29 Haziran 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r DOKUZÜNCU SENE No. 2925 ÇARŞAMBA 29 HAZiRAN 1932 İOAREHANESt: karçısında dııreı n&bsıst Telgraf; İstanbul Cumhuriye.t^ Posta kutusu: N° 246 , • Basmuharrlr : 22300 , T a h r l r mudürU : 2323Ş Idar» mUdUrU 2236S. Matbaa • 2047J| jj 1 3 Ayl.g. j 1 j 5 ABONE Ş ŞERAÎTİ T : ' | T O R K İ Y E T Ç I N ' HARİÇ * Seneligi j 1400 Kr. : ^ 400 Krl j lj yerde ~Nttshası her Kuruştur>«• IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIMMIUUIIIllllllllinilllllinil Cihan buhranı Önünde Türkiye """ uhran vergisine müzeyyel yeni bir lâyiha '"•»'»"'""' " •.•ıııni"»1««« Buhran kelimesinin psikolojik bir tesiri var: Karartıyor, gevşetîyor, sasırtıyor ve korkutuyor. Panik de • nilen maneviyat yıkıcı bir bozgun hâdisesi vardır ki orduların âf etidir. Buhran da onun gibi galiba mılletlerin sinirlerini bpzan oldukça kuvvetli bir arızadır. Onun içindir ki bütün dünyada buhranm izalesi maksadile emniyetin yeniden tesisi, yani bir defa bozularak hep bozulmakta devam eden maneviyatın düzeltilmesi lüzumu birinci ehemmiyet derece • aile ileri sürülmektedir. Herkes buhran fikrinin tesiri altında kaldıkça yarına ait umumî ,bir emniyetsizliğin herkesi şaşkm bir vaziyete sokmakta devam edeceğine şüphe yoktur. O kadar ki hiç bir sebebi olma. dığı halde milletler arasına her hangi bir suretle bir korku konulsa sim diki gibi şiddetli bir buhran tekrar meydan alabilir. Zaten şimdiki buhranm bir kısım sebebi maddî ise belki daha büyük diğer bir kısım sebebi de manevî âmillerdir. Buh. ranı yenmek için hayatın daha ziyade nikbin olan tabiî cereyanını iade etmeğe ihtiyaç vardir. Ara yerde tabiî millet ve memleketi hakL katen refaha gotürecek tedbirlerde asla kusur etmiyerek. Dünya buhranında Türkiye'imizin mevki ve vaziyeti nedir? Bu sualin cevabını Avrupa'dan kopup gelen ecnebilerden dinlemek lâzım gelirse bizim memleketimiz Avrupa memleketlerine nisebtle âtfeta cennet • tir. Çünkü onlar buhranın Avru . pa'daki sebep ve tesirlerini burada görmüyorlar. Görmemeleri de pek tabiidir. Çünkü Avrupa'da buhran daha ziyade sanayi buhranıdır. Zi rsat buhranlle takviye edilmif bir sanayi buhranı. Talnız Avrnpa'da 10 milyon kadar işsiz amele vardrr. Ziraat memleketleri ise atesler içindedrr. Bizde öyle buhran ile altüst ola. cak gibi vâsi mikyaslı sanayi yok • tur. Ziraate gelince biz hububat ziraati itibarile büyük mikyasta ihracatçı bir memleket değiliz. Diğer ziraî mahsullerimiz ise ne olsa az çok para eden mütenevvi şeylerdir. Bu sebeplerledir ki bizde buhranın Avrupa'ya benzer şekilleri yoktur, ve olmıyacaktır. Dünya buhran içinde kivranırken memleketimizin bundan bütün bütün tesirsiz kalacağını iddia etmek abestir. Fakat biraz dikkatle biz buh • ranı asgarî hadlerile geçirebilecek bir memleketiz. Eğer Türkiye buh. randan fazla rnüteessir olursa bunu kendi tedbirlerimizdeki noksan veya hatalara atf etmek doğru olur. Sırası gelmişken söyliyelim ki geçen sene bühassa Ege mıntakasını