29 Haziran 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

GÜNÜN -——— İŞARETLERİ Sessiz bir miting Sadettin Nüzhet Ankara caddesinde Remzi kü- tüpbanesinin vitrininde yeni bir &ser gözüme çarpt. (o “Mezar kitabeleri,,. Bu, bir şiir mecmuası, yabut parmağını ( şakağına dayıyarak mehtaba karşı mırıldanan nesir- ler değildir. “Mezar kitabeleri, (Sadettin Nüzhetin büyük bir tetkik, yo- rucu bir sayden sonra neşrettiği bir kitaptır. Genç mütetebbi bu eseri ha- zirlamak içinde elinde fotoğraf makinesi, aylarca mezârlar arâa- sında dolaşmış, Türk tarihine Türk harsınm tekâmülünü takip ederek en canlı vesikslan top. lamıştır. Sadettin Nüzhetin kitabeler üzerindeki (o çalışma tarzı yep yeni bir tarzdır. Türkiyede mü- tetebbi, tetkik, vesikalar üzerin de çalışmanın Omarisi, pek gülünçtür. Bir masa, bir kalem, bir kâğıt parçası kendisine kül- tör sahasında ilim adamı süsünü ver»n insan için kâfi görülürdü. ir masa başına geçen, eline bir kalem alan ve bir kâğıda çiziktiren adam, kendi acaip vehimlerini ilim sanırdı. Bu cins adamların en değerlileri, nesir »ümuneleri vücuda getiriyordu. “öprülü zade Mehmet Fuat b:. » başlıyan kültüre dair ilmi çaşma Sadettin Nözhette usullü veüdiyet göstermektedir. »dettin Nüzüet Türk edebi- yav bissi ve şabsi tenkit cep- hesinden görmeyen, edebiyat ve kültür taribinden bir terkip çı- karacaklara doğru, dürüst, bol malzeme tedarik eden bir ilim adamıdır. Edebiyatın o ilmi bir surette tetkiki de bundan başka bir şekilde olamazdı. ilimde spekülâsyon enfüsilik hakıki ilmin, hakiki ilim adamı» Dın sakınacağı yegâne meziyet- sizliktir. Sadettin, eserlerinde şahsi olmadığı için belki bu eserleri sade hislerini tatmin için okuyanlara sert, keskin hat- hı gelecektir. Fakat bir ilim a- dam için en büyük meziyet, şahsi olmamaktır. Sadettin Nüz- het, memleketin muhtelif saha- larını dolaştıktan (o sonra şimdi Üsküdarda Ravzai Tarakki mek- tebinin ( bitişiğindeki mütevazi köşesinde çalışıyor. Yedi sekiz sene içinde Konya vilâyeti balkiyat (ve harsiyatı, halk şairleri, Karacaoğlan. Gev- beri, Pir Sultan, Aptal, Bektaşi şairleri, Türk edebiyatı tarihi ve nümuneleri, Mevlâna,Şeyh Galip Şeyhülislâm Bahai (o ve divanı, Istanbulda metfun meşabire ait mezar kitabeleri (oadlı tam İl tane orjinal tetkik eserini orta- ya atan genç mütetebbiin tut- tuğu yol, bizim edebiyatımızın tam çehresini aydınlatmak için tutulacak yoldur. Feragatla © çalışan bu genç mütetebbii (tebrik etmek, bir irfan borcudur. Sadri Etem işsizler yurduna kimler yerleşmiş ? Belediyenin Ayasofyadaki iş- sizler yurdunda şoför ve küçük memur gibi kazancı yerinde bu- lunan bazı kimselerin gedik usu- lönü takip ederek yerleştikleri Yapılan teftiş neticesinde anla- tılmış ve bu gibilerden 90 kişi yurttan o çıkarılmıştır. E Bundan Sonra yertin kazancı az olan ve İşsiz kimselerle Anadoludan ge- | len fakir talebeler yatırılacaktır. Odalar kongresi merasimden mi ibaret Biz, kongrede ne yapıyorsunuz, diyenlere hiç olmazsa şikâyet ediyoruz deriz ya ! Kongrenin ikinci toplanması münakaşalı geçti İstanbul mıntakası ticaret odaları| kongresi, dün öğleden evvel kongre reisi ve İzmit