27 Haziran 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

— 6 — VAKIT 27 Haziran 1933 pazarın k a inkişafına mani olan vergi Oktruvanın kaldırılması sebebi ne idi, netice Oktruvanın kaldırılması münase betile Dahiliye vekili Şükrü Kaya Bey vilâyet ve belediyelere mühim bir tamim göndermiştir. Vekil Bey Bu tamimde, oktruvanm niçin kak dırıldığını bildirmekte ve yeni “şeklin iç pazarlarımıza ve müstah- | Sillere temin ettiği faideleri çok a-| ne olacaktır ? medeni ve sıbhi ihtiyaçları pek çok olan belediyelerimizin masraf larına kısinen medar olüyor idiyse de mazarratı bu kadar aşikâr olan bu verginin devamından en ziyade müteessir ve mutazarrır olan gene belediyelerimiz ve şehirlerimizdi. Her yerde olduğu gibi bizde de| çık bir lisanla anlatmaktadır. Ta - | bu verginin kaldırılması artık bir omim aynen şudur: “Oktruva bir memleketin şehir “ve kasablarını kara gümrükleriyle | * ayıran ve belediyeler kârından 2zi- yade milli pazara dokunan sakim ir vergi idi, İstihsal, mübadele ve jstihlâk hareket ve münasebetleri - “nin tamaiyle serbest ve mütesanit olması gibi milli iktısadın esaslı ipini iblâl ediyor ve bil - “hassa küçük müstahsil olan köylü- “nün şehr pazarlarına getiriceği gı- da ve ilk maddelerin fiatlarınm artmasına sebep olarak köylünün iştira kuvvetini azaltıyor ve şehir zarlarını daraltıyor, hayatı pa - halılaştırıyordu. ” Bundan başka iskele şehirlerile içeri şehirler arasında vergi tahsi- i ünden tedahüller oluyor, it - “hi İt maddeleri oktruvası ucuz o-| İsn veya hiç olmıyan iskele ve li - Szısnları aramağa mecbur olduğu için hakiki iktısat şartlarmı haiz an liman ve iskeleler mevki ve retlerini kaybediyorlardı. Be - “lediye sınırları dışmda kalan yer - Merde gizli pazarlar kurularak ka - 'çakçılık teşvik edilmiş oluyordu. © Türkiyede 515 belediye vardır. r belediyenin tatbik ettiği du - iye resmi beldenin ihtiyacına ve ku dretine göre her yerde başka b alınıyordu. He ro Oktruva resmi hattâ bazı bele - elerde şehrin sanayiini hima - için bir vasıta gibi kullanılma - dahi başlanmıştı. * Bu farklar uzaklık ve yakınlık, il vasıtaları, eşyanın tedavülü- e ait teşekküller gibi unsurlar ha- inde dahi fiat seviyelerinin is- iki mani oluyor, ayni İstihsa Sâtın en muvafrk şartları haiz mu- itlerde tekâsüf ve temerküzüne ni oluyordu. Son 5 Türkiyede bütün belediyeler ta dan tahsil olunan oktruva üç Müçuk milyon lira ile dört milyon süsur lira arasında idi. 7 Faydası zararından az © Vasati olarak bu verginin hasılı Wört milyon liradır. Tahsil masari- de vasati olarak yüzde on beş ol ' milyon lira ar bir para- , Fakat bu verginin dahili paza m umum yekünu üzerindeki tesiri ik para ile mütenasip değildir. “Oktruvaya tabi eşyanm şehirden shire, iskele, liman ve büyük pa - jar şehirlerden iç şehirlere inti - salinde alman mükerrer vergiler Yüzünden ve mutavassıtların oktru eğ gi pm 'a bahanesiyle fiatlara zammet -| eleri neticesinde oktruva resmi - | n umum pazardaki tesiri müte - "aha fazla yani yirmi, yirmi beş on tahmin edilmektedir. © Milli iktisada muhalif ve içpaza işafma mani olan bu vergi, i zamdan ibarettir. Oktruva ise bila- senelerin istatistiklerine gö-| göre, belediyelerimizin bu İ iden aldıkları, safi varidat üç | | evvelce bu gümrük zammı nisbe - Yassısları tarafından beş, altı defa | İ gün meselesi halini almış bir zaru- retti, Belediyelerimizin ihtiyacı çok, | varidatı az olduğu için mukabilin | de bir varidat bulunmadıkça kal - dırılmasında istical edilemiyordu. Mesele belediyeleri bu varidattan mahrum etmiyerek tahsili daha ko lay ve içpazara ve mükellefe daha az külfet ve zahmet verecek bir matrah bulmaktı. İktisadi buhra - nın hayal ve : vergiler üzerindeki menfi tesirleri devam ederken ye| ni bir vergi koymaktansa alışılmış | fena bir verginin devamının terci- hi hatıra gelebilirdi. Fakat halkın ve içpazarın ve hattâ şehirlerin menfaati göz önüne almarak oktru vanın kötü ve zararlı tesirinin kal- dırılması hükümet için acil bir va- zife ve hizmet olmuşlu, Kütfeti, zahmeti Belediyelere aynı miktarda va- ridat temini etmekle beraber terk ve tahsilinde halka külfet ve zah » met vermemek ve hayat üzerinde tesiri olmıyacak bir vergi olarak gümrüklere yüzde on zam ile (nıs- fı oktruva varidatı ve nısfı diğeri de) nüfus miktarı nisbetlerinde be lediyelere tevzii hükümetçe karar laştırılmış ve Türkiye Büyük Mil | let Meclisine arzedilmişti. Kanunun mevzuu, ithalât eşyası na mevzu gümrüklere yüzde on tefrik ithalât eşyası ile yerli mah - sulât ve mamulâta mevzu idi. Da- hili istihsalât ve mübadelâtı taz - yik ettiği gibi milli mahsulât ve mamulâlı da haricin rekabetine karş. asla himaye etmiyordu. İtha lât eşyasına da ayrıca bir yük ol - muş değildir. Çünkü evvelki mua- fiyetler şimdi de mevcuttur. Bugün yüzde on gümrük resmi vermesi ik tiza eden ithalât eşyası bu parayı aynı nisbet dahilinde ve hattâ daha fazlasile oktruva olarak vermekte idiler. Binaenaleyh bu resmin ko - nulmasından dolayı ithalât eşya - ları fiatımın sırf bu yüzden ve yal nız bu sebeple artması asla doğru değildir. Duhuliye resminin kaldı- rılması evvelâ dahili pazarlarımız da milli mahsulât üzerinde derhal | tesirini göstermeli ve şehirlerde! et, tavuk, yumurta, süt, yağ, pey - nir, sebze, odun ve kömür gibi ilk ve zaruri ihtiyaç maddelerinin fi- atları hiç olmazsa verdikleri oktru va kadar düşmek lâzımdır. İlk maddeleri için oktruva resmi ver » mekte olan dahili ve milli masnuat ve mamulât ile gaz, elektrik gibi istihsalâtın da böyle olması icap eder. İthal maddelerinden de zaten tinde ve yahut o nisbete yakın okt ruva resmi vermekte oldukların - dan evvelce tekarrür etmiş fiatla- İ ve müze idaresine teslimini | miştr. rın sırf oktruvaya mukabil güm - rük zammı dolayısiyle yükselme - UL AN e Me mleket Ma berleri o ) ALAK EAA AAA Bir ev sahibi Asarıatika aranmasına mü- saade etmediği için mahkemede İzmirde Dikilitaş sokağında otu ran İsmet Efendi namında bir şa - hıs evinin altında bulunduğu iddia edilen eski asarın hafriyat heyetin ce görülmesine müsaade etmedi - ğinden müze müdürlüğü tarafın - dan aleyhine açılan davaya İzmir sulh ceza mahkemesinde bakılmış- tr. İsmet Efendi evinin alt katın- daki yeri ahır olarak kullandığını re bunun için belediyeden de mü- saade aldığını söylemiştir. Müze müdürü Salâhattin Bey, Dikilitaş - ta meydana çıkarılan foromun par çalarından olan bu yere İsmet E - fendinin müdahalesinin men'ini iste - Mahkemece bu husususta bir karar verilecektir. Ercişte esrarengiz bir cinayet Ercişte bir cinayet olmuştur. Ev- velce Haskündürük köyünde Ta « cettin ve Hamit ismindeki adam - ların kardeşini