3 Mayıs 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

" — 4 — VAKI13 MAYIS 1932 mem Şehir Meclisinde Iki Mühim Mesele Hayat pahalılığı karşısında belediye ne yapıyor, ne yapmalıdır? İstanbul umum! meciği dün Sadet- tin Ferit beyin riyasetinde İki uzun ve mühim celse aktetmiştir. (Birinci cel sede kavanin encümeninin bir mazba-| tası üzerinde âleni mahiyette müna -, kaşa cereyan etmiştir. | Mesele şudur: Daimi encümen, talimatnâme yap- mak selâhiyetini haiz midir, değil mi- dir? Evvelce ihtilâfı omücip olan bu meselenin kendisine (o havale edilmesi zerine kavanin encümeni tetkikatta| bulunmuş, şu neticeye varmıştır; Ta- lİmatname yapmak selâhiyeti doğru - dan doğruya umumi meclise aittir, an cak belediye emir ve yacakları daimi #ncümence tayin edilebilir. Emin Ali, Avni beylerin ve Nakiye hanımın iştirâk ettikleri münakaşalar da belediye emir ve yasakları madde halinde tesbit edildiği taktirde tali -| matname mahiyetini alıp alamıyacağı| ve aradi tedahül olup olamıyacağı ko-! nuşulmuştur. o Umumi heyet mesele! yi kavanin encümeninin mazbatasını aynen kabul etmek; suretiyle hallet. miştir. Sehir rehberi ne oldu? Tevfik Amir beyin geçen celseler- den birinde vermiş olduğu süal takri-! rine makam namına belediye reisi »u- avinlerinden Nuri bey cevap vermiştir. Tevfik Amir bey şehir rehberinin ne olduğunu sormuştu. Verilen izahattan Anlaşıldığına göre şehir rehberinin! Istanbula, Beyoğluna, Kadıköyüne, tüccarlara döviz vermekte ve her hafta verilen dövizlerin bir- listesini merkez bankasına tevdi etmekteydiler. kararname bu mu- ameleyi de bankalardan almış ve badema makbuz mukabilinde döviz verilmesi işini kambiyo murakabe heyetine vermiştir. —. Dün kambiyo murakabe heye- ti bankalara bir tamim göndere- rek bu muamelenin tamamile murakabe beyetine intikal” etti- ğini bildirmiş ve öğleden sonra heyet bu işlerle de meşgül ol mıya başlamıştır. Dün merkez bankası Istanbul şubesinden bu hususta malümat istiyen bir muharririmize karar- namevin kendilerine henüz tebliğ edilmediği ve ancak tebliğden son- ra izahat verilebileceği beyan edilmiştir. Bu sene buğday mahsulü az fiatlar yükselecek ! Harici ticaret ofisi tarafından yapılan tetkikat neticesinde bu sene Avrupada kışlık boğday zeriyatı henüz bitirilemediği hal- de bu güne kadar toplanan ma- lumata göre yeni sene Avrupa boğday isihsalâtı geçen seneye nazaran daba eksik olacaktir. Garbi Avrupanın zeriyatı, faz- la kış dolayısile hasara uğradığı gibi Almanya, Lehistan, Çekos- lavakya, Avosturya ve macaris- tanla Bulgaristanında zeriyatı kısmen basar görmüştür. Amerikadan alınan remi malü- mata göre 1932 senesi boğday rekoltesi 458 milyon Bovasso ©- larak tahmin edilmektedir. Halbuki 1931 senesinde 787 Bovassoydu. (Bir Bovasso 13 lit- redir) Bu vaziyetler karşısında ö- nümüzdeki sene boğday fiyatla- rının yüselmesine intizar edilmek- tedir. Bir Nisanda bütün dünya boğday stokının 595 milyon Bo- vasso olduğu tesbit edilmiştir, izmirden ihracat Son hafta zarfında Izmir mın- takasından 1183 kilo afyon, 46,383 kilo pamuk, 10,071,930 kile palamut, 204,799 kilo tütün 667,750 kilo üzüm