21 Ocak 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 10

—10—VAKTT 21 Kânunusani 1932 David Golder karen ire Nomiröyezi — Zannedersem de doğru bir is, yapmışsınız. — İngiliz bankasının mektubunu doğru okudunuz değil mi? Eğer se- kiz güne kadar hesap kapatılmazsı eshammızı satacaklar. — Görürüz bakülım.. Miskin he - rifler.. Bunu Veyl yapmıştır. Fakat| yemin ederim ki hesabını verecek.. A- çığımız dört milyon mu? — Evet. Hele bu aralık Golmav aleyhine çok tahrikât var. Borsada, zavallı mösyö Markus'un ölümünden beri, birçok şeyler söyleniyor. Hatta| düşmanlarınız, hastalığınızı bile ve sile addederek bir sürü haberler uwy- durüyorlar.. Golder omuzlarını silkti. Bu onu hayrete düşürmüyordu. Ortağının in- tiharr gibi. — Bütün bunlar bir şey değil, Gi dip Veylle görüşeceğim. Benj bil - hassa Nevyork endişeye irüyor.| Muhakkak oraya gitmem lâzım. Tu- bingenden haber yok mu? — Yar. Gelirken bir telgraf al - dım. — Versene ne duruyorsun? Telgrafı aldı, okudu: “Bu ayn yirmi sekizinde Londra- da olacağım, Golder tebessüm etti, İhtiyar Tu - bingenin yardımıyla işler yoluna gi -! recekti, — Derhal, Tubingen'e telgraf çe- kiniz. Ayın 29 uncu sabahı Londrada olacağım. | — Peki efendim. Şey. Affedersi - niz. Fakat birçok kimselerin söyle - dikleri doğru mu? — Ne? — Tubingen, Sovyetlerle Zeisk işi- ni halletmek için size müracaat et - miş ve bu işe siz de dahil olmuşsu »! nuz, Doğru mu efendim? Zira bu sok büyük bir iş, Golder sözümü kesti: — Bugün ayın kaçı? Aldığı cevap Üzerine hesap eti: — Saat şimdi dört, Bu akşam ha- reket edebilirim. Hayır. Lüzumu yok. Cumartesiye, Pariste muhakkak Veys) li görmeliyim. Pazartesi sabahı Paris te olursam, ak:* © wat 4 te oradan da hareket edebil'rı ve sah günü Londrada olurum. Nevyork için aym birinde vapurum var.. Nevyorktan vazgeçebilsem iyi olurdu amma, kabil olmayacak, OBünunle beraber aym on beşinde veya yirmisinde Mos kovada olmam lâzım.. Aman ne müg-| kül işler.. Ellerini, Avuçlarında ceviz ezer! gibi sıktı. İ — Ne güç. Ne müşkül. Kendimi) birkaç parça yapmam lâzımgelecek| galiba, Neyse, görürüz, İ Sustu. Loeve kendisine rakam ve isim dolu bir Mste uzattı. — Bu ne? — Bir göz atarsanız? Memurların maaşlarma zam listesi. Hatırlıyor musunuz? Sizinle ve mösyö Markus- le geçen nisanda görüşmüştük. Golder, kaşlarmı çatarak listeyi muayene etti: — Lamber, Matyas iyi. Matmazel Viyeyom? Kim bu?. Ha, Markusun daktilosu.. Şu doğru dürüst bir mek» tup bile yazmasını bilmiyen şırfıntı). Hayır, hayır, olmaz. Şu öteki? Kliçük kanbar kız değil mi? İsmi neydi? — Matmazel Gasyon. — Evet, Iyi, Şamber kim? Dame- diniz mı? Bu sptala iş verdiğimiz! yetişmiyor mu? Haftada iki defa ya- mhaneye gelsin, İş yapmasm. Sonra üstelik de zam. Olamaz. — Fakat nisanda görüştüğümüz zaman, — O zaman param vardı. Şimdi! yok. Eğer bütün bu tembellerin ayx- uklarmı arttırırsam.. Yaz'haneyi, »i ve Markus bir sürü cici beylerle do durdunuz. Şu kaleminizi veriniz ba kayra, Aldı, listede birçok isimleri çizdi. Peki amma müösyö Golder, Levin nin bir çocuğu daha oldu. Bununla beş olüyor. — Bana ne? Canım mösyö Golder, göründüe! ğvwüzden daha fazla sert oluyorsa - Lİ i dığını düşündün mü — Loeve, benim hesabıma cömert- Mi kyapmanızı istemem. Başkasınm parasından vadetmek kolay. Sonra. kasada beş para kalmayınca ben ça bsayım değil mi? Birdenbire sus'u. Bir tren geçiyor. du. Sakin havsda, çıkardığı ses vu *|. zuhla istiliyordu. Gelder başımı eğdi. Dinledi. Loeve mırıldandı: — Düşlününüz, iki bin frank aylık» la beş çocuk geçindirmek pek güç. Levin'e acıyınız. Tren uzaklaşmıştı. Uzün bir dü - dük sesi, uzaklarda kaybolarak ha - vada, endişeli bir sual gibi eridi, bit- ti. Gelder, ant bir tebevrürle: — Merhamet mi? Diye haykırdı. niçin? Rana kimse 86'yor mu? — Araan mösyö Golder,. — Evet. Evet. Ver, ver, mütemadi- yen ver. Ben dünyaya bunum için mi geldim? Zor nefes alıyordu. Daha bir sesle: — Arttırdığım aylıklarm hepsini. dedi, siliniz ve gidip biletleri teda - rik ediniz. Yarm gidiyoruz. ON SEKİZİNCİ KISIM Gelder sofradan birdenbire kalka- rak: — Yarın gidiyorum, dedi. Glorya hafifçe titredi ve sordu: — Ye. uzun mu sürecek? —iEvet, — Bunun doğru bir iş olup olma- David? Daha l yavaş hastasın. Golder bir kahkaha attı: — Ne çıkar? Benim başkaları gibi hasta olmıya hakkım var mı? Glorya dişlerinin arasmdan hid- detle mırıldandı: — Aman, Böyle mazlum tavurları takınma. Golder kalktı, arkasından kapıyı şiddetle kapadı. Şöminenin üstündeki kristal şamdanların camları biribir- lerine (o çarpıştılar, acele, madeni bir sesle sülküt içinde çırpındılar. Hoyos: — Sinirli, dedi. — Evet. Bu akşam çikacak mısı - nız? Otomobili ister misiniz? — Hayır, teşekkür ederim, azizem. Glorya hizmetçiye döndü: — Bu akşam şoföre ihtiyacım yok. — Peki madam. Hizmetçi likör, ve sigara getire - rek çıktı. Glorye, sinirli sinirli, lâm-. banın etrafmda uçuşan sivrisinekleri; kovar gibi bir hareket yaptı: — Of, ne sıkıntı. Kahve ister mi - sin? i — Joys'dan haber var mı? — Hayır. — Hep Davidin kabahati, Bu kir çüğe bir deli bir aptal gibi yüz veri - yor. Bari sevse, Sadece sonradan gör me gururunu okşuyor. Sanki mağrur olacak bir şey de olsa, Harekâtinın bir fahişeninkinden farkı yok. Hasta- landığı gece ona kaç para vermiş bi- Miyor musun? Elli bin frank, Evet, elli bin frank azizim. Hoş değil mi? Görenler anlattılar. Kız, yarı oyku sersemi, elinde banknotlar, ihtiyar bir zampara peşinde gider gibi sal » lana sallana yürüyormuş. Bana ge - Tince hep kavga, hep ayni sözler: İs- ler fena, iş yok. Benim hesabıma ça- Uemaktan artık bıkınış, filân. Ah, ne İ betbahtım. Joys'a gelince. — 0, pek cici kızdır. — Evet. Biliyorum. Hoyos ewstn. Kolktr. Pencereye gitti. — Hava ns güzel, bahçeye inmek! istiyor musunuz? — Hay har. Beraber çıktılar. Aysız, güzel bir geceyd . Traçadaki büyük elektrik projektörleri yolları, ağaçları bir ti yatronun donuk ışıklarına benzer ây- dınlıkla aydmlatıyordu. Hoyoe tek - rarladı: ” — Kokla bak ne güzel. Rüzgâr İs panyadan esiyor, tarçın kokuyor de- ğil mi? Glorya gene kısaca: — Hayır, Dedi. Sonra bir sıraya çarpı: -— Oturalımı, Karanlıkta yürümek»; ten yoruluyorüm. Hoyos yanma oturdu, bir sigara Takvim — Perşembe 21 Kânunusani Linci ay 1982. 13 Ramazan 1351 Senenin geçen günleri: 21 kalan günler 540 Güneş — Doğuşu 7,94 İlanşi 177 Namaz vakitleri — Sabah. 