çok muztar vaziyetlere sokan tütün buhranı, en ziyade tütün ziraatindeki gayritabiî istihsal usullerimiz. den kuvvet almıştır. Tütün ziraatini kârlı bir iş diye rençber olmıyan vatandaşlarımız da tarlayı kiraliya rak ve ücretli ameleyi isleterek, bu yolda ihtiyar olunan masrafları ise şuradan buradan ağır seraitle te . darik ederek yapmağa koyulmuş Iardı. Bu şerait îçinde tütünün okkası o arizî müstahsile bir Iiraya ffla. lolsa saşılmaz tabiî. Tütün bir liradan yukarı fiat bulmayınca ise o anzî müstahsil harita ve pusulayı şaşınr tabiî. Hakikî rençberin kendi toprak Iarında kendi mesaisile istihsal ede. ceği tütünde daima hesap buluna • bilir. Bilhassa bundan sonra istih salde maliyet fiatınm mümkün ola. bildiği kadar azaltılması esastır. Şu umumî mülâhazalardan sonra memleketimizin içtimaî vaziyet ve tabiî kabiliyeti nazari dikkate ahnarak her hususta sistematik bîr iktisadî inşirah siyaseti takip edilmekle şimdiki buhranı hatırlara bile getirmiyecek büyük neticeler elde edileceğinde bizim şüphemiz yoktur. Türkiye'nin iktisadî inkişaf ve terakkisini tanzim edecek bir prog. rama ihtiyaç vardır. Bu program uzun tetkikler ile tesbit olunduktan sonra takibine geçilmekle memle ketimizin emniyet ve kuvveti kat'iyetle teessüs edilmiş olacaktır. Dün. ya buhranmdan biz ancak müessir ve müfit bir ders olarak istifade edebiliriz. YUNUS NADİ Buhran vergisi serbest meslek Asi Barzan Şeyhi Ahmet hükumetimize iltica ettî erbabma da teşmil ediliyor 2 aydır frak kuvvetlerine mukavemet Ikrazat, mevduat, hesabı cariler, esham, tahvilât faizle rinden de yüzde yarım nisbetinde vergî alınacaktır ları beyannameleri tahsil memurluklarına bildirmeğe mecburdurlar. Bildirmiyenlerden 100 lira • dan aşağı olmamak üzere hafif para cezası alınacaktır. Umumî, mülhak, hususî büt • çelerle idare olunan daire ve müesseselerin iskonto ve faizleri, ticarî hesabi carileri, 21 temmuz 931 tarihli ve 1860 numaralı mu amele vergisi kanununun C fık rası mucibince vergiye tâbi muameleler, sefirler, ecnebi mümes • siller ve konsoloslarla maiyyetlerine yapılacak tediyat (mütekabiliyet şartile) bu vergiden istisna edilmektedir. Kazanç vergisi kanununun IIIIIIH.IIIIIIIIIIIHII ıııuu ımuHK ı.n.Hm..m..Him,mıımm,m..n.,.m.,.mm ......n..ı. , •iiH........Huı...n., mmKnmMLııııııı ımtı ı ı jfLmım...... .n.r.ı.ı............n.M.liH.ı m .HHHI H.Um.HmmfE..iHM.ll.ı.Iıı.mıı. numum eden sergerde bize teslim oldu Cenudi Kürdista'ın asiret reisi oIup Irak hükumetine karşı isyan ettiğinden Irak ordusu ve tngiliz askerî tayyareleri tarafından sıkıştınlan Seyh Ahmed'in teslim olduğunu Ajans haber vernüstî. Son posta ile gelen Londra gazeteleri Şeyh Ahmed'in yüz kadar mü sellâh avenesile Türkiye hudut nrahafızlarına teslim olduğunu bildh* • mektedirler. Taymis gazetesinin Bağdat muhabiri 24 haziran tarihi ile çektiği bir telgrafnamede Şeyh Ahmed'in teslimi hakkında fu taf»Q&b vermiştir: «tngiliz tayyareleri tarafından mütemadiyen bombardıman edilerek Kürt'lerden tahliye edilmif