9 Mart 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3
; kabiliyeti Çeeesil Oo Günün Haberleri İmtihanlar Telefonda F azlalık “Bugünkü Türk © Parası üç sene Evvelki değildir almıştır. Binaenaley milli parayla day ve alelumum eşya fiyat- lan arasındaki nisbeti tayin eder- ken paramızın mahiyetinde hasıl olan bu esaslı değişikliği nazarı dikkate almak mdır. Paramızın bugünkü kıymeti hakkında daha açık bir fikir edinebilmek için üç sene evvel ki vazıyeti bir kere düşünelim: ÜÇ sene evvel paramızın kıymeti sabit değildi. Her sene bu kıy- met altın esasına nisbetle yüzde On derecesinde azalıyordu. Bu azalış bütçemizin kiymeti- hi de sarsıyordu. Çünki üç sene €wwel yekünu 200 milyon İira olan umumi varidatımız hakiki iştira kabiliyeti itibariyle ancak 180 milyon lirayı temsil edi- Yordu. Binaenaleyh üç sene ev- vel 200 milyon liralık O bötçe hakikatte (180 milyonluk bir bütçe demekti. Tabiidir ki pa“ Famızın kıymeti fi'li surette tes- bit edilince bu vâzıyet tamamen aksine dönmüştür. Çünki bütçe- mizdeki varidat rakamları da artık yüzde on nisbetinde tarhı İcap eden birer kıymet değil, tâmamen altınla ifade edilebilir kuvvet almıştır. Paramızın kıymeti tesbit edilmekle iştira en aşağı yüzde on derecesinde yükselmiştir. Fakat paramızın vazıyetinde İyiliğe doğru hâsıl olan bu te- havvöl yalnız kıymetinin #i'li olâ- rak tesbit edilmiş olmasından ibaret değildir. Alelumum eşya fiatları piyasada az çok farklar- la tenezzül — etmiştir, - Buğday, Zeytinyağı, süt, tereyağ, et ve- saire fiatları düşmüştür. Bu su- Fetle vukubulan fiat tenezzölleri vasati hesapla en aşağı yüzde mi olarak kabul edilebilir. halât eşyasında da bu tenez- zül vardır. Eşya fiatlarında umumi olarak vuku bulan bu tenezzül milli pa- kiymetinde ve | Tamızın kıymetinde aynı nisbette | tereffudan başka bir şeymi- | dir? Demek oluyor ki milli para- mizin kıymetini bir kere tesbit edilmekten dolayı *, 10 nisbe- tinde; bir kerede eşya fıyatların- da görülen tenezzülden dolayı * 20 derecesinde artmiş oluyor. İ suretle bugünkü milli para- ' ELE MM Mahmut Nedim Bey (Son Yemen valisi ) Florya plâjı Belediyeye mi, hususi eşhasa mı alt? Florya plajının denizden dol- ma olduğu cihetle belediyeye | ait olduğu yazılmaktadır. Halbuki (o burasının vaktile emlâki milliyeden olduğu ve bi- lâhare Defterdarlık tarafından satılığa çıkanlarak parça par- | ça muhtelif eşhasa geçtiği işaret edilmektedir. Satış muamelesi olduğu zaman da burası belediye hududu ha- ricinde bulunuyordu. Bu itibarla plâj mahallinin denizden dolma olduğu cihetle belediyeye ait ol- ması lâzım geleceği hakkındaki noktai nazarın mahalline masruf olmadığı söylenmektedir. Selim Sırrı beyin konfıransı Yann akşam saat sekiz bu- çukta Selim Sırrı beyin radyoda vereceği konfransın mevzuu ( İs- veç halk musikisi) dir. Konfans arasında piyanoyla İsveç havaları çalacaktır. mız üz senc evvelki paramıza nisbetle hiç olmazsa “b 30 ka- dar fazla bir iştira kabiliyeti kazanmış bulunuyor. Şuhalde bu sene İSO milyon lira olan büd- çe varidatının üç sene evvelki bütçe varidatının 180- 190 mil- yon lirasına muadil olduğu iddia edilirse buna bak vermek lâzım gelmezmi? Bu vazıyet nazarı dikkate alı- nınca bu seneki bütçe tevazünü meselesi sadece açığı kapatmak için yeni