öldüren, fakat af kanunundan istifade eden Ahlat| eşrafından Hamit Efendi Ergizan | mahallesindeki evinde gece uyku: | da iken öldürülmüştür, Cinayetin eski katlin intikammı almak maksadile yapıldığı tahmin ediliyor. Henüz bu hususta hiçbir delil yoktur. Hamit Efendinin kim tarafından öldürüldüğü malüm de ğildir. mesi iktiza eder, . Yapılacak iş Vilâyet idare âmirleri, belediye | reis ve encümen azalarının bu esas ları nazarı itibara alarak: İç pazarın inkişafı ve bilhassa halk tabakasının yaşayışının eh- venleştirilmesi için bazı belediye- lerin zararına olarak lâğvedilen oktruva resminin, mutavassıtların haksız Kazançlarma vesile teşkil etmesine meydan vermemek lâzım dır. Bu hususta kendimize ve hal - kımıza en büyük yardımcıları, ga- zetelerimizin neşriyatile, muharrir lerimzin münevver şahsiyetlerinde ! bulacağınıza eminim; kendileriy - le temaş edilmesini ve vaziyetten | malümattar edilmelerini hassaten rica ederim. Ticaret ve sanayi odalarınm da fiatların tanzimi ve tenzili husu -| sunda gerek idare âmirlerine ve ge rek belediye heyetlerin en tabii za hir ve muavin olacaklarına şüphe | yoktur. Oktruvaya mevzu olan maddele rin toptancı ve perakendeci tüccar Jariyle bu işlerle meşgul esnafın, hancı, kabzrmal ve sair mutavassıt ların da, menfaatlerine uygun ola rak lâğvedilmesinde mühim bir a- mil ve halka hizmete amade olacak larına intizar edilmek ve kendile- ri, mütekabil menfaatler itibariy- le, oraya doğru imale olunmak i- cap eder. Tren gezinti Rayların üstünde ; İzmir — Eğirdir yolunda İzmir - Eğirdir yolunda bir tre- nin bir seferde bir kaç kaza çıkar- dığını yazmıştık. Gelen tafsilâta göre kazanın birisi Nazilli'nin Bur haniye - Horsunlu istasyonları ara- sında olmuştur. Tenezzüh treni ka ranirkta ilerlerken bir adama çarp miş ve zavallıyı parçalamıştır. Kazayı hisseden makinist, katarı tevkif etmiştir. Katardaki polisler inerek her tarafı aramışlarsa da yalnız bir iskarpin bulmuşlardır. Cesetten eser görülememiştir. Oradan hareket eden tren Deniz linin Sarayköy - Şamlı istasyonları arasmdan geçerken bir kâza daha olmuş, orada da bir kişi kesilmiş- tir. İnip yolda tetkikat yapan me- murlar, burada ceset bile görme- mişlerdir. Tenezzüh treni akşam İzmire avdet etmiştir. Ertesi gün Denizliye giden pos- ta treni, kaza mahallerinden ya - Asarıatikayı tahrip davası Kadife Kalesi civarında asarı atikayı tahrip edenlerin muhake - mesine İzmir Sulh ceza mahkeme- sinde devam edilmektedir, Geçen celsede yalnız bir suçlu | dinlenmiş ve gelmiyenlerin zorla getirilmesine karar verilmişti. Bu celsede vilâyet mimarlarından Fuw- | at Beyle mimar Mesut ve mühen- dis Mehmet Sait Beyler dinlenmiş- Bu zevat hakimin sualle- rine verdikleri cevaplarda asar a- tikayı tahrip etmediklerini, tahri - bin daha evvel başkaları tarafın - lerdir. dan yapılmış olduğunu iddia et - mişlerdir. Bunun üzerine İzmir müzesi müdürü Salâhattin Beyin göstere - ceği zevattan mürekkep bir ehli vukuf heyeti teşkili ve bu heyetin tetkikat yapıp rapor vermesi için muhakeme İl temmuza bırakıl - mıştır, üfürükçülük İmam Hacı Ali Efendi isminde | biri, Menemende üfürükçülük ve muska yazmak maddesinden maz- nun oalrak yakalanmıştır. Hacı Ali Efendi, İzmir ağırceza mahkemesinde muhakeme edile - cektir. enik Çekirgelerle mücadele Adananın Dikili