araziyi son dört gün içinde Irak ordusu ifga! ederek Barzan Şeyhmi tamamen çember altına almıştı. tngiliz bomba tayyareleri Şeyhin tepesmde idi. Bu suretle sıkıştınlan Barzan Şeyhi yüz kadar avenesi ve iki kardeşile bir Irak Kudü&unda askerîerimize tetiim ola» {Mabadl 4 üncü sahife&b Barzan Şeyhi Ahmet Ankara 28 (Telefonla) Hükumet iktisadî buhran vergisine müzeyyel bir lâyiha hazırhyarak Meclise göndermiştir. Bu lâyihanın esaslarına göre eshamı umumiye faizleri, tahvilât faizleri, hazine bonoları faiz ve iskontoları, bilumum ikrazat, mevduat emanet ve hesabı ca • ri faizleri yüzde yarım nisbetinde iktisadî buhran vergisine tâbi tutulacaktır. Türkiye dahilinde bulunan medyunlara ait bu gibi tediyeler ecnebi memlekete yapılmıs olsa da vergiye tâbi olacaktır. Bu gibi işlerle raeşgul müesse • seler 15 gün zarfında yapacak 1038 numaralı kanun ile muaddel 3 üncü maddesinin 3 üncü f ıkra sında yazılı serbest meslek erbabından doktorlar, diş tabipleri, baytarlar, avukatlar, mühendis ler, mimarlar, mütehassıs ve mütavirlerden tahakkuk edecek ka zanç vergisinin üçte biri nisbetinde buhran zammı alınacaktır. Bu gibi meslek erbabı hakkındaki hüküm 932 kazanç vergile rine de şamil olmak üzere 1 ha ziran 932 tarihinden ve diğer hükümler kanunu neşri tari hinden müteber olacaktır. Tahakkuk edecek vergiyi vermiyenlerin borcu tahsili emval kanununa göre tahsil edilecektir. Fransa istemekte, Almanya vermemekte israr ettiklerinden inkıtaa intizar ediliyor Fransa dünyanın Başına belâ kesildi Lausanne 28 (A.A.) Fransız ve Alman heyetlerinin aktetmiş ol dukları içtima hitammda aşağıdaki tebliğ nesredilmiştir: tçtimada Almanya Maliye Nazırı, tamiratın ilgası lehindeki esbabı ve ayni zamanda Avrupa'nın ihyası için derpU etmekte olduğu ilk ted • birleri izah ve tesrih etmiştir. M. Von Papen, Maliye Nazırının beyanatını umumî noktai nazarları tefsir ve ikmal etmiştir. M. Herriot zarurî addettiği itirazî kayıtlan dermeyan eylemiştir. Mü zakerata çarşamba günü saat 10 da devam edilecektir. M. Makdonald'ın bir teşebbüsü Fransız heyetinin Bu akşam ak tedeceği heyeti umumiye celsesinde Fransız cevabmın metni kat'î surette tesbit edilecektir. Diğer taraftan tngiliz Başvekili pek muhik olarak Fransız'Iarla Alman'lar arasında bir mukarenet tesisi için çalışmaktadır. M. Makdonald öğle vakti, bera • berinde Maliye Nazın M. Neville Chamberlayın bulunduğu halde M. Herriot, M. Germain Martin, M. Von Papen ve M. Von Krosigk'i bir arayB toplacniftır. Lozan konferansında son Fen âleminde Mühim bir kesif söz bügün söylenecek! Hastalıklar kolay ve kat'î olarak teşhis edilebilecektir Bundan iki sene kadar evvel orofesör Cremonere, vücudü teşkil e den hüceyrelerin ve kanın kendilerine mmhsns bir ziya hüzmesi neşret tiklermi ve bu ziyayı bir takım aletlerle bir yerde hıf zetmenin mümkün olduğunu keşfetmişti. Son zamanda bu keşfi daha ileri götüren profesör Reche isminde bir Alman âlimi hastahklarm teshisinde, fen âleminı hay. rette bırakan neticeler