17 Mart 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

SE al arriri z Celâl Nur Nuri *.İktibas nakli, tercüme hakları mahfuzdur Başın dahili tualeti Sokakta gezerken şöyle bir tipe tesadüf etmeniz çok mümkündür: Çübbe, kısaltılmış, ceket o olmuş. Çakşır, biraz tamir görmüş, panta Jonlaşmış. Dış gömleği mintan ha- lindedir. Kravat yok, Başta Lir kasket mevcut, lâkin bunun gü - neşliği ya sağda, yahut büsbütün arkada. Bu zat bir fakir değildir. Vaktile büyük makamlarda bulun- muş bir kazasker Efendi hazretle- ridir, Daha başka makamlara da mail olmuştur, fakat bahsi kısa ke- selim, Beyoğlu caddesinde şu tipe de rasgelmeniz ihtimal dahilindedir: Yaşlı bir zat; üstü başı temiz, lâ- kin bu elbiseler 1933 senesinin mo- dası değil! Sanki 1900 senesinde yaşıyan biri. Ayakkapları fotin şeklinde, lâstikli, Saati çifte ka - paklı ve anahtarlı. Yakası kolalı ve dümdüz. Kıravatı küçücük si - yah bir düğüm. Bu iki zat zamana uymıyanlar- dır. Kalıbını, kıyafetini ozamana 'uyduramıyanlar olduğu gibi, her devirde, kafasını modaya uydura mıyanlar da çoktur. sw Muharebe senelerinde idi. Şişlideki Fransız o tımarhanesini İstanbul şehremaneti idaresine al- mıştı. Bizim idare, her halde pa - paslarınkinden iyi. Doktor Mazha: Osman Bey, bir gün, birçoğumuzu tımarhaneye davet etti. Bu davet, fena değildi. Her halde akıl ve iz- anımız, görgümüz arttı. O gün bir unutkan hasta gördük. Bu zavallı eski hatıraları olduğu gibi muha- faza ediyor; lâkin bir müddetten sonraki hadiselere dimağmda hiç yer kalmamış. — Padişahın adı ne?. me İkinci Abdülhamit efendi - miz. — Sadrazam, şeyhülislâm, kap paşa kimler?, — Halil Rifat Paşa, Cemalet “endi, Bozcaadalı Hasan Pa- tan tin şa.. Bunlarm yerlerinde yeller esi- yor. Fakat zavallı unutkan bun- lardan haberi yok. Bahsettiğim tip ler de bir dereceye kadar Mazhar Osman Beyin bu pansiyoneri gi - bidir. Zaman, muttasıl yürüyor, değişiyor. Siyaset de öyle, İlim de öyle. Adetler bile öyle. Geçen gün yolda bir kurunuvusta dökün- tüsüne rasgeldim. Gerçekten fazıl adamdır. Fakat ne çare ki bu muh terem zat terakkinin kâfiridir. £. Terlemenin mümkün olduğuna ka bil değil inanmaz. Bütün hakikat, bütün saadet geridedir; bütün ya: lan, bütün betbahtlık ilerdedir. Bıyıkları halâ sünnet veçhüzre kesilmiştir. Sakal da ona göre tos- toparlaktır. Suyu oturarak besme leyle içer. Salı günü tırnak kes - mez. Onun için radyo, otomobil, telsiz telgraf, hatta elektrik pro - jektörü bir göz boyacılıktır. Fakat zamaneye Yalnız bu şekilde görünmüyorlar. Daha ileri kimseler de mevcuttur; bunlar da kırk sene, elli sene ge - ride kalmışlardır. Üslüplarını değiştiremiyenlere dikkat buyuruyor musunuz? Ha »| tarzında yazti uğursuzluğu ise lâ, Namık Kemal uyamıyanlar | yazan, Tevfik Fikret gibi şiir söy. hiyenler bulunuyor. Dil mütemadiyen