ihraç edil- miştir. a”. — bir kısım adalara ait mühim kısmı bi. tirilmiştir. Diğer taraflar da hitirilmek üze - redir. Harita ve saireler yapılmış - tr. Şimdi tab'ı için tahsisat verilmesi lâzımdır. - Aneak rehber basıldıktan sonra satılacağı ve şoförlerin ve em - salinin satm almalarmı da (mecburi tutulacağı için masraf derhal çıkacak. tır. Binaenaleyh konulacak tahsisat bütçeye yük olmıyacaktır. Bu mevzu üzerinde Avni, oİsmall Sıtkı, Tevfik Âmir'beyleri söz aldı - lar, Sadettin Ferit beyin teklifi üze - rine makamın rakamla ve müsbet tek- lifle gelmesi ve o teklifin bütçe encü- menine gönderilmesi kararlaştırıldı. Tetkiki hesap encilmeni na istiyor ? İkinei celsede (o Darülücezenin 33n| senesi hesabı kat'isi hakkında tetkiki| hesap encümeninin hazırladığı rapor okundu. o Mazbata muharriri İsmail Şevket bey izahat verdi. Tetkiki hesap encümeni şunları İs- tiyordu: 1 — Hesabm taatiki, alikadarların tebin edilmesi, 2 — Derlilâceer variliakının cibayeti bu- sununda daha fazla flanliyet gösterilmesi, 8 — Darbilâcemdeki | çocuklardan tahsil cağma gelen 61 yavrunun şehir yatı mektebi- ne yerleştirilmesi. 4 — Darülücerede kalacak asormal ç6 - cuklara nit atelye hasılitnm İleride kendile- rine bir sermaye teşkil etmek üzere bu çocuk! tara tahini, 5 — Darüilâerzedeki kreşi pek mükem- mel bir hala getirmiş olan doktor Ali Şükrü beyin oradan istifa ettiği teessrle öğrentimiş tir. Şimdiye kadar olan mesalsinden dolayi kendisine teşekkiir edilmesi (oo ve mümiinse| vazifesine avdelinin temin olunması. Valinin cevabı Ismall Şevket beyin bu izahatinden sonra Vali Muhiddin bey cevap yerdi: — Darüldcezedeki (tahsil çağına! girmiş çocukları alıp okutmak vazife. mizdir. İnönü, Hâkimiyeti milliye ve Dumlupınar yatı mektepleri bu sene Maarif vekâletinden vildyete devre - dildi. o Bunlardan ikisinin idaresini birleştirdik. o Bu mekteplerde okuyan başka vilâyetler yetimlerinin masraf. larını o vilâyetler verecekler. o Bizde Darülâcezedeki tahsil çağına gelmiş çocukları ders senesi başında buraya alacağız, Yatı mekteplerinin bir tans si de Trahomlu talebeye mahsus has- tane — mektep — vaziyetindedir. Onu da islâha çalışıyoruz. Ali Şükrü bey Haseki kadın has. tanemizin çocuk polikllinik şefidir. 1- ki yerde vazife görmesine şeklen im - kân yoktur. Çekilmesi bundandır. Varidatın tahsiline gayret sarfe - dilmektedir. Geçen sene biraz fazla ol- ması fevkalâde sebeplerledir. Ben A- mar sırkı ve Yunan opereti geldi, çok İş yaptılar, vergisi O© nisbette oldu. Darlilâcezede kalacak olan çocuklar &normal olanlardır, bunlardan büyük bir şey beklenilemer. Öylece işgal e - dilmeleri ve zevkiyap olmaları esba - bının temini için kendilerine halı ör - mek ve saire gibi bazı işler yaplırıl - makta devam edilecektir. Bu çocukları, ne 'apmak e istiyoruz y* Ş Beykoz azası Sadi bey Üarülâceze- deki çocukları Yatı “mektepleri gibi ne çıkaracağı belli olmıyan yerlerde yer- Jeştirmekten ziyadö san'at mekteple- rine koymanin'd#ha”faydalı olduğunu söyledi. 