12 Ekim 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

ER ni e —4- VAKIT 12 Teşrinevvel 1931 — Mahmut Esat Beyin çıkardığı mesele mama a Türk masonları ve milliyetperverlik “ Elimden gelse Sabık Adliye vekili Mahmut Esat B bir müddet İstanbulda gazetecilik| yapmak İstemiş, bir gazeteye bazı im-| zasrz makaleler yazmış,ondan sonra (Sol) isimli bir gazete (o neşredeceği şsyi olmuşsa da tahakkuk etmemişti. Ondan sonra İzmire giden ve Kus) adasma civar arazisinde vakit geçi ren Mahmut Esat bey, (Anadolu) ga- zetesine inkılâp ve demokrası hakkın da bir mâkale serisi yazmış, bu arada masonların aleyhinde de bulunmuş tu. O zaman, bu aleyhtarane neşi ta İzmirde “Milliyetperver birmason- imzasile kuvetli; bir cevap verilmiş ve İzmirde oldukça akis ve alâka uyandı. ran bu hadise, İstanbulda ve başka| yerlerde fazla alâka (© uyandırmşiı. Lâkin son günlerde bu haber İstan- bul gazetelerinin sütunlarını akset- miş ve yine ayni sütanlerde Türkiye masonları rilesasından bir | fki zatın) beyanatı (çıkmıştır. Bu beyanatta müşterek olan nokta sabık Adliye ve- ilinin hiç bir tetkik ve tahkika lüzum görmeksizin bu hücumları yapması- dır. Türkiye masonlarını mahvetmek İçin (Karaburun) isimli köpeğinden daha yüzlercesini kaldıracağını söy:| Hiyen sabık vekilin — tahkikatımıza nazaran — mâson düşmanlığı daha gençliğinden ve İsviçrede bulunduğu zamandan başlamıştır. OEsasen İs- viçrede umumiyet itibarile masonlar aleyhinde uyundırılmış bir © cereyan vardır ki Mahmut Esat bey de hu- nun tesirinden kendisini kurtarama- mış addolunmaktadır. Bir akşam refikimizin yaptığı mev- suk fâhkikata göre Mahmut Esat bey bu aleyhtarlığı Ankarada muh- telif vesilelerle göstermiştir. Ezcümle bir gün Ankarada meb- uslâr arasında bir kanun (hakkında görüğürlerken İtalyan ceza kanunu! dolayısile meşhur © hukuşmas Yo: kotun Yvazettiği (bir bigünah yakmak- tansa bir cani kurtulsa daha iyi © Tur.) mütearifesi mevzuu bahsolmuş, o zaman Mahmut Esat bey fena hal- de hiddetlenmiş ve şöyle bağırmış: — Bu esası koyan mason değil mi? Biimden gelse birer birer hütün ma- sonları ips çekerim. Biz dedikodu tizerine gerek üstadı Azam M. Kemal beyin, gerek sabık üstadıtzam Servet Yesari beyin be yanatını Almış ve sütunlerimizde neş- retmiştik. Mason mahafilinde bu müfrit hü- cum ve tecavüzlerin her hangi | bir xümrenin telkini ile değil, Mahmut Esat beyin kendi nam ve hesabma yaptığı kanaati hâkimdir. Sabık bir| vekil ve güzide bir hakukçu olan bir gencin tetkikata lüzum görmeksizin | böyle tecavüzlerle birçok vatan evlât: larını renelde etmesine karşı teessür izhar edilmektedir. M. Kemel Beyin beyanatı Türk masonluğu üstadıâzamı ope- ratör M. Kemal bey şu (o beyanatta bulunmuştur: «... Sözlerim bazı gazeteciler tarâ-| fmdan yanlış anlaşılmış. Ben (Mah mut Esat beyi Türk masonluğunun ayni zamanda milliyetçi bir şekil ol duğunu takdirden âciz görüyoruz.) demiştim. Bu eümle'bazı gazeteler. de (kabinedeki sezi) şeklinde İntişat ç etmiştir. Bu husu: hüküm vermek efkârı umumiyeye alttir, Binaene- Teyh