varidat bulmak mese- lesi olmadığı anlaşılır. Ortada paranızın bugünkü iştira kabi- liyetine Bâzaran hangi mâsraf- lardan ne kadar kesmek müm- kün olabileceğini tayin edebil- mek gibi bir mesele daha var- dır, Fakat bu meseleyi hallede- bilmek pek karışık bir iştir. Ne- tekim bugünkü bütçe tevazünü- | nü temin meselesinde görülen müşkülâlın kısmende buradan geldiği şüphesizdir. Herhalde bütçe tevazünü me- selesini tetkik ederken bugünkü milli paramızın öç sene evvelki milli paramız “olmadığını düşün- mek ve umumi varidatımızın s€- nelik rakkamlarında oluz beş, kırk milyonluk bir tenakus gö- rülüyorsa bundan dolayı ümitsiz- liğe düşmemek lâzımdır. Mehmet Asım 30 Senelik Siyasi Esrarı ifşa Ediyor ! ar rr m Tefrik 86'ini Mehmet Ali paşa İstanbuldan) dü terakkiye hareket Terclime ve iktibas hakkı mahfuz mensuptu ve baber| etmeden evvel bir gün o-| aldım ki bilhassa bu intisabından #aman erkânı harbiyei umumiye! dolayı Yemene gönderilmektedir. Peisi olan Ahmet İzzet (o paşayla| Ali Fuat beyden başka gene fırka- birlie, Üsküdardaki evime gel-! ya mensup birçok zabitler de Ye- y Mişlerdi.. Uzun uzadıya Yemen- den bahsettik. Ben Yemen meb- mene tayin edilmişlerdi. Böylece anlaşılıyor ki İttiah - Wu olmak hasebiyle dairci intiha-| dü Terakki Yemende yeni bir si- Hiyemin uzaktan da olsa ahvalini fariğ olmuyordum. bir 1 Mehmet Ali paşayı, çok nazik ları nelerdir. Emel ve gayesi, he-| a Yemeni idareye gi - zatı dikkatle tetkik ettim,| değil, fakat emindim ki fırkaca yaset takip etmek emelindedir. Fakat bu siyaset nedir, ana hat- defi ne olabilir, bu yalnız bencel ik RR ekl beep Pi, Ali paşanın yanına Di. gtr deva den bu bende bıraktığı tesir şu oldu: Te-| meçbuldü. Yeni bir siyaset. İşte salısmak istiyen, doğru fa- oka: kat *af bir kumandan. ar. Küçük bir hadise.. faket! Mehmet Ali paşa San'aya git- olarak Sarı gü «| tikten biraz sonra Kevkeban ka- miralayi Fuat| zasında küçük bir hadise oldu. ç Vermişlerdi. Bu zat İttiha -| orada İmam Yahyaya ait zahire Bakalorya imtihan. larına umumi bir mahiyet verilecek Maarif vekâleti bakalorya im- tihanlarına umumi bir mahiyet vermeyi düşünmektedir. Bu itibarla lise derecesindeki hususi mekteplerle akalliyet mek- tepleri talebesi de bu imtihan- lara girmiye mecbur tutulacak- lardır. Esasen, lise derecesindeki ec- nebi mekteklerden şehadetname alanların doğrudan doğruya Da- rülfünuna kabul edilmeleri caiz olamıyacağından geçen sene bu suretle darülfünuna girenlerin, içinde bulunduğumuz ders sene- | si sonuna kadar resmi bir lisede bakalorya imtihanı vermeleri ve lise derecesindeki bütün mektep- lerin mezuniyet imtihanlarının bu seneden itibaren resmi bir lise- | de ve bakalorya imtihanı şek- linde yapılması kararlaştırılarak bütün mekteplere tebliğ edik işsizler hakkında vilâyetin kararı Vilâyet üçyüz imza İle verilen ve iş bulunmasını talep eden istida Üzerine işsizler hakkında | yeni bir karar vermiştir. Bundan ! sonra iş için vilâyete müracaat edenlere matbu bir beyanname | verilecektir. Bu beyannamelerde | mubtelif sualler vardır. Ezcüm- le: m evvelki işi, bu işi han- e ve Gy e e de şalıştığı, nereli olduğu, kaç kişiyi iaşeye mecbur bulunduğu sorulmaktadır. İ Vilâyet evvelâ Istanbullu olan- lara iş bulacak, ondan sonra imkân varsa taşralılarla da alâka- dar olacaktır. —— Şüpheli yangın Şişlide izzet Pş. sokağında Ibrahim zade Lütfü beyin evin- den çıkan yangın şüpbeli görül- müş ve müdde'umumilikçe yan- gın mahallinde keşif yapılmasına karar verilmiştir. Keşif işine müddei umumi muavinlerinden Muhittin B. memur edilmiştir. kuyuları vardı. Bu kuyuları İmam boşaltmamıştı. Çünkü ge- rek Hasan. Tahsin paşayla gerek yeni giden Mehmet Ali paşayla —Hükümetle bir itilâf yapmamış | olmakla beraber — araları iyiydi. Mektuplaşıyorlar ve iki taraf biri birine emniyet telkin ederek karşı! karşıya oturuyordü. İmam bütün i kabilelerine sakin olmalarını, hü -| kümete muti ve munkat görünme- lerini emretmişti. Kevkebandaki kumandan Ra- gıp bey İmamın zahire kuyularını bir gün açtırdı ve zahireyi aldı. İmam bu haberi alınca bittabi memnun olmadı. Hem zahiresi zaptedilmiş, hem de hukukuna taarruz olunmuştu. Ragıp beyi vilâyete şikâyet etti, ses çıkma» yınca bu şikâyetini tekrar etti, fa- kat gene şikâyeti mesmu olmamış- tı. Bu defa Hâşitliler de işe ka - rıştılar: | — Biz sakin ve sakitiz, diye| hukukumuza taarruz edilmesini hoş göremeyiz. Zahiremiz geri verilsin, diyorlardı ve İmamı taz- yik ediyorlardı. İmam meşrutiyet devrinde ken ii ii , seyitetkik ettiriyor fazla telefon mükâlemesi yüzün- ; kip etmiştir. Vekâlet, telefon şir- İ kikini bildirmiştir. ! masını temin maksadiyle bundan | tişlerden Vefik, Sıddık ve Tah- Nafia vekâleti hadi- Nalia vekâleti, Yaver beyin den Müddei umumiliğe vaki mü- racaati üzerine gazeteler tarafın- dan vaki neşriyatı eheminiyetle ta- keti nezdindeki komiserine ver- diği emirde, fazla mükâleme kay- dının diger abonolerde de haki- katen vaki olup olmadığının tet- Belediyede : Tramvay şirketiyle Belediye arasında bir ihtilâf Çarşıkapıdan Eminönüne ka- | dar giden ana caddenin tamiri | lâzım gelmektedir. Belediye Tram vay şirketine bu caddenin tamir ettirilmesini yazmış fakat şirket de | Tramvay yollarmın tamire ihtiya- cı olmadığını ileri sörerek bu | yolu tamir etmenin kendisine te- rettüp edemiyeceğini bildirmiş- tir. Şirketle belediye bu nokta- da ihtilafa döşmüşlerdir. Tahsildarlara"6 10 ikramiye verilecek Belediye varidatının iyi toplan- sanra tahsildarlara yüzde on ve- rilmesi ve bütün tabsildarların | mükffel olmaları kararlaştırilmiş- tır. Kok kömürü fabrikası Belediye 60 bin lira sarfederek bir kok kömürü fabrikası (tesis | etmek tasavvurundadır. Gümrükte: Baş Müfettişlikler lâğvedildi Gümrükler umum müdürlüğü bundan iki sene evvel yeni bir teşkilât yaparak 4 baş müfettiş- lik ihdas etmişti. Bu kere güm- rük ve inhisarlar vekâletinden gelen bir emir üzerine baş mü- fettişlikler lağvedilmiştir. Müfet- sin Beyler müfettiş olarak vazi- felerine odevam o edeceklerdir. Bundan sonra bütün müfettişler vekâlet teftiş heyetiyle muha- bere edeceklerdir. disinin hoş tutulacağı, artık eski taarruzların vuku bulmıyacağına, hukukunun tamamen GERE el duğuna dair verilmiş olan temina- tı hatırlatarak bir daha şikâyet etti.. Ve nihayet kıyama hazır - lanmıya başladı. Eski hamam, eski tas .. Ben tam o sırada dairei intiha- biyemi ziyaret maksadiyle Yeme- ne gitmiştim. İşlerin karışık bir safhaya girdiğini görünce İmama hemen bir mektup yazdım. Sab- retmesini tavsiye ettim. İmamdan aldığım cevap