1 Tevfik Salim Pş. geçen seneler teşek kül eden heyetlerin Darülâcezede tet- kikat yaparak verdiği raporlarda gös- terilen eksikliklerin ne suretle telâfi olunduğunu sordu, Darülâcezedeki ço- cuklarm velisi vaziyetinde olan beledi! yenin bir işe girinciye kadar bunlarm hayatını tanzim etmek vazifesi oldu- ğunu ilâve etti. Vali Muhiddin bey; geçen sene gö- rülen ve bildirilen eksiklerin hepsinin tamamlanmasma çalışıldığını, bunlar) hakkında ayrı bir celsede madde mad- de izahat vereceğini söyledi. Nakiye hanımın sözleri Daimi encümen azasmdan Nakiye hanım gerek Dârülâceze, gerek Maa - rif müdürleriyle görüşülerek barı $8- killer tebellür ettirildiğini, 982 bütçe sinde masraf konmadan bunların te min olunacağını söyledi. Bu isahata nazaran bir günlükten iki ye sına kadar çocuklar kreşte, iki yaşımdan âörü yaşma kadar olanlar Darülâcezedeki hsasi binada bir mürebbi veya mubassır tarafından bakılacak. o Dört yaşmdan altı yaşıma kadar olan çocuklar ans mektebine konulacaklar, altı yaşından sonra da yakı mektebine veri- iecekinr. o Anormal çocuklar Dertlâensedeki Acezenin tabi olduğu hayata tabidirler. Nâkiye hanım sözlerine şu suretle devam etti: — Bu çocuklar lk tahsilden sonra! ne olacaklar? Bir yaşında kendisini sinei cemiyete vermiş çocuklar on beş yaşında himayesiz mi bırakılacak? Bunların içinden yüksek istidat ve 26- kâlar yetişebilir, Yatı mektebi, san'at; mektebi bu ihtiyaçlara cevap verebile- cek midir.? Bunların içinden istidat ve sekdsı görülenler oDarülşefekanın malıdır. Bu müesseseye her sene yardım ediyo- raz. O da ilk tahsilini bitirmiş, yetiş- miye mütait anasız, babasız yavruları- muzı almalıdır. Geçen senö yapılan nizam- nâme ne oldu? Nakiye hanımdan sonra söz almış olan Refik Ahmet bey şunları söyle di: — Reis beyefendi, meclis salonunu dolduran heyecanlı hava / İçime tatlı bir ürperti veriyor , Istanbul halkini dsil vicdanına, İstanbul halkı müşessillerinin necip tahassişlerine teretimin olan bu he - yecan, şefkât g0 sergi ifadesidir. Bu samimi tezahürü sevinçle kaydetme - den geçemiyeceğim. o Müzakeremizin muhass&lası salohunhavasını dolduran böyle tatlı bir heyecandan ibaret bile olsaydı, bunu milessese için gene merx nuniyetle telâkki ederdik, Fakat bu güzel heyecan içinde muhtelif ağız - lardan ortaya konulan be cevap İs - tiyen, müsbet süaller vardır. Darüld -| cezedeki çocuklar muhtelif yaşlarda nasıl idare edilmelidir? Ani& mektebi- ne mi konulmalıdır, yatı mektebine mi, Sanayi mektebine mi? Bdnldrı bura - lara kim yerleştirecektir, mektepten ye sonra bunlar ne olacaklar - RP. i Bu milessesedeki çocukların en bii- yük mahrumiyetleri olan sevgi eksik. liği nasıl temin edilecektir? Bir takım feryat halinde olan #üaller ki, arka - daşlarım beldgatla ifade buyürdular. Reis beyefendi, hafizam bendenizi maziye çekiyor. Bu salonun duvarları, geçen senenin bu aylarında gene böy- le bir celsede, Böyle bir müzakereye ve bu kabil süaliöre mâkes olmuştu. diye hatırlıyorum. O zamanki müza « kerenin neticesi buradan bir encü .