istihsaline muvaffak olmuştur. Alman âliminin bu keffi sayesinde vücude arız olan bütün hastalıklar, fennin gözüne, (Mdbadi 4 üncü sahifede) KENDl KENDİMİZt TENKtT: Uç gün daha kaldı 932 güzellik kraliçesi önümüzdeki cumartesi günü intihap ediliyor Kraliçe için pek çok Hediyeler hazırlandı Güzellik müsabakamıza üç gün kaldı. Nazlanmak tabiî âdeti olan güzellere kışm icra edilen müsabakada yaptıkları gibi, iş isten geç . tikten sonra müracaat edecek yerde, şimdiden kaydedilmelerini tav. siye ederiz. Müsabakamız, cumartesi günü, saat 4 te, idarehanemizde haf i ola rak icra edilecektir. Müsabakaya giren hanımlar, kendilerine verilecek numaralarla hakem heyetine takdim olunacaklardır. Kraliçe intihap edilenden maada diğer ha . nımların hiç birinin isimleri ve re shnleri gazetemizde intisar etmiye. cekth*. Binaenaleyh kaybedersem herkes duyar, izzeti nefsim kırılır, endişesine mahal yoktur. Son hakem heyetine dahil olan zevatın ayrıca davetiyeye intizar etmeksizin o gün saat dortte İdare lllllllllllllllll lllllllllllll Ekmek ve fırın Şaşılacak şeydir ki İstanbul'da hâlâ bir çuval undan kaç ekmek çıkacağı hallolunmuş bir mes'ele değıldır Bu nun sebebi galiba fırının çokluğundan ve bu çok fırınlarm bir çoklarmda ekmek imalınin muhtelıf marifetli usul lere tâbi olmasından ileri geliyor. Her yiğitin bir yoğurt yiyişi olduğu gibi zâhir her fırıncının da bir ekmek pışınsı var. Fakat bunun kadar şaşılacak bir madde de Istanbul'daki ekmek fiatlarıdır. Bu senenin mahsul vaziyeti buğday fiatlarını yükseltti. Ona tebaan bittabi ekmek fıatlan da yukseldı. Fakat garip bir hâdıse olarak Beledıye ekmeğe meselâ 9 kuruş nerh koyduğu zaman şehrın bir çok taraflannda 8 kuruşa dahi ekmek satıldı. Bu hâdıse bu şehirde ılk defa olan bir macera deînkıta tehlikeleri ğildir istanbul'da ekmek fıatı daıma böyle mutefavittir. Paris 28 (A.A.) Echo de Paris Halbuki hususıle buğday borsada gazetesinden: satıldığına gore ekmek hatında bu fark «M. Herriot'nun telâffuz etmis olduğu kuvvetli sözlerden, mumailey asla gbrülememek lâzımdır. Bunun muhin Fransa'nın asgarî metalibini ka teaddıt sebeplerınden bir tanesı şu olsa gerektir Istanbul'da sehrin ıhtıyacın bul ettiremediği takdirde müzake • dan fazla fırın vardır. Biz saymadık ama ratı katedebileceği istintaç oluna sayanlar İstanbul fırınlarının 225 e kabilir. Alman'lar da Frensa hükumeti dar çıktığım söyleTİer dururlar. Bu fıtediyesi lüzumunda ısrar eyledik • nnlar içinde beş çuvala kadar un ıslı İPri tamirat için bir rakam tesbiti id yen fırınlar vardır, ve bu kadar buyuk d<asmda devam edildiği takdrde mü bir şehrin hakikî ihtıyacına cevap verezakeratın kat'a amade bulunuyorlar. cek bir tek fennî fırın dahi yoktur. Fınn çokluğunun ekmek fıatını mü Franstz gazetelerinin mütalealart tefavit kılacak manfetleri olacağını kaParis 28 (A.A.) Petit Parisien bul etmelidır Fakat daha acısı o de divor ki: ğildir Fırın çokluğu ekmek fıatını mutFransa. kendisini son dpkikayı beklemek tehlikesîne maruz