ben bundan bahsetmedim, Türk masonları memleket ve mik) “ leti Mahmut Esat bey kadar o sever-! ler. o Mahmut Esat beyi bu yanlış telâkkiye sevkeden sebebi bilmiyo- rum. Fakat masonların içtimaf ve in-| sani cemiyet (o İcinde deruhte ettik. Jlerj vazifelerin her halde OMahmut bütün masonları tutar, birer birer ipe çekerim.. ,. Bu cümleyi hukuki bir mütearife hakkında konuşulurken sabık adliye vekili Mahmut Esat B. sarfetmiştir M. Kemal B. ve şair Aptillhak Hâmit B. ne diyorlar ? İ kanuni merasime tâbi Esat beyin telâkki ett madığını masonluğun ideni bilenlerce meçhul değildir. 'Maşon- luğu mezhep telâkki etmekle çok ya- nilan Mahmut Esat beyefendiye &a- dece diyebilirim ki masonluk bir mez- hep değil, ilmi, hakikate © erişmek için vasıta tanmmış bir teşekküldür. Bir sakaf altında mühtelif mezhep ve milletlere mensup olanlarla elele yürüyen masonlar milliyet mefhumu- nu ortadan kaldıran her hangi bir fikir etrafında münakaşa bile kabul etmezler. Masonlukia © beynelmile;| liyetten gaye ayni ideali Otakip ve müşterek prensipleri tatbik ve bu su- retle müştereken insaniyetin yükâel.! mesine çalışmaktır.” Bu bizi milli. yet ve vatan hislerinder tecrit (ede mez. Maalesef söylemiye mecburum! ki Mahmut Esat bey efendi masonlu- gun beynelmilel ve #lenişümu! ölme. sı manasını çok yanlış anlıyor. Veyr tezlerinin müdafaası için kasti ve| çok hissi bir müdafan vasrtası — isti- mâl ediyor. Mâhmüut Esat bey ma-| sonluğa hücum için mili hislerimizi| rencide edecek tarzda idârei kelâm €| memiş olsalardı kendileri ile. gazete sütunlarında münakaşayı omuvafık bulmazdım. . Kendilerinden, düşün- düklerinden tamamen ayrı bir isti mette yürüyen Türk masonluğunun milliyet hislerini öldüren bir teşekkül olduğunu iddia ederken Iz'an ve İn- saftan ayrılmamalarını rlea ederim... Aptülhak HâmitB. ne diyor 7” Masonlük' aleyhinde çıkarılan dâ- dikodular hakkında fikir ve mütale- asını soran bir gazeteciye Şairiâzam Abdülhak Hâmit bey demiştir ki: “ Babam ve büyük ağabeyim ma- sondular, fakat bu intisaplarını ben- den saklarlardı. Bu teşekkül hakkın-| da fazla malümütimi yoktur. Fakat sabık Adliye veki'i Mahmut Esat be- yin - söylediklezini doğru bulmuyo- rum. Ben öyle sennecderim ki masonluk uhuvveti ınsaniyedir. Bunun gayesi- nin insanlığa hizmet etmek olduğunu zannediyorum.,, Türk yükseltme cemiyeti Masonluk hakkında vaki olan mü- nakaşalardan anlaşıldığına ve dün #lâkadar makamat nezdinde yaptığı. mız tahkikatta öğrendiğimize maza- ran İstanbulda (Türk yükselme cemi- yeti) ünvanı altında tesçil . edilmiş bir cemiyet vardır. Cemiyetin resmi ismi de budur. Üç sene kadar bir 20- man evel tesçili esnasında her türlü tutulmuştur. Alâkadar makamata yaktile beyanna me veren cemiyet İdare heyetinin ba şında da meb'us Edip Servet bey bu- lunmaktadır. Bir cemiyet sıfatile| yaptığı içtimalar zabıtanın & kontro. lu, mürakabesi altmdadır. Maama- fih Türk yükselme cemiyeti, her cemi-| yet gibi azası arasında toplantılar ya-| pabilir. Ancak, zabıta mürakabe et mek İstediği zaman mümananta