*n ayrılması, o encümenin uzun tetkik ne ticesinde Darlilâceze için yeni bir ni - zamname hazırlaması oldu. Bugün Dariilâceredeki kimsesiz çocuklar ka-| dar merhamete ve alâkaya mühtaç 0- lan o nizamname, dosyalar arasından çıkarılıp hayata karuşturulmak inti- zarındadır. Bugün ortaya konulan siü- allerin hepsinin iyi, kötü cevapları o nizamnamede pardır. Paşa, Hima';e komitesinin ne yap- tığını soruyar; (Himaye komitesi ge- çen sene (o son celselerinden birinde alelfeur teşkil edildi, fakat nızamna- me projesinde bu komiteye tevdi edil miş olan vazifelerden hiç biri o heyete verilmedi. Himaye komitesi, azasının necip ve selim hissinin çizdiği yol- da yürüyor. o Fakat bu heyet için dü. şünillen daha pek gok mühim ve €sas- hı vazifeler vardı. . Bunlar © projede tesbit edilmişti. o Bugün yeniden tai lı bir his ve heyecan (o sevkiyle güzel Türkiye - irak - İran © Darülacezedeki Çocuklar Ne Olacak? Kral Faysal Iranı niçin ziyaret etti? Ziyaretin hedefi iki memleket demiryoll#" rını bitiştirmek v vücude getirmektir | CTaymis) gazetesi Irak krah Faysal Hazretlerinin Iran ziyaretinden bahseden bir baş makalesinde ziyaretin bedeflerini de izah etmektedir. Taymise göre bu ziyaret, yal- nız merasimden ibaret değildir. Kral Faysalın başvekili Nuri Sait paşayla diğer hükümetler- kânının ve İranın Irak sefirinin refakat etmeleri iki taraf ard$in- da bazı mühim meseleleriu#yö- rüşüleceğini ifade eder, Bu me- selelerin birincisi demiryolu me- selesidir. Takriben bir sene ev- vel irak hükümetiyle Irak Petrol kumpanyası oarasında cereyan eden müzakereler neticelenmiş ve Gergük petrol menbalarından bir. petrol borusunun Akdenize temdidi kararlaştırılmıştı. Suriye gölünden geçecek bu boru bir demiryolunun da inşasını icap ettiriyordu. Iranlıların Hazer deniziyle Bas- ra körfezi arasında yavaş yavaş uzattıkları demiryolu hattını bu hatla birleştirmeyi düşünmemiş olmaları muhtemel değildir. Bu sayede İranlılar Akdenize daha kısa bir yoldan varabilirler. Bu hat (Tibriz - Culga - Batum) de- neticesi olacaktır. güzel şeyler konuştuk, gene enelümen-| nı sormuştu, (o Muhiddin bey Tü ler teşkil edip, gene bir taraftan unu-| müteallik olan bu meseleleri “uni tulacak raporlar ve nizamnameler pti, malümatla halle kakmanın insanı yapacağız? Halırıma gelen mülâhaza şudur: Müzakere ettiğimiz raporun tetkiki he saba müteallik noktasını tastik ede - lim. Fakat o nizamname projesii de artık uykusundan uyandıralım, 1:“n - de galiba istifade edebileceğimiz şi) - ler vardır. Avukat İsmail Şeket bey — Arka - dâşımın kavanin enciümepini o hedef kilan ve biraz da itaba benziyen... Refik Ahmet — Estafurullâh... Jsmali Şevket bey — Hitabına arı cevap edeceğim. Kavanin encümeni o nizamname projesini telkik etmiş ve üzerinde tevakkuf edilecek, hukuki tet kikat ierasına lâzum gösterecek, bel - ki hukukt mahzurlar tevlit edecek ma- hiyeti haiz bulmuştur, Nizamnameyie talimatnameyi birbirinden ayırmıyan o projenin milessese için tayin ettiği hukukt şekil pek kabili kabul görül- müyordu. Müesüesedeki çocukların fikri ve terbiyevi idarelerine ait ayrı bir müs- veddeden bashediyorlarsa © da bize gelmemiştir. Kavanin encümeni kararını bildirecek Refik Ahmet bey İsmail Şevket be- ye cevap vererek, ayrı bir müsvedde olmadığımı, projede hukuki cihetler - den ziyade idari ve terbiyevi