ve Karakoyun köylerinin bazı tarlalarında görü- Bundan başka bazı aç ve açık gözlülerin hâlâ oktruva varmış gi- bi fiatları hareket ettirerek köylü müstahsil ve müstehlikleri kandır- | maları ve zarar ettirmeleri muhte-| meldir.. Takibat ve halkı ve köylü | leri tenvir ve ikaz ile muhtekirle -| rin önlerine geçilmek lâzımdır. Oktruvanın kaldırılmasile fiat « ler üzerinde hasıl olan tahavvülâtı ve fiatlar tenezzül etmemişse se - beplerini bildirmenizi rica ederim efendim.,, len çekirgelerle mücadele başla - mıştır. Çekirgenin bulunduğu saha 200 dönüme yakındır, Çekirgelerin öldürülmeleri için ilâç gönderilmiştir, Temizleme işi- nin bu hafta içinde biteceği ümit e diliyor. mii Denizlide sıcaklar Denizli, 26 (A.A.) — Sıcaklar birdenbire bastırdı. Suhunet dere - sindeki kaza uyuyorlar mıydı ? bulunan cesetlerin sahip- lerinin kimler olduğu henüz anlaşılamadı vaş geçmiş, memurlar, bu yerlerde iki ceset bulmuşlardır. Cesetler * den birisi parçalanmış, ötekinin başı kesilmiş vaziyettedir. Kazada ölenlerin kim oldukla” rı meçhuldür. Mahalli Müddei u - mumileri tarafından tahkikata va” ziyet edilmiştir. Kazazedelerin tren yolcuların * dan olması muhtemel görüldüğü gibi köylerden veya o civardaki İ çobanlardan olması da muhtemel - idir. Bazı kimselerin geceleyin Mutat posta trenleri geçmediği sıralarda raylar üzerinde yatıp uyudukları ve bazı sebeplerden ray üzerlerim de yatmayı diğer yerlerde yatma * ğa tercih ettikleri tahmin edilmek tedir, Kazazedelerin, tenezzüh tre ini « Fevkalâdeden olarak gece yoldan geçeceğini bilmiyen kim - selerden oldukları muhtemel gö * rülmektedir. Muğlada ekilen arazı Muğla, 26 (A.A.) — Vilâyet e çinde ilk baharda aşağıdaki mik - tarda arazi ekilmiştir; 6000 dönüm arpa, 20,000 dönüm buğday, 60,566 dönüm akdarı, 63- 658 mısır, 1895 dönüm kızrldarı, 918 nohut, 5000 burçak, 1965 fa- sulya, 4170 börülce, 43,175 tütün, 1652 pamuk, 890 patates, 2631 so- ğan 34,344 susam, 20,470 kavun, 30,660 karpuz, 600 anason, 150 dönüm kenevir. ye Çekirgelerle mücadele Muğla, 26 (A.A.) — Fethiyenin Karapınar mevkiindeki çekirgeler mücadele sonunda kâmilen imha edilmiştir. —— Denizlide Demizli, 26 (Hususi) — Hususi idarenin fidanlığına 180 dönümlük bir arazi ilâve edilmiştir. Bu suret- le hususi idarenin fidanlığı Denizli de 213 çalda 15 dönüm olmak üze re 228 dönümü bulmuştur. Bu yıl 650 bin Amerika asma çubuğu kök lendirilmeğe yatırılmıştır. Kİ me in er Yeni bir şosa Kilis, 26 (A.A.) — Dün Gazlar tep valisi Akif Bey tarafından açı” lan İslahiye - Kilis şosası 83 kilo » metrelik bir yoldur. Açılma resmi parlak tezahürat arasında yapılmıştır. Yolun açılı - şırdan çok sevinen köylüler ve şe hirliler cumhuriyet hükümetine ve onun banisine minnet ve şükran duygularını ifade etmişlerdir. İstanbul asliye mahkemesi bi- rinci hukuk dairesinden: Müddei kömürcü Halil Efendi tarafından müddaaleyh Pangaltı * da Feriköy cadedsinde 137 No. lu dükânda mukim ve elyevm ika metgâhı meçhul kömürcü Veysel EF, aleyhine ikame olunan 933-274 No, lu alacak davasının muhake- mesi 13 — 7 — 933 perşembe gü“ nü saat 14 te muallak bulunduğu cihetle yevmi mezkürde tahkikat hakimi huzurunda bizzat veya bil“ vekâle isbatr vücut etmediği tak” dirde gıyabında muhakemeye de vam olunacağı ilân olunur cesi, evvelki gün 35, dün 37 idi, 226-933