ticaret odası relsi Bed- rettin Beyin riyaseti altında ikinc: toplantısını yapmıştır. Hakkı Nezihi Bey tarafından kon- gre riyasetine evvelce verilmiş olan “Beş senelik tecrübeden sonra mm - taka iktisat kongrleri, mevzulu ra - por da müzakere edilmiştir. Rapor encümen tarafından tetkik edildiği için evvelâ encümenin bu hu- susta yazdığı rapor okunmuştur. Bu rapora göre-encümen azaları Hakkı Nezihi Beyin fikrini müdafaa <tmek- tedirler. Bundan maada bu raporu €- sas ittihaz ederek şu temennilerde bu- lunmaktadırlar, 1 — Ticaret odaları kongrelerinin bir ye resimin /Sat vaziyetinden çıkarılması, İhti- yaca cevap varecek bir hale getirilmesi, ? — Rüzname daha evvelden tesbit edil mediği için murahhaslar Lâyrılı veçhile bazın. lapamamaktadırlar, Bunun temini, Raporla rm daka evvel hazırlanması, 3 — Tietret odaları kanlın Ve nitamanme- *i, burürkü ihtiyaca uymamaktadır. Odala- rm bir takım salâhiyetleri ellerinden sim <| Maarifte: Faydası var Ameli hayat mektep- leri kaldırılmıyacâk Belediyenin verdiği tahsisatla idare olunan ameli hayat mek- teplerinin geçen sene şehir mec- lisinde ilğası mevzuu bahsolmuş bir murakabe heyeti kurularak mekteplerin vaziyeti hakkında tetkikat yapılmasını karar ve- rilenişti. Nakiye Hamm'a Sadi, Av- ni, Mustafa Beylerden mürekkep olan bu heyhet tetkikat yapmış ve bir rapor hazırlamıştır. Dün mürakabe heyeti azasından Avni Bey bu mekteplerin vaziyeti hak- kında demiştirki : “Ameli Hayat mekteplerinin imtihanlarında bulunuyorum. Mek- tep talebeleri müsbet mesai sar- federek birçok şeyler öğrenmiş- lerdir. Almanyada ve Macaris- tandaki emsaline nazaran bizim ameli hayat mekteplerimiz onla- ra tefevvuk etmektedir. Bilbas- sa Fransızca lisanına vukufları şayanı takdirdir. Meklepler ye- tiştirdiği talebelerle hayat sah- nesinde çox mühim bir boşluğun doldurulmasına yardım etmekte- dir. Belediyemize alınacak me- murlar için bir müddet evvel açılan müsabaka imtihanına İise mezunlarile birlikte Ameli Hayat mektebi mezunları da girmişler- di ve bunların heman hepsi im- tihanda muvaffak olmuşlardır. Mektepleri çok randmanlı ve fa- ideli buldum. Mecliste arkadaş- larla birlikte mekteplerin ipka edilmesini müdafaa edeceğiz.,, Orta mektep muallimliği için imtihan yapılacak Orta mekteplere muallim ol mak istiyenler arasında Maarif vekâleti tarafından temmuzun on üçünde darülfünunda büyük bir imtihan tertip edilmiştir. Imtihana girmek için lise veya erkek muallim mektebi mezunu olmak şarttır, Imtihanlar Türkçe, tarih, coğ- rafya, Almanca, Fransızca, İngi- lizce muallimliği için yapılaca” ğından talipler bu derslerden imtihan olacaklardır. Tahriri ve şifahi olacak imti- banlardan muvaffakiyet kaza- nanlar bir sene muallim muavini olarak staj gördükten sonra orta mektep muallimi olarak mıştır. Ticaret odaları bugünkü vaziyette İ çok zayıflamıştır. Odalar için yenil hi: ks - nun ve nizamname lâzsnder. 