7.23 Öğle: 1294; ikindi 1452. Akşam: 177 Yatsı. (841 imsak: 580 Hava — Hararet azami 4.5, aspar | dörece. Bugün riizgâr poyrazdan ese- cek ve hava kapalı ve bulutlu olacaktr. | Radyo Istanbul radyosu 6 dan 7 ye kadır gtamelon, 7.30 dan 830 a kadar Makbule hanımın İşti- rakiyle saz, BA0 dan 9 a kadar Selim Sıra bey tarafından konlerins 59 dan 10 s kadar Fevziye hanımın iştirakiyle saz, İ0 dan 10/30 a kadar orkesira Avrupa radyosu Bugün 21 K. sani Heliisberg — 274.4 m 75 kilo vat) 9,30 cimnastik, Berlinden naklen — 1430 plak — 17,15 orkestra konseri — 20 Ingilizce dersi — 91 dans musikisi— 23 havadisler. Viyana — 657 m. 20 kilovat) 1340 plak — 14 havadis — 16,30 ço- cuklar için — 17,20 Fransızca musaha- be — 17,45 Esperanto, — 18 konser— 19,30 Operadan naklen: Nibelungen'in yüzüğü — 2845 orkestra konseri, Lahti — (1796 m. 54 kilovap 18 Konser — 1825 konferans — 1915 vinlonsel Konseri -— 2005 şarkı — 21,20 orkestra. Roma — 4414 m 75 kilovat) 18.30 şarsı konseri — 22 senfonik kon- ser, Varşova — (i4li m. 158 kilo- vat) (3,05 Rüs musikisi — (680 ço- cuklar için — 1720 — Fransızca der- si — 21.15 hafif musiki — 23.50 dans musikisi, Bükreş — (3905 m. 16 kilovat) 18 orkestra — 21 şarkı — 21.80 sen fonik konser — 22 konferans. Praga — (4686 m © lova) 18,30 çocuklar için — 21,10 saksafon ro'o — 240 piyano — 23,5 org kon- Li Moskova — (1481 m. 40 kilovan) 18 den 20,30 a kadar neşriyet Moskova Staline — (427,5 m. 25 kilovat) 17 den saat | e kadar neş- riyat, , Budapeşte — (550 m 23 kle var) — 1830 Macer hulk musikisi — 19,30 Minyon Gperüsi. Yarın 22 K. sani Heilsberg — (2744 m 75 kilo- var) 930 cimnastik — 17,45 çay kon seri — 211S senfonik konser — 23 | haberler, Viyana — (517 m 20 kilovat) | 1230 konser — 17,50 orkesira — 2030 piyano musikisi — 21,15 Bruno Frankın bir piyesi — 2840 dans musikisi Lahti — (1796 m. 54 kilovat 18,25 Keman konseri — 20 senlonik konseri — 18 çocuk şarkıları, Budüpeşte — (550 m. 23 kilo- vav İOS konser — 18 konser — 19,45 Taigan orkestrası — *1,İSIkİ pi- yanoyla Konser — 22,15 opcradan na- kil, sonra Tgigan orkestrası, Roma — (4414 m. 75 kilovat 935 radyo gazetesi — 1830 şarkı Te sitalı — 18,45 muhtelif konserler — 22 Manetta öpeteti Varşova - (1411 m. 158 kilovat 21,15 filarmoni - konseri — 9840 vad- yo gazttesi — 2350 dans musikisi Bükreş (390.5 m. 16 kilovat) 19,10 orkestra — 20.40 şarkı — 2 solo sak- safon 2215 solo keman — 22.45 dans : Praga — (486 m 60 kilovat) 185 oda musikisi — 2015 şarkı — 2250 piyano konseri, Moskova — ((48( m. 40 kilo- vati TB den 2030 a kadar. yaktı, Çakmağın aydrlığı, ölmüş çi- çekler gibi yorgun, şişmiş göz kapak» larını, genç kalmış muntazam çizgili dudaklarımı aydınlattı. — Ne oluyoruz? Bu akşam yalnız mıyız? — Birisini mi bekliyordun? (Bitmedi) Amerika harp borçların! ilga edecek mi? | Günün en mühim meselesi budur! | Tamirat ve harp borçları me- selesi bugünün en çok anılan mes'elesidir. Dünyanın en karışık, en anlaşılmaz ve içinden çıkılmaz meselesi budur. Çünkü bu me- sele bir çok safhalardan geçmiş, her safbadan geçerken türlü törlü değişikliklere uğramış bu- luouyor. Bu meseleyi yakından takip etmeyenler, onun ne ifade ettiğini pek anlamazlar. Biz bu- rada meseleyi herkesin anlıya- bileceği bir surette izalı edelim; Versay muahedesinin maddei mahsusasına tevfikan 1921 de | toplanan tamirat komisyonu Al- manyanın altı milyar, altı yüz milyon İngiliz Hirası tazminat ver- mesine karar verdi. A'manya bu parayı yüzde beş faizle öde- yecek ve her sene (330) milyon Sterlin verecekti. Almanya bu parayı veremedi. Onun için 1924 te: beynelmilel mütehassıslardan bir heyet top- lanarak yeni bir pilân hazırlamış ve buna Dauves plânı denilmişti. Bu plâna göre Almanya her sene 125 milyon ödeyecek ve bu miktar Almanyanın refahına göre artacaktı. Beş sene geçmeden bu plânda suya düştü. Onun için 1930 da Almanyanın © vaziyeti