ma-| ruz kaldığı takdirde kanuni takibat: ta bulunur. —————— Kâğıt fabrikası Istanbulda açılması düşünülen İ kâğıt fabrikası için tetkikata | devam olunmaktadır. Bir kiloluk kâğıt imali için 20 kilo tatlı suya lüzum görülmektedir. Bu itibarla İMüskirab inhisarında| fazla tatlı isuyunhtiyaç vardır. Bir müddet evyel Küçüksuda bir kâğıt fabrikası açılmiş fakat su kâfi gelmediği için faaliyete devam edememişti. Şimdiki hal | de İstanbul civarında ve ormana yakın münasip bir yer aranmak- mem a EE Terkos Nihayet yola geliyor mu? M. Kastelno üç ayda yapacağı tesisatla günde 4 bin ton faz- la su temin edeceğini söyliyor Terkos şirketi hükümete ye- niden bazı tekliflerde bulunmuş- tur. Bu teklife nazaran hükümet tarafından verilen işlira kararı tehir edilirse şirket derhal yeni tesisat yaparak şehrin su ihtiya- cm Otemin etmiş o olacak- tır. Şirket müdürü M. Kastelno yakında Ankaraya giderek yeni teklif etrafında alâkadarlarla te- masta bulunacaktır. Dün kendisini gören bir mu- barririmize M. Kastelno şu be- yanatta bulunmuştur: “Elli sene evvel yapılan tesi- sat tamamen mukaveleye muva- fik olup kemali dikkatle yapıl mıştır. Fakat bu mukavelenin 60 sene evvel yapılmış bulun- ması bugünkü asri şebrin ibti- yacatına kâfi gelmemekte ve bu- nu gören şirketimiz üç sene ev- vel hükümete bu mukavelenin ihtiyacatı asriyeye göre tecdit ve tesisatın tebdilini teklif et- mişti. Herhangi şekilde su me- selesinin balli pek çok zamana mütevakkıf olduğunu ve üç se- nedenberi sürüncemede kaldığı- nı ve halbuki hergün şikâyet ve | dedikoduların bitmediğini gören şirketimiz hüsnü niyetini göster- mek için evvelce hazırladığı bü- yük projenin ilk kısmını teşkil eden ve müstacelen yapılması lâzım gelen ban tevsiatı havi küçük bir projeyi hükümete tak- dim etmiştir. Bu teklif hükhme- tin iştira veya ademi iştira ka- rarna hiç bir suretle muarız değildir. Ancak bu karar her- hangi surette tecelli ederse et- sin mutlaka şehrin derhal mül- taç olduğu ve yapılmadığı tak- dirde külli zararları mucip ola" | cak bir tesisattır. Bu tesisat azami üç ayda ya- pılıp bitecek olan bazı tevsiat- tan ibarettir ki şehre yevmiy? dört bin ton fazla su isalesini temin edecektir. Düşününüz ki bütün Ankaranın yevmiye su ih- tiyacı dört bin tondur. Bu fazla su sayesinde şehirde günün her saatinde su bulunacak ve gece- leri semt semt kesilen sular ar- tık kesilmiyecektir. Binaenaleyh bugünkü şikâyetler kismen bit- miş olacaktır. * Bu tesisat mukabilinde hükü- metten hiç birşey istemiyoruz. Tarifeye zam istemiyoruz. Mu- kavelemizde tadilât istemiyoruz. Yeni biç bir talebimiz yoktur. Yalnız hükümet bakkı iştirasını kullandığı zaman bunun için sar- İ fedilecek parayı da ayrıca bize tediye edilmesini veyahut bu parayı itfa edebilmek için bakki iştirasını 937 den itibaren istimal etmesini teklif ettik. Gayemiz şehri müstacelen susuzluk der- dinden kurtarmaktır. Herhangi şekilde bu müstacel tevsiat yâ- pılmak zaruri ve elzemdir. Ben şahsen Türklerin ve Tür- kiyenin bir dostuyum. Onun için bu memlekete