18 Haziran 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

— 4 VAKIT 18 Haziran 1931 GÜNÜN —-—— — IŞARETLERİ Hüsnü niyetlebirlikte “Bütçenin tevazününe meda?f ol- mak üzere Türkiye dahilinde bulunan maadinin işlettirildliği surette yüzde 40 ve elli nispetinde tevariin hâsıl ola. cağı gibi istihdam olunacak birkaç bın vatandaşın maa cile meişetlerinin te. min edilmiş olacağı varestei arz ve! beyangir. Alâkadaranın nazarı ıttılar- na altına ceridei feridenisle tavasrut buyrulması maruzdur... Bu mektup tasarruf meselesinin günlük iş halini aldığı bu zamanda faydalı olur diye hir okuyucu tarafın. dan alâkadarlara ithaf ediliyor, ... Bu mektup tahlile değer... 1 — Hüsnü niyet itibarile, 2 — Dünya İşlerini anlayışımız i- tibarile.. | Çünkü bu mektubu yazan rat mu hakkak ki tümen, tümen, batman, bat man ambar, ambar hüsnü niyet sahihi- dir, Belki de iki göz iki çeşme ah şulmüdavimlerini namus ve iffet kaygıları vatan kurtulsa der durur... İna müteassıbane merbut olân o fitveti Kayitsiz, memlekette bir yabancı) için pek muvafık bulurdu, o Belki he- vatanda yaşar gibi yabancı diyarların| pimizden müsindi, o fakat onu — daha hasretini taşıyarak yaşıyanlar yanında! müsin yapan şüphe yok ki bu vatandaş o bir/sine bir de mizacının vekarı mesulesi- fikir bulmuş Onu yazmış sonralni ilâve eden bir hali vardı ki bizlerin dâktile ettirmiş, daha sonra dermiş|şetarete, eğlenceye, hutla alaya, hat- bükmüş postaya vermiş bütün bunlar|ta kendisile bile şakaya meyyal olan birer himmettir. Amma ve lâkin metice| gençliğimize (icap eden müsandeyi, sifir, İtebessüm ederek göstermekte de zar- Niçin, çünkü, kuru hüsnli niyet,(luk çekmezdi. o Onun bilhassa inada sadece alâka, gözyaşı, koca karı İlâcılbenziyen fikirlerine merbutiyet adeli- nev'inden tedbirler bir cemiyetin ha-İne, bir de serdedilen bir mütaleann reket mekanizmasında hiç yeri olmi- hemen aksine mayil olmak suretile yan şeylerdir. tecelli eden tabr nakizecusuna — karşı Maden işletelim bütçeyi muvazene-İlâtife etmekten hâli kalmazdı. Ken- lendiririz diyenlerin hüsnü niyeti: (o (disi pek memnuniyetle tahammül etti. “— Hindiler niçin konuşmüu: t.İğindendir ki bugün kendisi ortada yok mü- MİR Bir şahsiyetin müfit tesiri — AZ si Hayatta yekdiğerile müstemir mü- inasebetlerde bulunan şahsiyetlerin - İrasında bir tesir o ve teessür münalı- lesi olur ki bu müstakil fakat O müle cavir mecralar takip eden ( iki derenin topraklar, kumlar altından gizli izler bularak (sularından bir kısmını birbi rne karıştırmasına benzetilebilir. Hayatımda böyle bana (o icral tesir etmiş şahsiyetlere, yahut bende bırak- tıkları izler sonradan âdeta vesikalarını getirip göstererek meyda naçıkmış intibalara çok müsadif oldum! settiğim hat komiseri Semi Bey ol. muştü. Şem'i Bey bize pek o dostlu, İzmirde (Hizmet) idarehanesile oranın lar neden yumurtlamıyor, haydi hindiliken bu Tâtifelerden bahsetmeğe nin kuyruğundan bir tel koparalı,,,|bah nazarile bakıyorum. atın kulağına bir iplik bağlıyalım, hın| (o Mülhakata birkaç