değişiyor. Es- ki resmi kitabet kanatlandı, hava- landı, uçtu. Terkipler düştü. Keli» melerin yarrsı öldü. . Bunun gib fikirlerde de dehşetli bir değişik- lik hâsıl oldu. Dikkat ediyorum: Yeni ve sade dille kafası hoş ol kirlerle uzlaşamıyanlar da mev - cuttur. Tıpkı, makalemin başında Kıyafetini tarif ettiğim ulemadan zat gibi. Büyük bir, iki üstat tanı- siz yazı yazmardak için edebiyattan vazgeçtiler, mil leti o güzel selikalarından mah: rum bıraktılar, samimi ve muhterem bir şair in - kılâbı havsalasma alamadı, Hele şapkayla başı hiç hoş değil. Bu değerli zat şapkanın kabulünden birkaç gün evinde kapanmış. Mr- sıra ve yahut Suriyeye giden bir vapurda bir yer tutmuş. Eline bir kusket almış ve onu giymeğe © - saret edemeden bir arabayla rıh- Uumdaki vapura gitmiş. Derin bi: mış. Vapur (Ahırkapı kıvranmca sekiz başma geçirmiş. Düşünüyorum: Fes, İkinci Sul- tan Mahmut devrinde kabul edi - len bir rum serpuşudur. oOOndan evvel yoktu. Fese bu kutsiyet se » reden geliyor?. Fikirler de, başın içindeki aki» deler de, başm üstündeki serpus gibidir. Dünkü fikirler dünya kı ruldu kurulalı mevcut değildi. Ne- bilir başm içindekiler de, dışmda- kiler de ne olacak? — Niçin dün bugünden iyi ok sun?. — Neden yarın bugünden fent olsun?, Manası olmıyan âdetleri kır - malı. 1912 de olsa gerek. Tatarista- na gitmiştim. Kazan ve civarında, müslümanlar, kalpak © giyiyorlar. Bu kalpağı oda içinde çıkarıyor - lar; şu kadar ki onun altmde, tak ke gibi, bir ufak kalpak daha mev- cnitur ki o, asla başı terketmiyor. Tıpkı katolik papaslarının tepe - i ikleri. Nijni . Novgorod imamı Aptu!- lah efendi dostumdan (duydum Tatarlar bu ufak takkeyi müslü - manlığın şeairinden addediyorlar- mış, Yahu! Müzlümanlık © nerede, tatar külâbr nerede?, Ey müslü - man Efendi, sana yemin ederim Astrakan kalpağı Yalnız onu mu? Daha bir şeyleri... O asır, bir iptidatlik dev- riydi. Eğer başkalarına benzemi yelim diye bid'atleri reddedersek kum çöllerindeki bedevileri tak - lit etmeliyiz. > Zaman tersine giyen, yahut salı günü tur- nak kesmiyen bittabi ölecek. temin ederim ki bu zatların zür riyetleri, kasketi karikatür e ten utanacaklardır. Sair gir bilmezlerdi. e | geç akıllarına bile mıyanlar bulunduğu gibi, yeni £ la Pek yüksek, binaenaleyh gayet| nefes alıp Akdenize doğru açıl - fenerini | salâvatla fesini| tekim, bundan bin sene sonra, kim! ki saadet aarında, Hicaz arapları, | çok ilyat yaptı w © Lehistanda Yahudiler | Aleyhinde şiddetli | hareketler oldu VARŞOVA, 16 (A.A.) — Yu - karı silezyada kâin Zivich'de ya wadiler aleyhinde bir takım kar - | Irklar olmuştur. Çel kadar uzak değildir. tahrikâtçılar sevkolunan balk, yabudilere ait ba i ga 3 oslovakya hududuna pek o Zlatan - Mi-| sola'da tarafından! zı mağazaları tahrip etmiştir. Ajeza'da zabıta memurları, bir akım