bizmette bulun- | mak isterim. inhisarlarda Müskirat (o inbisar aresinin piyasadan yeniden üzüm satın alacağı anlaşılmaktadır. “Reşit Saffet Eey Bükreşteki parlâmento kon- feransına iştirak eden murahba- sımız Reşit Saffet B. dün şeh- rimize dönmüştür. (Vakur) an Tetrikası No.: 72 Halkın fakir kısmı ekserisi mesihin Sameri Simonün © kıyamindan vel kıyamının bastırılmâsından sonra fa kat onün 37 senesinde ölümünden bir| kaç ay evvel, imperator Tiberylis bi- rinci Herod “Agripayı © hapsetmiş Ayripa Roma sarayında bir tufey olarak yaşıyordu. Kendisibir g Kaligola ile bir köle önünde, impera-| torun © bir an evve ölmesini hahişle! beklediğini söylemişti. Bu sözler im- peratorun k | ağına © varmış ve bu- nun neticesi olarak Agripa, . en fa- kir adamlarla (o birlikte işkencelere Onun maruz kaldığı bin bir mübalğa ile Filistine vardığı (ozaman Herod ha. nedanından bir o mesihin (o çıkmasını bekliyenler, Oonun masum ve allah) yolunda © ezaya uğrıyan mesih oldu- ğunu söylemeğe başladılar. Fakat o Agripanın ıstırabı ozun | sürmedi. Onun dostu Kaligolanın| tahta çıkması ile (kendi serbest br. rakıldıktan başka © ona, hapishanede! kollarına (o bağlanan demir zincirler ağıtlığında © altın zincirler. hediye| etmiş, sonra onu yahudilerin — başı na hükümdar tayin eylemişti, Agripa Filistine döndükten sonra, yahu - diler de onu ayrıca (o hükümdar ilân etmişler (o fakat bu hareket İskende riye yahudilerini -ayaklandırmış ve! bir takım “kanlı hadiselere sebebiyet. vermişti, bu hadiseler o Suriyede ak-| sülâmeller tevlit etmişti. İmperator (o Kaligolanın 4l senc- sinde vefatı, (yahudilerin kıyamına mâni oldu. Bu deli imperâtorun hey- keli (OKudüse rekzedilmiş o olsaydı, iktilâl muhakkak vukubulucaktı. Fa- kat İmperatorun (ansızın ölümü bu teşebbüsün ileri gitmesine mâni ol- duğundan kıyam durmuştu. İmperator (O Klodiüs'ün tahta © turmasile her tarafta (osükünet te sis edilmiş, “ İskenderiyedeki yahu- dilerin © Suriye ve yukarı Musırdan| gelen o yahudi mühacirlerile Mti.! lâtları o menolunmuş, bu sırada kı yam eden yahudi (o Ele'azarın tara- fından gönderilen elçilerin halk ile temasma imkân © bırakılmamıştı. Ele'azarm çeteleri dağlarda ve çöl lerde ( İsanin avdetini (o beklemekte idiler. Birinci Azripa, ıslahihal etmis, m a Adliyede : Müddei umumi Kenan B. Dün Geliboludan geldi Bir müddet evvel o mezuniyet müddetini geçirmek Üzere Geli- İ boluya giden Istanbul müddei- umumisi Kenan bey, dün İstan bula dönmüştür. Bugün maka- mına gelmesi muhtemeldir. RK mmm Mübadele ihtilâfları Muhtelit mübadele bitaraf mu- rahbaslarından M, Rivas bugün izinli olarak memleketine gide- cek, fakat Türk-Yunan murah- | bas heyetleri arasındaki ihtilâf- ları diğer bitaraf azalar balle- | deceklerdir. | İm e | | DAVETLER | Gençler temaşa gurbundan: Birliğimizin o senelik içtima (16 teşvinlevel © cuma günü saat (11) de Sultanahmetteki © merkezinde yapı lacaktır. o Bütün azanım o gün içti mada hazır bulunmaları rica olunur! Heyeti idare namına H. Avni uğramıştı, bu muamele, > Nakleden, ömer Rıza