gün geçirmek (- di konuşsun, at yumurtlasın demek gi-İzere cemaat halinde seyranlarımız o bi. bir şeydi: lurdu: Manisa, Alaşehir, o Tire, Ü- İçtimai mes'eleler hakkında her gün|demiş, ve saire,. Bunların hat komi. buna benzer sözler işitiyoruz. Siyasi)seri sıfatile, tertip ve idare hakkı © meseleleri devlet işlerini ikj satırlıklna sitti, o Aramızda karar verilirdi: bir mektupla hâllediveren (niceleri-| Hassatan meselâ Kasabaya .gidilme- miz vardır. sin... .Şem'i Beye seyran tasayvurun- “ep dan bahis açılırken içimizden biri — Hüsnü niyet iyi, hüsnü niyet. Bu sefer Kasabya gidelim! Derdi, Der Amma ve lâkin onunla beraberihal Şem'i Beyin başı muhalefet mana- dünyayı, dünyanın “işlerini dünya a-isna yukarı kalkardı. Ve bu suretle damları gibi görmeğe tetkik etmeğe â-İmüttefikan gitmemek tarafını iltizam lrşalım, ettiğimiz o Kasaba bertaraf © edilmiş İnsan oğlunun tabiate hükmettiği|olurdu. defirde bu kadar entipüften düşünen) (Ben, bilhassa nazımın geçeceğine bir kütle vardır. Bu kütlenin bizimlemin olduğumdan bu neviden şakalar- memleketimizde yaşadığını hep biliriz.İda ileri giderdim, Meselâ cıvıl civil Bütçeyi muvazenelendirmek içinigüneş kaynarken, Ona bakmaksızın almacak en iyi tedbir evvelâ ruhlarımı! güya havayı muayene ( ediyormuşça- 7 müspetin mizanma vurarak muvaze|sına pencereye gider, ve: — Hava ne melendirmektir. güzel!... Derdim. o Sonra gülerek ona bakardım. O da gülerdi. Ve muhale- fet huyuna karşı oynanan (bu hileye karşı o da bir lâtife ile mukabele ede. rek: — Evet, ama biraz sonra şakır şakır yağmur yağacak diye gülerdi. Bana bir büyük birader #fatile ne güzel irşatları, ne iyi nasihatları oldu. Unutulmıyacak (o hatıralardan biri şudür: Onun bir iptilâsı vardı: Kumar. Bu SADRİ ETEM Polis maaşları Şahsiyetimizin mtihim bir kısmı başka sah- siyetlerin tesirlerinden terekküp eder iki büyük tehliks—“Hikâyo,, ve"'temaşa,,—“Bir ölünün detteri,, memba! ve aradaki yaş mesafe) 7 EM >. Kumardan tahzir — Atlatılan Halit Ziyu bir nasihat! oynamayınız. Yazan memi tutarak; — Size Dedi; kat'iyen kumar Bana bakmayın, Uktır. Eğer hayatta kazalara uğramak ihtimallerinden sakınmak İsterseniz ibiliniz ki kumar © kazaları davet e İden şeylerin başlıcalarındandır. | Zaten ikinci aylık alınıncıya kadar anneme (İstanbul merkezinden © daha emir gelmedi) plânımı kıvırmak © Aza. bına bu masihatin inzimamı öyle bir netice verdi ki o günden sonra bende para İle oyun oynamak vaki değildir. Abdüllkalim. Memduhun o mektu. İbuna ve onun üzerine geçirilen korku! ya vakıf olan Şem'i Bey hir gün beni idarehanede yalnız bulacak ( sureite davrandı, ve yalnız kalınca: — “Ne mide, bitiyor değil mi? bundan sonra ne yazıyorsunuz? Diye sordu. Alelâde hir suale henzemiyen — bu i sözlerine “acaha ne diyecek7,, endise İsile cevap verdim: — İki küçük roman hazırladı. “Deli, ve (Darda). Mütaleasını söylemeden evel bıyığını ısırdı: — De. li isminden ürkmiyor musunuz?” Bu- nun ismi sarahaten gösteriyor ki mev- zuu da cinnete dair olacak. Bir kere bu kelime ( türk Tehçesinden silinmiş» tir. Sultan Muradin odelidiye hal olunduğunu ve Abdülhamidin bu ke limeden korktuğunu bilirsiniz. O hal- de... İsmi değiştirmek de (kâfi değil. Madem ki mevzu cinnettir Derhal hakkını teslim ettim: — O halde, dedim; ötekini O(Dayda) vw koruz. — Dayda ne demek? — Uydurma hir isim! , Daha ziyade sormasına o meydan vermeden esasını anlatım: — o Mev- hum bir diyarın, meselâ vasati Asya- da bir memleketin, geçmiş bir zamanda genç bir sutanı (var ki firaşı aşkına daima değisen genç kızlar alıyor. Bun lardan biri (Dayda) bu mülevves aşk gecesinden kurtulmağa imkân olamı-; yacağını bildiğinden hiç olmazsa onun intikamını, almak için saçlarının ara- sında o ince, küçük bir şiş. O zamana kadar beni eli ile sözümü kesti. Ve: — Bu daha fena!.. Dedi; Abdül hamidin mütemadiyen genç kızlar is tifraş ettiğine bir işaret! Sonra onün en ziyade sui kastten korktuğuna da herkes vakıftır... “Yalnız sen vakıf görünmüyorsun!, demek istedi, o Bu defa ben dudakla: rım Isırdım, — 0 halde?,, Dedim, — 0 halde bence bu doğrudan doğ- ruya hem kendinizi hem refikleriniz. le beraber gazeteyi muhakkak bir teh- likeye sürüklemek demektir. — 0 halde, diye devam eitim; tef- rika yerini bir müddet için başkaları. na terkederim. .. dinlerken bende bu bir hasta.) diğini söylemiş ve demiştir ki: detini altı aydan on aya çıkar- dık, Eskiden 20 lira istikraz eden bir polis, bu parayı 6 ayda verirken, şimdi 10 ayda ödiye- cektir. Bundan başka senelik faiz miktarmı yüzde 15den 12 ye indirdik. Bu suretle polislerin Devlet bankası hissesi olarak iptilâda yalnız değildi, dostlardan bir çoğu onun evinde toplanırlar, ya ba- kara (Oya lanskene (oynarlardı. Ben bazan bu içtimalarda bir temaşakâr sıfatile (o bulunurdum; Ne yaşım, ne kesem İştirni dım. Bankadan ilk almacak maaşı anne me bir hediye nimağa © İahsis etmis ve bu tasavvuru kendisine de söylemiş- tim. o Tasavvurla icra arasında o bir İbüyük fark vardı. Ben o ilk maaşı a- lımea o gece oraya gittim, ve herkesin hayretine ehemmiyet vermiyerek — bâ- kara sırasına katıldım. Tabiatile ya rım saat içinde paralar gitti. Ve hir tarafa çekilerek oyuna boynu bükük bir temaşakâr hali ile uzaktan baktım. ve avdet zamanmda oOŞem'i Rey beni kapıya kadar teşvi etti. Ve tam ayda verdikleri beş lira yâr ya- evden çıkarken iki parmağile bir düğ- nya indirilmiş demektir. İ erkânının yüksek paralar alıp Bu tefrika yerine talipler. vardı. Fransızcada birçok seri terakkiler ya- pan Tevfik Nevzat Adolphe Belotdan aş kadın. diye bir roman ter müsait değildi. Fas cemesine başlamıştı. Mahmut Esat E- Dohs ile onun gibi şark işleri hakkın- kat iştirak için büyük bir arzu taşır-fendi de siyasi makalelerden vazgeçe.