26 Mayıs 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

Mi 4 — VAKIT 26 MAYIS 1931 Farelerin vebalıkla- rın güldüğü fikir Dünyanın her köşesinde (buhran var. Buhran, Akdenizde yazın kurak- lik, hatlı üstüvada yağmur; kum, Atlantikte rütubet gibi iklimler aşarak dolaşan büyük rüzgârlar gibii.. Kıt'alar arasında dolaşan Akıntılar gibi bir şey... Bu rakamlarda bu dünyayı topliyan rın bilânçosunu okuyacaksınız: 1570 de bir milyon tondan < ibaret olan dünya çelik istihsali 1913 te 77 1-2 milyon tondan 1929 da 121 milyon tona çikmaştır. Ham müdde istihsalleri şu nisbetlerde artmıştır. Kalay yüzde 35, kurşun yüzde 44, bakır yüzde 94 artmıştır. Yün ile pamuktaki tezayüt yüzde on ile on beştir. Buna mukabil sun'i ipek istihsal; yüzde 1120 artmıs- tır, Petrol, asfalt ve iâstik istihseld- Ni ise sirasile yüzde 307, 669 ve 690 arti muştır. Umumi vasati olarak sınai istihsa- lâtın yüzde 17 artmasına mukabil dün- ya nüfusundaki tezayüt ancak yüzde 8.12 dir. Dünya nüfusu 1913 te 1750 milyondan 1930 da 1975 milyona o çık- muşlır ki tezayüdün mühim kısmı Avrupa istihsal piyasalarından uzak yerlerde vukua (gelmişti. o Nüfusu pek arimış olan Avrupa ve Amerikada ise buna mukabil kuvveti o muharrike yüzde 450 arimışlır. Dünyadaki altın mevcudu da yüzde 193 nispetinde çu mıştır. 913 te dünya işsizi 11 buçuk milyon iken işsizlerin adedi 931 de o (40) mil. yona çıkmışlır. Bu bilânçodan şunları anlıyorruz. Amerika cümhuriyetinde 27 milyon çiftçinin elindeki mal (yüz üstü dur- muş, geçen seneye nazaran fiatlar yüz- de 37 aşağı... Amerikada 27 milyon çiftçinin iştira kabiliyeti yüzde 37 düş. kün! Amerikada sanayi (sahipleri iştira kabiliyetlerinin yüzde kırkını kaybet. mişlerdir. Gümüş çıkaran memleketlerin elin: de fazla istok var. o Ve gümüş ucuz Bü üvuzlekeyüzünden o dünyanın mü him bir kısmı, gümüş parailealış ve! riş eden memleketler sırtlarına cek kumaşı bulamıyorlar. harpte Hint boykotu devam ediyor. Fabrikalar kapılarını birer birer ka- pıyorlar, Diyorlar - ki, insanların başında dolaşan bu müthiş fırtmayı def İçin bir çare vardır: İnsanların iştira kabiliyetini arttır. mak! Buhran iştira kabiliyeti en yüksek olan Amerikada patlak verdi. Bir Amerikalı yüz Avrupalının, ve 500 Asyalınm iştira kabiliyetini taşır... Satın alma kabiliyeti vasati olarak yüzde 50 kadar inmiş olan yeni ve eski dünya insanları ıstırap içinde oTejim kavgası (o Yapıyorlar. rapların arkasında insanları sürüklü- yor. Dünya yaratıldığı gün bu kadar karanlık (ove korkunç kaos içinde değildi. giye Henüz makineleşmemiş bir memle- Ket olan Türkiye bu buhrandan azade kalamaz. Fakat bu kasırgadan en az ziyan gören biziz. ona kendi başımıza Obir o çare bulamayız. Fakat meye yarar ki şokak politikacıları izin (o sanayi mem Jekeflerinden başlıyan, — atlantıki hir Albatros gibi geçen buhranın bir sebe- bi vardır: İsmet Paşanm hükümeti! Buna tavan arasındaki fareler, de- nizlerdeki balıklar da güler. Fakat bizde bunu, muhalif başmuharrir ke mali ciddiyetle kelemine dolar... yazar. SADRİ ETEM e re heyeti toplandı Vilâyet idare heyeti dün toplanmış, memurlara ait bazı meseleleri mü- zakere etmişti da bir ihtilâs n gelen bir telgraf yöre tayyare cemiyeti bin lira ibtilâs ede- rek gayip olmuştur. çölde yılankavi, büyük Tüzgü-' Fikirler ıstr.