ile seyyar esnafın taraftarı idiler Yağmurların yağmaması yüzünden mahsul alınamaması fakir sınıfları yese düşürdü- günden isanin ikinci gelişi bekleniyordu refli ve kiymetli bir hükümdar hareket etmiye başlamış. Kudüsteki tahkimatı takviye ettikten başka ns- keri kuvvetlerini “arttırmış, sonra şark prenslerinden müteşekkil / bir kongre toplamak istemişti. Romalr lar bu köngreyi, en kaba şekilde da- Zıtmışlardı. e Mesihlik davasma kı. yam eden o Eleazar, hiristiyanlara karşı en şiddetli hareketlerde (bu. lunmayı icap ediyordu. | Zebedinin oğullarından biri baş kühinlik taçı- nı o başma koyarak âsilere iltihak etmiş, ve hükümet askerlerinin eline düşmüş ve derhal kaltolunmuştu. Hi- ristiyanlarım an'anesine göre Piyer, yakalanarak hapse atılmış, — fakat hapisten bir meleğin © yardimile'kaç- mıştı. Fakat Ağripa. bu mucizeyi askerlerinin gafletine atfetmekte idi. Bu askerler Mesihlik davasile hare. ket edenlerin tesirine kapılmış, — Pi- yerin mahpus iken ileri sürdüğü ke- hanetlere baş eğmiş ve bunun neti- tesi olarak onu salıverni Ağripa bütün hapisane muhafızlarını idam e- derek onlara ihmallerinin — cezasını verdi, Kayserin dostu Ove Tomalıların muhibbi olan kral Agripa (Omilâdın 44 senesinde vefat etti. Rema sarayı, Agripanın oğlu ikinci Agripadan şüp he ettiği için (Filistin o Yunanlılaş mış bir yahudi olan Tiberyüs Appan- dere tevdi edildi. e Fadus bu yahudi valiye yardım edecekti. Yahudi vali, yahudilerin yardımile Mesihin taraf- tarlarımı yakalamağa ve hapisaneye atmağa, yahat onları (Otehcire de- vam etti. Halkım fakir kısmı ile sey. yar esnafın ekserisi, MESİMiN term tarı idiler. Fakat bu tedbirler mü. him bir semere vermemişti, Çünkü Isanın taraftarlarına karşı yapılan takibat onun başladığı hareketi öl düremiyordu. Bilâkis bu sıralarda yağmurların yağmaması yüzünden mahsul alınamaması, fakir. sınıfla rı büsbütün yese düşürdüğünden bun lar Mesihin ikinci gelişini beklemeğe başlamışlar ve onların & bu İntizar boşa gitmemişti. Çünkü tam bu sırada (Pol) Own dostu veya aşınası olan Teudas na- mında biri zuhur etmiş, ikinci o İsa olduğunu söylemiş ve yahudileri Er- den vadisinden çöle çıkarmağa hazır- lanmıştı. Fakat Teudasin tesebbüs- leri keşfolunduğundan hükümetin süvarileri hicret edenleri yakalamış ve bünları kısmen katliim etmiş, kıs- men derdesi etmiş, ve betbaht Teu- das parça parça edilmişti. Yine bu sıralarda isyanm iki mü. him Jideri olan ve İsadan evel isyanı ilân eden Judasın iki oğlu Yakup ve Simon Romalıların ellerine düşmüş- ler, yahndi vali Tiberyüs bunları da zahmetsizce salbetmişti. Tiberyüsten sonra valilik Kunca- musa intikal etti. Filistin, teşevvüş içinde idi. Halk, işgal © ordusuna tamamile düşman dı, Düşmanlık o dereceye varmıştı ki, hükümet memurlârı (OKudüsün tam kapıları önünde ( soyuluyorlar, ve Romalılar bu hareketlere mukabe- le ediyorlardı. gibi (Bitmedi) MAJIK sinemasında CONRAD VEiDT Tamamen Almanca sözlü ve gk Son Bölük Letzte Kompagni filminde. (Die Emsalsiz ve müthiş bir film ATLANTiIK E. A. DUPONT'nun eseri