|dâ Salâhiyet sahibi sayılan zevat tara. rek (o kitap olabilecek fenni © şeylere; başlamak istiyordu. Ve benimi vava | istismrelerden sonra (o Güillemainden (Şems) ve (Kamer) kitaplarını teree- me etmeğe karar vermişti. Ben de di- ger bir roman İhzar edinciye (o kadar güzetenin iç sayıfalarında evvelâ roma; İnn sonra tiyatronun (o bir tarihçesi İyazacaktım. Şem'i Beyle hu muhave- re neticesinde bu süretlere karar ve rildi: Ben (Hikâye) ile (Temaşa) yı yazdım. Bunlar (Küçük kitaplar) sil ikincisi evelee hikâye kazaya uğradı. Nihayet epeyce üzün bir fasrladan sonra (Bir ölünün defteri) romanına ine dahildi. Birineisi dahil oldu,|tilâfları #sgari hadde indirerek İngil lm kez . ettiğm surelie tere - Arap mukarenetini takviye etmek OR AR ği Orta Şarkta ingiliz | siyaseti İ İngilterenin Orta Şarkta siyaset ve münasebetleri meselesi şu son günler zarfında ehemmiyetle mevzyubahis ol du. İngiltere oLortlar kamarasında Lort Trençort, İngilterenin Orta şark siyasetile meşgul olan bütün devlet da iste; hükümet namına Lort Pasfil cevap vererek bu- na lüzum olmadığını söylemişti. Bu cevaba göre İngiltere hükümeti Orta şarktaki bütün siyasetini kontrol alir. nda bulundurmakla beraber alâkadar| memleketlerin muhtelif o menfaatleri bulunması hasebile bu menfaatlerile muhtelif hükümet dairelerini meşgul etmektedir. Bu hükümet daireleri bir birlerile müşavere ederek hareket et- mekte olduklarından bütün bu işlerin bir tek dairede tevhit edilmesi fay da vermiyecektir. o Bu sual İle cevap tahlile değer: Evvelâ Orta Şark tabirinden baş lamak lâzım, İ Orta Şark memleketleri şunlardır :! Suriye, Filistin, Maverayı Erden, Irak, Necit ve Micaz, Basra körfezin: deki prenslikler, Aden ve Yemen. Bütün bu memleketlerin başlıca di li Arapça ve başlren dini İslâmiyettir. Sonra bütün bu memleketlerin genç se «illeri ilerde müttehit bir Arap devle. ti tesis etmek fikrile meşbudurlar. İngiltereyi bu memleketlerle en çok alâkadar eden eihet onların kara, de. niz ve hava yollarından bir çoklarına hâkim olmalarıdır. Onların bu yolla: ra hâkim olmaları bu memleketlere ser vet dökecektir. İngilterenin sabık Irak fevkalâde komiseri Sör Henry Doha bu noktayı izah ederek şu sözleri söyliyor: “Asyanın, Rusya hariç, bütün Av rupa İle ticareti ve Amerika ile ticare- tinin büyük kısmı, hali hazırda Bahri Ahmerden geçmektedir. Asyaya giden bütün hava yolları oburadan geçiyor. Iraktaki petrol sahalarından uzatıja- <ak boruların biri Trablusşamda, diğe birlikte demiryolları uzatılacak, da- ha sonra bu demiryolları İran ve Hin distana doğru ilerliyecektir, Onün için bü memleketlerin Kap hattı keşfedil. dikten sonra zayettikleri ehemmiyet on lara avdet edecektir. Onun için bu yol ların selâmeti İngiltere için hayati bir meseledir... Arap memleketlerinin bugünkü ve yarınki ehemmiyetini bu gözle tesmmül edenler İngilterenin her - halde Arap memleketlerile münasebetlerini son de rece müdafaa ediyorlar. Hatta bunlar, Arapların artık dinamik bir kuvvet o larak yeniden meydana atıldıklarını i- leri sürerek arapları ihmal edenlerin eski Roma ve İran devletlerinin akibe- tlerine uğrıyacaklarımı söylemektedir. ler. Bu fikirde olan emperyalist İngiliz lerin istedikleri İngiltere hariciyesi- nin, müslemlekeler nezaretinin ve Hin- distan hükümetinin birleşerek münha- sıran Arap meselesile mesgul