| iy Umumi sulh tehlikede ! Bunun sebebi Fransanın tazyik siyasetidir kurtulma! Böyle bir had Fran Kellog misakı harbi sureti kat'iyede menetmek için yapılmıştı. Fakat daimi sulh ve harbi men gibi sözler, yalnız kâğıtlar üzerinde kaldı ve sulh davası ilerliyeceğine gerilemeğe başladı. Daha geçen hafta Fransada cüm- hur riyaseti intihabatı bunu gösterdi. Fransa milli meclisi iki mühim nam zet karşısında kalmıştı, Bunların biri sulh davasını, diğeri Almanyaya karşı şiddet siyasetini temsil ediyordu. Ve 'şiddet siyasetini temsil edenDumer in tihap olundu. Bu hareket Almanya - Avusturya itlihadına karşı yapılan bir nümayiş, ayni zamanda sulh muahede lerinin kat'iyetle tatbikını temin ede- cek olan bir hareketti. Fakat sulhü tehdit eden âmil bun dan ibaret değildir, Fransa - Almanya hududu üzerinde sulh davası ne kadar mühim buhran geçiriyorsa, ayni buh- ranı Rus, Romen hududu üzerinde de geçirmektedir. Avrupa her şeye rağmen ikiye ay- rılmış bulunuyor. Umumi harpten ev- vel olduğu gibi, Yalmz hali hazırda iki taraf müsellâh kuvvet itibarile henüz müsavat derecesinde değildir. Bu mii- savatsızlık İki taraf arasında muhase matın başlamasını geciktirecek, fakat onlara mâni olamıyacaktır. Bütün Av- rupada istatüko, silâh kuvvetine İsti- nat ediyor. Çünkü hiçbir kimse mem- nun değil. Çünkü adalet, emniyet “ve müsavat esasları hep bir taraflıdır. Akvam cemiyetine giren memleketler arasında müsavat yoktur. Almanyaya hâlâ mağlüp muâmele ğa kadar silâhlanarak onun hürriyeti. ni takyit ediyorlar. Fransa, Lehistan ve küçük itilâfa dayanarak Almanya ya karşı faikiyetini muhafaza etmek» tedir. Bu çeşit tahakküme İnsanların içinden ancak İsyanlâr tevlit” eder ve nihayet bu isyanlar o tahakkümleri a- İyaklarının altına alır, Nihayet bir gün Çin dahili Aymanyanin akvam cemiyetinden çık- ması, hiçbir kimseyi hayrete düşürmi- yecektir. ... Almanlar ile Avusturyalılar yan yana yaşadıkları, ayni lisanı konuştuk lari, müşterek edebiyat ve san'at sa- hibi oldukları, ayni ırka mensup bulun dukları, tarihi rabıtalarla bağlı olduk ları, müşterek . felâketlere müşterek müşkülât ile karşılaştıkları için arala- rındaki gümrük hududunu. kaldırmak istediler, Onların hu hareketine karşı bir kimsenin itirazda o bulunmaması İleap ederdi. Almanya ile Avusturya başka imemleketler menfaati İçin aralarında İzümrük manfaları bulundurmağı ne idiye mecbur olsunlar? Bu iki memle- ket ticari mübadelelerini gümrüksüz yapmak istedikten sonra bir kimsenin onlara mâni olamaz. Fakat Almanya ile Avusturya ara: sında bir. gümrük ittihadı vücude £e- İtirildiği takdirde onun siyasi bir ittiha İda müncer olacağı söylenmektedir. Ver İsey muahedesi ise buna muhaliftir, O- nun için Fransa ile Çekoslovakya, AL manya İle Fransa arasında bir federas yon vukuu takdirinde harp (( ilânına mecbur gizlemiyorlar. Bu böyle olmakla beraber bütün bu tehditler sun'i bir mania olmaktan ile ri gidemez. Avrupada Fransızlar, İtal. yanlar, Lehliler, Çekler, Sırplar, Ro- menler, hudutlar: haricinde kalan va tandaşlarını ana vatana ilhak için mü temadiyen uğraşmışlar ve bunuti İçin kan dökmekten geri kalmamışlardır. Almanlarm yapmak istedikleri de bun dan başka değildir. Her millet bu işi| yapmak istediği zaman bir takım ma-, nialarla karşılaşmış fakat neticede bu manlalar yıkılmıştır. Avrupada son üc! asır zarfında dökülen kanların ekseri, si bu uğurda dökülmüştü. Fransızlar, Bismark