kısımlar bulunduğunu, bunlarm konuşulması - nm faydalı olacağımı söyledi. Sadettin Ferit bey, kavanin encü - meninin reisi olmak sıfatiyle cevap ve- rerek, encümenin bu nizamname hak - kındaki mütaleasmı (bu devre içinde mutlâka bildireceğini söyledi. Tetkiki hesap encümeninin raporu kabul edil. di. Doktor Ali Şükrü beye (o Kreşteki mesaisinden dolayı teşekkür edilmesi- ni istiyen bir takrir okundu, “Pek mu- vafık,, sesleriyle kabul edildi, Hayat pahalılığı karşısında Vali Muhiddin bey Etem İzzet ber tarafından geçen celsede verilmiş olan bir takrire cevap verdi. Etem İzzet bey hayat pahalılığı karşısında beldi- yenin havayici zaruriye fiyatlarmı in- dirmek için ne yaptığını, ne yapacağı. tarafından Fransızca sözlü. e iktisadi tesanüt | miryoluyla (Karadenize var” ha”tan daha çok kısadır. Sonr bu bat kâmilen Sovyet arâsisi” den geçiyor. Iran ricâliyle Irak ricalinin gö rüşücekleri daha başkâ roki lar da vardır. Ağlebi ihtimal yi taraf her şeyden fazla iki meselelerle alâkadar olacakls” dır. Gerçi son zamanlarda şeri devletler arasında sırf siyasi mf” hiyette bir takım itilâflardaf bahsedilmiş, Türkiye Irak, Irsf ve Afganistandan müteşekkil bif blok vücude getirileceği söyle miştir. Bunlar daha fazla hayal mahiyette olan şayialardır. Hali hazırda Irakla Iran ar# sında #iyasi veya askeri ii lar akti mümkün görünmez. Bor" dan daha mühim bir nokta Ira Türkiye ve Irak devletlerini mütekabil ticari münasebeti: takviyeye, muvasala vasıtaları! ıslaba çalışmaları ve dostane bif surette © yaşamalarıdır. Siyasi bloklarm devri de gelecektir. F# kât ileride garbi Asyada yap" lacak itilâflar ve ittifaklar, bi” gün başlıyan iktisadi tesanüdüf ış neticelere ismi edebileceğini söy! İktisat müdürünün bu meselelere vap teşkil eden bir raporunun da bastırılıp dağıtılacağmı ilâve t. Etem İzzet bey süalinde israr rek ihtisasa müteallik” ilim ciheti ayrıca konuşulmasını, fakat takı de kanunlar dairesinde bugün yapı”) bilecek işlere temas ettiğini, teşkilâtmm vazifedar olduğu nokt” Jar üzerinde lâyik olduğu ehemi le meşgul değil gibi göründüğü kahve, şeker ihtikârı başladığını mon bulunmadığını, bunların konltf jan meselesi olmakla beraber biraz takip meselesi olduğumu, belediyef” iktisadi koruma konununun verdiği 4 zifeleri yapmadığını, bütün teşkilât" seferber edilmesini, ticaret mn” müdürlüğiyle birlikte çalışıp bu #* nunun ahkâmmın yerine getiril: söyledi. Muhiddin bey cevap verdi? — Bükümler çok umumldir. Ben aynı şekilde hareket ederek hayel * cuzdur, ihtikâr yoktur, belediye 1? kildtı vazifesini yapıyor, limon, h8'* yici zaruriyeden değildir ve nihal mesele her zaman ortalığı ucuslali, değildir, dersem, nasıl anlaşacal” Bu malümatı umumi meselesi deği dir. Bunlar arz denilen meselei | yenin zimninda toplanmış mesel “r. Raporda bunlar tetkik edilmi geldiği zaman görülecektir. Amel tice kararını vermek de sizin elinizi” dir, * Münakaşa uzayacaktı. Fakat riyetin zayıfladığı görüldü, çar günü saat on dörtte toplanılmsk re içtimaa nihayet verildi. Kadıköy Süreyya sinamesini” $ mayıs perşembe gününden şev” Sarı odanın esrar Hüguette ex Duflos Rolond To