4 — Raporda müdafan oâlldiği gekiide her ticaret odası mahal bir iktesat prog » rami tesbit etmelidir. Bu progrâm munlaks köngresiide tetkik edilerek vekliete veril - melidir. Vekielite tetkik edildikten sera heyeti vekllece tamdik edilip tatbik o'unma- Mâ; Bu süretle vücuda getirilen programın memleket için lâzım olan o umumi iktmni programına temel olâcak şekilde tanzimi 5 — Raporda gösterildiği gibi Ankarada Bir tenret odalar: birliği vücuda zetirilme - si. Bu birlik, Türkiyedeki büün odalarm me- sal ve famliyetinin tanzimi ve odaların, kun. grelerin Apkarsdaki | işlerile uğraşmalıdır. Bunlar okunduktan sonra müzake- reye başlanmış ve söz alan murahhas lardan Hayrettin Bey, rapordaki kon- grelerin bir merasimden ibaret oldu- gu kaydıma itiraz etmiş, bunun doğru olmadığımı söylemiştir. Diğer ticart odalarının murahhas- ları ise, bunun doğru olduğunu leri sürmüşler ve şimdiye kadar kongre - lerlen bir netice alınmadığını bildi - rerek şöyle demişlerdir: Kimsesiz çocuklar Belediye birmektep ve yurt açıyor Belediye Galatada Osmanlı bankası karşısında bir binayı (45) bin liraya satın almıştı. Bu binanın köprü altında, sokaklar- da yatan fakir çocuklar yatırılıp okutulmasına tahsisi kat'i suret- te kararlaşmıştır. Yakında ni- zamnamesi hazırlanacaktır. Tem- muzdan itibaren sokaklarda do- laşan sefil ve kimsesiz çocuklar toplanarak bu mektebe gönde- rileceklerdir. Bunlara san'at öğ- retilecektir. Mektebe darüleytamlara gir- mek o olmıyanlar alina- caktır. Bir kısmı gündüz mües- seselerde ameli surette iş öğre- necekler ve akşam gene mek- tebe döneceklerdir. Gıda maddeleri oktrovadan istisna edilemez mi? İzmir belediyasinin gıdal mad- delerden oktruva resmini indir- diğini telgraf bavadisi olarak yazmıştık, Belediyede alâkadar bir zat dün bu hususta demiştir ki: “Belediye 932 bütçesini tanzim etmiş, masrsf yerlerini tesbit etmiştir. Bu sene sihbt ve yol masraflanmız geçen sene lere nazaran ziyadeleştirilmiştir. Oktruva resmi zaten geçen sene (800; bin lira kadar azalmıştı. Bu sene pekaz varidat temin edecek olan öktruvyı kaldırmıya imkân yoktur. i Gelenler Gümülcine (tali Oo mübadele komisyonu (Yunan murabbası M. Floridis, dünkü konvensiyo- nelle şehrimize gelmiştir. * $ Iş bankası umumi müdürü Celâl B, dün sabahki trenle şeh rimize gelmiştir. tavzif edilecektir. Muallimler arasında tasfiye Verilen malümata göre Istan- bul maarif müdüriyeti uzun müd- detten beri İstanbul vilâyeti şebir ve köylerde mevcut mual limlerini sıkı bir teftişe tabi tut muştur. Bu teftiş neticesinde ehliyet- siz olduğu neticesine varılan 60 muallim ve muallime, tasfiyeye tabi tutulmuştur. Maarif müdü- riyeti aynı zamanda tekaötlük- lerini doldurmıyan ehliyetnameli muallimler içinde yaşlı bulunan- larıda köylere göndermiye k vErMİgkİr. eğ ia na İ bırakılmıştır. — "Biz kongrede be yapıyoruumazı, di - yenlere hiç almazsa kongreden şikâyet odi- yoruz deriz yat. İzmit murahhası ve kongre reis ve kili Bedrettin Bey de, bazı faydalan olmasına rağmen kongrelerin birer meraâsimden ibaret olduğunu söylemiş tir. Bu sözler üzerine ticaret odaları murahhasları ile şirketler komiserle - ri arasında münakaşa başlamıştır. Bilhassa bir şirket komiseri: — “Bize kıymet veriyor musunuz? Buna ticaret odası murahhasların dan memür olmıyan bir zat da şu mu kabelede bulunmuştur: — Sizler kendi İşlerinizde çok kıynıslli bt ver uzuvsunuz. Memleket