devrinde Al. man ittihadma mâni olmak İstedikle rinden 1870 harbi vukubulmuştu. Bu harbin asıl sebebi bu idi. (Bilâhare Fransa müttefiklerinin yardımı ile Al Fransa ile müttefikleri müsellah kuvvetlerine güvenerek Almanyayı tazvik ediyorlar, Almanyanın bu tazyikten için Rusya ile birleşmesinden korkuluyor. sız grupunu müthiş bir sarsıntıya uğratır Lokarno misakı daimi sulhü temin,/sas Lerenj istirdat etti Fransa yine eski siyasetini takip ederek Avusturya ile Almanyanın birleşmesine mâni oi.) mak istiyor ve harp tehdidinde bulunu yor, Belki de yakın atide Avrupayı ka na boğacak harp bu yüzden vuku bula caktır. Buzün Avrupanın en mühim mees lesi budur. Bu mes'elenin gün geçtikçe müşkülleşeceği ve çatallaşacağı şim. diden anlaşılıyor, Almanlar, mahdut ve gayri müsa- vi silâhlar tutmağa mecbur etmek iyi de, uzun sürecek mahiyette değildir. Fakat ufuktaki karanlık hâdise bundan ibaret değildir. Romanyaânın vaziyeti son zaman- larda nazarı dikkati celbetmeğe başlar! mış ve orada, İspanya ihtilâli gibi bir ihtilâl ihtimal dahiline girmiştir. Böy le bir ihtilâl vuku bulduğu takdirde onun mühim neticeler vermesi bekleni yor. Çünkü Rusya, Besarabya üzerinde olan haklarından feragat etmemiştir. Binaenaleyh Romanyada vuku bula cak bir ihtilâli Rusya tarafından vu- ku balan bir hareket takip etmesi çok mubtemeldir. Binaenaleyh Almanya üzerinde faz la tazyik yapıldığı takdirde onun Rus) ya ile teşriki mesai etmesinden korkul-' maktadır. Almanya İle Rusyanın birleştikleri anda Avrupanın bu grubu, Fransız grubundan daha çok kuvvetli olacak ve her noktai nazardan ona tefevvuk edecektir. Fransanın tazyik siyaseti ise bu si yapılıyor ve galipler tepeden tırna: neticeyi hazırlamaktadır. Bu itibar ile sulh davasının ne ka dar tehlikeli bir vaziyette olduğu aşi kârdır. Ö.R — e — “Meb'uslarimızdan Hamdi ve Hayrullah B, ler şehrimizde Istanbul meb'usları, deri fab- rikası ustalarından Hamdi ve kunduracı Hayrullah B.ler me- zunen şehrimize gelmişlerdir. Hamdi B. dün şunları söyle- miştir: “Ankarada biraz rahatsızlan- çalışma, bir faaliyet göze çarpı- yor. Encümenlere girerek çalış- i mak istiyenler çok. Eylül dev- resinde biz de encümenlere gire- ceğiz her halde millet ve mem- leket için hayırlı olmağa çalışa- cağız. Meclisin tatilini müteakip gelip fabrikadaki işimle meşgul ola cağım.,, ikinci o : Birinci : Stallar : Hususi : Localar : dım, geldim, Birkaç güne kadar | gideceğim, Mecliste hararetli bir | Memleket haberleri Hayret! Bir kadın kocasını da İ aşıkınıda öldürdü İ Gizmirde, Torbalıda çok garip İ ve kanlı bir vak'a olmuş, 23 yaşlarında Sıdıka isminde bir kadın 24 yaşında genç kocasını tabanca ile öldürmüş sonra aşı- kını vurmuştur; met, karısının başka birisile mü- nasebette bulunduğunu öğrenmiş ve cürmü meşhut halinde yaka- lamak için eve girdiği zaman kâdiın kurşunlarile karşılaşmış- tır. Sıdıka kocasını öldürdükten sonra tabancasını tehevvür ve sinir buhranı içinde kendi aşıkı- na da çevirm'ş onunda ciğerini | parçalamışlır. ani kadın cinayetinden sonra | kendisi polise giderek vak'ayı haber vermiş ve teslim olmuştur. Sıdıka çok güzel bir kadındır. Bu kadar güzel bir tipte bu derece o canavarlık ve souk kanlılık bulunması bütün izmiri bayrette bırakmıştır. Bir doktor aleyhine takibat Yazıldığına göre izmirde Mar- golis isminde maruf bir doltor aleyhinde yanlış