olacak; bir daire vücuda getirmeyi ve arap memleketlerine karşı takip olunacak| siyasetin bu di tarafından kararlaş tırarak diğer dairelerin bu kararları ahenktar hir suretle tatbik etmeleridir. Sabık İrak komiseri o Sör Hanri ri Hayfada bitecektir. Ru borularla 6100çuval kabuklu fındık, ; rakip olân milletlere daha mülâyim bi» ğinde hiç şüphe yoktur, Bu cereyanın ifade etliği bir çok manalar vardır: 1 — Bu cereyandan İngilizlerin. Arap milli emellerin; tatmine müsgit telâkki ve yahut o şekilde tevil oluna- bilecek bir siyaset takip edecekleri an laşılıyor. İhtimal ki Arap birliği cere- yanı bü'#iyasetin ilk tezahürlerinden i 2 — Bu siyasetin hedefi yavaş ya vaş İngilizlerle araplar arasındaki ih ve neticede hem arap memleketlerini istismar etmek, hem de arap memleke- tinin bütün yollarına hâkim olmaktır. 3 — Bu siyasetin diğer bir hedefi)şark siyasetinde bi ii | Hayret Mesisa hapishanesinde © nan mahpuslar diye haber alınca hayret Bir hapishaneden nasıl g* haçar diye, Ertesi ün bir te de Manisa bapishanesini mini gördüm. Bu bina Mn dimin Beşiktaştaki | evi bendehaneden daha “irem zamanda gene hayret elti 4 «5» ' ye öteki mahpuslar z Mütcaftin rutubi, gi gi diye. Herbiye mektebinin <ne hikmettir, biz dt yollarmı hep böyle orta göze görünecek yarlere bir ayak yolu, (şehir mecl, kullanılıp da âzadan bir kıs anlamadığı bir tabirle yeli var, ş Bu mebalin etrafı günde ne müteaffin bir rütubetin hiş istilâsına uğryor. ei Bu bakımsızlıkla bugün #* bir dere olan bu akıntı ırmak olur ve Beyoğlu kaplarsa ne yapar, ne O zaman belki de şehirdeki! tün ıtriyat mağazalarının bu taaffünün önüne geçeni “Bizim nesil | Yes bir edebiyat ai cevap verenler hep lerinden “Bizim nesil, diye sediyorlar. Fakat hakikat kat ederseniz-bizden bir sonrası, manas'na geliyor... Toptr Ji ——- . Bir haftalık ihracatım Son hafta zarfında ii mıntakasından 27 sandık. kilo tütün, 38 sandık Mersin mıntakasından lo arpa, 39920 kilo fıstık,İ kilo pamük, Bursa mtakl dan 5154 kilo taze tuzlu 74 Samsun © mıntakasından sandık yumurta, izmir pr sından 15,472 keçi ve derisi, 33670 kilo halı, 22743 lo hurda, 473,136 kilo v 73,266 kilo üzüm, 21,720 dık vumurta, - 28,987 kilo ui yası ihrac edilmiştir. Sahibinin Sesi TURKÇE KLANLAR Zeki Beyin AX 1926 Veva, Hicaz, Gazel, Lâ: iki SUDA ÇIPLAK hiz Pi DeLi KE ED AX 1313 Ne, Milli Türkü. Halebim Yi Urfa Hoyratı, Ze in 20 ay sonrada her polis 100 | ödiyemedikleride yalandır. Hers |haşladım. Bu fasıla pek hayrâver ol liralık Devlet bankası hisse se- | kes, mevduatı nispetinde istikraz İdi, vira üslüpta ve tahkiyede bir te nedine malik olacaktır. | yapabilir, bunu ödemedikçe ken: jkâmül safhası geçirmiş oluyordum. Taavün sandığından bazi polis | dişine yeniden borç verilmez. ,, Halil Ziya Uşşaki zade de İngiltere mandası veya nüfuzu al:İha r beklenir. tında olmıyan Arapların da teveccühü. Ru yeni siyasetin tatbik İf nü kazanmak ve bu suretle İngiltereve| siyaset takibine mecbur ederek i rakip olan milletler daha mülâyim bir/ları memnun etmektir. i