birakamaz. laka bir kuruş fazla yapar. istanbul'a M. Von Papen'in düsünmek için da 225 değıl, adamakıllı 25 fırın bile faz ladn. Fırın çokluğundan okkada bir ha 12 saat vakti vardır. Fransız'lar kuruş fazla fark senede ne yapar bilir her seyi tartmıslardır. misınız? Tam 1,440,000 lira. Yanlış Le Journal dünkü Alman izah okumuyorsunuz: Tam bir milyon dört namesinin şayani dikkat bir rücu ol yüz kırk bin lira. Istanbul'luların cepleduğunu beyan etmektedir. Bu izah rinden çıkıp giden bu paıa ile tstan • name, ağır bir lâtifedir. M. Herriot' bul'a 25 tane değil, 125 tane fennî fırın nun çarşamba günü vereceği cevap yapılabihr! son derece vazih olacaktır. Cenive gartnda Wr sigara ve ptpo keyfı. M. Makdonald ve M. Herriot « Biz Almanya ile Avrupa'nın vaziyetini anlatnak ve bunların ihyasma istirak etmek hüsnü niyetile Lozan'a geldik. Fransa, Almanya'yı iktîsadî bir inhitat içinde tutmak arzusunda değildir. Fransız tezi, Balle mütehassıslarının raporlarına istinat et • mektedir. Maamafih bugünkü içtimam her iki tez arasında bir mukarenet vücude getirdiği hissfne sahip olmadığından vazifem, bana çarşamba günü vereceği etraflı cevaba intizaren şîmdi sarih ihtîrazî kayıtlar serdetmeği âmir bulunmaktadır.» <wo GüteUİk Kraliçesi inühabtndan bir intiba: Birinci, iktnd ve uçüncü güzeüer, intıhaptan sonra hanemize tesriflerini rica ederiz. Lutfen sahifeyi çevirinia lllltlillllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllillMir Gazi'nin en güzel resmi IIIIIHIIIIIIIIIMIMIIIIItllUllimiMIIMIIIIIIIIIIIIIIMIIIIlllllllllinilll Çallij yüksek bir san'at eseri hazîrlıyor Güzide ve O|| şatosunun bahçesînde Franstz Başvekilı M. Herriot, Alman Başvekttl V03 Papen'e sigara ikram eiiyor tngiliz mehafilinde tngiliz Basvekilinin bu maksatla her çareye bas vuracağı soylenmektedir. Mumaileyh bu maksatla Lozan'da ikametini temdit etmeğe hazırdır. Çünkü muma • ileyhin niyeti 5 temmuza doğru Londra'ya dönerek Ottawa konferansma gidecek olan tngiliz heyetine tali mat vermektir. M. Heriot'nun beyariatı Lausanne 28 (A.A.) Alman nazırlarının tezini reddeden M. Her riot sunları söylemistir: üstat ressamı mız Çallı tbrahim , bh* müddettir, Bü. yük Gazi'mizm portresini yap mak için çalışıyordu. öteden . beri Gazi'nin dahi şahsiyetine yaraşır bir san'at eseri vücude getirmeği esaslı ve özlü bir emel bilen ressam; son günlerde tablosunun ana hatlarını teba rüz ettirmiş gL bidir. Bilinen bir hakikati tekrar etmek lâ • zım gelirse tek bir mana ile bu memleketin her pstat san'atkdr çaUt IbraMm Bey Gazt Hz. tUn portresfnV şeyi olan Gazi . 4V nin bugüne kahaztrlamakla me$gul dar millî bir fırçadan çıkmış bir ayn bir hususiyeti haizdir. «Gazi>\ resmi yapılmıs de ğildir. Ecnebi bir diye tanılan hudutsuz âlemin bütün j ressamm hazırladığı tablonun muhava ve havassı, hüviyeti «Gazi porvaffak olmus bir eser olmadığını da tre> sinde ifadeli bided mana olmus. söylemek isteriz. tur. Çallı'yı şimdîden tebrik e t j lâzımdır. Çalh'nın tablosu Im hifaarla da