sizden istifade et- mektedir. Anenk bulunduğunuz bu kongre - ler, daha Yazin husus! mahiyette olabilir... Uzun süren münakaşalardan son - ra Hakkı Nezihi Beyin raporu kabul edilmiştir. Kongre, bugün öğleden sonra tek- rar toplanarak ticaret odası kâtibi u- mumisi Vehpi Beyin raporunu müza- kere edecektir. Adliyede ; Cesedin esrarı Çırpıcı cinayeti te- nevvür ediyor Çırpıcıda boğazından iple bo- ğulmuş bir halde bulunan cese- din hüviyeti anlaşılmıştır. Ceset, tahminen elli beş yaşlarında bu- lanan Naciye namı diğer Inci isminde bir kadına aittir. Öğ- rendiğimize göre Naciye, zen- gince bir kadındır. Sekiz yüz li- ra miktarındaki parasını daima boynunda taşıdığı söylenilmek- tedir. Cinayetin bu paraya ta- maan ika edilmesi ihtimalleri kuvvetlidir. Müddeiumumilik dün cinayetle alâkadar olduğu zan- nedilen şüpheli bir adamı istic- vap etmiştir. Tahkikata ehem- miyetle devam olunmaktadır. Hayri Efendi berâet etti 1931 senesi Haziranının 28 inci günü gecesi bir cinayet hadisesi olmuş, bir eğlenti âlemi sırasın- da Şükrü çavuş isminde ihtiyar bir adam topuğundan ve karnın- dan yaralanarak ölmüştü. Vak- ayı müteakip tahkikat yapan adliye, eğlenti âleminde bazır bulunanlardan Hayri ve Sabri E£.leri katilden suçlu olarak mahkemeye vermişti. Uzun bir zamandanberi ağırcezada görü- len muhakeme, geçen celsede bitmiş ve müddeiumumi iddiasını serdederek suçluların cezalandı- rılmalarını istemişti. Maznun ve- killeri muhakemenin dünkü cel- | sesinde, çok kalabalık bir din- leyici huzurunda, sabahtan baş- yan ve beş saat süren uzun müdafaada bulunmuşlardır. Mah- keme heyeti saat 15 te müzake- reye çekilmiştir. Müzakere Üç Saalten fazla sürmüştür. Netice- de maktul Şükrü çavuşun, Sabri Ef. nin taarruza ve Hayri Ef.nin müdafaai nefsile başlıyan kav- gadan vurularak öldüğü sabit görülmüştür. Mahkeme, Hayri Ef, nin beraetine, Sabri Ef. nin de ölümle biten kavganın çık- masına sebep olduğu için 8 ay müddetle hapsine karar vermiş- tir. Sabri Ef, mevkufiyet müd- detini doldurduğu için serbest . id İki li 51 0 3 — VAKIT 29 Haziran 1932 — TEE -— SİYASE Tİ İlHoover teklifine göre *IYapılacak tahdidat Nedir ? Mister Hooverin teslihtı tahdit için vukubulan âni teklifi bütün dünyayı meşrul etmekte devam ediyor. Tek « lif, Cenevre konferansının Ee iş yapamıyacağına dair kuvvetli bir ka- naatin hükümlerma olduğubir sırada vukubulduğundaa ilk önce hayretle karşılandı. Cenevre konferansının ih- zari konferansı altı senedir teslihatı tahdit için bir program hazırlamakla meşgul olduğu halde bu altı seneyi intilâflar içinde geçirmiş ve nihayet işl konferansın kendine bırakmıştı. Konferans geçen şubatta toplan - mış, devletler tarafından muhtelif teklifler İleri sürülmüş, mütehassıs - lardan müteşekkil encümenler bu tek- lifleri tetkik ile meşgul olmuş ve kon feransa birkaç mühim fikir takdim edilmişti. j Fakat Amerikanın son teklifi kara da, denizde, havada vâsi mikyasla tahdidatı istilzam ettiğinden şimdiye kadar ileri sürülen bütün tekliflerin en mühimmidir ve tahdidat konferan- sında mevzuu bahsolan | kemiyet ve keyfiyet tahdidatını camidir. Keyfiyet tenlihatmdan murat