tedaviden taki- bata başlanmıştır. Yanlış tedavi | görerek bilâhare ölen hastanın ismi Aleksanderdir. Maahaza bu ! doktorun ailesile birlikte Avru- paya gittiği de söylenmektedir. Amerikan kolejinde bir hadise Izmirde Amerikan kolejinde Türk bırsını korumak cemiyeti geçenlerde bir idare heyeti in- tihabı esnasında bazı hararetli meseleleri görüşmüştür. o Yazıl- dığına göre idare heyeti ecnebi mekteplerde okuyan her Türk çocuğunün ( propağanda tesiri ve enternasiyonalizm tel- kinatı altında Kalmaktan “çekin- mesi lâzım geldiğini, *misyoner- lerin o memleketimizde faaliyet göstermek istediklerini, sarıklı olarak giren bir talebenin göğ- sünde isanın bir salibi ile mek- tepten çıkmasının vaki olduğu- nu söylemiştir. Bu sözler mek- tep müdürünü hiddetlendirmiştir. Mekiep idaresi heyet reisi tale- i mektepten çıkarmak ister. bl leeğin “bektebi terke niyeti vardır. İş bankasının Ayintap şubesi iş bankasının Ayintap şubesi 16 Mayısta merasimle küşat edilmiştir. KANSI Km tali ille iş lakin SIROP DESCHLENS.İ Ben Amar Sirki LAZ LAR Rİİ 50 Kuruş İİ seci 100 » 190 » 200 » Ben Amar Sirkı müdüriyeti; talebeye mahsus olmak üzre hayvanat! va şiyeyi ziyaret için 15 ve Perşembe ve Cumaı tesi günler! matinelerin€ , mek için 25 kuruş fiat tespit etmiştir. Bundan maada bilümum eytam ve malülin müdüriyete vaki olacak " racaat üzerine sirka meccanen girmelerine müsaade edilecektir. / Sidıkanın kocası Balıkçı Ah- ! reisi | Polis Haberleri . Madam Şamrall Kendini öldürmek istedi Pangaltıda Hidayet Efendi ğında on dokuz numaralı ede Leon Furistiyan Efendinin 7€' dam Şamran o müptelâ olduğu, ve mide rahatsızlığından kur" vışmdan müteessir olarak ev€ İşam on altıda Gablet Jeroel suretile kendini öldürmek iste “Tedavi altına alman (madam 5” nın hayatı tehlikededir. pir İntihara teşebbüsünün başka “iy İbebi olup olmadığı hakkında “7 kat yapılmaktadır. l Bir maharet —— Doktorun oğlu sevdiği *' kavuştu 4 Tarla başında toprak evler # da on altı numarada oturan / Papadoplos Efendinin yirmi Y' y daki oğlu Aleko, sevdiği bir kol#$ u almasına (o babasının mâni sından müteessir olmuştur ve yola getirmek için ( evelki saba) den çıkarken babasının masasi şöyle bir mektup bırakmıştır: “Ben sevdiğim kızla kaçıyo! miz de intihar edeceğiz. OBunâ İbep oldunuz. Mesulü de sil | Alekonun babası bu mektub İca telâşa düşerek oğlunu aral mış ve bir hayli aradıktan sonr öğ Ja arkadaşlarma Alekonun p kızla evlenmesine razı olacağını“ Alekt * gi miştir, Bunun üzerine sevgilisi ile evine dönmüştür. Gümrük memurunun Evelki akşam Sarayburnundakiİ ruk muhafaza memuru Cemal dinin o çadırına Ali isminde bir miş ve Cemal Efendiye sit çalarak kaçarken polisler tars© yakalanmıştır. Eşya verirken boğulacı 4 | Unkapanında Üsküplü mahall&& | Joturan Ali isminde birisi Galat# ğ tmında bağlı bulunan İzmir va: dün eşya verirken denize ( dö4 tür, “Alİ, boğulmak üzere iken tan yetişen sandalcılar tara”. kurtarılmıştır. N Müezzini dövmüş Evüpte üç şehitler o mahall& otüran (İrfan isminde birisi, “ aşkam sabaha karşı ayni mahal turan müezzin Mehmet Efendi: la evine girmiş ve Mehmet (BİS! döymüştür. İrfan yakalanmış VE | kında takibata başlanmıştır. Yangın | Topkapıda Beyazıt mahaJi i mahallebici sokağında 1 numı | İma ve Sabire hanımların evindt sabah yangın çıkmış ve kısmen #5 fan sonra söndürülebilmiştir. J ZLIK ? wi