ihti - yaç görünüyor . Maamafih bu meselede suikast olup olmadığı bugün veya “yarın ütün vuzuhiyle anlaşılacaktır. mam TAKVIM Pazar 44 Eylül 3 Cema.ahir Cumartesi 23 Eylül Cema.ahir Hitler Almanyasına bir kuş bakışı Bugünkü Almanyanın fikirlerini bilen bir Alman diyor k “—Türkiye harbetmeseydi varlığını v istiklâlini kurtarabilir miydi ? 4 sened Almanyanın hazırlığı da bitecektir yor? bi mühim siyaset merkezlerinde | Bizim için Sar meselesi de yapılan siyasi müzakereler hep Al Çünkü Versi 19. e toplan cağını kabul etmiştir. Binaenale; bir mesele yoktur. man meselesi etrafında dolaşıyor. Acaba A hakikater muahedesi Sar havalisinde anya senesinde ârâyı umum bizim için yapılacak şey 1935 « nesini beklemektir. O zaman g İ lince ve ârâyı umumiye toplanı , tedafü ca burası tamamiyle ıcaktır?, gelecektir. Bir kaç gün evvel güzel bir te- — Ya Danzig meselesi?, Bura sadüfle bugünkü Almanyanın dü- | için Almanyanın bir emri vaki il şüncelerine terceman olabilecek | das etmesi ihtimali var mıdır?. bir zat ile karşılaştık. Bu fırsat - Almanyaz | — Hayır. Böyle bir emri val söz arasında | bugün için harbe sebp olur. Şir sualler sorduk. Ve bu suallerc şa-| diki halde Almanya harp istemi yanı dikkat cevaplar aldık. Bu musahabeden aldığımız intibaları tan istifade ederek bugünk şeklinde bir Lehistan devleti Ax rupada yaşıyamaz, Çünkü nüfusu nun üçte biri ekalliyetten ibaretti Mutlaka bir gün bu memleket da gılacaktır yor. Bununla beraber | hulâsa etmekle bugünkü Almanya- da görülen hazırlıkların manaşımı ve bu memlekete hâkim olan Hit- lercilerin ruhi temayü tmı ifade Bugün yaşamakta ol ması, Fransa gibi bazı devletleri! mali yardımları sayesindedir. Bi hal nihayete kadar devam ede mez. etmiş oluruz. — Almanya milli maksatlarını İ elde etmek için bir gün harp etme- ğe mecbur olacak mıdır?. İ Muhatabımız bu sual karşısmda İ manalı bir gülüşle güldü ve dedi İki: — Bunu siz Türkler pek - Türkiye Sevr muahede- sinden nasıl kurtuldu? Eğer Türk- ler milli mücadele harbine giriş » — Avusturyanm Almanyaya ib ikükannemlesi halleri 5 di Süyoreumez? : Bir gülü (hakilntei | anslus olacak mı?. | larsmız. Bunda da hiç şüphemiz yoktuti İ Zira bu bir ırk meselesidir. Mut laka, hakikat. olacaktır. Hem d* lu k olasi De İ lecek miydi? İşgal altında olan va-| caktır. Son zamanlarda Almany* tan parçalarını * kurtarabilecekler miydi?, — Demek ki bugünkü Almanya İ günün birinde mutlaka harbetme- | ğe karar vermiş bulunuyor ve sim- İdi böyle bir harp için hazırlıklar | yapıyor. Acaba bu hazırlık dev- İ resi ne kadar zaman sürecektir?. — Bunu bizzat Hitler hes Dört senede hazırlık devri ir, O halde dört sene sonra Av- rupa yeni bir harp mi bulunacak? miş yitece içine girmiş Muhatabımız gene güldü ve ce- vap veri — Tabii söylehemez. Belki üç sene söhra.. — Geçenlerde İngiliz gazeteleri Almanyanın gizli gizli silâhlandı- akkında ifşaatta bulundu. Bun- lar doğru mudur?; - Hayır. Şimdiki halde Alman- İ karşı tedafüi hazırlıklarda bulu - nuyor. Yer altında mahzenler 0- lacak. Sonra gazlar yapılıyor. Bi- lirsiniz ki Almanya kimya sahayii noktasmdan dünyanı en müte - rakki memleketidir. Yatsı namay Volan geçen Yilin kalan , ve tarif için insandan başlar. Bazılarına göre devlet fertler - den mürekkep bir ce miyettir; fert- ler kendi vikaye ve muhafazaları, emüiyet, asayiş ve hürriyetlerinin temini için toplanmışlardır. Diğer: lerine göre, devlet m süsüdür (incarnation). (Devarm var) etin teces « — Tedafüi mahiyette olduğunu söylediğiniz bu hazırlıklar aynı zamanda tecavüz vasıtası olarak i kullanılamaz mi?. — Şüphesiz müdafaa n kul İİ lanılan silâhların ekserisi böyledir. | Bu 295, İcabederse tecavüz âleti de olabi- J lir. Fakat burlar tecavüz için de kullanılabilir diye hazırlıktan vaz seçebi — Geçenlerde Hitler, bir nut - kunda Sar havalisinin Almanya - miyiz?. ya avdet edeceğinden çok kuvvetli | bir lisanla bahsetti. Almanya bu meseleyi nasıl halletmeyi düşünü p ci-| ya bilhassa gaz muharebelerine| tarafmdan müdahale mabiyetind* bazı hadiseler oldu. Bunlar vakit" Beklenebilirdi. B9 zaman meselesidir siz olmuştur. bir | — Peki anşlus meselesinde İtal İ yanm Almanyaya vaziyeti müsait | midir? Anşlus İtalyanın işine gelif mi?. - et, İtalyanm elinde de ce" Burası da Ak mandır. İtalya, Almanyanın bura” İ nubi Tirol vardır. | lara kadar yaklaşmasını isteme?” | Fakat biz İtalya ile cenubi Tirol meselesinde uyuşuruz. Onu mem” İ nun edecek bir çare buluruz İ vaziyeti ne olacaktır? Şimdiye ka İdar Hitler Almanyası hep Rusy aleyhine göründü. Hattâ Rusya nın taksimine ön ayak olmasında bile bahsedildi, — Almanya, - Ya, Almanyanın Rusyaya karşf Rusya ile de iyi geçinmek ister. Bu da mümkün dür. Vakıa Hitlerizm, komünizmi? zıddıdır. Fakat nasıl Türkiyeni idare sistemi komünizme muhali olduğu halde arası iyi ise, aradaki rejim ihtilâ İ Türkiye ile Rusy fına rağmen Almanya ile de Rus | ya arasında dostluk tesis olunabi lir. Almanyanın Rusyayı taksir etmek İstediği Hühenberg plânın dan galattır. Hükümetten çekil | meğe icbar edilmiş olan Hühen İ berg, Okranyayı Lehistana vere İ rek Danzigi almağı düşünmüştü fikrini ifşa etmemekle be raber düşmanlar bunu keşfettile! ve Almanyanın siyasi plânı İi gibi neşrettiler. Dediğim gibi b" ne Hitlere, ne de Alman hüküme tine ait bir fikir değildir. Sade<#| bir adamın şahsi düşüncesinden İ barelti. Onun için de hökümette çekildi ve mesele o suretle bitmi$i joldu.,, Mehmet Asım