dün- ya milletlerinin bazı silâh sınıflarını ilgaya karar vermeleri, yani asri mu- harebelerde tecavüze hadim silâhları ortadan kaldırmalarıdır, Bunlar ilga edilecek olursa bir mil letin diğer millete tecavüzü manasız bir iş olur. Hiç olmazsa o milletin bir muyaffakıyet Okazanmasına İmkân kalmaz. Çünkü tecavüz silâhlarınm il gasile beraber her millet hududanu tahkime ve müdafaa vasıtalarını İs « tikmale çalışacaktır. Bu fikir teslihatı tahdit konferan. sında taraftar kazanmakla beraber © nun kabul ve tatbikini temin edecek bir hareket vukubulmuyordu. Hoover programi da her milletin müdafaa kuvvetini arttırmakla bern - ber tecavüz kuvvetini nispeten tenkis etmektedir. Onun için tankların, kim- yeri harbin, büyük toplarım ilgasmı istiyor. Fakat tank, kimyevi harp, bü yük top tabirleri umumi mahiyette - dir. Mütehassıslarsa bu tabirler üze. rinde mütemadiyen ibtilâf o çıkarıp durmuşlardır. Mister Hoover keyfiyet tahdidatile iktifa etmiyerek kemiyet tahdidatırı da isihdaf etmekte ve bu suretle aske- ri masrafların tenzilini istemektedir; Kemiyet tahdidatmdan murat her. milletin kara, deniz, ve hava kuvvef- lerinin heyeti ümumiyesinden (o tenzi lât yapmaktır. Mister Hoover bütün dünya tesi hatının üçte bir derecesinde tenzilini istiyor. Bunun manası, ordu mevcutlarının. adedini, harp gemilerinin sayısını ve hacmini tenzil etmektir. Hava kuvvet lerine gelince Mister Hoover bomba taşıyan tayyarelerin ilgasını, havt bombardımanının men'ini istiyor. O halde kemiyet tahdidatınm €sa « sı, üçte bir derecesinde tenzilâttır, -| Acaba bütün milletler bu tahdi -, datı nasıl tatbik edebilirler? Her mil letin ihtiyacı diğerinden ayrı olduğuz na göre bu plân fatbik olunabilir mi? Amerikanın gene konferansta vu - kubulan bir teklifine göre, bütün ka-”. ra kuvvetlerinin iki muhtelif vazifesi vardır. Birincisi dahilde emniyeti mu hafaza hususunda zabıta o kuvvetine yardım etmektir. Müşkül noktalarm biri, bu kuvvetin miktarını fayindir. Fakat Amerikan moktai nazarına gö. re, sulh muahedelerinin mağlüp mil-, letlere tayin ettiği ordu mikları, bu vazifeyi ifaya kâfidir. Meselâ 65 mil. i yon nüfuslu Almanyaya 100,000 kişi İik bir ordu bırakılmıştır. Her millet de bu nispet düiresinde ordunun mik« tarınm tayin edebilir. İ Müstemlekeleri olan milletlere de biraz müsaadatta bulunmak mümkün dür. Harici tecavüzlere karşı kullanılan cak askeri kuvvetse ayrıdır. Mister Hoover de bunun üçte bir derecesin- de tenkisini istiyor. Donanmalara gelince, Mister Ho- over bu hususta Vaşington ve Londra muahedelerinin esas ittihazmı ve bu © sasa göre üçte bir derecesind tenzi « lât yapılmasıdır. Ni Gene bu teklife göre hiç bir mille. tin kırktan fazla tahtelbahiri bulun « mıyacak ve bunların hiçbiri 1200 tonu geçmiyecektir. İşte bütün bu tahdidat sayesinde önümüzdeki on sene zarfında bütün dünya iki üç milyar isterlin tasarruf edecektir. 5 Ji O.R. i Francıla fiatı yükseldi İ Belediye iktisat müdürlüğü dün zahire borsasında ekmekcilerden alman fiyatlar üzerinde tetkikat yapmış ve ekmek fiyatını ıbka ve francala fiyatım 13,5 kuruşa çıkarmıştır. Narh bu günden it» baren müteber olacaktır. el İd