şu oldu: “Doğru söylüyorsunuz ama, benim anla- dığı mve gördüğüm siz Türklerin bir darbr meselinizle ifade ede - yim: Eski hamam, eski tas! Hani devri meşrutiyet, hani adalet? İstanbulda varsa bilmiyorum, fa -! kat biz bunları Yemende görmek isteriz ve göremiyoruz...,, İmam bunu yazmakla beraber Hâşit kabileleri rüesasından bir çoğunu da San'aya beni ziyarete göndermişti. Onlar da aynı $şey- leri söylüyorlardı. i Vali ve kumandan Mehmet Ali paşayla uzun uzadıya görüşerel 3— VAKIT 9 VART 19:3 — | Eğ. ŞT Inhisarlarda (Umumi müdürlük ihdas ediliyor Ankaraya taşınmasına karar yerilen teşkilât tecrübe için bir sene şehrimizde kalacak Tütün, tuz, barut ve müskirat iphisarları umum müdürlerinden müteşekkil olan Komisyon dün- de tütün inbisarında toplanarak geç vakte kadar çalışmıştır. Haber aldığımıza göre inbi- sarlar vekâleti dört inhisar için bir inbisarlar umum müdürlüğü ihdasına kaşar vermiş, inhisar- lar da aynca müdür muavinleri bulunması münasip görülmüş- tür. Inbisar umum (müdürlüğüne ' hususi müşavirlik, teftiş heyeti memurları ve muhasebe müdür- İ leri ve bir mübayaa heyeti bağlı | bulunacaktır. Vekâlet bu teşkilâtın Ankara- ya taşınmasından evvel tecrübe için bir sene şebrimizde kalmar sını muvafık bulmuş ve yeni va- yete göre işin bir kere daha tetkik edilmesi, ayrıca yeni teş- kilâtın kadroların hazırlaması için komisyonun raporunu geri göndermiştir. Aero kulüpte faali- yet ve müsamereler Aero kulüp tarafından çıkarı- lacak “Çelik kanat,, atı mecmua için hazırlıklar ege yi Kulüp idare heyeti milli & küllerle cemiyetler ve talebe likleri tarafından tertip edile ziyafet ve müsamerelerin kulü Çe Silk alii isil tüz nr laleli binasında verilmesine müsaade x3 edecektir. j Aero kulübe bu suretle yeni varidat temini düşüncesi bu kararın verilmesinde amil ol- muştur. Kulüp bunun için yuka- rıda bahsedilen teşekküllere, ve- recekleri ziyafetler ve müsame- reler için azami kolaylıklar gös- terecek ve kulüp binasının yal- mz azaya mahsus olan kısmından harice olan salonlarını müsamere İ verecek teşekkülün emrine terk edecektir. Bu karardan ilk istifade eden cemiyet İstanbul erkek lisesi me- zunları cemiyeti olmuştur. Ce- miyet yarın gece Aero kulüp salonlarında azasına mahsus bir müsamere de tertip etmiştir. Tayyareci Vecihi Bey bu cu- ma günü saat 16 da Aero kulüp te tayyarecilik hakkında bir konferans verecektir. çare ve tedbirler aradık, — fakat ben Mehmet Ali paşayı maiyetine karşı çok zayıf ve idaresiz bulu - yordum. Zalen Üsküdarda ilk görüştüğümüz zamanda bu teşhisi koymuştum. Tahminimde aldan- madığımı yüreğim sızlıyarak bu defa gözlerimle gördüm. Bu sebeple Yemende biriş görmek imkân: olmadığını anlı - yarak ve İmama sakin kalmasını tekrar tekrar tavsiye ederek der- hal İstanbula avdet ettim, Hâlil Bey ii O vakit fırka reisi Halil beydi. (#“) Yemen meb'usları müştere » yg EMET NE i b iğk rin kii ken hükümetin nazarı dikkatini celbettik, meclise takrirler verdik. Helil bey bizi bir gün Yereba « tandaki bir eve davet etti. Ora da vazıyeti olduğu gibi izah ettim, Halil bey meseleyle alâkadar ols du, notlar alarak icabına bakıla - cağını vadetti. Böylece dağıldık. Fakat Yemende kıyam başla - muştı. (Bikmedi) (*) Şimdi müstakil meb'uslar. dan. Eshak harici.e nazırı,