yeniden tetkik olundu. Ve Dauves plân nın yerine Yong plânı hazırlandı. Bu plâna göre Almanya her sene 106 milyon Sterlin verecek 36 sene 80 milyon kadar para verecek ve tediyat 22 sene de- vam edecekti. Almanyanın bu plân mucibince her sene ödeyeceği 106 milyo- nun 33 milyonu bilâkaydü şart tediye edilecek, gerisi birtakım maküs şerait hasıl olduğu tak- tirde tehir edilebilecekti. Kaydüşartsız olarak tediye e- | DAVETLER | —— Pu seneki Gülhane ubbi müsamere lerinin beşincisi 24 künunusani 1932 pa- Zâr günü sast on yedide yapılacağından bekimlerin gitmeleri rica olunuyor. Ş Hiltjishmer Cemiyetmden: 22 1-932 Cuma günü saat 10 da Hilâlishmer Bey- lerbeyi nahiye Kongresi in'ikat edeceğin: den azayı kiramın : Beylerbeyi nahiyesi fıkra merkezibi teşriileri 20 K. sani 931 Kambiyo Franaz Frangı 1 Ingiliz lirası Kr. il Liret N Pelça p Drahmi “ 1s, Erank 5 Leri ia Florin E Kuron 5 Saz — Pezera e Mark e Zbu > Pengö i La» 1 Türk Ilraşı Dinar Çerronez Kuruş | Nukut 20 Frank (Fransız 1İstertin Cİnygilik, 1Dolar (Amerika) 20Liret (ialya ll BORSA HARICI Alun i Mecidiye 47 Bankonot ! 25 dilecek 33 milyon Sterlinin 25i Fransaya ait, gerisi diğer mt tefiklere aittir. Kaydü şarta tâbi olan par da müttefiklerin Oharp es9” sında Amerikadan aldıkları bor” lara tahsiş olunacaktı. Almanya geçen sene bu pat” ları ödiyemiyeceğini bildirdi. A merika cümhur reisi Mister verin delâlet ettiği oratoryo” neticesinde “bütüm tediyat 1952 senesinin haziranına kadar tec olundu, Tecil müddeti nihayet bulm£” dan evvel Almanya artık müt! lere beş para veremiy söyledi. Onun bu sözleri söyle mesile müttefiklerin Amerikaf” karşı borçlarını nasıl öd leri meselesi ortıya çıktı. Müttefiklerin Amerikaya bor” ları 2,371,000,000 Sterlindir. #* bo4ç 62 senede tediye ğine göre faizile 4,553,000,000 Sterline tadır. Umumi harp esnasında log tere müttefikleri namına Ar rikadan borç aldığı için mü! fikler İngiltereye borçlanmış! dır. Bunlerm İngiltereye bo ları 1,350,000,000 Sterlindir. gilterenin 62 sene zarfında mü tefiklerden 1,188,000,000 alır olması icap ediyor. Fakat Almanlar para vetmi ceklerini söyledikten sonra | ucu Amerikaya dayanmaktadif Acaba Amerika, harp bo berab arının. ilgasını kabul eder mi Ederse bu yüzden zarara mı? Müttefiklerin Almanyadan P ra almadıktan sonra Ameri nın Avrupa devletlerinden t9 ladığı parayı alamıyacağı şÜ besisdir. Onun kaybedeceği p# her sene 48 le 80 milyon Ste! arasındadır. Acaba Amerika bu zararı bul edecek mi? Ingiltere büf meti kendisinin çok büyük dakârlıklara katlandığına işi ederek (o Amerikanın da b benzer bir fedakârlığı kabul mesini ima ediyor. İngilter€ katlandığı fedakârlık harp sında Rusyaya verdiği 900 yon Sterlindir. Sonra İng müttefiklerden tahsil ettiği radan daba fazlasını Amerik” ödemiş bulunuyor ve onun şekilde ödediği para 200 yonu geçiyor, O halde İng”. renin zararı 1,100,000,000 5 line baliğ olmaktadır. Madem ki Ingiltere bu kârlığı kabul etmiş bulumü! Acaba Amerika da onun * hareket ederek borcun gö! den vaz geçmez mi? Harp borçları meselesinin yandığı mesele budur. Anlaşılan mesele, sont | bu şekilde hallolunacak. Çünkü Almanların para miyecekleri muhakkaktır. 9” para veremeyince müttefik bunu bahane ederek Amer para veremiyeceklerdir. Amerikanınsa eski mü lerden parayı tahsil için caat edeceği bir kuvvet O halde mesele, ya bor” uzun bir müddet teciline, onların külliyen ilgasına caktır, öf