nümayişçileri dağıtmakta ol dukları bir hayduda bir iki el ateş| Lilov'da yaralı vardır. İ Ceman 83 kişi tevkif alel - | ter. Bunlarm arasında sağ cenaha İ mensup siyasi teşkilâttan olan bir büyük Lehistan kampı azası var- dır. Bilhassa bu teşkilâtın Padhale şube reisi olan Zajaczek bunların | arasındadır. Bu nümayişlerin Al- manyada yahudi aleyhtarı nüma - yişlerle münasebeti olduğu zanno- lanmaktadır. Hükümetin böyle bir hareketin genişlemesine mani olmak için çok şiddetli tedbirler almağa azmet -! miş olduğu zannolunmaktadır. ! gelmiyecektir. Netekim kasketi ters giyenler, dedelerinin kallâvi - lerini unutmuşlardı. Biz, şimdi, kallâviyi yalnız o Edirnekapısının dışarsındaki mezarlıkların arasın- Jda, eski taşların üzerinde görüyo» İ ruz. Fikir de öyle. Evet, tekrar €&- diyorum, fikir de öyle. i Hazreti Peygamberin zaman İbir iptidailik, sadelik zamanıydı. O devirde ticaret basit alışverişe, kervan seferlerine münhasırdı. 1 - | car mukavelesi bile meçhul ol -| duğundan meselâ kur'anı kerimde zaman geçti. Emeviler, Abbasi - İer hengâmında ticaret arttı. İş - te, İmamı Azam, zamanın değişti- ğini takdir ettiğinden icar hakkın- da ahkâm koydu. Bu ahkâmı ve| daha birçoklarını nereden aldı? Doğrudan doğruya veya dolayısile Roma hukukundan. Biz nasıl bu - gün Avrupa hukukundan kanun - lar tercüme ediyorsak, tıpkı onun gibi, Hukuk böyle olduğu gibi fikir de, felsefe de, din de öyledir. Za- ten başka türlü olamazdı. Okudu ğum kitaplara göre namaz, aptes, oruç, zekât, haç ve daha sair ah- evvel, muhtelif yerlerden, türlü türlü me- deniyetlerden büyük bir dikkat ve Hinayla iktibas edilmiştir. Tered: | düt edilirse bu iddiamı reddi mümkün olmıyan delillerle ispata hazırım. İmdi: kasketin güneşliğini ter sine'çevirmek kabilinden modem ! ilmi, modern fikreti ve felsefeyi | kabul etmemek, onu kepaze etmek | temerrittür, Fikir o hacredilmez.| Bir insan daima çocuk kalamaz.| E kâm, bundan on üç asır ğer yenilerin mutlak olunuyorsa, lütfen, gözünüz za » yıf olunca gözhük kullanmaymız | Sakın şimendifere, tayyareye, o tomobile, tramvaya birnmeyiniz. | Hustalanırsanız üzerinizde ameli | « Size hırsızlar n ederlerse asla revolver kul bid'at * , tahya - yware, kloroform, elektrik ! »eyse fikirler de o'lur. ' Celâl Nuri İ vaaz vermekten menetmiş, cara ajt bahis geçmiyor. Fakat|/| İ dün IT Müslümanlar âleminde Efganistan kabileleri i arasında isyan PEŞAVER, 8 (Hususi) — Ef <| ganistanda Matun etrafmda bazı! İTAKVI rr 21 Zilli Cuma Mart Zilkade 17 20 Gi pt js kabilelerle Efgan askerleri arasın İl da mühim müsademeler olmuştur | Sigan askerleri, kabilelerin akını- nı mukabil bir akınla püskürtmüş ve cemuba sürmüşlerdir. Asilerin başında bulunan Mas-| hud ve Vezir kabilelerinin ulular: | ” Host ülkesine giderek oradaki ka - İ bileleri ayaklandırmayı umuyorlar) ev İ sa da Efgan askerlerinin muvaffa-| kiyeti bunların ümidini kıracak| mahiyettedir. | Tunus ve Cezayirde | müslümanların bo- | ğuşması devam ediyor CEZAYİR, — Son zamanlarda | Tunus ve Cezayirde bazı karışık *| tikler sız hükümeti, yerli bir takım din | olmuştur. Cezayirde Fran :| 2130 dan 2230 , Ajans haberleri ve saat âlimlerinin talebi üzerine bir vaizi| ahali bu hareketten müteessir olarak cu| * İma günleri nümayişler yapmışlar -' dır. Zabıta, nümayişçileri dağıtmıs İ ve elebaşılarını yakalamıştır. Tunusta milliyetperverler ile, Fransız tabiiyetine geçen yerli müs limanlar arasında şiddetli bir çe - | kişme başlamıştır. tabiiyetini O bırakarak Fransız tabiiyetine geçen müs Tunus ü“ manlar, dinlerinden irtidat etmiş! i sayılmaktadırlar. > BORSA izalarında yıldız işaresi olan? mvamele olanlardır ar üze terin (6 marta Rakkamlar kay fiyatları (Satış) gösterir *30 Lire Sn 1. Relçik» *25 Drahmi #2 Eviçre Ml Lera .i 4390 Didar | çervoneç Ahı ders, DU Ağam VİYANA (518A em) 13,40 Pihk — 140 2,10 Konser 2030 Musik 18 Orkestri 7s 13 Plâk Orkestra lik — konser r. ROMA da2 m) Pİ 21,45 Köne Komedi BUDAPEŞTE (005 m) veya manen aşeler AYAN Ölem” eri 24,30 dans, d Orkestra konser MOSKOVA (1304 m.) 1940 Benfonik konser — 22 İngilimçe riyat Kızıl meydan — 28,05 HN VARŞOVA (418m5 13,10 Pihk— 1650 Plâk — 14 Orkestrf Hafif musiki — 71,15 Senfonik if Yarın ANKARA (1558 m.) 1240 - 1430 Ankarapnlas örkediresi 40 Orkantre: Sekizinci senfont 'Teİ — Ap - 1910 Alaturkn saz 1040 Gramafon — 1840 - 2010 an, — 2010 Ajansı haberleri ve Hİ VİYANA (5184 m.) 1220 Konser — 14,10 Pitk — 17,45 Mİ — 18,85 Konser — 2045 0.0450 | “Berlin 30635 | #Varşova #1935) | #Peşe i Sa *Arükse 40 s0 Çimento Ar istikrazlar * Ist, dahil w “ark yola ab,Mevahhade Gümrükler Srdi mahı Rağdar 00 “ 2s | 5 55 1.48 1175 krbtum #Anadnle | » Anadolu di Çiğ zençlik mecmuasının. son çıkt. Ba suyıda Nurullah sitapçılara dair savan Says Nemo dikat bir ya lerden, yi sile genç mele behirder şairlerin perilerdes rine di »kii il Ba şimendiferi haktındı bir tetkik hikive Sahile Nihal Herne sir | Orkesise operet — 2405 Dans. LEİPZİĞ (58046 m.) k — 7,35 Konser — 18 $ 043 m) l 14 Pik 15 Kenter — 123 Sertonik konser — 38,20) 22,35 Çigan ve romen musikisi, 13 Pik pera ROMA (4412 m) 1830 Radyu erkestresi 71 Pik — 21,45 Tiyatro, BUDAPEŞTE (550,5 e.) 10,16 Örkesire — 1305 Pik Konser 18 Orizsatre 1040 Konser — 20,30 Opl MOSKOVA (1304 m.) 17 Konser — 19,50 Konser — 22 Pranf ca hesiyat — 22,55 Kıt meydan — 28 Haber, VARŞOVA (412 m) 1316 Pk "r P Musik Konser — 2706 Musiki — Dana, — 9 Fisher lamak üyeikeeki kiii Istanbul Belediyesi Darülbedayi Şehir Tiyatrosu Temsilleri ; Sugün matine s at 15.30 kl ii BELEDİYE sanl 2130'da i hiyi ân giri, talebe yazılanı, dünya, bavudisleri bulunma. tadır, yü il it